Kniepijn: Oorzaken pijnlijke knie (pijn aan kniegewricht)
De knie is een complexe structuur die bestaat uit drie botten: het onderste deel van het dijbeen, het bovenste deel van het scheenbeen en de knieschijf. Sterke ligamenten en pezen houden deze botten bij elkaar, terwijl kraakbeen de knie ondersteunt en stabiliseert. Dit kraakbeen bevindt zich onder de knieschijf en tussen de botten. Kniepijn is een veelvoorkomende klacht die voortkomt uit schade of aandoeningen aan één of meerdere van deze structuren. Kniepijn kan kortdurend of chronisch zijn en wordt vaak veroorzaakt door aandoeningen zoals artrose, overbelasting of jicht. Als de klachten mild zijn, kunnen patiënten vaak zelf maatregelen treffen om de symptomen te verlichten. Bij ernstige of aanhoudende pijn, of wanneer de klachten het dagelijks leven beïnvloeden, is het raadzaam een arts te raadplegen voor een juiste diagnose en passende behandeling.- Epidemiologie
- Prevalentie en leeftijdsgroepen
- Geslachtsverschillen
- Invloed van overgewicht
- Regionale verschillen
- Mechanisme
- Oorzaken van acute knieblessures
- Degeneratieve aandoeningen
- Ontstekingen en infecties
- Oorzaken van kniepijn
- Artrose
- Bloedingen in het gewricht
- Gescheurd ligament of gescheurde pees
- Jicht en pseudojicht
- Overbelasting
- Patellofemoraal pijnsyndroom
- Reumatoïde artritis
- Schade aan de menisci
- Septische artritis (geïnfecteerde knie)
- Slijmbeursontsteking (bursitis)
- Tendinitis
- Ziekte van Osgood-Schlatter
- Andere oorzaken
- Risicofactoren
- Overgewicht en obesitas
- Leeftijd en geslacht
- Beroeps- en sportgerelateerde belasting
- Genetische aanleg
- Risicogroepen
- Ouderen
- Vrouwen
- Atleten en mensen met actieve levensstijlen
- Mensen met overgewicht
- Geassocieerde symptomen van pijnlijke knie
- Alarmsymptomen
- Acute en ernstige pijn
- Zwelling en instabiliteit
- Koorts en roodheid
- Aanhoudende pijn bij rust
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van pijn aan kniegewricht
- Prognose en herstel
- Bij acute blessures
- Bij degeneratieve aandoeningen
- Invloed van leeftijd en geslacht
- Mogelijke complicaties
- Complicaties en vervolgzorg
- Preventie van kniepijn
- Behoud een gezond gewicht
- Voer knieversterkende oefeningen uit
- Gebruik goede schoenen
- Vermijd overbelasting
- Gebruik kniebeschermers indien nodig
- Train met de juiste techniek
- Zorg voor goede ergonomie
- Voorkom herhalende stress
- Behandel blessures tijdig
- Praktische tips voor het leven met kniepijn
- Zorg goed voor je knie door het niet te overbelasten
- Zorg voor een gezond gewicht en een evenwichtig voedingspatroon om de belasting op je knie te verminderen
- Beweging is belangrijk, maar doe dit voorzichtig
- Gebruik hulpmiddelen om de belasting op je knie te verminderen
- Overweeg fysiotherapie om je knie te versterken
- Laat je knie regelmatig onderzoeken door een specialist
- Pas je houding aan om pijn te vermijden
- Gebruik ontspanningstechnieken om de pijn te verlichten
- Chirurgische ingreep als laatste redmiddel
- Misvattingen rond kniepijn
- Kniepijn komt alleen voor bij oudere mensen
- Kniepijn is altijd het gevolg van artritis
- Je kunt geen kniepijn voorkomen
- Alle kniepijn moet met rust worden behandeld
- Operaties zijn de enige oplossing voor kniepijn
- Kniepijn is altijd het gevolg van overbelasting
- Pijnstillers zijn de enige manier om kniepijn te verlichten
Epidemiologie
