Gezwollen knie: Oorzaken & behandeling van zwelling van knie

Een knie bestaat uit twee gewrichten, de knieschijf, verschillende ligamenten en een meniscus die helpen bij beweging en ondersteuning. Problemen met de gewrichten of ligamenten kunnen leiden tot een gezwollen knie. Een gezwollen knie is een veelvoorkomend medisch symptoom bij verschillende knieproblemen, zoals artritis of een verwonding. Naast zwelling kunnen vaak ook pijn en stijfheid optreden. De behandeling kan doorgaans thuis plaatsvinden met rust, ijsapplicatie, het aanbrengen van een drukverband en het omhoog brengen van het aangetaste gebied. In sommige gevallen zijn medische onderzoeken en professionele behandelingen noodzakelijk.

• Oorzaken van gezwollen knie
• Artritis
• Infectie
• Prepatellaire bursitis
• Slechte voeding
• Tumor
• Verwonding of trauma
• Ziekte van Lyme bij kinderen
• Zwangerschap
• Risicofactoren voor kniezwelling
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gezwollen knie
• Rust, IJs, Compressie en Elevatie (RICE)
• Medicatie
• Voeding
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van gezwollen knie

Artritis

Chronische artritis (gewrichtsontsteking) kan leiden tot een zwelling van de knie, vooral wanneer de aandoening niet adequaat wordt behandeld. Diverse vormen van artritis, zoals artrose (slijtage van het gewrichtskraakbeen), psoriatrische artritis (symptomen aan huid en gewrichten), reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), jicht en pseudojicht, kunnen de knieën aantasten. Jicht ontstaat door de ophoping van urinezuurkristallen in de gewrichten, waaronder de enkels, handen, tenen en knieën. Pseudojicht wordt veroorzaakt door calciumkristallen die zich in de gewrichten ophopen en tot zwelling leiden.

Infectie

Een infectie kan leiden tot een gezwollen knie als gevolg van een ontstekingsreactie van het immuunsysteem. Dit kan voortkomen uit een onbehandelde knieblessure of trauma aan de knie.

Prepatellaire bursitis

Prepatellaire bursitis ontstaat wanneer de slijmbeurs (een met vocht gevulde zak) rond de knie ontstoken raakt door overbelasting. Dit kan leiden tot pijn in de voorkant van de knie, samen met roodheid en zwelling. Behandeling met rust, ijsapplicatie, elevatie van de knie en ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen kan verlichting bieden.

Slechte voeding

Patiënten met een geschiedenis van kniezwelling kunnen vaker last hebben van dit symptoom bij een slechte voeding. Verhoogde zoutinname kan leiden tot zwelling door vochtretentie. Dit is vooral relevant tijdens de zwangerschap. Daarnaast kan een hoge inname van purinerijk voedsel bijdragen aan zwelling, omdat purine wordt omgezet in urinezuur.

Tumor

Hoewel zeldzaam, kan een tumor in de buurt van het gewricht leiden tot kniezwelling. Als de patiënt naast zwelling ook vermoeidheid en onverklaarbaar gewichtsverlies ervaart, is het belangrijk om een arts te raadplegen.

Verwonding of trauma

Een verwonding of trauma aan de knie kan leiden tot ontsteking en bloedophoping, wat de zwelling kan verhogen. Oorzaken kunnen zijn:

• Een gescheurd ligament, zoals een gescheurde voorste kruisband
• Een gescheurde meniscus
• Gebroken botten
• Irritatie door overmatig gebruik

Ziekte van Lyme bij kinderen

De ziekte van Lyme (bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet) kan bij kinderen leiden tot gewrichtsproblemen zoals ontsteking. Kniepijn en zwelling zijn mogelijke symptomen in latere stadia van de ziekte.

Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap ervaren vrouwen vaak vochtretentie, wat kan leiden tot oedeem (zwelling), vooral in de onderste ledematen. Dit komt vaker voor in het tweede trimester. Naarmate de baarmoeder groeit, kan de vena cava, een belangrijk bloedvat voor de bloedcirculatie, gedeeltelijk worden belemmerd, wat vochtretentie veroorzaakt.

