Asthenie: Verlies van kracht, zwakte en vermoeidheid

Asthenie, ook wel asthenia genoemd, is de medische term voor een verlies van kracht, zwakte, vermoeidheid of een gebrek aan energie. Dit symptoom kan voortkomen uit een verscheidenheid aan psychische en lichamelijke aandoeningen, veroudering, of een gebrek aan lichaamsbeweging. Naast zwakte kunnen er ook andere symptomen optreden, zoals concentratieproblemen, spierkrampen en koorts. De behandeling van asthenie is afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de klachten. Een gezonde levensstijl kan vaak helpen om de symptomen te verbeteren, maar het is essentieel dat een arts eventuele onderliggende ziekten diagnosticeert en behandelt.

• Oorzaken van verlies van kracht, zwakte of gebrek aan energie
• Symptomen: Vermoeidheid en Krachtverlies
• Soorten asthenie
• Diagnose en onderzoeken
• Zelfzorg: Gezonde levensstijl
• Medische behandeling
• Prognose van uitputting

Oorzaken van verlies van kracht, zwakte of gebrek aan energie

Asthenie kan verschillende oorzaken hebben. Hieronder worden de meest voorkomende oorzaken besproken:

Angst, stress of depressie

Vermoeidheid en zwakte komen vaak voor bij angst, stress of een depressie. Deze psychische toestanden kunnen de functionele status en kwaliteit van leven verminderen, wat kan resulteren in algemene zwakte en uitputting. Geestelijke overbelasting kan ook bijdragen aan deze symptomen.

Infecties en chronische ziekten

Chronische infecties, zoals tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen) en hepatitis (leverontsteking), kunnen asthenie veroorzaken door langdurige spierverzwakking. Myasthenia gravis, een auto-immuunaandoening met progressieve vermoeidheid en spierzwakte aan het gezicht, de ledematen en de ogen, is een voorbeeld van een chronische aandoening die asthenie kan veroorzaken. Ook aandoeningen zoals diabetes mellitus (suikerziekte) en slapeloosheid kunnen ernstige zwakte veroorzaken. Bovendien kan langdurig gebruik van geneesmiddelen tegen infecties bijdragen aan zwakte.

Veroudering

Met de veroudering wordt het moeilijker om de homeostase, ofwel het evenwicht van alle lichaamsfuncties, te behouden. Homeostase omvat een constante bloeddruk, een stabiele zuurtegraad van het bloed, de regulering van de ademhaling, lichaamstemperatuur (thermoregulatie), kliersecretie en calciumhuishouding. Naarmate we ouder worden, functioneren deze systemen minder optimaal, wat het moeilijker maakt om energie te behouden. Stress kan deze symptomen van asthenie verergeren.

Vitaminetekorten

Een tekort aan essentiële vitaminen (vitaminetekorten) kan de productie van rode bloedcellen verminderen (anemie), wat leidt tot verminderde energie. Vooral ferriprieve anemie (bloedarmoede door ijzertekort) kan vaak asthenie veroorzaken.

Weinig lichaamsbeweging

Ongeveer 60-85 procent van de mensen wereldwijd krijgt onvoldoende lichaamsbeweging (te weinig lichaamsbeweging). Dit gebrek aan mobiliteit of inactiviteit kan na verloop van tijd leiden tot spierverzwakking.

Zwangerschap
Tijdens en na de zwangerschap kan een vrouw verhoogde niveaus van steroïden in haar bloed hebben. Dit is vaak geassocieerd met bloedarmoede, wat kan leiden tot spierzwakte, vermoeidheid en krachtverlies.

Andere oorzaken

Andere veelvoorkomende oorzaken van asthenie zijn:

• Bijnierziekten zoals de ziekte van Addison (onvoldoende productie van hormonen)
• Drugsmisbruik
• Kankerbehandelingen: radiotherapie en chemotherapie
• Lichamelijke overbelasting
• Gebruik van medicatie
• Voedselvergiftiging (diarree door besmet voedsel)

Symptomen: Vermoeidheid en Krachtverlies

Waarneembare en Niet-Waarneembare Zwakte

Waarneembare zwakte (neuromusculaire zwakte) ontstaat door beperkt gebruik van een spier door verminderde kracht, vaak veroorzaakt door een defect of schade. Niet-waarneembare zwakte, oftewel perceptieve zwakte, is het gevoel dat een activiteit niet kan worden uitgevoerd door zwakte, hoewel het spierpatroon normaal is.

Klachten

Asthenie kan zich uiten in één lichaamsdeel of het gehele lichaam, en kan acuut of chronisch zijn. Wanneer een onderliggende aandoening aanwezig is, kunnen ook symptomen van deze ziekte optreden. Mogelijke symptomen zijn:

• Een verandering in de mentale toestand of verwardheid
• Een verlies van balans door zwakte
• Verminderde energie of lusteloosheid
• Episoden van tremoren (beving), schuddingen of trillingen
• Griep
• Koorts (wanneer dit symptoom aanwezig is, is meestal het gehele lichaam aangetast)
• Langzame of vertraagde beweging bij het uitvoeren van specifieke taken
• Onvermogen om activiteiten uit te voeren of te voltooien
• Onvermogen om een beweging af te ronden
• Plotseling bewustzijnsverlies
• Plotselinge verandering in het gezichtsvermogen of verminderd gezichtsvermogen
• Slaapstoornissen
• Slikproblemen
• Spierkrampen
• Spiertrekkingen
• Spierzwakte, bijvoorbeeld in de benen (beenzwakte)
• Spraakproblemen
• Vegetatieve symptomen zoals een versnelde hartslag (tachycardie), een zwakke pols, temperatuurschommelingen, een huiduitslag, verlies van eetlust, buikpijn en constipatie
• Vermoeidheid / uitputting

Soorten asthenie

Asthenie kan in verschillende vormen optreden, afhankelijk van de oorzaak. Enkele veelvoorkomende soorten zijn:

Alcoholasthenie
Patiënten die overmatig veel alcohol drinken (alcoholmisbruik), ervaren vaak alcoholasthenie.