Kniepijn is een veelvoorkomend probleem, dat zowel acute als chronische vormen kan aannemen. De prevalentie van kniepijn neemt toe naarmate de leeftijd vordert, en het komt vaak voor bij zowel volwassenen als ouderen. Kniepijn kan optreden door een verscheidenheid aan oorzaken, variërend van letsels tot degeneratieve aandoeningen zoals artrose. De epidemiologie van knieproblemen is sterk afhankelijk van factoren zoals leeftijd, geslacht, lichaamsgewicht, en fysieke activiteit.Prevalentie en leeftijdsgroepen
Kniepijn komt vaak voor bij ouderen, met een hogere incidentie van degeneratieve aandoeningen zoals artrose. Studies tonen aan dat ongeveer 25% van de mensen boven de 55 jaar last heeft van chronische kniepijn. Bij jongere mensen kan knieproblemen ook ontstaan door sportletsel of overbelasting. De prevalentie van knieklachten varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Artrose komt bijvoorbeeld veel voor bij ouderen, terwijl knieletsel bij jongere mensen meestal te maken heeft met sport of trauma.Geslachtsverschillen
Er is een geslachtsverschil in de prevalentie van knieklachten, waarbij vrouwen vaker last hebben van knieproblemen dan mannen, vooral in de oudere leeftijdsgroepen. Dit kan deels worden verklaard door hormonale factoren, zoals de afname van oestrogeen na de menopauze, wat de gewrichten minder flexibel maakt. Ook verschillen in lichaamsbouw en gewichtsverdeling kunnen bijdragen aan de hogere incidentie van knieklachten bij vrouwen.Invloed van overgewicht
Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor knieproblemen, vooral voor het ontwikkelen van knieartrose. Bij mensen met overgewicht wordt de druk op de kniegewrichten vergroot, wat kan leiden tot slijtage van het kraakbeen en de ontwikkeling van artrose. Onderzoek heeft aangetoond dat mensen met overgewicht een verhoogd risico lopen op zowel acuut als chronisch kniepijn.Regionale verschillen
Er zijn ook regionale verschillen in de prevalentie van knieklachten. In sommige regio's, waar lichamelijke activiteit lager is of waar een hoger percentage van de bevolking lijdt aan overgewicht, komt kniepijn vaker voor. In andere regio's, waar mensen actiever zijn en een gezonder gewicht hebben, komt kniepijn minder vaak voor. Dit onderstreept het belang van preventieve maatregelen, zoals een gezond voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging, bij het verminderen van het risico op knieklachten.Mechanisme
Het mechanisme achter kniepijn kan sterk variëren, afhankelijk van de oorzaak. Kniepijn kan worden veroorzaakt door letsels aan de botten, kraakbeen, pezen, ligamenten of spieren rond de knie. Daarnaast kunnen degeneratieve aandoeningen zoals artrose en ontstekingen in de gewrichten ook bijdragen aan pijn in de knie. De knie is een complex gewricht dat gevoelig is voor zowel acute als chronische belasting, en pijn kan optreden door beschadiging van verschillende structuren in het gewricht.Oorzaken van acute knieblessures
Acute knieblessures kunnen optreden als gevolg van trauma of overbelasting. Veelvoorkomende blessures zijn onder andere verstuikingen, verstijvingen, botbreuken en gescheurde ligamenten (bijvoorbeeld de voorste kruisband). Deze blessures veroorzaken vaak plotselinge pijn, zwelling, en beperkte mobiliteit van het gewricht. Acute blessures worden vaak geassocieerd met sportactiviteiten, maar kunnen ook optreden door een val of een verkeerde beweging.Degeneratieve aandoeningen
Artrose is een van de meest voorkomende oorzaken van chronische knieklachten. Het is een degeneratieve gewrichtsaandoening waarbij het kraakbeen in de knie geleidelijk wordt afgebroken, wat leidt tot pijn, stijfheid en verminderde functie. De mechanische belasting van het gewricht, zoals bij overgewicht of overbelasting, versnelt dit proces. Ook kunnen ontstekingsaandoeningen zoals artritis leiden tot chronische pijn in de knie.Ontstekingen en infecties