Risicofactoren voor kniezwelling

De kans op het ontwikkelen van kniezwelling neemt toe met de leeftijd. Artritis is bijvoorbeeld een veelvoorkomende aandoening bij ouderen. Sporten waarbij de knie wordt gedraaid, zoals basketbal, verhogen het risico op knieblessures en zwelling. Overgewicht kan extra belasting op het kniegewricht veroorzaken, wat leidt tot overbelasting van het weefsel en een verhoogd risico op artrose.

Symptomen

Kniezwelling kan acuut of chronisch zijn. Patiënten ervaren vaak beperkt bewegingsbereik, pijn en ongemak dat 48 uur of langer kan aanhouden. Een ander veelvoorkomend symptoom is stijfheid van de knie, meestal merkbaar vroeg in de ochtend.

Alarmsymptomen

In de volgende gevallen is het belangrijk om onmiddellijk contact op te nemen met een arts:

• De knie heeft een uitgesproken afwijking of is sterk opgezwollen
• De knie is gedurende drie dagen of langer gezwollen
• De knie kan niet volledig buigen of strekken
• De patiënt ervaart extreme kniepijn
• De patiënt heeft hoge koorts
• De patiënt kan niet op de knie lopen
• Het gebied rondom de knie is rood en heet

Diagnose en onderzoeken

Om de oorzaak van de kniezwelling vast te stellen, kan de arts verschillende diagnostische onderzoeken uitvoeren.

Artrocentese
Bij artrocentese, ook bekend als gewrichtsaspiratie, gebruikt de arts een naald om vloeistof uit de knie te verwijderen. Het laboratorium analyseert het aantal cellen in de vloeistof en voert een kweek uit om bacteriën en andere ziekteveroorzakers op te sporen. Kristallisatie in de vloeistof kan wijzen op jicht, wat verdere onderzoeken naar urinezuurlevels vereist.

Bloedonderzoek
Een bloedonderzoek kan wijzen op ontsteking of infectie. Verhoogde ESR (erytrocytsedimentatiesnelheid) duidt op ontsteking, terwijl een verhoogd niveau van CRP (C-reactief eiwit) kan wijzen op een infectie of ontstekingsproces.

Echografie
Met een echografie kan de arts tekenen van artritis opsporen en aandoeningen van pezen of ligamenten detecteren.

Röntgenfoto
Een röntgenfoto van de knie kan letsels of trauma zichtbaar maken.

MRI-scan
Een MRI-scan biedt gedetailleerde beelden van de knie en kan kleine afwijkingen tonen die mogelijk niet zichtbaar zijn op een röntgenfoto.

Behandeling van gezwollen knie

Rust, IJs, Compressie en Elevatie (RICE)

De behandeling begint vaak met rust. Het toepassen van ijs op de getroffen knie kan helpen, maar het is belangrijk om het ijs niet direct op de huid aan te brengen om verdere schade te voorkomen. Een drukverband kan de zwelling verminderen, maar moet door een professionele zorgverlener worden aangebracht om complicaties te vermijden. Het verhogen van het aangetaste gebied (elevatie) kan ook helpen bij het verminderen van zwelling. Een kniebrace kan extra ondersteuning bieden en de zwelling helpen verminderen.

Medicatie

Ontstekingsremmende middelen zoals ibuprofen kunnen de pijn en zwelling verlichten. Pijnstillers, zoals paracetamol, kunnen ook nuttig zijn bij het verlichten van ongemak.

Voeding

Het is raadzaam om de inname van zoute en purinerijke voedingsmiddelen te beperken om verdere zwelling te voorkomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van een gezwollen knie zijn spierverlies en een Baker's cyste (ophoping van gewrichtsvloeistof in de knieholte).

Preventie

Het behouden van een gezond gewicht en het beoefenen van lage-impact sporten zoals wateraerobics en zwemmen kan helpen om de belasting op de knie te verminderen. Spierversterkende oefeningen kunnen de druk op het kniegewricht verlichten en bijdragen aan een betere kniegezondheid.

Lees verder

• Knie-effusie (vocht in knie): Pijn & stijfheid kniegewricht
• Kniepijn: Oorzaken pijnlijke knie (pijn aan kniegewricht)
• Knieartrose: Pijn en stijfheid door slijtage van kraakbeen
• Pijn in knieholte (posterieure kniepijn): Oorzaken
• Verstuikte knie: Oorzaken en behandeling van knieverstuiking