Zonnebrandmiddelen: Keuze van goede zonnebrandproducten

Zonnebrandmiddelen beschermen de huid tegen de schadelijke gevolgen van de zon. Ze helpen zonnebrand en vroegtijdige veroudering zoals rimpels en een leerachtige huid te voorkomen. Zonnebrandmiddelen verminderen bovendien het risico op huidkanker en ook op zonnebrandachtige huidreacties veroorzaakt door sommige medicijnen. Niet alle zonnebrandmiddelen beschermen tegen alle uv-stralen. De keuze voor een zonnebrandproduct is afhankelijk van het soort huid. Er zijn verschillende soorten zonnebrandmiddelen verkrijgbaar en dit in vele vormen zoals onder andere crèmes, gels, lippenbalsems, lotions en sprays.

• Soorten: Fysiek en chemisch zonnebrandproduct
• Voor- en nadelen van fysieke en chemische middelen
• Fysiek
• Chemisch
• Keuze van zonnebrandmiddelen
• Acnegevoelige huid
• Donkerdere huid
• Droge huid
• Gecombineerde huid
• Normale huid
• Oudere huid
• Vettige huid
• Zonnebrandfactor (Sun Protection Factor)
• Niet altijd volledige bescherming
• Waterbestendige zonnemiddelen
• Gebruik op de huid
• Bijwerkingen
• Interacties
• Zonnebrandproducten bewaren

Soorten: Fysiek en chemisch zonnebrandproduct

De twee belangrijkste soorten zonnebrandmiddelen zijn fysiek en chemisch.

Fysiek
Fysieke zonnebrandmiddelen zitten op de bovenkant van de huid en weerkaatsen schadelijke uv-stralen weg van de huid. Deze zijn hoofdzakelijk samengesteld uit titaniumdioxide en zinkoxide.

Chemisch
Chemische zonnebrandmiddelen werken door uv-stralen te absorberen, om te zetten in warmte en vervolgens vrij te maken. Deze producten bestaan voornamelijk uit organische (op koolstof gebaseerde) oxybenzone, octinoxaat, octisalaat, octocryleen, homosalaat en avobenzone, of een combinatie hiervan. De effecten van fysieke en chemische middelen zijn verschillend voor elk huidtype.

Voor- en nadelen van fysieke en chemische middelen

Fysiek

Fysieke zonnebrandmiddelen zijn milder voor de huid en veroorzaken minder snel huidirritatie. De ingrediënten van zinkoxide en titaniumdioxide zijn ook van nature breedspectrum en beschermen de huid tegen uv-A- en uv-B-stralen. Ze verspreiden zich niet zo gemakkelijk en laten daardoor sneller een witte waas achter op de huid. Op de markt zijn echter reeds fysieke zonnebrandproducten beschikbaar die even licht en mengbaar zijn als vochtinbrengende crèmes.

Chemisch

Chemische zonnebrandmiddelen zijn de populairste optie op de markt. Deze zijn dunner in consistentie, mengen zich gemakkelijk op de huid en zitten goed onder make-up. Deze formules kunnen ook vlot gemengd worden met andere ingrediënten, zoals hyaluronzuur (natuurlijke vochtvasthoudende stof (om de huid te hydrateren). Verder krijgen mensen niet te maken met een witte waas door de op zink gebaseerde zonnebrandproducten. Chemische middelen absorberen uv-stralen en daarom raakt de huid sneller oververhit, wat resulteert in irritatie of een verergering van donkere vlekken. Bovendien zouden chemische zonnebrandproducten sneller in de bloedbaan dringen.

Keuze van zonnebrandmiddelen

Acnegevoelige huid

Mensen met acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren) vermijden vaak vochtinbrengende crèmes en zonnebrandproducten omdat ze denken dat deze producten juist zorgen voor een uitbraak van acne. Dit klopt echter niet. Als een persoon vatbaar is voor acne, leidt een te droge huid tot een hogere talgklierproductie waardoor meer puistjes ontstaan. Personen met acne gebruiken daarom best licht vochtinbrengende crème met zonnebrandproduct. Daarnaast moet op de verpakking vermeld staan dat het product geen acne veroorzaakt.

Donkerdere huid

Personen met een donkere huidskleur gebruiken chemische zonnebrandmiddelen daar deze middelen de huid een natuurlijker uiterlijk geven. De persoon opteert voor een pure breedspectrumdekking in een lotion of crème, afhankelijk van wat de huid nodig heeft. Daarnaast zijn producten met soja nuttig om de huidtextuur gelijkmatig te maken.

