Trillende lippen: Oorzaken van trillingen boven- en onderlip

Patiënten ervaren soms een trillende lip. Deze snelle bewegingen of trillende sensaties gebeuren onvrijwillig en ontstaan meestal afzonderlijk in een boven- of onderlip (de lippen werken onafhankelijk van elkaar). Liptrillingen zijn vervelend en ook soms beschamend voor patiënten. Wanneer de lippen trillen, gebeurt een onwillekeurige beweging van de spieren in de lip. De gezichtszenuw is verantwoordelijk voor de spieren in het gezicht en de lippen. De liptrekkingen zijn het gevolg van een miscommunicatie tussen de lipzenuw en de spieren die de zenuw aansturen. Dit resulteert uit omgevingsfactoren, zoals het drinken van koffie, maar soms wijzen spiertrekkingen van de lip op een onderliggende ziekte, zoals Bell’s palsy. Vaak treden ook bijkomende symptomen op bij trillingen aan de boven- en/of onderlip. De behandeling is grotendeels gebaseerd op de oorzaak van de sporadische lipbeweging.

• Alcoholische neuropathie
• Amyotrofische laterale sclerose (ALS) en trillende lippen
• Bell’s palsy en liptrillingen
• Cafeïneoverdosis en trillende bewegingen van de lip
• DiGeorge-syndroom
• Essentiële tremor
• Hemifaciale spasmen en lip die trilt
• Kaliumgebrek en liptrekkingen
• Medicijnen en spierkrampen in lippen
• Ontwenning van stoffen
• Stress, angst en vermoeidheid en liptrillen
• Tourette-syndroom en spierspasmen in lip
• Trauma en bovenlip of onderlip die trilt
• Verminderde werking van bijschildklier en spiertrekkingen aan de lip
• Ziekte van Parkinson en lippen die trillen
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsignalen bij trillende lip
• Diagnose en onderzoeken

Alcoholische neuropathie

De overmatige consumptie van alcohol leidt tot zenuwbeschadiging, waardoor de hersenen niet meer goed werken. Zij ervaren mogelijk spierspasmen in het gezicht zoals trillende lippen. De patiënt moet hulp zoeken bij het behandelen van alcoholische neuropathie. De behandeling bestaat uit medicatie, vitaminesupplementen en veel ondersteuning.

Amyotrofische laterale sclerose (ALS) en trillende lippen

Amyotrofische laterale sclerose (ziekte van Lou Gehrig) is een aandoening die voornamelijk de hersenzenuwen aantast die vrijwillige spieren beheersen. Vanuit deze hersenzenuwen gaan berichten naar de spierzenuwen. Bij patiënten met ALS sterven de zenuwen af, wat leidt tot spierzwakte en spiertrekkingen, evenals een onduidelijke spraak (dysartrie). De ziekte is progressief waardoor een patiënt uiteindelijk komt te overlijden. Een effectief bewezen behandeling bestaat niet voor ALS (oktober 2020).

Bell’s palsy en liptrillingen

Bij Bell’s palsy ontstaat plotse zwakte of verlamming van de gezichtsspieren. Sommige patiënten met de Bell’s palsy hebben trillende lippen, terwijl anderen moeite hebben om de gezichtsspieren te controleren. De exacte oorzaak van Bell’s palsy is onbekend (oktober 2020), maar wellicht is orale herpesvirus (koortslip) geassocieerd met de aandoening. De behandeling van Bell’s palsy is gebaseerd op de aanwezige symptomen en bestaat meestal uit fysiotherapie of medicijnen, zoals corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers).

Cafeïneoverdosis en trillende bewegingen van de lip

Cafeïne is een veel voorkomende stof in koffie, thee, frisdranken en sommige snacks. Bij een cafeïneoverdosis krijgt de patiënt te maken met:

• een abnormale hartslag
• kriebelende gevoelens
• maagklachten
• meer plassen (pollakisurie)
• misselijkheid
• nervositeit
• opwinding
• overmatige energie
• rusteloze handen of voeten
• slapeloosheid
• spiertrekkingen (fasciculaties)

De patiënt moet minder cafeïne innemen of dit anders elimineren.

DiGeorge-syndroom

Het DiGeorge-syndroom is een genetische aandoening waarbij een foutje aanwezig is in het chromosoom 22. Hierdoor krijgt de patiënt te maken met slecht ontwikkelde lichaamsdelen. De afwijkingen zijn al aanwezig bij de geboorte of zijn pas zichtbaar op een later tijdstip in het leven. Liptrekkingen komen mogelijk ook tot uiting door deze aandoening. Een ondersteunende behandeling is nodig voor deze ziekte die niet te genezen is (oktober 2020).

Essentiële tremor

Essentiële tremor is één van de meest voorkomende soorten tremor (beving) en tast meestal de armen, de handen en het hoofd aan. De beving komt het meest frequent voor bij het strekken van de armen of het uitvoeren van een activiteit. Vaak gaan tremoren gepaard met neurologische stoornissen. Soms is er een familiegeschiedenis van essentiële tremor aanwezig, maar vaak is de arts niet in staat om de oorzaak vast te stellen. De tremoren komen in rust minimaal tot uiting en zijn niet aanwezig tijdens de slaap.

Hemifaciale spasmen en lip die trilt

Hemifaciale spasmen zijn spierkrampen aan één kant van het gezicht. Irritatie van de zenuw die de gezichtsspieren regelt, ligt aan de basis van de aandoening. Soms ontstaat ook druk op de zenuw door een bloedvat of een tumor. Hemifaciale spasmen is een zeldzame afwijking die enkel met behulp van beeldvormende onderzoeken en neurologisch onderzoeken op te sporen is. Regelmatige botoxinjecties en soms chirurgie zijn mogelijke behandelingsopties om de spiertrekkingen te voorkomen.

