Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen

Een hoest is een reflexactie om de luchtwegen vrij te maken van slijm en irriterende stoffen zoals stof of rook. Een ‘droge hoest (niet-productieve hoest) houdt in dat de patiënt geen slijm moet ophoesten. Bij een natte (productieve) hoest moet de patiënt wel slijm ophoesten wat nodig is om de luchtwegen te helpen reinigen. De meeste hoestklachten verdwijnen binnen drie weken en vereisen geen behandeling. Bij een aanhoudende hoest of bijkomende (ernstige) klachten is medisch advies belangrijk.

• Oorzaken van hoestaanvallen
• Allergieën
• Chronische aandoening
• Irriterende stoffen
• Medicatie
• Postnasale drip
• Virale infecties
• Zure reflux
• Andere oorzaken
• Soorten
• Aanhoudende hoest
• Blaffende hoest
• Hoest met braken
• Hoest met koorts
• Hoest met piepende ademhaling
• Kinkhoest
• Nachtelijk hoesten
• Overdag hoesten
• Behandeling van hoest
• Huismiddeltjes
• Medicijnen
• Onderliggend probleem
• Uitlokkende factoren vermijden
• Prognose van hoesten
• Alarmsymptomen bij het kuchen

Oorzaken van hoestaanvallen

Een hoest beschermt het lichaam. Het kuchen elimineert dingen uit de longen en luchtpijp die daar niet in thuishoren, zoals ingeademd vuil of voedsel. Veel aandoeningen of omgevingsfactoren veroorzaken het kuchen.

Allergieën

Patiënten met een allergie (zoals allergische rhinitis of hooikoorts) krijgen te maken met een hoest wanneer ze een uitlokkende stof inademen. De longen reageren hierop overmatig door een hoest te produceren om deze vreemde stof te elimineren uit het lichaam.

Chronische aandoening

Een opflakkering van een langdurige aandoening zoals astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen), een chronisch obstructieve longziekte (COPD) of chronische bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen) gaat ook gepaard met een chronische hoest.

Irriterende stoffen

Koude lucht, sigarettenrook of sterke parfums veroorzaken soms een hoestaanval. Hiervoor hoeven patiënten geen allergie te hebben.

Medicatie

ACE-remmers zijn medicijnen die de arts gebruikt voor de behandeling van een hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Deze medicijnen resulteren mogelijk in een (aanhoudende) kuch.

Postnasale drip

Bij patiënten met een verstopte neus druppelt het slijm uit de neus in de keel. Deze keelslijmen veroorzaken een hoest. Postnasale drip ontstaat bij een verkoudheid, griep, sinusinfecties, allergieën en andere aandoeningen.

Virale infecties

Door een verkoudheid en de griep krijgt de patiënt vaak te maken met een ‘productieve’ hoest (hoest met slijmproductie). Hij hoest met andere woorden slijm weg uit de longen wanneer hij ziek is. Bij de meeste patiënten verdwijnt het ophoesten van slijmen binnen een paar dagen. Na een verkoudheid houdt bij sommige patiënten een ‘droge’ hoest aan gedurende weken of maanden. Het hoesten irriteert de longen, wat leidt tot meer hoesten, wat de longen irriteert, enzovoort.

Zure reflux

Bij patiënten die last hebben van brandend maagzuur, komt het maagzuur vooral tijdens de nacht weer in de keel terecht. Hierdoor ontstaat irritatie aan de luchtpijp waardoor de patiënt moet hoesten.

Andere oorzaken

Veel andere problemen veroorzaken een hoestaanval, zoals een longontsteking en slaapapneu.

Soorten

Aanhoudende hoest

Wanneer een virus een verkoudheid veroorzaakt, blijft deze hoest soms wel weken hangen. Astma, allergieën of een chronische infectie in de sinussen of luchtwegen leiden ook tot een aanhoudende hoest.

Blaffende hoest

Een blaffende hoest is meestal het resultaat van een zwelling in de bovenste luchtwegen. Meestal is kroep de boosdoener. Hierbij ontstaat een zwelling van het strottenhoofd en de luchtpijp. Jongere kinderen hebben kleinere luchtwegen. Wanneer deze gezwollen zijn, ontstaan ademhalingsproblemen. Kinderen jonger dan drie jaar lopen het grootste risico op kroep omdat ze smalle luchtwegen hebben. De hoest veroorzaakt door ontstaat plotseling, vaak midden in de nacht. De meeste kinderen met kroep hebben ook stridor, wat staat voor een luidruchtige, harde ademhaling die plaatsvindt wanneer het kind inademt.

