Stemmingswisselingen: Oorzaken van wijzigingen in het humeur

Stemmingswisselingen: Oorzaken van wijzigingen in het humeur Sommige patiënten ervaren veel stemmingswisselingen (mood swings). In veel omstandigheden is dit normaal, tenzij ze het leven van de patiënt of het leven van de mensen uit de omgeving gaan verstoren. Soms zijn stemmingswisselingen een gevolg van een verandering in de levensstijl. Maar wisselingen in de stemming zijn soms ook een symptoom van een psychische aandoening of een ander medisch probleem. Het is belangrijk om de oorzaak van ernstige stemmingswisselingen op te laten sporen zodat de arts deze kan behandelen.

Chemische onbalans en mood swings

Wanneer de productie van neurotransmitters door de hersenen, zoals serotonine, GABA, dopamine en norepenefrine aangetast is, ontstaan sneller stemmingswisselingen. Patiënten ervaren afwisselend gevoelens van een depressie, angst, geluk en stress.

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een veel voorkomende en chronische ziekte waarbij patiënten wijdverspreide gewrichtspijn en spierpijn ervaren in combinatie met slaapproblemen, hoofdpijn, vermoeidheid en ook stemmingswisselingen.

Neurologische aandoeningen

Wanneer de hersenen aangetast zijn door een aandoening of infectie, leidt dit in sommige gevallen tot stemmingsstoornissen. Enkele neurologische aandoeningen die het humeur veranderen zijn:

Psychische en psychiatrische aandoeningen

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder)

Stemmingswisselingen, een vurig humeur en gemakkelijk gefrustreerd raken, zijn soms symptomen van ADHD (moeite met aandacht en controleren van energie) bij volwassenen. Als de patiënt deze aandoening hebt, voelt hij zich vaak ook rusteloos en impulsief en heeft hij concentratieproblemen.

Bipolaire stoornis

Patiënten met een bipolaire stoornis kennen veel hoge pieken en lage dalen. Deze duren veel langer en zijn veel intenser dan de gebruikelijke stemmingswisselingen. Zo zal een patiënt met een bipolaire stoornis bijvoorbeeld gedurende enkele dagen snel praten, weinig slapen, veel geld uitgeven, erg actief zijn en veel plannen maken, om dan enkele dagen later veel te slapen en weinig actief zijn.

Borderline persoonlijkheidsstoornis

Sommige patiënten lijden aan een borderline persoonlijkheidsstoornis. Bij deze psychische aandoening ervaart de patiënt plotselinge, intense en variabele stemmingswisselingen die enkele uren tot dagen aanhouden. De patiënt vertoont hierbij mogelijk impulsief en risicovol gedrag zoals drugsmisbruik of onbeschermde geslachtsgemeenschap uitoefenen. Verder is de patiënt snel in paniek of erg boos of depressief, en ook leeg en rusteloos. De patiënt heeft verder extreme emotionele en intense gevoelens voor een persoon. Ook dissociatieve symptomen komen voor; de patiënt heeft dan het gevoel dat hij de tijd kwijt is of dat hij buiten het lichaam getreden is. Plotse of zeer irrationele of suïcidale gedachten vereisen onmiddellijke medische hulp.

Depressie

Depressieve patiënten ervaren eveneens stemmingswisselingen. Zij ervaren dieptepunten maar geen hoogtepunten meer. Patiënten die een depressie hebben, zijn snel geïrriteerd, verdragen weinig prikkels van buitenaf en zijn snel boos en opgewonden. Veelal voelen patiënten zich ’s morgens erg depressief om later in de dag een beetje opgewekter te worden. Houden deze symptomen langer dan twee weken aan en voelt de patiënt zich gedurende deze tijd verdrietig, leeg, rusteloos of hopeloos, dan is medisch advies noodzakelijk. Een chronische vorm van een depressie is gekend als ‘dysthymie’.

Schizofrenie

Patiënten met de psychische aandoening schizofrenie verliezen de realiteitszin en ervaren vaak wanen of hallucinaties. Ongeorganiseerd denken of spreken, vreemd gedrag, een verlies van interesse of opwinding voor het leven zijn enkele typische kenmerken van schizofrenie. Schizofreniepatiënten ervaren ook veel stemmingswisselingen.

Omgevingsfactoren en wijzigingen in het humeur

Het gebruik van alcohol veroorzaakt mogelijk wijzigingen in het humeur / Bron: Jarmoluk, PixabayHet gebruik van alcohol veroorzaakt mogelijk wijzigingen in het humeur / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Cafeïne en suiker

Het consumeren of drinken van producten met cafeïne en/of suiker leidt sneller tot angstgevoelens, nervositeit, opgejaagdheid en hartkloppingen. Niet iedereen is gevoelig voor deze mood swings.

Drugs en alcohol

Wanneer patiënten alcohol consumeren of drugs gebruiken, leidt dit tot grote stemmingswisselingen. Zo zijn patiënten soms bijzonder actief nadat ze deze middelen gebruikt hebben, om dan enkele uren of dagen later een grote dip te ervaren.
Veranderingen in de stemming komen voor tijdens de zwangerschap / Bron: PublicDomainPictures, PixabayVeranderingen in de stemming komen voor tijdens de zwangerschap / Bron: PublicDomainPictures, Pixabay

Hormonale veranderingen

Wijzigingen in de hormoonspiegels (hormonale veranderingen) leiden sneller tot stemmingswisselingen. Het is dus normaal dat tieners vaak 'humeurig' zijn. Vrouwen ervaren stemmingswisselingen tijdens de puberteit, het premenstrueel syndroom, de zwangerschap, de menopauze (het jaar na de laatste menstruatie) en de perimenopauze (de jaren voor de menopauze). Mannelijke hormonen blijven redelijk stabiel tot gemiddeld dertigjarige leeftijd, omdat dan het testosteronhormoon geleidelijk af begint te nemen. Ongeveer een derde van de mannen van 75 jaar en ouder heeft een laag testosterongehalte. Dit veroorzaakt wijzigingen in het humeur in combinatie met erectiestoornissen, slaapproblemen en ook opvliegers.

Medicijnen

Door het bepaalde medicijnen is het risico op wijzigingen het humeur groter:
  • bètablokkers (medicatie die hartslag en bloeddruk verlaagt)
  • corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers die het immuunsysteem onderdrukken)
  • hormoonvervangingstherapie

Slaapgewoonten

Door een slaapgebrek gaan mensen sneller stemmingswisselingen ervaren. Een slaaptekort ontstaat door diverse leefstijlfactoren maar ook door aandoeningen zoals het obstructief slaapapneusyndroom (OSAS).

Stress en angst

Gevoelige patiënten reageren vaak sterker of vaker op bepaalde situaties dan andere patiënten. Wanneer deze situaties negatief geladen zijn en gepaard gaan met stress, angst en/of slaapgebrek, wijzigt het humeur van de patiënt vaak. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij conflicten met de partner, kinderen die zich uitleven, financiële problemen, problemen met collega’s of familieleden, … Verder lijden sommige patiënten aan een gegeneraliseerde angststoornis (constante, irrationele angst en zorgen). Ze zijn angstig en bezorgd, zelfs wanneer hiervoor geen bekende oorzaak is. Slaapstoornissen en een verstoring van het dagelijks leven zijn enkele gevolgen van deze psychische problemen.

Verandering in het leven

Bij belangrijke veranderingen in het leven is het normaal dat patiënten schommelingen in de stemming ervaren.

Alarmsymptomen: Problemen met zichzelf of omgeving

Wanneer de stemmingswisselingen problemen veroorzaken met de baan, met relaties of met het dagelijks leven, bezoekt de patiënt best een arts. Ook bij sociale of financiële problemen of bij het willen pijn doen van zichzelf of anderen, is medisch advies aanbevolen.