Kaliumgebrek en liptrekkingen

Voor een goede werking van zenuwsignalen is kalium nodig. Een tekort aan kalium (hypokaliëmie) veroorzaakt snel spierspasmen en spierkrampen, waaronder aan de lippen. Een kaliumrijke voeding (bananen, spinazie, broccoli, avocado) of kaliumsupplementen zijn aanbevolen.

Medicijnen en spierkrampen in lippen

Sommige medicijnen veroorzaken liptrekkingen, zoals steroïden en oestrogenen. Ook geneesmiddelen die alcohol en narcotica bevatten, veroorzaken sneller spiertrekkingen van het gezicht. De medicijnen veroorzaken dan zenuwirritatie. Het stopzetten van bepaalde geneesmiddelen veroorzaakt soms ernstige ontwenningsverschijnselen, zoals trillende lippen. Afhankelijk van de oorzaak stopt de patiënt met het nemen van de medicijnen onder leiding van een arts, of anders zet de arts andere medicijnen of vitaminesupplementen in.

Ontwenning van stoffen

Plots stoppen met het roken, het nemen van drugs (drugsmisbruik) en het drinken van alcohol veroorzaakt mogelijk liptrillingen. Dit symptoom verdwijnt na verloop van tijd vanzelf.

Stress, angst en vermoeidheid en liptrillen

Stress, angst en extreme vermoeidheid veroorzaken soms een trillende bovenlip of onderlip. Het lichaam staat dan namelijk in de ‘vecht- of vluchtreactie’. Stress verlichten en ontspanningstechnieken zoals yoga, meditatie en een goede nachtrust verminderen stress of vermoeidheid.

Tourette-syndroom en spierspasmen in lip

Liptrillen is soms een symptoom van het Tourette-syndroom (syndroom van Gilles de la Tourette). Deze aandoening veroorzaakt zowel motorische tics als spraaktics. De tics tasten de kwaliteit van leven van de patiënt aan. De precieze oorzaak van de stoornis is onzeker (oktober 2020), maar wellicht is het syndroom van Tourette een combinatie van genetische factoren en omgevingsfactoren. Voor de aandoening bestaat geen remedie anno oktober 2020. De behandeling is gericht op het verlichten van de klachten. De patiënt krijgt bijgevolg botoxinjecties om de motorische tics te helpen stoppen, zoals liptrekkingen, evenals andere chemische medicijnen, psychotherapie of gedragstherapie.

Trauma en bovenlip of onderlip die trilt

Een lip die trilt resulteert soms uit een trauma in het verleden. Een verwonding aan de hersenstam heeft namelijk mogelijk schade veroorzaakt aan de aangezichtszenuw, waardoor de gezichtsspieren gaan trillen. Een verwonding aan de spieren van het gezicht zorgt ook voor zenuwschade, wat op zijn beurt leidt tot gemengde signalen in de hersenen en schokjes of trillingen in de buurt van de zenuw.

Verminderde werking van bijschildklier en spiertrekkingen aan de lip

Door een verminderde werking van de bijschildklier ontstaat een hormonale onbalans. Patiënten met deze aandoening produceren namelijk weinig parathyroïd hormoon. Dit veroorzaakt mogelijk spiertrekkingen in het gezicht, haaruitval en spierzwakte. De patiënt neemt het parathyroid-hormoon als supplement en meestal zijn ook normale calcium- en vitamine D-supplementen nodig.

Ziekte van Parkinson en lippen die trillen

Een trillende onderlip is soms een vroeg teken van de ziekte van Parkinson. Deze neurologische aandoening kenmerkt zich eveneens door tremoren (bevingen) in de handen of benen. De ziekte is geleidelijk progressief en een remedie is niet bekend (oktober 2020). De arts zet dopamine en zenuwversterkende vitaminen voor de hersenen in om de verdere verslechtering van de zenuwen af te remmen. Een vroege diagnose geeft een patiënt met de ziekte van Parkinson de beste kans om zoveel mogelijk functie te behouden.

Geassocieerde symptomen

Liptrillingen zijn mogelijk sociaal gênant en vervelend voor de patiënt. Spiertrekkingen in de bovenlip of onderlip tasten bovendien mogelijk het spraakvermogen aan. Trillende lippen houden enkele seconden tot een paar minuten aan. Bij de patiënt gebeurt een abrupte samentrekking of kramp van de spieren van de lip die hij mogelijk abnormaal beweegt. Verder zijn vaak herhaalde onvrijwillige spasmen aan het gezicht aanwezig. De patiënt heeft tot slot een gebrek aan gevoel in de lip.

Alarmsignalen bij trillende lip

Als liptrekkingen verschijnen in combinatie met andere symptomen, of niet verdwijnen na het elimineren van cafeïne en het verminderen van stress, bezoekt de patiënt best een arts. Een vroegtijdige diagnose is belangrijk, en daarom moet de arts de oorzaak van het trillen van de bovenlip en/of onderlip opsporen.

Diagnose en onderzoeken

Een vroege identificatie van het probleem verbetert de prognose. Een arts voert meestal een lichamelijk onderzoek uit en stelt vragen over de levensstijl en voedingskeuzes van de patiënt. Als de patiënt geen andere fysieke symptomen heeft, voert de arts een bloedonderzoek en/of urineonderzoek uit. Soms zet hij ook beeldvormende onderzoeken in zoals een CT-scan en MRI-scan om de oorzaak op te sporen.

Lees verder

• Tremoren (bevingen): Typen en behandeling van trillingen