Trillende benen: Oorzaken van beentremoren

Sommige patiënten kampen met tremoren in de benen (trillingen in de benen). Er zijn veel oorzaken voor beentrillingen. De trillende benen ontstaan door een ziekte of een omgevingsfactor, al is het voor de arts niet altijd mogelijk om de precieze oorzaak van de beentremoren te achterhalen. Pijn, krampen en vreemde sensaties zijn enkele mogelijke tekenen die optreden in combinatie met de beentremoren. De behandeling is gericht op het onderliggend probleem en is soms erg eenvoudig maar in een aantal omstandigheden is een uitgebreide medische behandeling noodzakelijk.

• Aandoeningen en trillende benen
• Orthostatische tremor
• Rustelozebenensyndroom
• Ziekte van Parkinson
• Omgevingsfactoren en beenbevingen
• Oorzaken van verergering van beentremoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling voor trillingen aan benen

Aandoeningen en trillende benen

Diverse aandoeningen veroorzaken bevingen aan de benen zoals:

• ADHD (moeite met aandacht en controleren van energie)
• angst en psychogene factoren
• een schildklieraandoening zoals een overmatig actieve schildklier (hyperthyreoïdie)
• essentiële tremor: Meestal zijn de handen of armen getroffen, maar soms lijdt de patiënt ook aan trillende benen door essentiële tremor.
• het rusteloze benen syndroom
• het Tourette-syndroom (aandoening met vocale en motorische tics)
• neurologische aandoening zoals multiple sclerose, de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen), een beroerte, ...
• orthostatische tremor
• zenuwschade waarbij de zenuwen aangetast zijn die de bewegingen controleren, zoals suikerziekte, een tumor, een letsel, …

Orthostatische tremor

Één van de meest invaliderendste vormen van trillen van de benen of beentremoren is orthostatische tremor. Het is niet duidelijk of zichtbaar voor het blote oog, maar is wel voelbaar of is registreerbaar door een elektromyografie (meting van de elektrische spieractiviteit). Patiënten ervaren deze tremor gewoonlijk als ze abrupt gaan rechtstaan en het voelt als een ongemakkelijke sensatie of beenkrampen. Dit gevoel vermindert nadat de patiënt gaat zitten of gaat liggen.

Rustelozebenensyndroom

Bij het rustelozebenensyndroom treden oncontroleerbare bevingen van de benen op tijdens het slapen. Deze relatief veel voorkomende aandoening is mogelijk erfelijk of treedt op als een complicatie van de ziekte van Parkinson en andere perifere neuropathieën (schade aan zenuwen met pijn en zwakte). Het rustelozebenensyndroom tast vaak de benen of de onderste ledematen aan, maar soms zijn ook andere lichaamsdelen getroffen. Symptomen zijn onder meer rusteloosheid, kruipende, bonzende of jeukende gevoelens en sensaties van pinnen en naalden in de benen (paresthesieën). De symptomen treden meestal 's nachts op, maar kunnen ook overdag aanwezig zijn. Als de patiënt last heeft van rusteloosheid aan de benen overdag, kunnen ze niet stil blijven zitten en is het nemen van lange ritten met de auto of het vliegtuig moeilijk. Bijna alle patiënten die lijden aan het rustelozebenensyndroom hebben ook begeleidende periodieke ledemaatbewegingen in de slaap. Ze kampen met andere woorden met spiertrekkingen (schoppende bewegingen) in hun benen, die één tot vier keer per seconde optreden. Het beenongemak en het gevoel van rusteloosheid is tijdelijk te verlichten door de spieren te masseren of uit te rekken, te lopen en andere beenoefeningen te doen. Geneesmiddelen zoals Levodopa, dopamine-agonisten, benzodiazepinen en narcotische analgetica verlichten de symptomen van het rusteloze benen syndroom.

Ziekte van Parkinson

Patiënten met een vroege aanvang van de ziekte van Parkinson zijn meer vatbaar voor beentrillingen. De voeten of benen zijn hierbij getroffen. Het trillen van de benen is aanwezig bij het zitten of liggen. De rusttremor (bevingen in rust) die vaak optreedt bij de ziekte van Parkinson gaat ook gepaard met andere Parkinson-symptomen zoals bradykinesie (vertraagde bewegingen en reflexen), spierstijfheid en problemen met de gang en houding.

Omgevingsfactoren en beenbevingen

Omgevingsfactoren die mogelijk leiden tot trillingen van de benen zijn:

• bepaalde medicijnen zoals astmamedicijnen, lithium, bepaalde antidepressiva en anti-epileptica
• concentratie op een bepaalde taak
• een overmatige koffie- of alcoholinname
• patiënten van middelbare leeftijd: Patiënten die de middelbare leeftijd en ouderen hebben bereikt, zijn vaker getroffen door deze beenbevingen, maar mogelijk iedereen is getroffen door trillingen aan de benen, ongeacht de leeftijd of het geslacht.
• verveling

Oorzaken van verergering van beentremoren

Er zijn een aantal omstandigheden die de reeds bestaande trillende benen verergeren, zoals:

• een overmatige inname van alcohol of abrupte alcoholterugtrekking
• een overmatige inname van cafeïne of abrupte cafeïneontwenning
• spanning / stress
• vermoeidheid

Symptomen

Wanneer een persoon het trillen van de benen of beentrillingen ervaart, beginnen de benen ongecontroleerd te beven of schudden. Één of beide benen zijn aangetast. Tremoren tasten verschillende lichaamsdelen of slechts één been aan. Naast de beenbevingen, kampt de patiënt mogelijk met vreemde sensaties, vermoeide/zware benen, pijn en krampen in de benen. Afhankelijk van de oorzaak treden mogelijk nog andere algemene klachten op.

Alarmsymptomen

Wanneer één of meer van volgende tekenen optreden, is het verstandig om een arts te raadplegen:

• duizeligheid
• een verlies van het gezichtsvermogen
• fecale incontinentie (ongewild verlies van stoelgang) of urine-incontinentie
• moeite met staan of lopen
• plotseling en onverklaard gewichtsverlies
• verwardheid

Diagnose en onderzoeken

De arts zet één of meerdere testen in om het schudden van de benen of de beentrillingen te diagnosticeren:

• een bloedonderzoek
• een CT-scan
• een EMG (elektromyografie: meting van de elektrische spieractiviteit)
• een MRI scan
• een neurologisch onderzoek

Behandeling voor trillingen aan benen

De behandeling van beentrillingen is afhankelijk van de oorzaak van de tremoren.

• de gedachten verzetten
• diepe hersenstimulatie of een operatie bij ernstige beentremoren
• een andere houding aannemen
• medicatie om beentremoren te verlichten of andere medicijnen als deze de trillende benen veroorzaken
• meditatie, ontspannen en proberen een stressvrij leven te leiden
• spieren masseren of uitrekken, lopen of andere beenoefeningen doen: Dit verlicht tijdelijk het beenongemak en het gevoel van rusteloosheid.
• uitlokkende factoren / risicofactoren vermijden die ervoor zorgen dat de benen trillen of beentrillingen verergeren

Lees verder

• Essentiële tremor: Bevingen aan hand en andere lichaamsdelen
• Beenkrampen: Oorzaken en tips bij pijnlijke krampen in been
• Rusteloze benen syndroom: Vervelende gevoelens in onderbenen
• Zware, vermoeide benen: Oorzaken van zwaar aanvoelende benen
• Tremoren (bevingen): Typen en behandeling van trillingen