Tremoren (bevingen): Typen en behandeling van trillingen
Een tremor (beving) is een onwillekeurige, ritmische, spiercontractie en ontspanning met spiertrekkingen van één of meer lichaamsdelen zoals bijvoorbeeld de handen of de stembanden. De meeste bevingen komen voor in de handen. Diverse (neurologische) aandoeningen (zoals de zieke van Parkinson), medicijnen en andere stoffen maar ook levensstijlkeuzes dragen mogelijk bij aan de totstandkoming van tremoren. De trillingen variëren in duur, ernst, locatie en frequentie en veroorzaken al dan niet problemen in het dagelijks leven. Diverse aanpassingen in de levensstijl, medicijnen, medische procedures en chirurgische ingrepen zijn inzetbaar voor het verminderen van de trillende lichaamsdelen.
Oorzaken van beven
Sommige vormen van bevingen zijn erfelijk en komen in families voor, terwijl anderen later in het leven ontstaan. Meestal is de oorzaak bekend, maar soms trillen patiënten zonder bekende oorzaak.
Hersenen
Soms zijn bevingen te wijten aan stoornissen in hersengebieden die spieren in het lichaam aantasten. Ook zijn soms specifieke hersengebieden getroffen die verantwoordelijk zijn voor bijvoorbeeld de handen. Neurologische aandoeningen of aandoeningen die tremor veroorzaken, zijn:

Alcoholmisbruik leidt mogelijk tot bevingen /
Bron: Jarmoluk, PixabayMedicijnen en stoffen
Andere oorzaken zijn het gebruik van
drugs en
medicatie (zoals amfetaminen, cocaïne,
cafeïne,
corticosteroïden,
SSRI's) of
alcohol (alcoholmisbruik en
alcoholontwenning), of het staken van medicijnen zoals
benzodiazepinen (medicijnen voor de behandeling van
angst en
slaapproblemen). Stoppen met
roken (ontwenningsverschijnselen van tabak) is ook een bekende risicofactor voor trillingen.
Voedings- en vitaminetekorten
Een
tekort aan vitaminen en
mineralen leidt mogelijk tot trillende lichaamsdelen. Dit gebeurt sneller bij een tekort aan magnesium in het bloed (
hypomagnesiëmie) en een
tekort aan thiamine (beriberi).
Andere aandoeningen of problemen
Trillingen zijn ook het resultaat van volgende aandoeningen of problemen:

Door lichamelijke uitputting gaan mensen soms beven /
Bron: Skeeze, PixabayRisicofactoren van tremoren
Sommige tremoren zijn mogelijk het resultaat van of verergeren door volgende factoren:
- alcoholontwenning
- bepaalde houdingen of bewegingen
- een lage bloedsuikerspiegel
- een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)
- koorts
- lichamelijke uitputting
- stimulerende middelen
- stress, angst of sterke emoties
- vergiftiging door zware metalen
Trillingen zijn op elke leeftijd mogelijk, maar ouderen zijn het vaakst aangetast.
Typen tremor
Cerebellaire tremor (intentietremor)
Een intentietremor is een trilling die onmiddellijk optreedt bij het (willen) uitvoeren van een gerichte beweging. Cerebellaire tremor resulteert uit letsels in of schade aan het cerebellum (kleine hersenen). Dit is het gevolg van diverse aandoeningen zoals een beroerte, en tumor, multiple sclerose of een erfelijke degeneratieve ziekte. Ook omgevingsfactoren zoals chronisch alcoholmisbruik of het overmatig gebruik van sommige geneesmiddelen liggen mogelijk aan de basis van cerebellaire tremor. De patiënt heeft hierbij een langzame, brede beving van de ledematen aan het einde van een doelbewuste beweging, zoals proberen op een knop te drukken of proberen om met een vingerpunt de neus te raken.
