Hemartrose: Bloeding in gewrichtsholte met pijn en zwelling

Hemartrose (hemarthrosis, articulaire bloeding) is een aandoening waarbij een bloeding optreedt in de binnenkant van gewrichten (de gewrichtsholte). De bloeduitstorting in een gewricht (meestal de knie) gaat gepaard met extreme zwelling en pijn. Onbehandeld kan dit leiden tot ernstige schade aan het getroffen gewricht. De bloeduitstorting in een gewricht kan veroorzaakt worden door een breed scala aan aandoeningen en risicofactoren. Door het grote aantal mogelijke oorzaken is de behandeling ook zeer variabel en gericht op het beheren of behandelen van het onderliggende probleem. Wanneer overmatige bloedingen gedurende langere tijd aanwezig zijn, ontstaat schade aan het gewricht, wat kan leiden tot verminderde beweging en soms blijvende invaliditeit.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken van hemartrose
• Risicofactoren van aandoening
• Risicogroepen
• Symptomen: Pijn en zwelling door bloeding in gewricht
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bloeding in gewrichtsholte
• Prognose van bloeduitstorting in gewricht
• Complicaties
• Preventie van hemartrose
• Behandelen van bloedingsstoornissen
• Preventie van verwondingen en trauma
• Fysieke activiteit en oefeningen
• Gezonde levensstijl
• Vroege diagnose en behandeling

Epidemiologie

Hemartrose verwijst naar de aanwezigheid van bloed in een gewrichtsholte, wat leidt tot zwelling, pijn en mobiliteitsbeperkingen. Het is een veelvoorkomend probleem bij verschillende aandoeningen, van trauma tot bloedaandoeningen. Hemartrose komt voor bij patiënten van alle leeftijden, maar de frequentie en oorzaken kunnen variëren afhankelijk van de onderliggende ziekte of verwonding. Het begrijpen van de epidemiologie van hemartrose is cruciaal voor het vroegtijdig identificeren van de aandoening en het ontwikkelen van gerichte behandelingsstrategieën.

Traumatische hemartrose
Traumatische hemartrose is de meest voorkomende oorzaak van hemartrose. Het komt vaak voor bij jonge, actieve patiënten die betrokken zijn bij contact- of sportblessures. De prevalentie van hemartrose door trauma neemt toe bij atleten die contact maken met anderen of in situaties waarbij de gewrichten een aanzienlijke impact kunnen ondergaan. Bij trauma kan bloedvloeistof uit beschadigde bloedvaten in de gewrichtsholte lekken, wat leidt tot zwelling en pijn.

Hemartrose bij bloedaandoeningen
Patiënten met bloedaandoeningen, zoals hemofilie, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van hemartrose. Hemofilie is een erfelijke aandoening waarbij het bloed niet goed stolt, wat leidt tot frequente interne bloedingen. Bij patiënten met hemofilie komt hemartrose vaak voor als gevolg van herhaalde bloedingen in de gewrichten. Bij gebrek aan adequate behandeling kunnen deze bloedingen chronisch worden, wat leidt tot gewrichtsschade en functionele beperkingen.

Hemartrose bij ouderdom
Ouderen kunnen ook lijden aan hemartrose, vooral bij gewrichten die verzwakt zijn door degeneratieve aandoeningen zoals artrose. Artrose kan de gewrichtskapsels verzwakken, waardoor ze gemakkelijker beschadigd raken en bloed kan lekken in de gewrichtsholte. Bij ouderen is het ook vaak het geval dat bloedingen minder snel stoppen vanwege verminderde bloeddichtheid of het gebruik van bloedverdunners.

Verband tussen hemartrose en andere aandoeningen
Hemartrose kan een secundaire complicatie zijn van verschillende andere medische aandoeningen, zoals infecties, tumoren of systemische ziekten. Bij infecties kunnen bacteriën het gewricht bereiken en bloedingen veroorzaken, terwijl tumoren in de gewrichten (zoals synoviale tumoren) ook kunnen leiden tot hemartrose. Daarnaast kunnen systemische aandoeningen zoals lupus of vasculitis de bloedvaten aantasten, wat het risico op hemartrose verhoogt.

Mechanisme

Het mechanisme van hemartrose betreft de instroom van bloed in een gewrichtsholte, wat leidt tot zwelling en pijn. De oorzaken kunnen variëren van trauma tot aandoeningen die het bloedstollingssysteem beïnvloeden. Het begrijpen van het mechanisme is essentieel om effectieve behandelingsopties en interventies te ontwikkelen.

Bloedingen door trauma
In traumatische gevallen wordt hemartrose vaak veroorzaakt door directe verwonding aan de gewrichten, zoals een val of een sportblessure. Wanneer er sprake is van een kracht die het gewricht beschadigt, kunnen bloedvaten breken en bloed lekken in de gewrichtsholte. Dit leidt tot een acute ontsteking, waarbij de vloeistofdruk in het gewricht toeneemt en de pijn verergert.

Bloedingen door stollingsstoornissen
Bij patiënten met stollingsstoornissen zoals hemofilie is het mechanisme van hemartrose anders. In deze gevallen is er sprake van een onvoldoende stollingsmechanisme, waardoor het bloed niet goed stopt bij bloedingen. Dit kan leiden tot herhaalde bloedingen in de gewrichten, zelfs bij lichte trauma's of zonder duidelijke oorzaak. Bij elke bloeding ontstaat er een ophoping van bloed in de gewrichtsholte, wat tot langdurige schade kan leiden als het niet adequaat wordt behandeld.

Chronische gewrichtsbeschadiging bij herhaalde bloedingen
Bij chronische hemartrose, vooral bij hemofiliepatiënten, kunnen herhaalde bloedingen in de gewrichten leiden tot langdurige schade aan de gewrichtskapsels en het kraakbeen. Het bloed in de gewrichtsholte kan ontstekingen en fibrose veroorzaken, wat resulteert in stijve gewrichten en verminderde functionaliteit. Deze chronische beschadiging kan de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden.

Invloed van ontsteking op het gewricht
De aanwezigheid van bloed in een gewricht kan een ontstekingsreactie veroorzaken. Bloed bevat verschillende stoffen, zoals ijzer, die schadelijk kunnen zijn voor de gewrichtsweefsels. De ontsteking kan leiden tot verdere schade aan de gewrichtskapsels, kraakbeen en andere structuren, wat de functie van het gewricht beïnvloedt en het herstel bemoeilijkt.

Oorzaken van hemartrose

Gewrichtsbloedingen zijn een veelvoorkomende complicatie van hemofilie, een genetische aandoening die optreedt wanneer een stollingsproteïne (factor VIII of IX) defect is of ontbreekt. Door langdurige overmatige bloedingen ontstaat schade aan het gewricht, wat kan leiden tot verminderde beweeglijkheid, soms blijvend. De ernst en frequentie van de bloedingen bepalen hoe waarschijnlijk het is dat de patiënt blijvende schade zal ontwikkelen. Door de bloeding in de gewrichtsruimte en de druk (veroorzaakt door het bloed dat de ruimte vult) kan de patiënt ernstige pijn, zwelling en misvorming ervaren. De schade door gewrichtsbloedingen is vergelijkbaar met die van artritis (gewrichtsontsteking). Wanneer bloedverlies optreedt in het gewricht, wordt ook het kraakbeen dat de botten omringt aangetast. Kraakbeen voorkomt dat twee botten in een gewricht tegen elkaar gaan wrijven tijdens beweging. Door gewrichtsbloedingen wordt het kraakbeen vernietigd. Het beschadigde kraakbeen beschermt de botten niet langer tegen wrijving, waardoor ze tegen elkaar wrijven, wat erg pijnlijk is. Dit kan in de loop van de tijd leiden tot een beperkt bewegingsbereik in het gewricht van de patiënt.

Risicofactoren van aandoening

De volgende aandoeningen en omgevingsfactoren kunnen leiden tot een bloeding in de gewrichtsholte:

