Elektromyografie: Meting van de elektrische spieractiviteit

Een elektromyografie (EMG) is een diagnostisch onderzoek dat de elektrische activiteit en spierrespons meet in reactie op zenuwstimulatie. Het is bijzonder nuttig voor het opsporen van neuromusculaire aandoeningen, die betrekking hebben op de verbinding tussen zenuwen en spieren. Tijdens het onderzoek plaatst een neuroloog één of meer kleine naalden (elektroden) via de huid in de spier. De EMG registreert de elektrische activiteit van de spieren tijdens rust, lichte contractie (spiersamentrekking) en krachtige contractie. Het onderzoek is over het algemeen veilig, vrijwel pijnloos en brengt zelden complicaties met zich mee.

• Wat is elektromyografie?
• Indicaties voor een EMG
• Tegenindicaties voor een EMG
• Tabel voor elektromyografie (emg) diagnostische testen
• Voorbereidingen voor het onderzoek
• Tijdens de elektromyografie
• Resultaten van een EMG
• Risico's en bijwerkingen van een EMG
• Praktische tips voor het leven met elektromyografie
• Omgaan met de voorbereiding en verwachtingen
• Tijdens de test: hoe je je kunt voorbereiden
• Na de test: herstel en zelfzorg
• Emotionele ondersteuning en het delen van ervaringen
• Misvattingen rond elektromyografie
• EMG is een pijnlijke en invasieve test
• Een EMG kan alle soorten zenuwaandoeningen detecteren
• De resultaten van een EMG zijn altijd definitief
• EMG wordt alleen gebruikt om spierziekten te diagnosticeren
• Een EMG kan onmiddellijk de oorzaak van symptomen vaststellen
• Een EMG is alleen nodig bij ernstige klachten
• EMG is niet nuttig bij het volgen van de voortgang van een ziekte
• De test is alleen nuttig voor neurologische aandoeningen

Wat is elektromyografie?

Elektromyografie meet de elektrische activiteit die ontstaat wanneer een spier samentrekt. Dit gebeurt door het plaatsen van elektroden op de huid of, in sommige gevallen, door naaldelektroden direct in de spier te plaatsen. De elektrische signalen worden vervolgens geregistreerd en geanalyseerd om te bepalen of er afwijkingen zijn.

Naaldelektromyografie (NEMG)
Bij de naaldelektromyografie worden naaldelektroden ingebracht in de spier om de elektrische activiteit te registreren. Deze techniek wordt gebruikt voor gedetailleerdere informatie over de spieractiviteit, vooral bij aandoeningen die diepere spiergroepen aantasten. Het helpt bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals spierdystrofie, amyotrofische laterale sclerose (ALS), en perifere zenuwbeschadigingen.

Oppervlakte-elektromyografie (SEMG)
Oppervlakte-elektromyografie maakt gebruik van elektroden die op de huid worden aangebracht om de elektrische activiteit van oppervlakkige spieren te meten. Het is een minder invasieve methode dan naaldelektromyografie en wordt vaak gebruikt voor het monitoren van spieractiviteit bij sporters of patiënten die herstellen van een blessure.

Indicaties voor een EMG

Een EMG wordt vaak uitgevoerd na een zenuwgeleidingsonderzoek, dat onderzoekt of symptomen te wijten zijn aan problemen met de zenuwen. Een EMG kan verschillende spieraandoeningen opsporen die zich uiten in symptomen zoals tintelingen, een verdoofd gevoel, spierpijn, spierkrampen, spierzwakte, misvormingen, spasticiteit, atrofie, stijfheid, verlamming en andere pijn in de ledematen. Mogelijke aandoeningen die met een EMG opgespoord kunnen worden, zijn onder andere:

• Aandoeningen die de zenuwwortel aantasten, zoals radiculopathie (bijvoorbeeld door een hernia in de wervelkolom of ischias, pijn in het gebied van de heupzenuw).
• Motorische problemen zoals onvrijwillige spiertrekkingen, amyotrofe laterale sclerose (ALS), een neurodegeneratieve aandoening met verlamming van ledematen en andere spieren, of polio (virusziekte die leidt tot gedeeltelijke of volledige verlamming).
• Neuromusculaire aandoeningen, zoals myasthenia gravis, een chronische auto-immuunaandoening met spierzwakte aan het gezicht, de ledematen en de ogen.
• Spieraandoeningen zoals spieratrofie, wat spierverlies betekent.
• Zenuwcompressie of letsels, zoals het carpaal tunnel syndroom, dat pijn, gevoelloosheid, tintelingen en/of zwakte in de hand veroorzaakt door druk op de zenuw in de pols.

Tegenindicaties voor een EMG

Een EMG kan niet worden uitgevoerd bij patiënten die anticoagulantia (bloedverdunnende medicatie) gebruiken, omdat het inbrengen van de naaldelektroden kan leiden tot bloedingen in de spier. Het onderzoek is ook contra-indiceerd bij patiënten met hemofilie, een bloedstollingsaandoening die leidt tot langdurige bloedingen.

Tabel voor elektromyografie (emg) diagnostische testen

Deze tabel biedt een overzicht van de diagnostische aanpak bij elektromyografie (EMG) onderzoeken, inclusief de aandoeningen die hiermee kunnen worden vastgesteld, symptomen en de testbenaderingen.

Voorbereidingen voor het onderzoek

Voorbereidingen
De patiënt dient de arts te informeren over alle medicatie die hij gebruikt, inclusief kruiden en vitaminesupplementen, omdat deze het EMG-onderzoek kunnen beïnvloeden. Het is ook belangrijk om de arts te informeren over de aanwezigheid van een pacemaker.

Praktische zaken
Meestal hoeft de patiënt niet nuchter te zijn voor het onderzoek. Het wordt echter aangeraden om enkele uren vooraf geen cafeïnehoudende dranken te consumeren en niet te roken. De patiënt dient gedurende enkele dagen voor het onderzoek geen lotions of oliën op de huid aan te brengen. Voor het EMG-onderzoek is het handig om comfortabele kleding te dragen. Het onderzoek wordt meestal op poliklinische basis uitgevoerd en duurt tussen de dertig en zestig minuten. Na afloop van het onderzoek kan de patiënt meteen naar huis.

Tijdens de elektromyografie

Tijdens de EMG verwijdert de patiënt alle kledij, sieraden, haarspelden, brillen, hoorapparaten, enzovoort, omdat deze items foutieve onderzoeksresultaten kunnen veroorzaken. Het onderzoek wordt uitgevoerd terwijl de patiënt zit of ligt. De neuroloog lokaliseert de spieren die hij wil onderzoeken en reinigt de huid met een antiseptische oplossing. Naaldelektroden worden op verschillende locaties in de spier ingebracht. De patiënt wordt gevraagd om zich te ontspannen en vervolgens de spieren licht en krachtig samen te trekken, bijvoorbeeld door de benen te heffen of te buigen. De elektrische activiteit die door de elektroden wordt opgevangen, wordt weergegeven op een speciaal beeldscherm (oscilloscoop) als golven, die de elektrische activiteit van de spier representeren. De activiteit kan ook worden beluisterd via een audioversterker. Na het onderzoek verwijdert de arts de elektroden en reinigt hij de huid op de plaatsen waar de elektroden zijn ingebracht.

Resultaten van een EMG

Normale resultaten
Normaal gesproken produceert spierweefsel geen elektrische signalen tijdens rust, behalve kort na het inbrengen van de elektrode. Op de monitor verschijnt een gladde, golvende lijn bij elke spiercontractie.

Abnormale resultaten
Bij schade aan de spieren of zenuwen kunnen afwijkende elektrische signalen optreden. Bij het samentrekken van de spieren kunnen abnormale patronen zichtbaar worden. Abnormale EMG-resultaten wijzen vaak op verschillende spier- of zenuwaandoeningen, zoals:

• Alcoholische neuropathie (schade aan perifere zenuwen met symptomen in armen, benen, darmen en urinewegen).
• Amyotrofe laterale sclerose (ALS).
• Axillaire dysfunctie.
• Becker spierdystrofie (spierzwakte en/of hartproblemen).
• Brachiale plexopathie (zenuwpijn of zwakte in arm of hand).
• Cervicale spondylose.
• Denervatie (verminderde zenuwstimulatie van een spier).
• Dermatomyositis (huiduitslag en spierproblemen).
• Distale zenuwdysfunctie.
• Duchenne spierdystrofie (neurologische aandoening met spierproblemen).
• Facioscapulohumerale dystrofie (Landouzy-Dejerine).
• Familiale periodieke verlamming.
• Femorale zenuwdysfunctie.
• Friedreich ataxie (neurodegeneratieve aandoening).
• Het carpaal tunnel syndroom.
• Het cubitaal tunnel syndroom (druk op de elleboogzenuw met zwakte).
• Het Guillain-Barré syndroom (zwakte en pijn door zenuwschade).
• Het Lambert-Eaton syndroom (auto-immuunaandoening).
• Het Shy-Drager syndroom (progressieve neurologische aandoening).
• Heupzenuwdysfunctie.
• Mononeuritis multiplex.
• Mononeuropathie (zenuwschade aan één zenuw).
• Myasthenia gravis (ernstige spierzwakte door een stoornis in de overdracht van zenuwprikkels).
• Myopathie (spierdegeneratie door diverse aandoeningen, waaronder spierdystrofie).
• Myotone spieren (stijve spieren).
• Perifere neuropathie (schade aan zenuwen met pijn, zwakte, gevoelloosheid en tintelingen in handen en voeten).
• Polymyositis (auto-immuunaandoening met ontsteking en spierzwakte).
• Radiale zenuwdysfunctie.
• Scheenbeenzenuwdysfunctie.
• Sensomotorische polyneuropathie (verminderd pijngevoel, verlammingen, prikkelingen en tintelingen in handen en voeten).
• Spierdystrofie (chronische erfelijke ziekte met geleidelijke achteruitgang van de spierfunctie).
• Thyrotoxische periodieke verlamming.

Risico's en bijwerkingen van een EMG

Een EMG brengt zelden ernstige bijwerkingen en risico's met zich mee. Het plaatsen van de naaldelektroden in de spier kan enige ongemak veroorzaken, vergelijkbaar met het inbrengen van een injectienaald of een acupunctuurnaald. Mogelijke bijwerkingen zijn bloeding, infectie, of zenuwbeschadiging op de plaats waar de elektroden zijn ingebracht. De spieren kunnen enkele dagen pijnlijk zijn en er kan een blauwe plek ontstaan. Bij een EMG van de spieren langs de borstwand kan zelden een klaplong (pneumothorax) ontstaan.

Praktische tips voor het leven met elektromyografie

Elektromyografie (EMG) is een diagnostische test die wordt gebruikt om de elektrische activiteit van de spieren en zenuwen te meten. Het kan gebruikt worden voor de evaluatie van verschillende aandoeningen zoals zenuwbeschadiging, spierziekten en andere neurologische aandoeningen. De ervaring van een EMG kan voor veel patiënten ongemakkelijk zijn, dus het is belangrijk om praktische tips te kennen voor een vlotte voorbereiding en een aangenamere ervaring tijdens de test. Hieronder worden uitgebreide tips gedeeld voor zowel de patiënt als diens omgeving.

Omgaan met de voorbereiding en verwachtingen

Een EMG kan verschillende lichamelijke en emotionele reacties oproepen. Het is essentieel dat de patiënt zich goed voorbereidt om angst en onzekerheid te minimaliseren. Patiënten kunnen het beste vooraf informeren bij de arts over het specifieke doel van de test en wat er precies gemeten gaat worden. Dit helpt om verwachtingen te managen en geruststelling te bieden. Bij sommige patiënten kan de test een lichte pijn of ongemak veroorzaken door de plaatsing van de naald-elektroden in de spieren. Het is belangrijk om te begrijpen dat dit een tijdelijke situatie is, die snel voorbijgaat zodra de test is voltooid.

Patiënten kunnen vooraf aan de test beslissen of ze een vriend of familielid meenemen voor ondersteuning. Het hebben van een vertrouwde persoon kan helpen om eventuele nervositeit te verminderen. Het is ook goed om de arts te vragen naar pijnverlichtende technieken of tips om de ongemakken tijdens de test te verlichten, zoals het ontspannen van de spieren voordat de naald wordt ingebracht. Voor sommige patiënten kan het nuttig zijn om ademhalingsoefeningen of ontspanningstechnieken toe te passen om de spanning te verminderen.

Tijdens de test: hoe je je kunt voorbereiden

Tijdens de EMG zelf wordt de patiënt gevraagd om bepaalde spiergroepen te ontspannen en andere spiergroepen actief te laten aanspannen. Dit kan fysiek uitdagend zijn, vooral voor patiënten die al last hebben van spier- of zenuwproblemen. Het is belangrijk om duidelijke instructies van de arts of technicus op te volgen en te begrijpen waarom deze handelingen nodig zijn. Dit kan helpen om de test met meer vertrouwen te ondergaan.

Patiënten kunnen het beste ervoor zorgen dat ze goed gehydrateerd zijn voordat ze de test ondergaan, aangezien dit kan bijdragen aan het beter functioneren van de spieren. Het is ook verstandig om te vragen hoe lang de test zal duren, zodat de patiënt zich mentaal kan voorbereiden op de tijdsduur. Als de patiënt zich ongemakkelijk voelt of pijn ervaart tijdens de test, moeten ze dit onmiddellijk aangeven, zodat de technicus of arts de test kan aanpassen en de situatie kan verlichten.

Na de test: herstel en zelfzorg

Na de EMG kunnen er milde bijwerkingen zijn, zoals spierpijn of zwakte op de plek waar de naalden zijn ingebracht. Deze symptomen verdwijnen doorgaans binnen enkele uren tot een dag. Patiënten kunnen verlichting vinden door het gebied voorzichtig te masseren, lichte oefeningen te doen of warmte toe te passen, afhankelijk van de aanbevelingen van de arts. Het is ook aan te raden om gedurende de rest van de dag activiteiten die veel fysieke inspanning vereisen te vermijden.

Patiënten kunnen na de test vragen of er specifieke zorginstructies zijn, zoals het vermijden van zware lichamelijke activiteiten of het nemen van bepaalde medicijnen om eventuele bijwerkingen te verzachten. Het is normaal om enige gevoeligheid in de spieren te ervaren, maar bij ernstige of langdurige pijn is het belangrijk om medische hulp in te schakelen.

Emotionele ondersteuning en het delen van ervaringen

De ervaring van een elektromyografie kan emotioneel belastend zijn voor sommige patiënten, vooral als ze al te maken hebben met chronische pijn of neurologische aandoeningen. Het delen van ervaringen met andere patiënten die dezelfde procedure hebben ondergaan, kan voor steun zorgen. Er zijn online steungroepen en forums waar mensen ervaringen kunnen delen en elkaar kunnen helpen met emotionele en praktische tips.

Patiënten die de test ondergaan kunnen ook baat hebben bij psychotherapie of andere vormen van mentale ondersteuning, vooral als ze angst ervaren voor medische procedures. Het is belangrijk voor zowel de patiënt als hun omgeving om begrip te tonen en geduldig te zijn met eventuele gevoelens van stress of bezorgdheid.

Misvattingen rond elektromyografie

Elektromyografie (EMG) is een veelgebruikte diagnostische techniek om de elektrische activiteit van spieren te meten en te beoordelen of er sprake is van spier- of zenuwaandoeningen. Toch bestaan er verschillende misvattingen over deze test, zowel bij patiënten als binnen de medische gemeenschap. Veel mensen zijn onzeker over wat de test inhoudt en welke aandoeningen erdoor gediagnosticeerd kunnen worden. Daarnaast denken sommige mensen dat een EMG altijd pijn doet of dat het een invasieve procedure is, wat ook niet altijd het geval is. Het is belangrijk om deze misvattingen te verduidelijken en inzicht te geven in de werkelijke rol van elektromyografie in medische diagnoses.

EMG is een pijnlijke en invasieve test

Een veelvoorkomende misvatting is dat elektromyografie een pijnlijke en invasieve test is. Hoewel er naalden in de spieren worden ingebracht om elektrische signalen te meten, is de test over het algemeen goed te verdragen. De naald is dun en de inbreng ervan wordt vaak als een klein ongemak ervaren, niet als intense pijn. De meeste patiënten voelen alleen een lichte druk of een kortdurend ongemak, maar de test zelf wordt vaak als goed te verdragen beschreven.

Een EMG kan alle soorten zenuwaandoeningen detecteren

Sommige mensen denken dat elektromyografie in staat is om elke zenuwaandoening of spierziekte te detecteren. Dit is niet het geval. Hoewel EMG bijzonder nuttig is voor het diagnosticeren van aandoeningen zoals oxselproblemen, zenuwcompressies, of perifere neuropathieën, kan het niet alle neurologische aandoeningen diagnosticeren. Het is slechts een onderdeel van een uitgebreider diagnostisch proces en kan alleen de elektrische activiteit van spieren en zenuwen meten, niet de onderliggende oorzaken van een aandoening.

De resultaten van een EMG zijn altijd definitief

Er bestaat de misvatting dat de resultaten van een elektromyografie altijd definitief en onbetwistbaar zijn. Hoewel EMG een nuttige diagnostische techniek is, moeten de resultaten altijd in combinatie met andere diagnostische informatie worden geïnterpreteerd. Het kan zijn dat een arts aanvullende tests, zoals bloedonderzoeken of beeldvormende onderzoeken, nodig acht om een definitieve diagnose te stellen. EMG is slechts één stukje van de puzzel en de resultaten kunnen variëren afhankelijk van de omstandigheden en de manier waarop de test wordt uitgevoerd.

EMG wordt alleen gebruikt om spierziekten te diagnosticeren

Een andere misvatting is dat elektromyografie uitsluitend wordt gebruikt om spierziekten te diagnosticeren. Terwijl EMG inderdaad nuttig is voor het identificeren van spierproblemen, wordt het ook gebruikt voor het onderzoeken van zenuwproblemen. De test kan helpen bij het vaststellen van aandoeningen die de zenuwen beïnvloeden, zoals beharing en andere perifere zenuwaandoeningen. Het biedt waardevolle informatie over zowel spier- als zenuwgezondheid.

Een EMG kan onmiddellijk de oorzaak van symptomen vaststellen

Er wordt vaak gedacht dat een elektromyografie onmiddellijk de oorzaak van symptomen kan identificeren. Dit is echter niet altijd het geval. De resultaten van de test moeten vaak verder worden geanalyseerd en in de context van andere symptomen en medische geschiedenis worden geplaatst. De resultaten kunnen aanwijzingen geven over de locatie en aard van het probleem, maar verdere tests en evaluaties zijn vaak nodig om een definitieve diagnose te stellen.

Een EMG is alleen nodig bij ernstige klachten

Sommige mensen denken dat elektromyografie alleen nodig is wanneer de klachten ernstig of langdurig zijn. Dit is echter een misverstand. EMG kan in veel gevallen al in een vroeg stadium nuttig zijn voor het identificeren van afwijkingen in spier- of zenuwactiviteit, zelfs wanneer de symptomen mild zijn. Dit kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van aandoeningen en het plannen van een passend behandeltraject.

EMG is niet nuttig bij het volgen van de voortgang van een ziekte

Er wordt soms gedacht dat elektromyografie alleen een diagnostisch hulpmiddel is en niet nuttig is voor het volgen van de voortgang van een ziekte. Dit is onjuist. In sommige gevallen kan EMG helpen om te monitoren hoe een aandoening zich ontwikkelt, bijvoorbeeld bij progressieve zenuwaandoeningen. Artsen kunnen veranderingen in de spier- of zenuwfunctie volgen door periodieke EMG-onderzoeken uit te voeren, wat waardevolle informatie biedt over het verloop van de ziekte en de effectiviteit van de behandeling.

De test is alleen nuttig voor neurologische aandoeningen

Er wordt vaak gedacht dat elektromyografie alleen nuttig is voor neurologische aandoeningen. Hoewel het inderdaad een belangrijk hulpmiddel is bij het diagnosticeren van neurologische aandoeningen zoals hart of andere perifere zenuwstoornissen, wordt het ook gebruikt bij het onderzoeken van spiergerelateerde aandoeningen. Het helpt bij het identificeren van afwijkingen in de elektrische activiteit van spieren, wat kan wijzen op verschillende aandoeningen, van overbelasting tot chronische ziekten.