Dopaminetekort door probleem in hersenen of aandoening
In het lichaam is van nature dopamine aanwezig. Deze chemische stof is een neurotransmitter. Dit houdt in dat dopamine signalen van het lichaam naar de hersenen stuurt. Dopamine is belangrijk voor zowel de bewegingen als de emotionele reacties van een persoon. Een evenwichtig dopaminegehalte is noodzakelijk voor het lichamelijk en geestelijk welzijn. Het gemoed, de slaap, het geheugen, het leren, de concentratie en de motorische controle zijn enkele belangrijke functies die dopamine mee reguleert. Door een aandoening of een probleem in de hersenen ontstaat soms een tekort aan dopamine. Dit dopaminetekort leidt tot diverse symptomen zoals bijvoorbeeld pijn, angst en evenwichtsverlies. Medicijnen en andere behandelingen zijn inzetbaar bij een gebrek aan dopamine.
Wat is dopamine?
Dopamine is een chemische stof die door de zenuwen wordt gebruikt om 'berichten' te verzenden. Wanneer een zenuw dopamine afgeeft, passeert deze een heel klein gaatje (synaps). Vervolgens hecht dopamine zich aan een dopaminereceptor op de volgende zenuw. Wanneer dopamineniveaus zijn uitgeput in de
hersenen, is de overdracht van zenuwimpulsen (berichten) verstoord en zijn hersenfuncties aangetast. Dopamine is samen met serotonine, oxytocine en endorfines een ‘feel good-hormoon’. Dit zorgt er voor dat mensen een soort drive en focus krijgen om productief te kunnen zijn. Deze ‘beloningsstof’ reguleert het beloningssysteem van de hersenen. Dopamine speelt een rol bij tal van hersenfuncties:
- focus- en concentratievermogen
- leren
- motorische controle
- slaap
- stemming
- werkgeheugen
Oorzaken: Probleem in hersenen of aandoening
Een tekort aan dopamine ontstaat door één van volgende factoren:
- dopamine breekt te snel af of de verwerking gebeurt niet goed
- er wordt te weinig dopamine aangemaakt
- er zijn te weinig dopaminereceptoren of de receptoren werken niet erg goed
Risicofactoren van gebrek aan dopamine
Een tekort aan dopamine resulteert uit een psychische aandoening. Het gebrek aan dopamine ontstaat mogelijk ook doordat het lichaam minder dopamine aanmaakt. Soms is een probleem met de receptoren in de hersenen aanwezig.
Aandoeningen
Een laag dopaminegehalte is gekoppeld aan tal van aandoeningen. De meest voorkomende aandoeningen die verband houden met een dopaminedeficiëntie zijn:
Omgevingsfactoren

Overmatig alcoholgebruik is een risicofactor voor een tekort aan dopamine /
Bron: Jarmoluk, Pixabay Alcohol
Alcoholverslaving is één van de oorzaken van een dopaminetekort. Het continu gebruik van alcohol in het dagelijks leven (alcoholmisbruik) leidt tot een verslechtering van de dopaminewaarden in de hersenen. Wanneer een patiënt verslaafd is aan alcohol, zijn de hersengebieden die dopamine produceren uitgeput. De patiënt moet bijgevolg doorgaan met het gebruik van alcohol om weer blij en productief te zijn in het dagelijks leven, anders ontwikkelen ze het
alcoholontwenningssyndroom.
Drugs
Mogelijk leidt
drugsverslaving ook tot een tekort aan dopamine. Hierdoor veranderen namelijk de drempels voor activering en signalering van dopaminecellen. Bij drugsmisbruik zijn de drempels hoger en daarom is het moeilijker voor een patiënt om de positieve effecten van dopamine te ervaren.
Medicatie
Dopamine-antagonisten werken door zich te binden aan receptoren om de dopamine-activiteit te blokkeren. Drie hoofdtypen
geneesmiddelen die onder deze categorie vallen, zijn tricyclische antidepressiva, geneesmiddelen tegen
misselijkheid en
braken (
anti-emetica) en sommige antipsychotica.
Obesitas
Obesitas (zwaarlijvigheid) leidt tot vele
gezondheidscomplicaties. Obese mensen lijden echter vaak aan een dopaminedeficiëntie. Zij hebben namelijk een verminderd aantal dopaminereceptoren.
Straling
Voorts verstoort de elektromagnetische straling die door mobiele telefoons wordt uitgezonden de niveaus van dopamine, serotonine en norepinefrine.
