Pijn in knieholte (posterieure kniepijn): Oorzaken

Pijn achter de knie (posterieure kniepijn, pijn in de knieholte) is een relatief vaak voorkomende klacht. Deze pijn kan scherp en hevig zijn of mild en dof, en is te wijten aan tal van mogelijke oorzaken, zoals een ontsteking of een cyste. De pijn kan acuut optreden, bijvoorbeeld na een sportblessure, of geleidelijk aan verschijnen. De pijn in de knieholte kan gepaard gaan met zwelling en andere symptomen. De meeste oorzaken van pijn in de knieholte zijn mild en behoeven geen behandeling of kunnen worden verholpen met thuisremedies. Andere oorzaken van een pijnlijke knieholte vereisen mogelijk wel (dringend) medische aandacht.

• Achterste kruisbandletsel en pijn achter de knie
• Artrose en pijn in de knieholte
• Bakerse cyste
• Diep veneuze trombose
• Gescheurde meniscus
• Hamstringblessure
• Zenuwpijn
• Andere oorzaken
• Geassocieerde symptomen bij posterieure kniepijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Preventie van knieproblemen

Achterste kruisbandletsel en pijn achter de knie

Een achterste kruisbandletsel is het gevolg van een overstrekking of scheur van dit ligament, dat over de knie loopt van de dij tot het scheenbeen. Dit letsel ontstaat vaak door een zware klap op de voorkant van een gebogen knie, bijvoorbeeld door een val naar voren of tijdens contactsporten zoals rugby. Bij een achterste kruisbandletsel treden vaak ook andere knieblessures op. Als een patiënt alleen een achterste kruisbandletsel heeft, ervaart hij of zij vaag ongemak of instabiliteit in de knie. Pijn in de knieholte en soms ook aan de voorkant van de knie is aanwezig. Verder is pijn ook voelbaar bij het knielen. Een chronisch achterste kruisbandletsel veroorzaakt pijn bij het vertragen van het hardlopen, bergafwaarts lopen of traplopen.

Artrose en pijn in de knieholte

Artrose van de knie is een veelvoorkomende oorzaak van kniepijn en pijn in de knieholte. Het gladde, glanzende kraakbeen dat het kniegewricht bekleedt, verslijt en wordt ruw. Dit veroorzaakt na verloop van tijd pijn en toenemende schade aan de knie. Knieartrose treft vooral vijftigplussers. Artrose veroorzaakt meestal pijn wanneer een patiënt gewicht draagt, wat wordt verlicht door rust. Stijfheid en bewegingsverlies zijn vaak het ergst in de ochtend (ochtendstijfheid) of na een tijdje zitten en nemen af zodra de patiënt begint te bewegen.

Bakerse cyste

Een Bakerse cyste is een met gewrichtsvloeistof gevulde ruimte in de knieholte. De cyste is vaak geassocieerd met andere knieaandoeningen, waaronder artrose, reumatoïde artritis, kraakbeenletsels en een ontsteking van het kniegewricht. Veel soorten letsels kunnen een ophoping van vloeistof veroorzaken. Vaak is dit te wijten aan een zware klap op de voorkant van de knie, een val naar voren of het spelen van een contactsport. Het natuurlijke mechanisme van de knie duwt deze overtollige vloeistof naar achteren, waar het zich ophoopt in de knieholte en een cyste vormt. De cyste veroorzaakt een zwelling aan de achterkant van de knie. Bij een zeer grote zwelling kan de patiënt het been niet volledig recht maken. De zwelling kan komen en gaan, en in grootte variëren. Als de cyste barst, ontstaat er zwelling en pijn in de kuit. Bij het barsten van de cyste is een ploffend geluid te horen en voelt de patiënt warmte die zich over de kuit verspreidt. Daarnaast kunnen roodheid of blauwe plekken optreden, van de achterkant van de knie tot aan de enkel en de bovenkant van de voet. Een Bakerse cyste verbetert vaak spontaan en verdere behandeling is dan niet nodig.

Diep veneuze trombose

Een diep veneuze trombose (DVT) is geen veelvoorkomende oorzaak van pijn en zwelling, maar het is mogelijk wel een zorgelijke oorzaak van posterieure kniepijn. Een DVT is een bloedstolsel in een van de diepe beenaders. Als het stolsel afbreekt, kan dit leiden tot een hartaanval of beroerte. Bekende oorzaken zijn langdurige inactiviteit, bepaalde medische aandoeningen, zwangerschap, obesitas en genetica. Een DVT veroorzaakt mogelijk pijn in de achterkant van de knie, maar de pijn is niet vaak geïsoleerd tot dit gebied. Meestal ervaart een patiënt ook kuitpijn, een gezwollen kuit en soms dijpijn. Meestal treedt de pijn ook op aan de achterkant van de kuit of het dijbeen. De meeste patiënten met een DVT hebben ook een zwelling in de kuit of het been (gezwollen been).

Gescheurde meniscus

Wortelscheuren van de meniscus komen veel voor. De ‘wortel’ van een meniscus is de plaats waar de meniscus zich hecht aan het scheenbeen. Net zoals een boom wortelt in de grond, heeft de meniscus ook een stevige, diepe hechting aan de botten. Deze bevestigingspunten of wortels verzwakken in de loop der jaren, waardoor ze uiteindelijk kunnen scheuren. Bij een wortelscheur van de meniscus heeft een patiënt vaak een ploffend geluid in de knieholte gevoeld bij vooroverbuigen of knielen. Dezelfde dag of twee dagen later is de knie gezwollen en is de kniepijn ernstig. De pijn van wortelscheuren neemt vaak af in de komende weken tot maanden.