• artroscopische chirurgie: chirurgische procedure om gewrichtsproblemen te diagnosticeren en behandelen
• bloedaandoeningen: bloedingen, bloedstollingsaandoeningen en bloedvataandoeningen, zoals bijvoorbeeld:
• afibrinogenemie: bloedstollingsaandoening met bloedingen
• hemofilie: erfelijke aandoening waarbij bloedstollingsmechanismen beschadigd zijn (ze zijn defect of ontbreken)
• sikkelcelanemie: bloedaandoening van rode bloedcellen
• Clutton-gewricht: ontsteking van de gewrichten bij patiënten met congenitale syfilis (aangeboren syfilis)
• fractuur (breuk) (soms)
• hemorragisch syndroom: slijmvliezen bloeden sneller bij deze aandoening
• infectie in het gewricht
• kanker: vooral tumoren in het bot (bottumoren) en leukemie
• kniegewricht-artroplastiek: chirurgische procedure voor een nieuwe knieprothese (knievervanging)
• Krim-Congo hemorrhagische koorts: virale infectie verspreid door tekenbeten of contact met besmet vee
• medicijnen: anticoagulantia (bloedverdunners zoals warfarine of aspirine)
• meniscusscheur: meniscus is een rubberachtige schijf die de knie beschermt; bij een scheur kan sneller een gewrichtsbloeding ontstaan
• neurologische aandoeningen
• scheurbuik: vitamine C-tekort met bloedingen en zwakte
• sommige vormen van artritis zoals artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen) (zeldzaam en dan vooral bij oudere patiënten) en hemofiele artritis
• verwonding / trauma: een ernstige verstuiking of trauma aan grote gewrichten kan leiden tot een bloeding binnen dat specifieke gewrichtsgebied.

Risicogroepen

Er zijn verschillende risicogroepen voor het ontwikkelen van hemartrose, afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de bloedingen. Risicofactoren kunnen variëren van genetische predispositie tot omgevingsfactoren en medische aandoeningen. Het begrijpen van de risicogroepen is van cruciaal belang voor vroege detectie en passende interventie.

Patiënten met stollingsstoornissen
Hemofilie is de meest bekende aandoening die het risico op hemartrose verhoogt. Patiënten met stollingsstoornissen hebben vaak herhaalde bloedingen in gewrichten, zelfs zonder ernstig trauma. Het chronische karakter van deze bloedingen leidt vaak tot hemartrose en gewrichtsschade.

Sporters en actieve volwassenen
Actieve volwassenen en sporters lopen een verhoogd risico op traumatische hemartrose. Bij sportblessures, vooral in contact sporten of bij vallen, kunnen bloedvaten in de gewrichten worden beschadigd, wat leidt tot bloedingen in de gewrichtsholte. Deze gewrichtsbloedingen zijn vaak acuut en kunnen, zonder adequate behandeling, leiden tot langdurige gewrichtsproblemen.

Ouderen met degeneratieve gewrichtsaandoeningen
Ouderen met aandoeningen zoals artrose of andere degeneratieve gewrichtsaandoeningen hebben vaak verzwakte gewrichtskapsels die kwetsbaarder zijn voor bloedingen. Bij deze groep kan hemartrose optreden als gevolg van kleinere verwondingen die normaal gesproken geen ernstige gevolgen zouden hebben voor het gewricht, maar door de verzwakte toestand van de gewrichtsstructuren wel leiden tot bloedingen.

Mensen met infecties of tumoren
Infecties of tumoren die de gewrichten aantasten, kunnen leiden tot hemartrose. Bij infecties, zoals bacteriële artritis, kan er bloed in het gewricht terechtkomen, wat leidt tot hemartrose. Tumoren in de gewrichten kunnen ook leiden tot bloedingen als gevolg van beschadigde bloedvaten.

Symptomen: Pijn en zwelling door bloeding in gewricht

Afhankelijk van de oorzaak kunnen diverse milde tot ernstige symptomen optreden bij hemartrose. De knie is het vaakst aangetast, maar ook de enkels, ellebogen, heupen, schouders en polsen kunnen getroffen worden door de bloeding in de gewrichtsholte. Door een combinatie van de volgende symptomen kan het voor de patiënt moeilijk zijn om de knie te bewegen en is het mogelijk lastig om dagelijkse activiteiten uit te voeren. De mogelijke symptomen bij hemartrose zijn:
LIST pijn of gevoeligheid bij aanraking
een ontsteking rond het getroffen gewricht
gebroken bloedvaten rond het aangetaste gewricht
gewrichtsstijfheid
gezwollen gewrichten
overmatige blauwe plekken op het aangetaste gebied van gewrichten
prikkelbaarheid of huilen bij een baby
roodheid van de getroffen gewrichten
tintelend, pijnlijk of ‘borrelend’ gevoel
verminderd bewegingsbereik in het getroffen gewricht
warm aanvoelende gewrichten

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van hemartrose kunnen wijzen op een ernstige onderliggende aandoening en vereisen onmiddellijke medische aandacht. Het herkennen van deze symptomen kan helpen om complicaties te voorkomen en de juiste behandeling snel toe te passen.