Asthenie bij griep

Griep, een virale infectie, kan ook spierzwakte veroorzaken. Patiënten kunnen prikkelbaar zijn en moeite hebben met concentreren, wat de uitvoering van dagelijkse taken bemoeilijkt.

Asthenische depressie

Asthenische depressie wordt gekenmerkt door plotselinge en onbeheersbare stemmingswisselingen. Andere symptomen kunnen concentratieproblemen, geheugenverlies en een gebrek aan geduld omvatten.

Cerebroasthenisch syndroom

Dit syndroom kan ontstaan door een infectie of hoofdletsel, wat leidt tot problemen met het metabolisme van de hersenneuronen. Dit manifesteert zich vaak door oncontroleerbare emoties en zwakte.

Neurocirculatoire asthenie
Ook bekend als ‘cardiopathia adolescentium’, ‘effortsyndroom’ of het ‘syndroom van Da Costa’, deze vorm van asthenie komt vaak voor bij jonge patiënten na minimale lichamelijke inspanning, zonder organische hart-, long- of vaataandoeningen. Symptomen zijn onder meer snelle vermoeidheid, kortademigheid, aanvallen van hyperventilatie, hartkloppingen en pijn op de borst. Andere klachten kunnen zijn: snelle afleidbaarheid, prikkelbaarheid, agressiviteit, duizeligheid, angst en een globusgevoel (brokgevoel in de keel).

Organische asthenische aandoening

Bij organische asthenische aandoeningen is een organische hersenstoornis de oorzaak van zwakte. Patiënten ervaren een veranderde mentale toestand en zijn vaak prikkelbaarder tijdens stressvolle perioden.

Diagnose en onderzoeken

Het diagnosticeren van asthenie kan complex zijn, omdat zwakte een algemeen symptoom is dat door verschillende factoren kan worden veroorzaakt. De arts zal daarom diverse onderzoeken uitvoeren, zoals een bloedonderzoek om vitaminetekorten, ontstekingsmarkers en elektrolytenstoornissen te identificeren, en een urineonderzoek om diabetes, nierziekte, leverziekte en zwangerschap uit te sluiten. Afhankelijk van de vermoedelijke onderliggende aandoening kan de arts ook aanvullende onderzoeken aanbevelen.

Zelfzorg: Gezonde levensstijl

Een gezonde levensstijl kan klachten door asthenie verminderen of voorkomen. Het is belangrijk om tijd voor jezelf te nemen en een gezonde en evenwichtige voeding te volgen. Dagelijkse inname van voedingsmiddelen die rijk zijn aan vitaminen en sporenelementen is essentieel. Kies voor voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan calcium en eiwitten, en vermijd producten die rijk zijn aan vetten en suikers. Een regelmatig slaappatroon is ook cruciaal, aangezien een slechte slaapkwaliteit de symptomen van asthenie kan verergeren.

Medische behandeling

De arts zal eerst de oorzaak van de zwakte moeten vaststellen voordat een effectieve behandeling kan worden gestart.

Auto-immuunaandoeningen

Bij auto-immuunaandoeningen kan de arts corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) voorschrijven om het immuunsysteem te onderdrukken. Dit is belangrijk omdat het immuunsysteem anders eigen lichaamscellen als indringers beschouwt en schade aanricht.

Depressie

Bij asthenie door depressie kan het gebruik van antidepressiva helpen om de klachten te verlichten, wat de zwakte vaak ook vermindert.

Infecties

Als de asthenie wordt veroorzaakt door een infectie, zal de arts antibiotica of andere geschikte geneesmiddelen voorschrijven om de infectie te bestrijden en zo de energie van de patiënt te herstellen.

Vitaminedeficiëntie

Bij vitaminedeficiëntie kunnen vitaminesupplementen helpen om metabolische stoornissen te corrigeren. Vaak leidt een vitamine B12-tekort of foliumzuurdeficiëntie tot vermoeidheid en zwakte. Andere aanbevolen middelen kunnen aminozuren, koninginnenbrood, spirulina, stuifmeel en vitamine C zijn.

Prognose van uitputting

Hoewel asthenie doorgaans niet levensbedreigend is, kan het leiden tot een verminderde kwaliteit van leven. Een combinatie van goede zelfzorg en een gezonde levensstijl kan vaak de klachten van asthenie verbeteren. Het is belangrijk om een arts te raadplegen als de symptomen niet binnen enkele dagen verbeteren of als er bijkomende, ernstige symptomen optreden.

Lees verder

• Vermoeidheid: Oorzaken van uitputting en vermoeide gevoelens