Supplementen
5-HTP en
melatonine zijn natuurlijke supplementen die verrassend genoeg ook dopamine kunnen uitputten in sommige gevallen.
kruidensupplementen zoals witte moerbei (Morus alba), noni fruit (Morinda citrifolia), magnolia-schors (Magnolia officinalis) en
zoethout (Glycyrrhiza glabra) ontdoen zich van overtollig dopamine en zijn ook te vermijden wanneer een hoger dopaminegehalte gewenst is.
Voeding
Diëten rijk aan suiker en verzadigde vetten zijn in staat om dopamine te onderdrukken. Een gebrek aan eiwit in de voeding wijst mogelijk op een verlaagd l-tyrosinegehalte (belangrijkste bouwsteen van dopamine). Door een
gebrek aan vitamine B-complexen, koper (
kopertekort), zink (
zinktekort) en
ijzer (
ijzertekort) is het voorts niet mogelijk om l-tyrosinegehalte om te zetten in dopamine.
Andere risicofactoren
Ook
stress, een zeer hoge creativiteit, overwerk en een slaapgebrek of juist een overmatige slaap zijn risicofactoren voor een dopaminedeficiëntie.
Symptomen
De symptomen van een dopaminetekort hangen af van de onderliggende oorzaak. Een patiënt met de ziekte van Parkinson ervaart bijvoorbeeld andere symptomen dan een patiënt met een laag dopaminegehalte als gevolg van drugsgebruik.

Vermoeidheid komt mogelijk voor /
Bron: Unsplash, PixabayFysiek
Volgende fysieke tekenen komen voor:
Mentaal
Ook mentale klachten komen tot uiting bij een
- angst
- apathie (gebrek aan motivatie in het leven)
- chronische verveling
- concentratieproblemen
- demotivatie
- een gebrek aan inzicht of zelfbewustzijn
- een laag zelfbeeld
- hallucinaties
- hopeloosheid
- isolatie
- onvermogen om met stress om te gaan
- onverklaarbaar verdriet
- schuldgevoelens
- stemmingswisselingen
- wanen
- weinig energie
- zelfmoordgedachten of gedachten aan zelfbeschadiging
Diagnose en onderzoeken
Het is voor de arts niet eenvoudig om het dopaminegehalte te meten; een betrouwbare test is namelijk niet voorhanden. De arts bekijkt echter de symptomen, leefstijlfactoren en
medische geschiedenis van de patiënt. Wanneer namelijk naast de symptomen ook een aandoening aanwezig is die gerelateerd is aan een lage dopaminegehalten, wijst dit vaak reeds op een verlaagd dopaminegehalte.
Behandeling van tekort aan dopamine
De arts kijkt naar de eventuele oorzaak van een dopaminetekort en behandelt deze ziekte. Zo helpen antidepressiva bij een depressie, of
stemmingsstabilisatoren bij schizofrenie. Verder schrijft de arts bij de ziekte van Parkinson medicijnen voor (vaak Levodopa) die de dopamineniveaus stimuleren.
Andere behandelingen voor een dopaminetekort zijn:
- andere medicijnen indien deze een dopaminetekort veroorzaken
- fysiotherapie voor spierstijfheid en bewegingsproblemen
- oefeningen, therapeutische massage ne meditatie: Hierdoor voelt een patiënt zich gelukkig en ontspannen waardoor de dopaminegehalten verhogen.
- omgevingsfactoren verminderen, elimineren of aanpakken (indien mogelijk)
- veranderingen in de voeding en de levensstijl
Voeding om dopaminetekort te behandelen
Het aminozuur l-tyrosine is een voorloper van dopamine. Tyrosinerijk voedsel levert de bouwstenen voor de productie van dopamine. Fenylalanine is een aminozuur dat wordt omgezet in l-tyrosine. Vrijwel alle dierlijke producten zoals vlees, vis, gevogelte en zuivel zijn goede bronnen van zowel l-tyrosine als fenylalanine.
Door het eten van volgende voedingsmiddelen verhoogd het dopaminegehalte:
- amandelen
- appels, avocado's, bananen, watermeloenen
- bieten, groene bladgroenten, zeegroenten
- chocolade
- havermout
- koffie en groene thee
- kurkuma
- peulvruchten
- pinda's
- sesam en pompoenpitten
- tarwekiemen