Droge huid

Een droge huid komt voor bij ouderen, personen met eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) of personen een gevoelige huid. Voor mensen met een droge huid is het dagelijks gebruik van vochtinbrengende crèmes nodig die tevens zonnebrandcrème bevatten. Deze producten verzachten de huid en beschermen deze tegen de zon. Voor sommige mensen zijn de speciale vochtinbrengende lotions niet voldoende hydraterend. Het is dan mogelijk om een neutrale, vochtinbrengende crème te mengen met een zonnebrandproduct en op het gezicht en lichaam aan te brengen.

Gecombineerde huid

Bepaalde delen van het gezicht zijn vettig bij een gecombineerde huid. Dit betreft de T-zone: het voorhoofd, de neus en de kin. Andere delen van het gezicht zijn dan weer droog. Door deze verschillen vormt het gebruik van elk gezichtsproduct een uitdaging. Een lichter zonnebrandproduct gebruiken is nuttig om de olieachtige T-zone niet te verzwaren. Dergelijke producten zijn licht genoeg voor de vette gebieden maar ook voldoende glad voor de droge delen van het gezicht.

Normale huid

Personen met een normale huid kunnen vrijwel elk chemisch of fysisch zonnebrandmiddel gebruiken voor dagelijks gebruik. Een product met het label ‘breedspectrum’ (beschermt tegen zowel uv-A- als uv-B-straling) is aanbevolen.

Oudere huid

Door de huidveroudering ontstaan sneller bruine vlekken, hyperpigmentatie (donkere huidgebieden) en fijne lijntjes en rimpels en verliest de huid haar vermogen om vocht vast te houden. Breedspectrum crèmegebaseerde fysieke zonnebrandproducten met gemicroniseerd zink en titaniumoxide bieden een maximale bescherming tegen bruine vlekken. Huidkanker en huidveroudering zijn niet alleen het resultaat van langdurige blootstelling aan ultraviolette uv-B- en uv-A-straling, maar infrarode stralen spelen een rol. Daarom opteren mensen best voor een zonnebrandmiddel dat ook infraroodbescherming biedt.

Vettige huid

Bij een vettige huid is het belangrijk om goed uit te kijken bij de aanschaf van zonnebrandcrème, omdat veel merken een reeds vette huid een nog vetter uiterlijk kunnen geven. Formules met gel of alcohol of met lichtere lotions zijn voor mensen met een vettigere huid aanbevolen. Ook voor deze mensen zijn breedspectrummiddelen aanbevolen, en dan best in de vorm van de chemische zonnebrandmiddelen.

Zonnebrandfactor (Sun Protection Factor)

SPF (Sun Protection Factor, zonnebrandfactor) is een classificatie die aangeeft hoeveel bescherming een product biedt tegen zonnebrand. Een hoger getal duidt op een hogere beschermingsgraad. Een SPF van ten minste 15 is aanbevolen. Producten met SPF 30 bieden een hoge bescherming tegen zonnebrand (rode en pijnlijke huid door blootstelling aan de zon). Zonnebrandproducten met een SPF van meer dan 30 bieden geen groot voordeel ten opzichte van zonnebrandmiddelen met SPF 30.

Niet altijd volledige bescherming

De zon produceert zowel uv-A- en uv-B-stralen. Uv-A-straling veroorzaakt huidbeschadiging, vroegtijdige veroudering (zoals rimpels en een leerachtige huid) en huidreacties op medicijnen, zeep, cosmetica en andere chemicaliën. Uv-B-straling veroorzaakt zonnebrand. Zowel uv-A- als uv-B-straling verhoogt het risico op huidkanker. De meeste zonnebrandmiddelen beschermen tegen uv-B-straling. Het is echter aanbevolen om een zonnebrandmiddel te gebruiken met zowel uv-A- als uv-B-bescherming (breedspectrumdekking). Producten die beschermen tegen uv-A bevatten ingrediënten zoals avobenzone, octocrylene, titaniumdioxide, zinkoxide en benzofenonen zoals oxybenzone.

