IJshoofdpijn: Pijn aan hoofd door contact met koude

IJshoofdpijn is een vorm van kortdurende hoofdpijn die ontstaat wanneer een patiënt iets eet, drinkt of inademt dat koud is. De stekende pijn treedt binnen enkele seconden op en situeert zich meestal in het voorhoofd of in beide slapen. Dit type hoofdpijn behoeft geen medische behandeling aangezien de pijn meestal binnen de vijf minuten alweer volledig verdwenen is. Enkele tips helpen wel bij het verlichten van de pijn alsook bij het voorkomen van de bevriezende hoofdpijnklachten.

• Synoniemen van ijshoofdpijn
• Oorzaken: Door contact met koude
• Risicofactoren van brain freeze
• Symptomen
• Behandeling van bevriezingshoofdpijn
• Prognose
• Preventie

Synoniemen van ijshoofdpijn

Andere benamingen voor ijshoofdpijn zijn

• bevriezingshoofdpijn
• brain freeze
• koude stimulushoofdpijn
• sphenopalatine ganglioneuralgie
• trigeminale hoofdpijn

Oorzaken: Door contact met koude

De oorzaak van ijshoofdpijn is onbekend (oktober 2020) maar de meeste wetenschappers vermoeden dat de hoofdpijn optreedt wanneer een patiënt (in warme weersomstandigheden) snel een koude substantie eet of drinkt die het gehemelte of de achterkant van de keel raakt. Hierdoor gaan kleine bloedvaatjes in deze gebieden namelijk vernauwen (samentrekken: vasoconstrictie) en dan snel verwijden (vasodilatatie) door een warme prikkel (zoals de lucht). Pijnreceptoren in de buurt van de bloedvaten voelen het ongemak en sturen vervolgens de boodschap langs kleine zenuwvezels naar een grotere zenuw (de trigeminuszenuw). Deze trigeminuszenuw stuurt op zijn beurt de signalen door naar de hersenen. De trigeminuszenuw draagt ook pijnsignalen van het gezicht naar de hersenen. De hersenen lezen de koude prikkelsensaties dan als afkomstig van het hoofd in plaats van de mond. Het nemen van een koude douche veroorzaakt soms ook de symptomen van ijshoofdpijn. Zelfs zwemmen in de zee en het hoofd in de golven plaatsen, is een risicofactor voor brain freeze. In principe is contact met elke koude prikkel verantwoordelijk voor de zenuwpijn.

Risicofactoren van brain freeze

Contact met koude is de belangrijkste risicofactor eten voor de aandoening. IJshoofdpijn komt vaker voor bij patiënten met migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) dan bij mensen zonder migraine.

Symptomen

De symptomen van brain freeze verschijnen snel (meestal binnen de tien seconden) na het eten of drinken van iets dat koud is. De patiënt voelt (ernstige) scherpe, stekende hoofdpijn in het voorhoofd (frontale hoofdpijn) of in beide slapen. Meestal pieken de symptomen slechts twintig tot maximaal zestig seconden na contact met koude. Na ongeveer vijf minuten is de pijn volledig verdwenen.

Behandeling van bevriezingshoofdpijn

Het gevoel dat de hersenen bevriezen is niet ernstig, maar wel zeer onaangenaam. De patiënt moet de tong krullen en tegen het gehemelte plaatsen, waardoor deze opwarmt. Dit voorkomt een snelle vernauwing van de bloedvaten en verlicht de hoofdpijn. Het helpt eveneens om wat warm water te drinken. Een andere behandelingsoptie is om de mond en neus te bedekken met de handen en snel te ademen, om de warme luchtstroom naar het gehemelte te vergroten.

Prognose

IJshoofdpijn is een onschuldig symptoom dat weer snel verdwijnt. Wel is het mogelijk dat de patiënt later opnieuw te maken krijgt met het bevriezende gevoel aan het hoofd of de schedel.

Preventie

De beste manier om ijshoofdpijn te voorkomen, is door heel langzaam koude gerechten te eten en koude dranken te drinken. De patiënt mag evenmin snel grote hoeveelheden koud voedsel consumeren of snel koude drank opdrinken.