Pijn en zwelling in het gewricht
De meest voorkomende symptomen van hemartrose zijn pijn en zwelling in het gewricht. Patiënten ervaren vaak plotselinge pijn na een verwonding, die gepaard gaat met een aanzienlijke zwelling van het gewricht. Deze symptomen kunnen wijzen op de aanwezigheid van bloed in het gewricht.

Beperkte bewegingsvrijheid
Beperkte bewegingsvrijheid of stijfheid van het gewricht is een ander belangrijk alarmsymptoom. Wanneer bloed zich ophoopt in een gewricht, kan dit de beweging van het gewricht bemoeilijken. Dit kan vooral merkbaar zijn bij het proberen te buigen of strekken van het gewricht.

Koorts en roodheid
In sommige gevallen kunnen koorts en roodheid rondom het gewricht optreden, vooral als de hemartrose wordt veroorzaakt door een infectie. Koorts kan duiden op een infectie die het gewricht heeft bereikt, wat onmiddellijke medische aandacht vereist.

Langdurige of herhaalde bloedingen
Als bloedingen in een gewricht herhaaldelijk optreden zonder duidelijke oorzaak, kan dit wijzen op een onderliggende bloedaandoening zoals hemofilie. Bij patiënten die herhaaldelijk gewrichtsbloedingen ervaren, kan er sprake zijn van een chronisch probleem met het bloedstollingssysteem, wat de functie van het gewricht op de lange termijn beïnvloedt.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts doorloopt de volledige medische geschiedenis, inclusief informatie over familieleden die mogelijk bloedingsstoornissen hebben. Daarnaast is informatie over eventuele recente verwondingen nodig. Ook wil de arts op de hoogte zijn van het medicatiegebruik. Vervolgens voert de arts een lichamelijk onderzoek uit, gericht op het gebied waar de patiënt ongemak ervaart. De patiënt moet het aangetaste gebied onder meer buigen en bewegen, zodat de arts een idee krijgt van de functie en beweeglijkheid van het gewricht. Ervaart de patiënt pijn, dan moet hij dit melden.

Diagnostisch onderzoek
De arts voert een synoviale vloeistofanalyse uit om gewrichtsontsteking te helpen diagnosticeren. Hierbij plaatst de arts een kleine naald in het gewricht om vloeistof op te zuigen (aspireren). Als de vloeistof een roodachtige tint bevat, kan dit wijzen op de aanwezigheid van bloed in het gewricht. Het monster wordt naar een laboratorium gestuurd voor verder specialistisch onderzoek. Beeldvormende onderzoeken zoals een MRI-scan en een röntgenfoto worden vaak aanbevolen. Verder is een bloedonderzoek nodig als de arts vermoedt dat de patiënt een bloedingsaandoening heeft. De arts is vooral geïnteresseerd in de bloedstollingsfactor.

Behandeling van bloeding in gewrichtsholte

De behandeling van hemartrose in de knie is afhankelijk van de specifieke oorzaak. Het is van groot belang om zo snel mogelijk een arts te raadplegen bij ernstige zwelling, ontsteking of pijn aan de knie. De arts behandelt doorgaans de oorzaak of aandoening die de bloeduitstorting in een gewricht heeft veroorzaakt. Bij een bloedaandoening wordt vaak een injectie met de ontbrekende stollingsfactor gegeven om het bloeden te stoppen. Het is ook mogelijk dat de patiënt medicatie krijgt voorgeschreven die helpt bij het aanmaken van stollingsfactoren.

