Zonlicht: Voordelen van matige blootstelling aan zon

Overmatige blootstelling aan de zon leidt tot onder andere zonnebrand of een hitteberoerte. Op lange termijn verhoogt bovendien de kans op huidkanker en zijn ook sneller tekenen van een veroudering van de huid te zien door de schadelijke effecten van UV-straling in het zonlicht. Het is echter wel belangrijk om voldoende blootgesteld te worden aan zonlicht want dit is essentieel voor de algehele groei en ontwikkeling. Zonlicht helpt het lichaam bovendien te reageren op stressvolle situaties. De zon is bovendien nodig voor het handhaven van de bloeddruk, het reguleren van de afgifte van insuline en het omzetten van vet en koolhydraten in energie. Daarnaast zijn dezelfde UV-stralen die soms leiden tot huidziekten, juist nuttig voor de genezing of preventie van een aantal aandoeningen. Wel geldt dat steeds een matige blootstelling vereist is.

• Wat is voldoende blootstelling aan de zon?
• Behandeling van geelzucht
• Behandeling van huidziekten
• Bescherming tegen astma
• Bescherming tegen bijziendheid
• Bescherming tegen depressie
• Bescherming tegen infecties
• Bescherming tegen kanker
• Bevordering van haargroei
• Gewichtsverlies door matige blootstelling aan de zon
• Verbetering van slaapcyclus door blootstelling aan UV-zonnestralen
• Verlaging van bloeddruk
• Verlaging van cortisolniveaus
• Verlaging van risico op diabetes mellitus (suikerziekte)
• Verlaging van risico op multiple sclerose
• Vitamine D en voldoende zonlicht

Wat is voldoende blootstelling aan de zon?

Hoeveel blootstelling aan de zon voldoende is, is moeilijk te beantwoorden en voor iedereen anders. Diverse factoren spelen hierbij een rol: de huidskleur, de leeftijd, de gezondheidsgeschiedenis, de voeding en de geografische locatie. Mensen met een lichte huidskleur hebben twee tot drie keer per week vijf tot vijftien minuten blootstelling aan de zonnestralen nodig en dit aan de armen, de handen en het gezicht. Bij mensen met een donkere huidskleur is dit circa dertig minuten. Langer buiten blijven is wel mogelijk, maar het gebruik van een zonnebrandmiddel, een zonnebril (ook te dragen op bewolkte dagen), een breedgerande hoed en het nemen van andere beschermende maatregelen tegen de zon is dan essentieel. Bescherming tegen de zon is aanbevolen als de UV-index meer dan drie bedraagt.

Behandeling van geelzucht

Baby’s met geelzucht (icterus) hebben een verhoogd bilirubinegehalte in het bloed waardoor de huid een gele kleur krijgt. De baby in het zonlicht achter een raam plaatsen (om de schadelijke UV-stralen weg te filteren) helpt om het overtollige bilirubine kwijt te raken. Een pasgeborene mag nooit zomaar buiten in direct zonlicht geplaatst worden.

Behandeling van huidziekten

Zonnebaden verlicht de symptomen van psoriasis bij de meeste patiënten met deze chronische huidziekte waarbij rode, droge plekken ontstaan die de huid verdikken. Een behandeling via licht (fototherapie) is een mogelijke behandeling van psoriasis, wat dus ook mogelijk is in de vorm van de blootstelling aan de UV-stralen van de zon. Schimmelinfecties zijn ook te genezen met zonlicht. Het is mogelijk om te genezen van eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid) met de kracht van zonlicht. Ook vitiligo is goed te behandelen met de blootstelling aan zonnestralen. Bij deze auto-immuunaandoening heeft de patiënt witte vlekken op de huid. Sommige gebieden van de pigmentproducerende cellen worden vernietigd bij deze ziekte. De arts behandelt de ziekte normaal gesproken met fototherapie (de blootstelling aan ultraviolet licht (UVA)) in combinatie met een medicijn. Zonlichttherapie (heliosis) werkt goed bij huidaandoeningen wanneer de huid geleidelijk wordt blootgesteld zodat er geen (verdere) schade aan de huid ontstaat. Dit is vooral belangrijk als de patiënt gevoelig is voor de zon en de huid niet gewend is aan de UV-stralen.

Bescherming tegen astma

Volwassenen en kinderen met slecht gereguleerde astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) hebben significant minder vitamine D in het bloed dan gezonde mensen. Voldoende blootstelling aan zonlicht verhoogt het vitamine D-gehalte. Dit is vooral nuttig voor astmapatiënten die corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) gebruiken omdat zij sneller leiden aan een tekort aan vitamine D.

Bescherming tegen bijziendheid

Ook voor de ooggezondheid is zonlicht goed. Matige hoeveelheden zonlicht tijdens het leven, vooral in de tienerjaren en jongvolwassenheid, verminderen de kans op bijziendheid. Te veel direct zonlicht resulteert echter tot oogbeschadiging. Dit leidt sneller tot wazig zien en cataract (troebele ooglens).

Bescherming tegen depressie

Zonlicht helpt patiënten met een depressie en dan vooral patiënten die lijden aan een winterdepressie, een vorm van een seizoensgebonden affectieve stoornis. Zonlicht in de vroege ochtend vermindert tevens de duur van ziekenhuisopname bij patiënten met een bipolaire stoornis (psychische ziekte: stemmingsstoornis). Komt er geen zonlicht binnen in een ziekenhuiskamer, dan neemt de duur van de ziekenhuisopname van de patiënt toe in vergelijking met ruimten waar zonlicht wel binnenkomt.

Bescherming tegen infecties

De blootstelling aan zonlicht stimuleert het immuunsysteem van het lichaam, waardoor het mogelijk is om verschillende infecties en ziekteverwekkers in het lichaam te voorkomen.

Bescherming tegen kanker

Prostaatkanker, borstkanker, dikkedarmkanker en alvleesklierkanker komen vaker voor bij patiënten die weinig blootgesteld zijn aan de zon. Te veel blootstelling aan de zon is wel niet goed want hierdoor verhoogt de kans op huidkanker.

Bevordering van haargroei

Door zonlicht is het lichaam in staat om vitamine D te produceren. Vitamine D stimuleert de haargroei en voorkomt haaruitval. Het is belangrijk om altijd een zonnebrandcrème toe te passen (vooral bij langdurige activiteiten in de buitenlucht), maar zich volledig beroven van de eveneens gunstige effecten van zonnestralen is geen goed idee. Het lichaam ontvangt namelijk graag benodigde vitaminen voor een gezonde huid en gezond haar

Gewichtsverlies door matige blootstelling aan de zon

Zonlicht helpt eveneens bij het verliezen van gewicht, want hierdoor raakt de persoon overtollig vet in het lichaam kwijt. Vooral het zonlicht in de ochtend is nuttig voor het verliezen van vet. Mensen gaan best twintig tot dertig minuten in de zon liggen tussen acht en twaalf uur. Zonnestralen doen de vetcellen onder het huidoppervlak krimpen. Meer zonneschijn betekent dat mensen meer ‘lichaamsbeweging’ krijgen, wat dan leidt tot het verlies van gewicht.

Verbetering van slaapcyclus door blootstelling aan UV-zonnestralen

De ogen hebben licht nodig om de interne klok van het lichaam te helpen instellen. Zonlicht is nodig voor de afgifte van serotonine in het lichaam, terwijl duisternis het lichaam stimuleert om melatonine af te geven, wat mensen helpt om in slaap te vallen. Zonder deze cyclus komen hormonen in het lichaam vertraagd vrij, wat resulteert in ongewenste bijwerkingen, zoals slapeloosheid.

Verlaging van bloeddruk

Blootstelling aan zonnestralen verlaagt de bloeddruk. Bijna de helft van mensen heeft een te hoge bloeddruk (hypertensie). Matige blootstelling aan de UV-stralen van de zon veroorzaakt een aanzienlijke daling van de bloeddruk. Lagere bloeddrukwaarden helpen het risico op een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) en hartaandoeningen te verminderen.

Verlaging van cortisolniveaus

Cortisol, het stresshormoon, verhoogt de eetlust. Een hoge cortisolspiegel leidt sneller tot een gewichtstoename. Door blootstelling aan fel licht verlagen de cortisolspiegels.

Verlaging van risico op diabetes mellitus (suikerziekte)

Vitamine D werkt preventief tegen diabetes mellitus (suikerziekte). De consumptie van vitamine D in het vroege leven is sterk geassocieerd met een lager risico op diabetes mellitus type 1.

Verlaging van risico op multiple sclerose

Door de blootstelling aan zonlicht verlaagt het risico op multiple sclerose, een chronische auto-immuunaandoening. Mensen die wonen op hogere breedtegraden (Noord-Amerika, Europa, en plaatsen zoals IJsland) ontvangen minder direct zonlicht. Bij mensen die wonen in deze gebieden is de incidentie en prevalentie van de aandoening hoger.

Vitamine D en voldoende zonlicht

De zon één van de rijkste bronnen van vitamine D (zonlichtvitamine) wat essentieel is voor een goede gezondheid. Door constant zonnebrandcrèmes en lotions op de huid aan te brengen, gebeurt een te lage opname van deze waardevolle vitamine in het lichaam. Vitamine D is essentieel voor de gezondheid en kracht van de botten en tanden, ter ondersteuning van het immuunsysteem, de bescherming tegen dementie en de veroudering van de hersenen, en ook voor het minimaliseren van astmatische symptomen. Ook heeft vitamine D beschermende effecten tegen kanker. Meestal wordt elk weefsel in ons lichaam gereguleerd door de actieve vorm van vitamine D - 1,25-Dihdroxyvitamine D3 (1,25 [OH] 2D3), waarvan sommigen betrokken zijn bij het metabolisme van calcium, het immuunsysteem en de neuromusculaire functies. Een vitamine D-tekort treedt op als gevolg van een gebrek aan blootstelling aan de zon in de open lucht.

Lees verder

• Huidschade door blootstelling aan UV-straling van de zon
• Goede zonnebril kopen: Tips voor goed gezichtsvermogen
• Zonnebrandmiddelen: Keuze van goede zonnebrandproducten