Ontstekingen, zoals bursitis (ontsteking van het slijmbeurs) of tendinitis (ontsteking van de pezen), kunnen ook kniepijn veroorzaken. In sommige gevallen kunnen infecties in het gewricht, zoals septische artritis, kniepijn veroorzaken. Deze infecties kunnen leiden tot ernstige pijn, zwelling, en koorts, en vereisen onmiddellijke medische aandacht om verdere schade aan het gewricht te voorkomen.Oorzaken van kniepijn
Mensen met overgewicht lijden sneller aan artrose / Artrose
Bij ouderen komt kniepijn vaak voort uit een verergering van artrose, een veelvoorkomende vorm van artritis (gewrichtsontsteking). Artrose veroorzaakt schade aan het gewrichtskraakbeen en kan leiden tot een lichte zwelling van de weefsels rond de gewrichten. Hierdoor kan er een pijnlijke, vochtige zwelling aan de achterkant van de knie ontstaan, bekend als een Baker's cyste. Hoewel artrose voornamelijk oudere patiënten treft, kan het ook voorkomen bij jongere mensen, vooral als ze last hebben van overgewicht of eerdere ernstige knieblessures hebben gehad. Medisch advies is aan te raden in dergelijke gevallen.Bloedingen in het gewricht
Een aanzienlijke verwonding van het kniegewricht kan leiden tot bloedingen in de gewrichtsholte, een aandoening die in medische termen hemartrose wordt genoemd. Hemartrose kan ontstaan door een gescheurde kruisband of een breuk in één van de kniebotten. Symptomen van hemartrose zijn onder andere zwelling van de knie, warmte, stijfheid en blauwe plekken. Bij ernstige zwelling van de knie is onmiddellijke medische behandeling noodzakelijk.Gescheurd ligament of gescheurde pees
Kniepijn kan ook het gevolg zijn van gescheurde ligamenten of pezen. Ligamenten zijn sterke weefselbanden die de botten met elkaar verbinden binnen het kniegewricht, terwijl pezen de spieren aan de botten hechten. Sporten zoals rugby of voetbal kunnen leiden tot dergelijke verwondingen. Gescheurde pezen of kniebanden aan de zijkant van de knie kunnen pijn veroorzaken, zelfs in rust. De pijn verergert bij het buigen van de knie of het uitoefenen van gewicht. Naast pijn kunnen er ook symptomen zoals warmte en zwelling optreden. Bij een gescheurde voorste kruisband kan de knie instabiel aanvoelen of in een afwijkende stand blijven staan, vaak na een plotselinge draai- of richtingsverandering. Patiënten kunnen ook een knallend geluid (gewrichtsgeluiden) hebben gehoord toen de verwonding optrad. Medisch advies is cruciaal, en vaak is een operatie nodig om het beschadigde kniegewricht te herstellen.Jicht en pseudojicht
JichtWanneer het kniegewricht pijnlijk, warm en rood is, kan dit duiden op jicht of pseudojicht, twee vormen van artritis. Jicht ontstaat door een ophoping van urinezuur in het lichaam. Urinezuur is een afvalproduct van de afbraak van voedsel en wordt normaal gesproken via de nieren uitgescheiden. Bij sommige mensen kunnen de nieren urinezuur niet efficiënt uitscheiden of wordt er te veel urinezuur geproduceerd, wat leidt tot hoge niveaus in het bloed. Dit resulteert in de vorming van kristallen in de gewrichten, wat ontsteking en pijn veroorzaakt. Jicht veroorzaakt hevige pijn in de knie, een beperkt bewegingsbereik en mogelijk lichte koorts. Jicht treft vaak eerst het gewricht van de grote teen (pijn en zwelling aan grote teen), voordat het kniegewricht of andere gewrichten worden aangetast.
Pseudojicht
Pseudojicht lijkt op jicht, maar wordt veroorzaakt door de afzetting van calciumkristallen in en rond het gewricht. Pseudojicht tast vaak het kniegewricht aan als eerste. Medisch advies is noodzakelijk bij kniepijn veroorzaakt door jicht of pseudojicht.