Hamstringblessure

Hamstringblessures, zoals hamstring tendinitis (peesontsteking) en een verrekking van de hamstrings, zijn verwondingen die een van de drie hamstringspieren aan de achterkant van het dijbeen treffen (de biceps femoris spier, semitendinosus spier en semimembranosus spier). Deze spieren laten de knieën buigen en een blessure aan deze locatie kan pijn in de knieholte, zwelling, blauwe plekken of merkbare zwakte aan de achterkant van het been veroorzaken. Hamstringblessures zijn veelvoorkomende blessures in de sport. Plotselinge, snelle bewegingen zoals sprinten en springen veroorzaken vaak dit type verwonding. Hamstringblessures treden meestal hoger op, in de achterkant van de dij nabij het bekken. Het is ook mogelijk om de hamstring aan de achterkant van de knie te verwonden. Meestal is de pijn van een hamstringblessure ter hoogte van de knieholte ongeveer vier à zes centimeter boven de knie aanwezig. De pijn van een lagere hamstringblessure is het ergst onmiddellijk na de blessure en verbetert binnen een paar weken. Het is belangrijk om strekoefeningen te doen zodra dit mogelijk is om gewrichtsstijfheid te voorkomen.

Zenuwpijn

Zenuwpijn kan ook aanwezig zijn in de achterkant van de knie. Zenuwpijn straalt meestal vanuit hoger op het been of het bilgebied naar de knieholte. De zenuwen zijn zelden een oorzaak van pijn die alleen aan de achterkant van de knie is geïsoleerd. Dit gebeurt sporadisch bij ischias (pijn en zwakte aan been en rug).

Andere oorzaken

Er zijn nog andere mogelijke oorzaken van pijn die voelbaar is achter de knie:

• een goedaardige of kwaadaardige tumor (zeer zeldzaam)
• een verstuikte knie
• een ontsteking of infectie in het kniegewricht
• reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)

Geassocieerde symptomen bij posterieure kniepijn

De symptomen die optreden naast scherpe en hevige of milde en doffe posterieure kniepijn, hangen af van de oorzaak. Vaak ervaren patiënten zwelling, een vol gevoel, stijfheid of pijn bij het maken van bepaalde bewegingen en een beperkt bewegingsbereik. Bij een gezwollen en gevoelige kuit is het belangrijk om een arts te raadplegen omdat de zwelling ook mogelijk het gevolg is van een bloedstolsel in het been (diep veneuze trombose), dat dringend moet worden behandeld.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek

De arts stelt een geschiedenis op door de patiënt te bevragen over het soort pijn, wanneer de pijn startte en of de pijn komt en gaat of constant aanwezig is. Verder wil de arts weten hoe actief de patiënt is en of er enige activiteit, ongeval of letsel is geweest dat mogelijk heeft geleid tot de pijn achter de knie.

Diagnostisch onderzoek

De arts zet meestal diverse mogelijke beeldvormende onderzoeken in om de oorzaak van de posterieure kniepijn te detecteren, zoals een echografie, een röntgenfoto en/of een MRI-scan.

Behandeling

De patiënt wordt geadviseerd zo weinig mogelijk gewicht op het been te plaatsen. Verder kunnen koude (ijspakken) worden toegepast en vrij verkrijgbare pijnstillers zoals ibuprofen worden ingenomen. Mogelijk heeft een patiënt krukken, een kniebrace, speciale verbanden of andere orthopedische hulpmiddelen nodig. In sommige gevallen is medische behandeling vereist, die kan bestaan uit fysiotherapie, sterkere pijnstillers en/of chirurgie.

Preventie van knieproblemen

Preventieve maatregelen kunnen helpen om knieproblemen te voorkomen, vooral voor mensen die actief zijn in sporten of zware fysieke arbeid verrichten. Hier zijn enkele tips om knieproblemen te voorkomen:

• Regelmatige lichaamsbeweging: Sterke spieren rond de knie kunnen helpen om het gewricht te stabiliseren en letsel te voorkomen. Focus op oefeningen die de quadriceps, hamstrings en kuitspieren versterken.
• Juiste techniek: Bij het sporten of tillen van zware voorwerpen is het belangrijk om de juiste techniek te gebruiken om de druk op de knieën te verminderen. Vermijd plotselinge, snelle bewegingen die de knie kunnen belasten.
• Gewichtsbeheersing: Overgewicht verhoogt de druk op de knieën en kan het risico op knieproblemen verhogen. Het handhaven van een gezond gewicht kan helpen om de belasting op de knieën te verminderen.
• Beschermende uitrusting: Bij contactsporten of activiteiten met een hoog risico op knieverletsing is het dragen van beschermende uitrusting, zoals kniebeschermers, essentieel.
• Opleiding en bewustwording: Het kennen van de juiste technieken en het bewust zijn van de risico's kan helpen om knieblessures te voorkomen. Regelmatige training en bewustwordingsprogramma's kunnen hierin een rol spelen.

Door deze preventieve maatregelen te volgen, kunnen veel knieproblemen worden voorkomen en kan de kans op chronische pijn en letsel worden verminderd.

Lees verder

• Baker’s cyste: Ophoping van gewrichtsvloeistof in knieholte
• Knieartrose: Pijn en stijfheid door slijtage van kraakbeen
• Kniepijn: Oorzaken pijnlijke knie (pijn aan kniegewricht)
• Gezwollen knie: Oorzaken & behandeling van zwelling van knie
• Verstuikte knie: Oorzaken en behandeling van knieverstuiking