Hoest met braken

Soms moet een patiënt zo hard hoesten dat hij zelfs de braakreflex activeert, waardoor hij moet braken. Ook is het mogelijk dat een patiënt met een verkoudheid of een astma-opflakkering braakt wanneer er veel slijm in de maag terechtkomt en misselijkheid veroorzaakt. Meestal is dit geen reden tot alarm tenzij het braken aanhoudt.

Hoest met koorts

Een patiënt met een hoest, lichte koorts en een loopneus heeft waarschijnlijk een verkoudheid. Maar hoesten met een koorts van 39 °C of hoger is soms te wijten aan een longontsteking, vooral als een patiënt zwak is en snel ademt (tachypneu).

Hoest met piepende ademhaling

Een piepend (fluitend) geluid bij het uitademen duidt een zwelling van de lagere luchtwegen in de longen. Dit verschijnt bij astma of bij virale bronchiolitis (luchtweginfectie met ademhalingsproblemen). Een piepende ademhaling is soms ook te wijten aan een verstopping van de lagere luchtwegen doordat een patiënt een vreemd voorwerp heeft ingeslikt, zoals voedsel of een speeltje.

Kinkhoest

Kinkhoest (pertussis) is een erg besmettelijke bacteriële luchtweginfectie veroorzaakt door de Bordetella pertussis-bacteriën. Patiënten met kinkhoest hebben hoestaanvallen zonder tussendoor te ademen. Aan het einde van het hoesten, volgt een diepe ademhaling met een ‘gierend’ geluid. Andere symptomen zijn een loopneus, niezen, een milde hoest en lichte koorts. Kinkhoest treedt op elke leeftijd op, maar is het meest ernstig bij zuigelingen jonger dan één jaar oud die geen kinkhoestvaccin hebben gekregen, dat deel uitmaakt van de combinatievaccinatie difterie (bacteriële infectie aan keel en luchtwegen), tetanus (bacteriële infectie met spiersamentrekkingen) en pertussis.

Nachtelijk hoesten

Vaak verergert een hoest tijdens de nacht. Bij een verkoudheid vloeit het slijm uit de neus en de sinussen door de keel weg en veroorzaakt dit tijdens de slaap een hoest. Ook astma leidt sneller tot nachtelijk kuchen, omdat de luchtwegen 's nachts gevoeliger en prikkelbaarder zijn.

Overdag hoesten

Koude lucht of bepaalde factoren verergeren het hoesten tijdens de dag, zoals een luchtverfrisser, huisdieren of rook (vooral tabaksrook).

Behandeling van hoest

De behandeling van een hoest is afhankelijk van de oorzaak.

Huismiddeltjes

Veel patiënten zijn gebaat met het drinken van warme vloeistoffen met een lepel honing. Ook het inademen van warme, vochtige lucht is nuttig. Een luchtbevochtiger maakt droge lucht vochtiger, dus een patiënt gaat hierdoor meer een meer natte hoest produceren waardoor vastzittend slijm opgehoest kan worden. Voldoende uitrusten, veel water drinken en pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen gebruiken zijn andere nuttige tips.

Medicijnen

Vrij verkrijgbare hoestoplossingen helpen op verschillende manieren. Hoestonderdrukkende geneesmiddelen verminderen de aandrang tot hoesten. Ze verdunnen slijm en lossen dit op zodat het makkelijker is om deze op te hoesten.

Onderliggend probleem

De arts moet ook de onderliggende oorzaak van hoesten behandelen, zoals astma, zure reflux, slaapapneu en andere medische aandoeningen.

Uitlokkende factoren vermijden

Patiënten met een allergie of astma moeten de uitlokkende stoffen thuis vermijden. Huisdieren blijven bij voorkeur uit de slaapkamer. Een luchtbevochtiger filtert de lucht tijdens het pollenseizoen.

Prognose van hoesten

Bij veel voorkomende virussen die een hoest veroorzaken, verdwijnt de hoest pas na enkele weken of maanden totdat het virus volledig verdwenen is uit het lichaam. Na verloop van tijd genezen de luchtwegen en stopt de hoest.

Alarmsymptomen bij het kuchen

De meeste aanhoudende hoestaanvallen zijn onschadelijk. Als de hoest echter na één week niet betert, of bijzonder ernstig is of verergert is het verstandig om de arts te raadplegen. Ook wanneer volgende symptomen optreden in combinatie met de hoest, is het belangrijk om de arts te bezoeken:

• ademhalingsproblemen
• bloed ophoesten
• brandend maagzuur
• een aanhoudende stemverandering
• een knobbel of zwelling in de nek
• koorts
• nachtzweten
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn op de borst
• slaapproblemen

Lees verder

• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest
• Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm
• Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling
• Nachtelijk hoesten: Oorzaken van kuchen tijdens de nacht
• Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest