Hemartrose: Bloeding in gewrichtsholte met pijn en zwelling

Hemartrose (hemarthrosis, articulaire bloeding) is een aandoening waarbij een bloeding optreedt in de binnenkant van gewrichten (de gewrichtsholte). De bloeduitstorting in een gewricht (meestal de knie) gaat gepaard met extreme zwelling en pijn. Onbehandeld kan dit leiden tot ernstige schade aan het getroffen gewricht. De bloeduitstorting in een gewricht kan veroorzaakt worden door een breed scala aan aandoeningen en risicofactoren. Door het grote aantal mogelijke oorzaken is de behandeling ook zeer variabel en gericht op het beheren of behandelen van het onderliggende probleem. Wanneer overmatige bloedingen gedurende langere tijd aanwezig zijn, ontstaat schade aan het gewricht, wat kan leiden tot verminderde beweging en soms blijvende invaliditeit.

• Oorzaken van hemartrose
• Risicofactoren van aandoening
• Symptomen: Pijn en zwelling door bloeding in gewricht
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bloeding in gewrichtsholte
• Prognose van bloeduitstorting in gewricht
• Complicaties
• Preventie van hemartrose
• Behandelen van bloedingsstoornissen
• Preventie van verwondingen en trauma
• Fysieke activiteit en oefeningen
• Gezonde levensstijl
• Vroege diagnose en behandeling

Oorzaken van hemartrose

Gewrichtsbloedingen zijn een veelvoorkomende complicatie van hemofilie, een genetische aandoening die optreedt wanneer een stollingsproteïne (factor VIII of IX) defect is of ontbreekt. Door langdurige overmatige bloedingen ontstaat schade aan het gewricht, wat kan leiden tot verminderde beweeglijkheid, soms blijvend. De ernst en frequentie van de bloedingen bepalen hoe waarschijnlijk het is dat de patiënt blijvende schade zal ontwikkelen. Door de bloeding in de gewrichtsruimte en de druk (veroorzaakt door het bloed dat de ruimte vult) kan de patiënt ernstige pijn, zwelling en misvorming ervaren. De schade door gewrichtsbloedingen is vergelijkbaar met die van artritis (gewrichtsontsteking). Wanneer bloedverlies optreedt in het gewricht, wordt ook het kraakbeen dat de botten omringt aangetast. Kraakbeen voorkomt dat twee botten in een gewricht tegen elkaar gaan wrijven tijdens beweging. Door gewrichtsbloedingen wordt het kraakbeen vernietigd. Het beschadigde kraakbeen beschermt de botten niet langer tegen wrijving, waardoor ze tegen elkaar wrijven, wat erg pijnlijk is. Dit kan in de loop van de tijd leiden tot een beperkt bewegingsbereik in het gewricht van de patiënt.

Risicofactoren van aandoening

De volgende aandoeningen en omgevingsfactoren kunnen leiden tot een bloeding in de gewrichtsholte:

• artroscopische chirurgie: chirurgische procedure om gewrichtsproblemen te diagnosticeren en behandelen
• bloedaandoeningen: bloedingen, bloedstollingsaandoeningen en bloedvataandoeningen, zoals bijvoorbeeld:
• afibrinogenemie: bloedstollingsaandoening met bloedingen
• hemofilie: erfelijke aandoening waarbij bloedstollingsmechanismen beschadigd zijn (ze zijn defect of ontbreken)
• sikkelcelanemie: bloedaandoening van rode bloedcellen
• Clutton-gewricht: ontsteking van de gewrichten bij patiënten met congenitale syfilis (aangeboren syfilis)
• fractuur (breuk) (soms)
• hemorragisch syndroom: slijmvliezen bloeden sneller bij deze aandoening
• infectie in het gewricht
• kanker: vooral tumoren in het bot (bottumoren) en leukemie
• kniegewricht-artroplastiek: chirurgische procedure voor een nieuwe knieprothese (knievervanging)
• Krim-Congo hemorrhagische koorts: virale infectie verspreid door tekenbeten of contact met besmet vee
• medicijnen: anticoagulantia (bloedverdunners zoals warfarine of aspirine)
• meniscusscheur: meniscus is een rubberachtige schijf die de knie beschermt; bij een scheur kan sneller een gewrichtsbloeding ontstaan
• neurologische aandoeningen
• scheurbuik: vitamine C-tekort met bloedingen en zwakte
• sommige vormen van artritis zoals artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen) (zeldzaam en dan vooral bij oudere patiënten) en hemofiele artritis
• verwonding / trauma: een ernstige verstuiking of trauma aan grote gewrichten kan leiden tot een bloeding binnen dat specifieke gewrichtsgebied.

Symptomen: Pijn en zwelling door bloeding in gewricht

Afhankelijk van de oorzaak kunnen diverse milde tot ernstige symptomen optreden bij hemartrose. De knie is het vaakst aangetast, maar ook de enkels, ellebogen, heupen, schouders en polsen kunnen getroffen worden door de bloeding in de gewrichtsholte. Door een combinatie van de volgende symptomen kan het voor de patiënt moeilijk zijn om de knie te bewegen en is het mogelijk lastig om dagelijkse activiteiten uit te voeren. De mogelijke symptomen bij hemartrose zijn:
LIST pijn of gevoeligheid bij aanraking
een ontsteking rond het getroffen gewricht
gebroken bloedvaten rond het aangetaste gewricht
gewrichtsstijfheid
gezwollen gewrichten
overmatige blauwe plekken op het aangetaste gebied van gewrichten
prikkelbaarheid of huilen bij een baby
roodheid van de getroffen gewrichten
tintelend, pijnlijk of ‘borrelend’ gevoel
verminderd bewegingsbereik in het getroffen gewricht
warm aanvoelende gewrichten

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts doorloopt de volledige medische geschiedenis, inclusief informatie over familieleden die mogelijk bloedingsstoornissen hebben. Daarnaast is informatie over eventuele recente verwondingen nodig. Ook wil de arts op de hoogte zijn van het medicatiegebruik. Vervolgens voert de arts een lichamelijk onderzoek uit, gericht op het gebied waar de patiënt ongemak ervaart. De patiënt moet het aangetaste gebied onder meer buigen en bewegen, zodat de arts een idee krijgt van de functie en beweeglijkheid van het gewricht. Ervaart de patiënt pijn, dan moet hij dit melden.

Diagnostisch onderzoek
De arts voert een synoviale vloeistofanalyse uit om gewrichtsontsteking te helpen diagnosticeren. Hierbij plaatst de arts een kleine naald in het gewricht om vloeistof op te zuigen (aspireren). Als de vloeistof een roodachtige tint bevat, kan dit wijzen op de aanwezigheid van bloed in het gewricht. Het monster wordt naar een laboratorium gestuurd voor verder specialistisch onderzoek. Beeldvormende onderzoeken zoals een MRI-scan en een röntgenfoto worden vaak aanbevolen. Verder is een bloedonderzoek nodig als de arts vermoedt dat de patiënt een bloedingsaandoening heeft. De arts is vooral geïnteresseerd in de bloedstollingsfactor.

Behandeling van bloeding in gewrichtsholte

De behandeling van hemartrose in de knie is afhankelijk van de specifieke oorzaak. Het is van groot belang om zo snel mogelijk een arts te raadplegen bij ernstige zwelling, ontsteking of pijn aan de knie. De arts behandelt doorgaans de oorzaak of aandoening die de bloeduitstorting in een gewricht heeft veroorzaakt. Bij een bloedaandoening wordt vaak een injectie met de ontbrekende stollingsfactor gegeven om het bloeden te stoppen. Het is ook mogelijk dat de patiënt medicatie krijgt voorgeschreven die helpt bij het aanmaken van stollingsfactoren.

Andere behandelingen voor hemartrose omvatten:

• Chirurgie en medische behandelingen:
• ablatieprocedure: verwijderen van dood weefsel dat de bloeding mogelijk veroorzaakt
• artrodese: fusie van het gewricht
• bloed draineren (afvoeren) uit het gewricht
• cheilectomie: chirurgische verwijdering van kleine botachtige gezwellen op het gewricht
• fysiotherapie: verminderen van ontstekingen en pijn, verhogen van bewegingsbereik, versterken van spieren, verbeteren van functie, voorkomen van pijnlijke bewegingen
• gewrichtsvervanging (gedeeltelijk of volledig, afhankelijk van de ernst) door een kunstmatig of prothetisch gewricht
• meniscectomie: gedeeltelijke of volledige verwijdering van de meniscus
• osteotomie: chirurgische verwijdering van de botwig in het gebied van het aangetaste gewricht
• synovectomie: chirurgische procedure waarbij de arts de bekleding die het gewricht smeert (synovium) verwijdert.
• Medicatie:
• pijnstillers
• stollingsmiddelen
• Zelfzorg:
• gewricht in een hogere stand brengen (elevatie)
• ijs aanbrengen
• levensstijl: gewicht verliezen bij overgewicht, activiteiten vermijden die mogelijk een bloeding veroorzaken, spierversterkende oefeningen uitvoeren
• rust

Na een chirurgische ingreep is mogelijk fysiotherapie en/of elektrische stimulatie van de spieren rondom de gewrichten nodig om volledig herstel te bevorderen.

Prognose van bloeduitstorting in gewricht

Als de arts hemartrose of articulaire bloedingen snel behandelt door de onderliggende oorzaak aan te pakken, verdwijnen de symptomen in de meeste gevallen en kan de patiënt weer een productief en actief leven leiden. Patiënten met chronische stollingsstoornissen zoals hemofilie halen veel voordeel uit fysiotherapie.

Complicaties

Hemartrose kan potentieel ernstig zijn. Een reeks kleine bloedingen of zelfs één ernstige bloeding kan aanzienlijke schade veroorzaken. Een verlies van kracht in de spieren rondom het gewricht is een veelvoorkomende complicatie. Pijn bij het gebruik van het gewricht of zelfs in rust is een ander probleem. Niet in staat zijn om deel te nemen aan dagelijkse activiteiten, zoals wandelen, zware lasten dragen en trappen, kan erg frustrerend zijn voor de patiënt. Degeneratieve artritis (door vernietiging van het kraakbeen) is een andere complicatie bij patiënten met hemartrose in de knie.

Preventie van hemartrose

Preventie van hemartrose richt zich voornamelijk op het vermijden van de oorzaken en risicofactoren die bloedingen in de gewrichtsholte kunnen veroorzaken. Enkele maatregelen die kunnen helpen om het risico op hemartrose te verminderen zijn:

Behandelen van bloedingsstoornissen

Patiënten met bloedingsstoornissen zoals hemofilie moeten regelmatig medische controle en behandeling ontvangen om bloedingen te voorkomen of te beheersen. Dit kan onder meer het toedienen van stollingsfactoren omvatten, volgens de aanbevelingen van hun arts. Bij het gebruik van anticoagulantia of andere bloedverdunners is het belangrijk om regelmatig de bloedstollingswaarden te controleren en het medicatiegebruik te beheren in overleg met de arts.

Preventie van verwondingen en trauma

Het dragen van beschermende uitrusting tijdens risicovolle activiteiten, zoals sport, kan helpen om gewrichtsletsel en bloedingen te voorkomen. Vermijd activiteiten die een verhoogd risico op trauma of letsel met zich meebrengen, vooral als je al een geschiedenis hebt van gewrichtsproblemen of bloedingsstoornissen.

Fysieke activiteit en oefeningen

Regelmatige, milde oefeningen kunnen helpen om de gewrichten sterk en flexibel te houden. Dit kan ook helpen om blessures en de daaruit voortvloeiende bloedingen te voorkomen. Fysiotherapie kan voorts nuttig zijn voor mensen met een verhoogd risico op hemartrose om de spieren rondom de gewrichten te versterken en de bewegingsvrijheid te verbeteren.

Gezonde levensstijl

Een gezond gewicht behouden vermindert de belasting van de gewrichten en kan helpen om het risico op gewrichtsbloedingen te verlagen. Een uitgebalanceerd dieet rijk aan vitamines en mineralen ondersteunt de gezondheid van de gewrichten en het lichaam als geheel.

Vroege diagnose en behandeling

Bij symptomen van gewrichtspijn of -zwelling, vooral na een blessure, is het belangrijk om snel een arts te raadplegen. Vroege diagnose en behandeling kunnen helpen om ernstige bloedingen en blijvende schade te voorkomen.

Door deze preventieve maatregelen te nemen, kunnen mensen het risico op hemartrose verminderen en de gezondheid van hun gewrichten verbeteren.