Dystonische tremor
Dit type tremor komt voor bij patiënten met
dystonie, een bewegingsstoornis waarbij aanhoudende onwillekeurige spiercontracties draaiende en repetitieve bewegingen en/of
pijnlijke en abnormale houdingen of posities veroorzaken. Dystonische tremor treft mogelijk elke spier in het lichaam en komt vaak voor wanneer de patiënt zich in een bepaalde positie bevindt of op een bepaalde manier beweegt. Dystonische bevingen treden onregelmatig op en verminderen vaak door volledige rust. Het aanraken van het aangetaste lichaamsdeel of de getroffen
spier vermindert de ernst van de tremor. De dystonische tremor heeft meestal een frequentie van ongeveer 7 Hz.
Essentiële tremor
Dit type tremor is al dan niet langzaam progressief en start vaak aan één kant van het lichaam, maar treft ook de andere kant binnen de drie jaar. De handen zijn meestal aangetast, maar het hoofd, de stem, de tong, de
benen en de romp zijn soms ook getroffen. Bij hoofdtremoren treden verticale of horizontale bewegingen op. Essentiële tremor gaat mogelijk gepaard met lichte loopstoornissen. De frequentie van tremor neemt af naarmate de patiënt veroudert, maar de ernst neemt mogelijk wel toe, wat invloed heeft op het uitvoeren van bepaalde taken of activiteiten in het dagelijks leven. Essentiële tremor is niet geassocieerd met een bekende pathologie. De frequentie ligt tussen 4 en 8 Hz.
Fysiologische tremor
Fysiologische tremor treedt op bij alle normale personen en heeft geen klinische betekenis. Dit soort trillingen is zelden zichtbaar. Het is aanwezig in alle vrijwillige spiergroepen en is opspoorbaar door de armen te strekken en een stuk papier op de
handen te leggen. Dit soort tremor is vaak het gevolg van bepaalde medicijnen, alcoholontwenning, een overactieve schildklier en een verlaagde bloedsuikerspiegel. Het is meestal omkeerbaar zodra de oorzaak is verholpen. Deze beving heeft een frequentie van ongeveer 10 Hz.
Orthostatische tremor
Dit type tremor kenmerkt zich door snelle ritmische
spiertrekkingen (> 12 Hz) die onmiddellijk na het rechtstaan optreden in de benen en romp. De patiënt kan oncontroleerbaar gaan schudden wanneer hij op één plek moet stilstaan. Er zijn geen andere tekenen aanwezig en het schudden stopt wanneer de patiënt zit, gaat lopen of van de grond wordt getild.
Parkinson tremor
Schade aan bepaalde hersenstructuren veroorzaken een rusttremor die vaak een voorloper is van de ziekte van Parkinson. Dit type tremor treedt op aan de
handen, maar ook mogelijk aan de kin, de
lippen, de
benen en de romp. Het beven begint in een ledemaat of aan één kant van het lichaam en breiden meestal uit naar de andere kant. De frequentie van de tremor ligt tussen 4 en 6 Hz.
Psychogene tremor (hysterische tremor)
Dit type tremor komt in rust of tijdens houdings- of kinetische bewegingen op. De symptomen verschijnen vaak plotseling om dan weer te verdwijnen. Veel patiënten met psychogene tremor hebben een
conversiestoornis of een andere
psychiatrische ziekte.
Rubrale tremor (Holmes-tremor, thalamustremor, Benedikt-syndroom)
Rubrale tremor kenmerkt zich door grove langzame bevingen in rust, in houding en bij het uitvoeren van doelbewuste bewegingen. Deze trilling is geassocieerd met aandoeningen die de rode kern in de middenhersenen treffen, en bepaalde types beroertes.
Symptomen
De symptomen verschijnen incidenteel, tijdelijk of met tussenpozen. De handen, de armen, de
ogen (
trillende oogleden), het
gezicht, het hoofd, de stembanden, de romp en de benen zijn het vaakst getroffen door bevingen. De bevingen treden verder op in rust, tijdens spiersamentrekkingen (bijvoorbeeld een strakke vuist maken terwijl de arm rust en wordt ondersteund), tijdens bepaalde houdingen of tijdens intentie (zoals met de vingertip de
neus aanraken). Patiënten ervaren onwillekeurige, schuddende en ietwat ritmische bewegingen van de getroffen lichaamsdelen. Deze bevingen veroorzaken bijvoorbeeld problemen met het vasthouden van voorwerpen zoals een vork of pen, of leiden tot een trillende stem of klappertanden.