Waterbestendige zonnemiddelen

Waterbestendige zonnebrandproducten beschermen de huid gedurende maximaal veertig minuten aan wateractiviteit of zweten. Zeer waterbestendige producten bieden bescherming tot tachtig minuten. Water, zand en sneeuw weerspiegelen de zon. Het is belangrijk om zichzelf goed te beschermen met zonnebrandcrème in deze omgevingen. Ook op bewolkte dagen is het gebruik van zonnebrandcrème noodzakelijk, omdat de zonnestraling nog steeds aanwezig is. Ook is het belangrijk om beschermende kledij te dragen (hoed, lange mouwen / broek, zonnebril) en de schaduw op te zoeken indien mogelijk. Langdurige blootstelling aan zonlicht is afgeraden, vooral tussen 10.00 en 16.00 uur als de straling van de zon het sterkst is.

Gebruik op de huid

Zonnebrandmiddelen mogen enkel toegepast worden op de huid. Het is belangrijk om de richtlijnen van het product op te volgen. Een arts of apotheker raadplegen bij twijfel is aanbevolen. Normaal gesproken moet de persoon de zonnebrandcrème royaal toepassen op alle blootgestelde huidgebieden en dit dertig minuten voor blootstelling aan de zon. Na het zwemmen, zweten of het afdrogen van de huid is het opnieuw nodig om het zonnebrandmiddel aan te brengen. Verder is het ook nodig om om de twee uur opnieuw zonnebrandmiddel toe te passen indien de persoon langdurig buiten vertoeft. Verder gebruikt de persoon de lippenbalsem enkel voor het lipgebied. Zonnebrandspray is verder ontvlambaar dus hitte, vuur of roken in de buurt van dit middel is uit den boze. Contact met de ogen is ook afgeraden bij het aanbrengen van de zonnebrandcrème op het gezicht. Is dit toch gebeurt, dan moet de persoon de ogen grondig met water spoelen. Voorzichtig gebruik is nodig bij een geïrriteerde huid. Bij zuigelingen jonger dan zes maanden is zonnebrandcrème afgeraden tenzij de arts dit aanbeveelt. Baby’s blijven namelijk best weg uit de zon en dragen buiten beschermende kleding (hoeden, lange mouwen / broeken).

Bijwerkingen

Sommige zonnebrandproducten bevuilen de kledij. Dit geldt bijvoorbeeld voor middelen met aminobenzoic zuur of para-aminobenzoic zuur / PABA). Verder ontstaat mogelijk een gevoeligere huid door het gebruik van bepaalde ingrediënten in sommige zonnebrandmiddelen. Ontstaat roodheid of irritatie door het gebruik van een zonnebrandmiddel, dan spoelt de persoon de huid af en gebruikt hij het middel niet meer. Een apotheker of arts adviseert dan een middel met andere ingrediënten. Zeer zelden ontstaat een ernstige allergische reactie (anafylaxie). Onmiddellijke medische hulp is nodig wanneer één of meer van volgende tekenen verschijnen: een huiduitslag, zwelling (vooral van het gezicht, de tong en de keel), ernstige duizeligheid en/of moeite met ademhalen. Andere bijwerkingen zijn mogelijk. Het is belangrijk om een arts of apotheker op de hoogte te brengen voor allergieën voor bepaalde mogelijke bestanddelen van zonnebrandmiddelen, zoals aminobenzoic zuur / PABA) of voor sommige soorten anesthetica (zoals benzocaïne, tetracaïne); of sulfasmiddelen. Ook moet een arts of apotheker bekend zijn met andere allergieën. Sommige producten bevatten namelijk inactieve ingrediënten die allergische reacties of andere problemen veroorzaken.

Interacties

Een zonnebrandmiddel interageert mogelijk met bepaalde medicijnen. Het is daarom belangrijk om een arts of apotheker op de hoogte te brengen van het medicatiegebruik. Op deze manier krijgt de persoon het juiste zonnebrandmiddel. De persoon mag in elk geval niet zelf experimenteren met zijn eigen geneesmiddelen wanneer hij zonnebrandmiddelen wenst te gebruiken. Hij moet hiervoor eerst overleggen met de arts.

Zonnebrandproducten bewaren

Het is essentieel om een zonnebrandmiddel te bewaren bij kamertemperatuur. Het middel moet de persoon zeker weghouden van hitte, licht, huisdieren en kinderen. Verdere bewaarinformatie staat op de verpakking van het zonnebrandmiddel. Op de verpakking staat bovendien informatie inzake de vervaldatum. Staat er geen houdbaarheidsdatum op, dan vervangt de persoon jaarlijs het zonnebrandmiddel want het middel verliest na verloop van tijd de beschermende functie.

Lees verder

• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon
• Zonlicht: Voordelen van matige blootstelling aan zon
• Huidschade door blootstelling aan UV-straling van de zon