Andere behandelingen voor hemartrose omvatten:

• Chirurgie en medische behandelingen:
• ablatieprocedure: verwijderen van dood weefsel dat de bloeding mogelijk veroorzaakt
• artrodese: fusie van het gewricht
• bloed draineren (afvoeren) uit het gewricht
• cheilectomie: chirurgische verwijdering van kleine botachtige gezwellen op het gewricht
• fysiotherapie: verminderen van ontstekingen en pijn, verhogen van bewegingsbereik, versterken van spieren, verbeteren van functie, voorkomen van pijnlijke bewegingen
• gewrichtsvervanging (gedeeltelijk of volledig, afhankelijk van de ernst) door een kunstmatig of prothetisch gewricht
• meniscectomie: gedeeltelijke of volledige verwijdering van de meniscus
• osteotomie: chirurgische verwijdering van de botwig in het gebied van het aangetaste gewricht
• synovectomie: chirurgische procedure waarbij de arts de bekleding die het gewricht smeert (synovium) verwijdert.
• Medicatie:
• pijnstillers
• stollingsmiddelen
• Zelfzorg:
• gewricht in een hogere stand brengen (elevatie)
• ijs aanbrengen
• levensstijl: gewicht verliezen bij overgewicht, activiteiten vermijden die mogelijk een bloeding veroorzaken, spierversterkende oefeningen uitvoeren
• rust

Na een chirurgische ingreep is mogelijk fysiotherapie en/of elektrische stimulatie van de spieren rondom de gewrichten nodig om volledig herstel te bevorderen.

Prognose van bloeduitstorting in gewricht

Als de arts hemartrose of articulaire bloedingen snel behandelt door de onderliggende oorzaak aan te pakken, verdwijnen de symptomen in de meeste gevallen en kan de patiënt weer een productief en actief leven leiden. Patiënten met chronische stollingsstoornissen zoals hemofilie halen veel voordeel uit fysiotherapie.

Complicaties

Hemartrose kan potentieel ernstig zijn. Een reeks kleine bloedingen of zelfs één ernstige bloeding kan aanzienlijke schade veroorzaken. Een verlies van kracht in de spieren rondom het gewricht is een veelvoorkomende complicatie. Pijn bij het gebruik van het gewricht of zelfs in rust is een ander probleem. Niet in staat zijn om deel te nemen aan dagelijkse activiteiten, zoals wandelen, zware lasten dragen en trappen, kan erg frustrerend zijn voor de patiënt. Degeneratieve artritis (door vernietiging van het kraakbeen) is een andere complicatie bij patiënten met hemartrose in de knie.

Preventie van hemartrose

Preventie van hemartrose richt zich voornamelijk op het vermijden van de oorzaken en risicofactoren die bloedingen in de gewrichtsholte kunnen veroorzaken. Enkele maatregelen die kunnen helpen om het risico op hemartrose te verminderen zijn:

Behandelen van bloedingsstoornissen

Patiënten met bloedingsstoornissen zoals hemofilie moeten regelmatig medische controle en behandeling ontvangen om bloedingen te voorkomen of te beheersen. Dit kan onder meer het toedienen van stollingsfactoren omvatten, volgens de aanbevelingen van hun arts. Bij het gebruik van anticoagulantia of andere bloedverdunners is het belangrijk om regelmatig de bloedstollingswaarden te controleren en het medicatiegebruik te beheren in overleg met de arts.

Preventie van verwondingen en trauma

Het dragen van beschermende uitrusting tijdens risicovolle activiteiten, zoals sport, kan helpen om gewrichtsletsel en bloedingen te voorkomen. Vermijd activiteiten die een verhoogd risico op trauma of letsel met zich meebrengen, vooral als je al een geschiedenis hebt van gewrichtsproblemen of bloedingsstoornissen.

Fysieke activiteit en oefeningen

Regelmatige, milde oefeningen kunnen helpen om de gewrichten sterk en flexibel te houden. Dit kan ook helpen om blessures en de daaruit voortvloeiende bloedingen te voorkomen. Fysiotherapie kan voorts nuttig zijn voor mensen met een verhoogd risico op hemartrose om de spieren rondom de gewrichten te versterken en de bewegingsvrijheid te verbeteren.

Gezonde levensstijl

Een gezond gewicht behouden vermindert de belasting van de gewrichten en kan helpen om het risico op gewrichtsbloedingen te verlagen. Een evenwichtig voedingspatroon rijk aan vitamines en mineralen ondersteunt de gezondheid van de gewrichten en het lichaam als geheel.

Vroege diagnose en behandeling

Bij symptomen van gewrichtspijn of -zwelling, vooral na een blessure, is het belangrijk om snel een arts te raadplegen. Vroege diagnose en behandeling kunnen helpen om ernstige bloedingen en blijvende schade te voorkomen.

Door deze preventieve maatregelen te nemen, kunnen mensen het risico op hemartrose verminderen en de gezondheid van hun gewrichten verbeteren.