Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen

Een hoest is een reflexactie die het lichaam helpt om de luchtwegen vrij te maken van slijm en irriterende stoffen zoals stof of rook. Er zijn twee hoofdtypes hoest: een ‘droge hoest’ (niet-productieve hoest), waarbij geen slijm wordt opgehoest, en een ‘natte hoest’ (productieve hoest), waarbij slijm uit de luchtwegen wordt verwijderd. De meeste hoestklachten verdwijnen binnen drie weken en vereisen geen specifieke behandeling. Bij een aanhoudende hoest of bijkomende ernstige klachten is het belangrijk om medisch advies in te winnen.

• Oorzaken van hoestaanvallen
• Allergieën
• Chronische aandoeningen
• Irriterende stoffen
• Medicatie
• Postnasale drip
• Virale infecties
• Zure reflux
• Andere oorzaken
• Soorten hoest
• Aanhoudende hoest
• Blaffende hoest
• Hoest met braken
• Hoest met koorts
• Hoest met piepende ademhaling
• Kinkhoest
• Nachtelijk hoesten
• Overdag hoesten
• Alarmsymptomen bij hoesten
• Diagnose en onderzoeken bij hoest
• Anamnese en Klinisch onderzoek
• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Beeldvormende onderzoeken
• Longfunctieonderzoeken
• Sputumonderzoek
• Allergietests
• Endoscopie
• 24-uurs pH-meting
• Beoordeling van de resultaten
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van hoest
• Huismiddeltjes
• Medicijnen
• Onderliggende oorzaak
• Uitlokkende factoren vermijden
• Prognose van hoesten

Oorzaken van hoestaanvallen

Een hoest beschermt het lichaam door ongewenste stoffen uit de luchtwegen te verwijderen. Dit kan worden veroorzaakt door verschillende aandoeningen of omgevingsfactoren.

Allergieën

Patiënten met een allergie, zoals allergische rhinitis of hooikoorts, ervaren vaak hoest wanneer ze in contact komen met allergenen. De longen reageren door een hoestreflex uit te lokken om de allergische stof uit het lichaam te verwijderen.

Chronische aandoeningen

Langdurige aandoeningen zoals astma (chronische ontsteking van de luchtwegen), chronische obstructieve longziekte (COPD) en chronische bronchitis kunnen leiden tot een aanhoudende hoest. Deze aandoeningen veroorzaken een voortdurende irritatie van de luchtwegen.

Irriterende stoffen

Koude lucht, sigarettenrook en sterke parfums kunnen een hoestaanval uitlokken, zelfs als de patiënt geen allergieën heeft. Deze stoffen irriteren de luchtwegen en veroorzaken een hoestreflex.

Medicatie

ACE-remmers, die vaak worden voorgeschreven voor de behandeling van hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten, kunnen soms een aanhoudende hoest veroorzaken als bijwerking.

Postnasale drip

Bij patiënten met een verstopte neus druppelt slijm uit de neus in de keel, wat leidt tot een hoestreflex. Dit fenomeen, bekend als postnasale drip, kan worden veroorzaakt door verkoudheid, griep, sinusinfecties, allergieën of andere aandoeningen.

Virale infecties

Een verkoudheid of griep kan leiden tot een ‘productieve’ hoest, waarbij slijm uit de longen wordt opgehoest. Bij de meeste patiënten verdwijnt het slijm binnen een paar dagen. Na een verkoudheid kan een ‘droge’ hoest echter nog weken of maanden aanhouden door de aanhoudende irritatie van de luchtwegen.

Zure reflux

Patiënten met brandend maagzuur ervaren vaak dat het maagzuur tijdens de nacht terugvloeit naar de keel, wat irritatie van de luchtpijp en een hoestreflex kan veroorzaken.

Andere oorzaken

Een hoestaanval kan ook worden veroorzaakt door aandoeningen zoals longontsteking en slaapapneu.

Soorten hoest

Er zijn verschillende typen hoest, elk met hun eigen oorzaken en kenmerken.

Aanhoudende hoest

Een hoest die weken aanhoudt na een verkoudheid kan wijzen op een chronische aandoening zoals astma, allergieën of een chronische sinusinfectie. Aanhoudende hoest kan ook een teken zijn van een ernstigere onderliggende aandoening.

Blaffende hoest

Een blaffende hoest is vaak het gevolg van een zwelling in de bovenste luchtwegen. Kroep is een veelvoorkomende oorzaak bij jonge kinderen, waarbij het strottenhoofd en de luchtpijp ontstoken raken. Kinderen jonger dan drie jaar hebben een verhoogd risico vanwege hun kleinere luchtwegen. Deze hoest treedt vaak plotseling op, vaak midden in de nacht, en gaat vaak gepaard met stridor, een luidruchtige ademhaling bij inademen.