Diagnose en onderzoeken van trillingen
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts heeft een
medische geschiedenis en familiegeschiedenis nodig. Daarnaast stelt hij vragen om mogelijke oorzaken en risicofactoren van tremoren op te sporen. Tijdens een lichamelijk onderzoek bepaalt de arts of de tremor voornamelijk optreedt tijdens actie of in rust. De arts controleert ook de symmetrie, het sensorisch verlies en de spierfunctie (
spierzwakte of
spieratrofie).

Een bloedonderzoek onthult het mogelijk onderliggende probleem van tremoren /
Bron: Frolicsomepl, Pixabay Diagnostisch onderzoek
De arts voert een
bloedonderzoek en een
urineonderzoek uit om mogelijke oorzaken van tremor op te sporen. Verder bepalen
beeldvormende onderzoeken zoals een
CT-scan of
MRI-scan of de beving het gevolg is van een structureel defect of degeneratie van de
hersenen. Een elektromyografie diagnosticeert spier- of zenuwproblemen. Deze test meet onvrijwillige spieractiviteit en de spierreactie op zenuwstimulatie. Verder is een
neurologisch onderzoek nuttig om de zenuwfunctie en motorische en sensorische vaardigheden te beoordelen.
Behandeling van bevingen
Er is anno november 2019 geen remedie voor de meeste bevingen. De behandeling is afhankelijk van een nauwkeurige diagnose van de oorzaak.
Chirurgie
Sommige patiënten krijgen een chirurgische ingreep. De meest voorkomende bijwerkingen van tremor-chirurgie zijn
dysartrie (problemen met motorische controle van spraak), tijdelijke of permanente cognitieve stoornissen (inclusief visuele en
leermoeilijkheden) en
evenwichtsproblemen.
Diepe hersenstimulatie
Bij
diepe hersenstimulatie stimuleert de arts diep gelegen hersengebieden door middel van een hersenpacemaker. Deze pacemaker wordt onderhuids (onder het sleutelbeen) in de
borstkas geïmplanteerd en met twee draadjes verbonden diep in de hersenen waarmee stroompjes kunnen worden afgegeven. Hierdoor verbetert de typische stijfheid, het beven (tremor) en de gestoorde beweeglijkheid.
Fysiotherapie en ergotherapie
Fysiotherapie en ergotherapie verminderen bij sommige patiënten tremor en verbeteren de coördinatie en spiercontrole. Het is soms nuttig om de patiënt te leren de getroffen ledemaat tijdens de beving vast te houden of om een getroffen arm dicht bij het lichaam te houden, om beweging onder controle te krijgen. Coördinatie- en evenwichtsoefeningen zijn voor sommige patiënten eveneens nuttig. Sommige ergotherapeuten adviseren het gebruik van gewichten, spalken, speciale borden en gebruiksvoorwerpen voor eten en andere aangepaste hulpmiddelen voor bevingen.

Een gezonde en gevarieerde voeding voorkomt voedingstekorten die mogelijk leiden tot trillingen /
Bron: Jill111, PixabayLevensstijl
Het elimineren van uitlokkende factoren van tremoren zoals
cafeïne, en andere stimulerende middelen is vaak aanbevolen. Verder is het nuttig om stress te verminderen en voldoende te slapen. Een
gevarieerde en gezonde voeding, en eventueel het nemen van supplementen, behandelt vitaminetekorten waardoor de tremoren verdwijnen.
Medicatie
Sommige bevingen reageren op de behandeling van de onderliggende aandoening. Enkele medicijnen verlichten de symptomen tijdelijk. De arts zet bijvoorbeeld geneesmiddelen in zoals:
Verder stopt het trillen vaak wanneer de patiënt in overleg met de arts het medicijn staakt dat zorgt voor de tremor.
Lees verder