Overbelasting
Kniepijn kan ontstaan door overbelasting, wanneer een patiënt activiteiten uitvoert die de knie belast zonder voldoende voorbereiding. De knieweefsels kunnen uitrekken zonder blijvende schade. Het is belangrijk om goed op te warmen voor het sporten en te strekken na de training. Activiteitsniveaus moeten geleidelijk worden verhoogd. Goede schoenen zijn ook belangrijk; sportschoenen moeten worden vervangen wanneer ze versleten zijn. Activiteiten die minder belasting op de knie leggen, zoals zwemmen en wandelen, zijn vaak beter voor mensen met kniepijn.Patellofemoraal pijnsyndroom
Bij het patellofemoraal pijnsyndroom ervaart de patiënt pijn aan de voorkant van de knie, rondom de knieschijf. De oorzaak van deze aandoening is niet volledig begrepen, maar symptomen verergeren vaak bij langdurig zitten of het lopen van trappen. Zelfbehandeling met ontstekingsremmers, een ijszak en rust kan nuttig zijn. Oefeningen om de dijspieren te versterken zijn ook aanbevolen.Reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte die ontstekingen in het lichaam veroorzaakt. Deze ziekte kan leiden tot ernstige kniepijn, zwelling, roodheid en warmte in het kniegewricht. De pijn is vaak het ergst in de ochtend en verbetert gedurende de dag.Schade aan de menisci
De menisci zijn kraakbeenachtige structuren tussen het boven- en onderbeen in het kniegewricht die dienen als schokdempers. Naarmate mensen ouder worden, kunnen de menisci verslijten, wat leidt tot kniepijn bij oudere volwassenen. Een gescheurde meniscus kan ontstaan door plotselinge draaien van het kniegewricht, wat resulteert in pijn, zwelling en soms een vastzittende knie. Hoewel de symptomen soms vanzelf verdwijnen, kan een operatie nodig zijn om het gescheurde weefsel te herstellen.Septische artritis (geïnfecteerde knie)
Septische artritis is een ernstige aandoening die een zeer pijnlijke, warme, gezwollen knie veroorzaakt. Koorts kan ook optreden. Beweging van de knie kan extreem pijnlijk zijn. Dit is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist met antibiotica, en vaak is chirurgische interventie nodig om de infectie te behandelen.Slijmbeursontsteking (bursitis)
Een slijmbeursontsteking ontstaat door ontsteking van de slijmbeurs, kleine met vocht gevulde zakjes die wrijving tussen spieren, pezen en botten verminderen. Deze aandoening kan worden veroorzaakt door acuut letsel, overmatig gebruik van de knie of langdurig knielen. Bursitis komt vaak voor bij mensen die veel knielen, zoals tapijtleggers, of bij sporters zoals voetballers.Tendinitis
Overmatig gebruik of beschadiging van de pees die de knieschijf met het scheenbeen verbindt, leidt tot een peesontsteking (tendinitis). Activiteiten zoals basketbal of volleybal kunnen patellaire tendinitis veroorzaken, waarbij het gebied opzwelt, rood en warm aanvoelt. De behandeling omvat rust en ontstekingsremmers, vergelijkbaar met de behandeling van een verstuiking.Ziekte van Osgood-Schlatter
De ziekte van Osgood-Schlatter veroorzaakt zwelling en gevoeligheid over de benige uitsteeksel net onder de knieschijf. Dit is een veelvoorkomende oorzaak van kniepijn en zwelling bij tieners die intensieve sportactiviteiten uitvoeren. Bij milde gevallen kunnen rust en ontstekingsremmers de symptomen verlichten. Ernstigere gevallen kunnen een medische behandeling vereisen.Andere oorzaken
Andere oorzaken van kniepijn kunnen zijn:- het iliotibiale band syndroom (aandoening met laterale kniepijn)
- het Plica-syndroom (irritatie aan kapselplooi van de knie met pijn)
Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die het risico op het ontwikkelen van kniepijn verhogen. Sommige risicofactoren zijn extern en kunnen worden beïnvloed door de levensstijl van een persoon, terwijl andere genetisch bepaald kunnen zijn. Deze risicofactoren kunnen helpen bij het identificeren van mensen die een groter risico lopen op kniepijn en kunnen helpen bij het ontwikkelen van preventieve maatregelen.Overgewicht en obesitas
Overgewicht en obesitas zijn de belangrijkste risicofactoren voor knieklachten, vooral artrose. Het extra gewicht legt extra druk op de kniegewrichten, wat kan leiden tot slijtage van het kraakbeen en uiteindelijk tot gewrichtsschade. Het handhaven van een gezond lichaamsgewicht is cruciaal voor het verminderen van het risico op kniepijn, vooral bij ouderen.Leeftijd en geslacht