Hoest met braken

Soms kan een hoest zo intens zijn dat het braken veroorzaakt, vooral bij het ophoesten van veel slijm. Braken kan ook optreden bij een verkoudheid of astma-opflakkering als slijm zich ophoopt in de maag en misselijkheid veroorzaakt. Hoewel dit meestal geen reden tot bezorgdheid is, kan aanhoudend braken medisch onderzoek vereisen.

Hoest met koorts

Een hoest in combinatie met lichte koorts en een loopneus wijst meestal op een verkoudheid. Een hoest met een koorts van 39 °C of hoger kan echter wijzen op een ernstigere aandoening zoals een longontsteking, vooral als de patiënt zich zwak voelt en snel ademt (tachypneu).

Hoest met piepende ademhaling

Een piepend (fluitend) geluid bij het uitademen kan wijzen op een zwelling van de lagere luchtwegen, zoals bij astma of virale bronchiolitis. Dit kan ook het gevolg zijn van een blokkade in de lagere luchtwegen door een ingeslikt voorwerp, zoals voedsel of een speeltje.

Kinkhoest

Kinkhoest (pertussis) is een zeer besmettelijke bacteriële luchtweginfectie veroorzaakt door de Bordetella pertussis-bacterie. Bij kinkhoest ervaren patiënten intense hoestaanvallen zonder tussendoor te ademen, gevolgd door een diepe, gierende ademhaling. Symptomen omvatten een loopneus, niezen, een milde hoest en lichte koorts. Kinkhoest kan op elke leeftijd voorkomen, maar is het meest ernstig bij zuigelingen jonger dan één jaar die niet zijn gevaccineerd met het difterie-, tetanus- en kinkhoestvaccin.

Nachtelijk hoesten

Hoestklachten kunnen vaak verergeren tijdens de nacht. Dit komt omdat slijm uit de neus en sinussen tijdens de slaap naar de keel druppelt, wat hoesten veroorzaakt. Astma kan ook leiden tot nachtelijk hoesten omdat de luchtwegen 's nachts gevoeliger zijn.

Overdag hoesten

Het hoesten kan overdag verergeren door factoren zoals koude lucht, luchtverfrissers, huisdieren of rook (vooral tabaksrook).

Alarmsymptomen bij hoesten

De meeste hoestaanvallen zijn onschadelijk, maar als de hoest na één week niet verbetert, bijzonder ernstig is of verergert, is het raadzaam om een arts te raadplegen. Ook wanneer de hoest gepaard gaat met een van de volgende symptomen, is medische hulp noodzakelijk:

• ademhalingsproblemen
• bloed ophoesten
• brandend maagzuur
• een aanhoudende stemverandering
• een knobbel of zwelling in de nek
• koorts
• nachtzweten
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn op de borst
• slaapproblemen

Diagnose en onderzoeken bij hoest

Het diagnosticeren van hoest begint met een grondige evaluatie van de symptomen en de medische geschiedenis van de patiënt. Dit helpt artsen om de oorzaak van de hoest te achterhalen en een geschikte behandeling voor te stellen. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen en onderzoeken die kunnen worden uitgevoerd om de oorzaak van hoest vast te stellen.

Anamnese en Klinisch onderzoek

Het eerste deel van de diagnose omvat een gedetailleerde anamnese (medische voorgeschiedenis) en een klinisch onderzoek. Tijdens de anamnese vraagt de arts naar:

• De aard van de hoest: Of de hoest droog of productief is, en hoe lang de hoest al aanhoudt.
• De frequentie en timing: Of de hoest 's nachts, overdag of op specifieke momenten optreedt.
• Bijbehorende symptomen: Zoals koorts, pijn op de borst, kortademigheid, of slijm dat wordt opgehoest.
• Medische geschiedenis: Eerdere gezondheidsproblemen, bestaande aandoeningen, medicijngebruik, en eventuele blootstelling aan irriterende stoffen.
• Levensstijl en omgevingsfactoren: Rookgewoonten, blootstelling aan allergenen of irriterende stoffen, en eventuele recente reisgeschiedenis.

Het klinisch onderzoek omvat meestal het luisteren naar de longen met een stethoscoop om te controleren op abnormale ademgeluiden, zoals piepen of crepitaties, die aanwijzingen kunnen geven over de oorzaak van de hoest.