Behandeling van stemmingswisselingen

Zelfzorg

Enkele eenvoudige veranderingen helpen de patiënt omgaan met milde, ongemakkelijke, en vervelende stemmingswisselingen. Regelmatige lichaamsbeweging is nuttig voor het behandelen van depressies en angsten. Bij patiënten die bijvoorbeeld dagelijks gaan wandelen, maakt het lichaam gelukshormonen (feel-good endorfines) vrij. Bovendien slapen patiënten doorgaans beter wanneer ze overdag voldoende bewegen. Luisteren naar vrolijke muziek heeft eveneens een goede invloed op het humeur van de patiënt. Een hobby vermindert tevens stress en zorgt voor een mentaal evenwicht. Verder consumeren of drinken patiënten zo weinig mogelijk producten met cafeïne en suiker. Verder houdt de patiënt regelmatige slaap- en eetgewoonten aan. Een gezonde en evenwichtige voeding is voorts aanbevolen. Tot slot is het goed om met vrienden, familie of een zorgverstrekker te praten bij problemen.

Verschillende medicijnen zijn inzetbaar bij stemmingswijzigingen / Bron: Stevepb, PixabayVerschillende medicijnen zijn inzetbaar bij stemmingswijzigingen / Bron: Stevepb, Pixabay

Professionele medische zorg

Cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie) een vorm van kortdurende behandeling. De therapeut helpt de patiënt om de denk- en gedragspatronen te veranderen die bijdragen aan de problemen. Dialectische gedragstherapie helpt patiënten met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis om hun woede en impulsen beter onder controle te houden, waardoor ze ook leren om hun gemoedsstemmingen te beheersen. In sommige gevallen schrijft de arts medicijnen voor zoals:

Wanneer bepaalde medicijnen de mood swings veroorzaken, zet de arts mogelijk andere medicijnen in.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Conversiestoornis: oorzaak en behandelingConversiestoornis: oorzaak en behandelingEr zijn veel verschillende ziektes die je kunnen overkomen. Een bijzondere ziekte waar helaas nog niet heel veel over be…
Gevoelloosheid in de knie: oorzaken van een gevoelloze knieGevoelloosheid in de knie: oorzaken van een gevoelloze knieGevoelloosheid in de knie wordt voornamelijk veroorzaakt door problemen met het zenuwstelsel en gaat vaak gepaard met éé…
Tactiele hallucinaties: Onecht gevoel van aanrakingTactiele hallucinaties: Onecht gevoel van aanrakingPatiënten die lijden aan hallucinaties nemen dingen waar die in werkelijkheid niet bestaan. Deze valse zintuiglijke waar…
Foreign accent syndrome (buitenlandsaccentsyndroom)Foreign accent syndrome (buitenlandsaccentsyndroom)Het foreign accent syndrome (buitenlandsaccentsyndroom) is een neurologische aandoening waarbij patiënten spraakpatronen…

Nagelbijten: Oorzaken en behandelingen van bijten aan nagelsNagelbijten: Oorzaken en behandelingen van bijten aan nagelsNagelbijten (onychofagie) is een meestal automatische handeling waarmee veel kinderen en tieners maar ook volwassen te m…
Vulvakanker: Kanker aan uitwendige geslachtsorgaan bij vrouwVulvakanker: Kanker aan uitwendige geslachtsorgaan bij vrouwDe vulva is het uitwendige geslachtsorgaan bij vrouwen. In zeldzame gevallen ontwikkelt een vrouw kanker in dit gebied;…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 29 maart 2018:
  • 15 Common Causes Of Mood Swings, http://www.goodhealth.com.au/239/general-health/15-common-causes-of-mood-swings/
  • 7 oorzaken van mood swings, http://www.enfait.nl/8-oorzaken-van-moodswings/
  • 8 Causes and Treatments of Mood Swings, https://www.quickanddirtytips.com/health-fitness/womens-health/8-causes-and-treatments-of-mood-swings
  • Are My Mood Swings Normal?, https://www.webmd.com/bipolar-disorder/are-my-mood-swings-normal#1
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Mood Swings in Women – Causes and Solutions, http://www.healthguidance.org/entry/15934/1/Mood-Swings-in-Women--Causes-and-Solutions.html
  • What are mood swings?, https://www.healthgrades.com/symptoms/mood-swings
  • What Can Cause Rapid Mood Swings?, https://www.healthline.com/health/rapid-mood-swings
  • What Causes Mood Swings?, https://www.verywellmind.com/what-are-mood-swings-1067178
  • What Do You Want to Know About Schizophrenia?, https://www.healthline.com/health/schizophrenia
  • Afbeelding bron 1: Jarmoluk, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: PublicDomainPictures, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 07-09-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 14
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.