De leeftijd speelt een grote rol bij het risico op knieklachten. Naarmate mensen ouder worden, neemt de kans op degeneratieve aandoeningen zoals artrose toe. Bij vrouwen neemt het risico op knieklachten toe na de menopauze, waarschijnlijk door hormonale veranderingen die het kraakbeen en gewrichten minder sterk maken. Ook het geslacht speelt een rol bij de prevalentie van knieproblemen, aangezien vrouwen vaker knieklachten ervaren dan mannen.Beroeps- en sportgerelateerde belasting
Mensen die in beroepen werken waarbij ze veel moeten staan, lopen of zware voorwerpen moeten tillen, lopen een verhoogd risico op knieklachten. Dit geldt ook voor atleten, vooral degenen die sporten beoefenen die veel draaien, springen of langdurige belasting op de knieën uitoefenen, zoals hardlopen, basketbal of voetbal. Het juiste gebruik van beschermende uitrusting en het nemen van pauzes kan helpen om het risico op knieblessures te verminderen.Genetische aanleg
Genetica kan een rol spelen in de ontwikkeling van knieklachten, vooral bij aandoeningen zoals artrose. Mensen met een familiegeschiedenis van gewrichtsaandoeningen hebben een verhoogd risico om zelf knieklachten te ontwikkelen. Genetische factoren kunnen de sterkte en duurzaamheid van het kraakbeen beïnvloeden en de manier waarop het lichaam reageert op gewrichtsbeschadiging.Risicogroepen
Bepaalde groepen mensen hebben een hoger risico om kniepijn te ontwikkelen, voornamelijk door de combinatie van genetische, levensstijl- en omgevingsfactoren. Het is belangrijk om te begrijpen wie in deze risicogroepen valt, zodat preventieve maatregelen kunnen worden genomen.Ouderen
Ouderen hebben een hoger risico op knieproblemen, vooral degeneratieve aandoeningen zoals artrose. Naarmate mensen ouder worden, neemt het kraakbeen in de knieën af, waardoor de gewrichten minder flexibel worden en het risico op pijn toeneemt. De afname van spierkracht en flexibiliteit speelt ook een rol bij het verergeren van knieklachten bij ouderen.Vrouwen
Vrouwen hebben een groter risico op knieklachten, vooral bij het ouder worden. Dit komt deels door hormonale veranderingen tijdens de menopauze, die het kraakbeen minder stevig maken. Vrouwen hebben ook vaak een andere lichaamsbouw, wat kan bijdragen aan de belasting van de knieën.Atleten en mensen met actieve levensstijlen
Atleten, vooral degenen die deelnemen aan intensieve sportactiviteiten zoals hardlopen, voetbal en basketbal, lopen een verhoogd risico op knieblessures en -klachten. Het herhaaldelijk belasten van de knie kan leiden tot slijtage of blessures aan het kraakbeen, ligamenten of pezen in het gewricht.Mensen met overgewicht
Mensen met overgewicht of obesitas hebben een verhoogd risico op knieklachten, omdat het extra gewicht druk uitoefent op de kniegewrichten. Dit kan leiden tot artrose of verergering van bestaande knieklachten. Het behouden van een gezond gewicht is cruciaal om het risico op kniepijn te verminderen.Geassocieerde symptomen van pijnlijke knie
De symptomen die gepaard gaan met kniepijn variëren afhankelijk van de oorzaak en kunnen verschillen qua locatie en aard. Veel voorkomende symptomen van acute of chronische pijn zijn onder andere:- beperkte mobiliteit
- gezondheid van de knie
- gewrichtsstijfheid
- het onvermogen om het been volledig recht te trekken
- zwakte
Alarmsymptomen
Bij kniepijn is het belangrijk om aandacht te besteden aan alarmsymptomen die kunnen wijzen op ernstigere aandoeningen. Wanneer deze symptomen zich voordoen, is het raadzaam om medische hulp in te roepen voor een grondig onderzoek en een juiste diagnose.Acute en ernstige pijn
Bij acute, intense pijn in de knie die plotseling optreedt, vooral na een val of trauma, kan er sprake zijn van een ernstige blessure, zoals een botbreuk, scheuring van ligamenten of kraakbeenletsel. Deze symptomen vereisen onmiddellijke medische aandacht.Zwelling en instabiliteit
Als de knie plotseling begint te zwellen en er een gevoel van instabiliteit of een onbeheersbare beweging in het gewricht is, kan dit duiden op een ernstig probleem zoals een gescheurde kruisband of beschadigd kraakbeen. Dit kan ook wijzen op een infectie of ontsteking in het gewricht.Koorts en roodheid
Koorts in combinatie met roodheid en zwelling van de knie kan wijzen op een infectie, zoals septische artritis. Dit is een ernstige aandoening die onmiddellijke medische interventie vereist om verdere schade aan het gewricht te voorkomen.Aanhoudende pijn bij rust
Pijn die aanhoudt, zelfs bij rust, kan een teken zijn van een degeneratieve aandoening zoals artrose of een ontstekingsziekte zoals artritis. Als pijn niet afneemt met rust of zelfzorg, is het belangrijk om medische hulp in te roepen voor verder onderzoek.
Soms is een bloedonderzoek nodig / Bron: Frolicsomepl, Pixabay