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts de volgende aspecten onderzoeken:
Inspectie: Kijken naar tekenen van ademhalingsproblemen, zoals een vermoeide uitstraling of moeite met ademhalen.
Palpatie: Voelen van de borstkas om te controleren op gevoeligheid of zwellingen.
Percussie: Kloppen op de borstkas om te luisteren naar de resonantie van de longen, wat kan helpen bij het identificeren van vocht of massa's.
Auscultatie: Luisteren naar ademgeluiden met een stethoscoop om abnormale geluiden zoals piepen of ratelen op te merken.

Bloedonderzoek

• Volledig bloedbeeld: Om te controleren op infecties, ontstekingen of bloedarmoede.
• Specifieke tests: Zoals allergietests of testen voor auto-immuunziekten, afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak van de hoest.

Beeldvormende onderzoeken

• Röntgenfoto van de borstkas: Om structurele afwijkingen in de longen en luchtwegen op te sporen, zoals infecties of tumoren.
• CT-scan van de borst: Voor een gedetailleerder beeld van de longen en luchtwegen, vooral als een röntgenfoto niet voldoende informatie biedt.

Longfunctieonderzoeken

• Spirometrie: Meet de hoeveelheid lucht die iemand kan in- en uitademen en de snelheid waarmee dit gebeurt. Dit helpt bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals astma of COPD.
• Peak Flow-meting: Meet de maximale snelheid waarmee iemand lucht uit de longen kan blazen, wat nuttig kan zijn bij het monitoren van astma.

Sputumonderzoek

Analyse van slijm: Als de hoest productief is, kan het slijm worden onderzocht op de aanwezigheid van bacteriën, virussen, of andere afwijkingen. Dit kan helpen bij het identificeren van infecties zoals longontsteking of tuberculose.

Allergietests

Huidpriktests of bloedonderzoek: Om te bepalen of allergieën bijdragen aan de hoest, vooral als allergieën worden vermoed als oorzaak.

Endoscopie

Bronchoscopie: Hierbij wordt een dunne buis met een camera (bronchoscoop) via de luchtwegen in de longen ingebracht om direct te kijken naar afwijkingen in de luchtwegen en longen.

24-uurs pH-meting

Meten van maagzuur: Bij vermoeden van zure reflux kan een 24-uurs pH-meting worden uitgevoerd om te beoordelen of maagzuur in de luchtwegen terechtkomt.

Beoordeling van de resultaten

Na de aanvullende onderzoeken zal de arts de resultaten evalueren om een diagnose te stellen. De bevindingen helpen bij het bepalen van de juiste behandeling en het identificeren van eventuele onderliggende aandoeningen die behandeld moeten worden.

Vervolgonderzoek

In sommige gevallen kan vervolgonderzoek nodig zijn om de voortgang te monitoren of om te controleren of de behandeling effectief is. Dit kan aanvullende tests of bezoeken aan specialisten omvatten, afhankelijk van de diagnose.

Behandeling van hoest

De behandeling van hoest hangt af van de oorzaak en kan variëren van huismiddeltjes tot medische interventies.

Huismiddeltjes

Veel patiënten vinden verlichting door warme vloeistoffen met honing te drinken en door warme, vochtige lucht in te ademen. Het gebruik van een luchtbevochtiger kan de luchtvochtigheid verhogen en helpen bij het oplossen van vastzittend slijm. Voldoende rust, veel water drinken en het gebruik van pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, kunnen ook nuttig zijn.

Medicijnen

Vrij verkrijgbare hoestmiddelen kunnen op verschillende manieren helpen. Hoestonderdrukkende geneesmiddelen verminderen de hoestdrang, terwijl andere middelen slijm verdunnen en oplosbaar maken, waardoor het makkelijker is om slijm op te hoesten.

Onderliggende oorzaak

Het is belangrijk dat de arts de onderliggende oorzaak van de hoest behandelt, zoals astma, zure reflux, slaapapneu of andere medische aandoeningen.

Uitlokkende factoren vermijden

Patiënten met allergieën of astma moeten uitlokkende stoffen vermijden. Dit kan betekenen dat huisdieren uit de slaapkamer worden gehouden en dat een luchtbevochtiger wordt gebruikt tijdens het pollenseizoen.

Prognose van hoesten

Bij veel voorkomende virale infecties kan de hoest enkele weken of maanden aanhouden totdat het virus volledig uit het lichaam is verdwenen. Naarmate de luchtwegen genezen, zal de hoest meestal stoppen.

Lees verder

• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest
• Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm
• Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling
• Nachtelijk hoesten: Oorzaken van kuchen tijdens de nacht
• Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest