Essentiële tremor: Bevingen aan hand en andere lichaamsdelen

Essentiële tremor is een progressieve neurologische aandoening die gekenmerkt wordt door oncontroleerbare bevingen in de armen, handen of vingers, en soms in andere lichaamsdelen. De symptomen treden vaak op tijdens beweging en nemen af in rust. Behandelingen omvatten medicatie en soms medische procedures, hoewel milde gevallen mogelijk geen behandeling vereisen.

• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren van essentiële tremor
• Symptomen van essentiële tremor
• Bevingen aan de handen en armen
• Bevingen in andere lichaamsdelen
• Andere symptomen
• Verergering van symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van essentiële tremor
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Essentiële tremor komt voor bij mensen van alle leeftijden, maar het wordt vaker vastgesteld bij oudere volwassenen. De prevalentie van essentiële tremor bedraagt ongeveer 4% bij personen boven de veertig jaar en neemt toe naarmate mensen ouder worden. Bij personen vanaf hun zesde levensdecennium kan de prevalentie nog hoger zijn. De aandoening kan zowel sporadisch als familiair voorkomen, met een hogere frequentie bij oudere populaties.

Oorzaken

De exacte oorzaak van essentiële tremor is anno augustus 2024 nog niet volledig begrepen. Bij veel patiënten lijkt er een genetische component aanwezig te zijn, aangezien ongeveer de helft van de patiënten een familiale voorgeschiedenis van de aandoening heeft. Genetische mutaties worden vaak aangetroffen bij patiënten, waarbij het overervingspatroon meestal autosomaal dominant is. Er wordt gesuggereerd dat blootstelling aan bepaalde neurotoxinen, zoals harmaline, mogelijk een rol speelt. Harmaline is een neurotoxine dat zich kan ophopen in het hersenweefsel en geassocieerd wordt met een verergering van de tremor. Dit toxine komt voor in bepaalde voedingsmiddelen, waaronder rundvlees, varkensvlees en kip, hoewel de rol van deze toxinen nog verder onderzocht moet worden.

Risicofactoren van essentiële tremor

Essentiële tremor kan worden beïnvloed door diverse risicofactoren. Personen met een familiegeschiedenis van essentiële tremor hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van de aandoening. Andere neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson, parkinsonisme en migraine, kunnen ook een verhoogd risico met zich meebrengen. Het risico lijkt eveneens te stijgen met de leeftijd.

Symptomen van essentiële tremor

Bevingen aan de handen en armen

De symptomen van essentiële tremor beginnen vaak langzaam aan één kant van het lichaam en verergeren bij beweging. De tremoren zijn meestal ritmisch (4-12 Hz) en treden op wanneer de handen een specifieke houding aannemen, zoals bij het vasthouden van een glas of lepel, schrijven of het uitstrekken van de handen. Deze tremoren kunnen milde tot ernstige problemen veroorzaken in dagelijkse activiteiten, waaronder:

• Het inrijgen van een naald
• Eten
• Het knippen in een rechte lijn
• Zich aankleden
• Persoonlijke hygiëne

De tremoren nemen vaak af bij rust en ontspanning.

Bevingen in andere lichaamsdelen

Naast de handen kunnen tremoren zich ook uitbreiden naar de benen, de nek, de kaak, de stem en andere lichaamsdelen. De tremoren beginnen vaak in de armen en kunnen zich bij sommige patiënten naar andere gebieden verspreiden. Vrouwen ervaren mogelijk eerder dan mannen tremoren in het hoofd. Er zijn verschillende typen tremoren mogelijk, zoals posturale tremor (tremor bij het uitgestrekt houden van de armen), intentietremor (tremor die optreedt bij doelgerichte bewegingen) en rusttremor (tremor in rust).

Andere symptomen

Sommige patiënten met essentiële tremor hebben ook last van evenwichtsproblemen en loopstoornissen. Ongeveer de helft van de patiënten kan ook dystonie ervaren, zoals cervicale dystonie (abnormale bewegingen van hoofd en nek), schrijfkramp, krampachtige dysfonie en craniale dystonie. Hoewel verlies van het reukvermogen meer kenmerkend is voor de ziekte van Parkinson, kan het ook voorkomen bij essentiële tremor.

Verergering van symptomen

Verschillende factoren kunnen de symptomen van essentiële tremor verergeren:

• Angst
• Cafeïne
• Lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie)
• Ziekte
• Fysieke of mentale stress
• Koude en hitte
• Lithiumzouten
• Prestatiesituaties (bijvoorbeeld het geven van een presentatie)
• Roken
• Sommige antidepressiva

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van essentiële tremor wordt gesteld door een neuroloog op basis van de symptomen en een neurologisch onderzoek. Hoewel er geen specifieke diagnostische testen zijn om essentiële tremor te bevestigen, kan het neurologische onderzoek helpen andere mogelijke oorzaken van tremoren uit te sluiten. In sommige gevallen kunnen aanvullende onderzoeken zoals bloedonderzoek of beeldvorming worden uitgevoerd om andere aandoeningen te identificeren of uit te sluiten.

Behandeling

Niet alle patiënten met essentiële tremor vereisen een behandeling. Bij milde gevallen kan het voldoende zijn om cafeïne, roken en stress te vermijden, en te zorgen voor een goede nachtrust. Voor patiënten met ernstigere symptomen kan medicatie worden voorgeschreven. Bètablokkers en anti-epileptica zijn vaak eerste behandelingsopties. Als medicatie niet effectief is of niet goed wordt verdragen, kunnen alternatieve behandelingen zoals botulinumtoxine (botoxinjecties), diepe hersenstimulatie of ergotherapie worden overwogen. Bij diepe hersenstimulatie worden elektroden geplaatst in het tremorcentrum van de hersenen. Een MRI-geleide hoge intensiteit gerichte echografie is een niet-chirurgische optie voor patiënten bij wie medicijnen niet effectief zijn.

Prognose van essentiële tremor

De ernst van essentiële tremor kan variëren. In milde gevallen kan de aandoening weinig impact hebben op het dagelijks leven, terwijl ernstige gevallen aanzienlijk beperkend kunnen zijn. Essentiële tremor kan langzaam of snel progressief zijn, en in ernstige gevallen kan de aandoening invaliderend worden.

Complicaties

Hoewel essentiële tremor zelf niet levensbedreigend is, kunnen de symptomen leiden tot aanzienlijke beperkingen in het dagelijks leven. Complicaties kunnen bestaan uit problemen met fijne motoriek, waardoor dagelijkse taken zoals schrijven, eten en persoonlijke verzorging moeilijker worden. Bij sommige patiënten kunnen ook psychologische gevolgen optreden, zoals angst en depressie, als gevolg van de impact van de tremoren op hun levenskwaliteit. Het is belangrijk om deze complicaties te adresseren en tijdig medische hulp te zoeken om de levenskwaliteit te verbeteren.

Preventie

Hoewel essentiële tremor voornamelijk een genetische aandoening is, kunnen bepaalde leefstijlfactoren helpen bij het beheersen van symptomen en het voorkomen van verergering:

• Vermijden van uitlokkende factoren: Beperk de inname van cafeïne en alcohol, en probeer stress te verminderen, omdat deze factoren de symptomen kunnen verergeren.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl met voldoende slaap en regelmatige lichaamsbeweging kan helpen bij het verbeteren van de algehele gezondheid en het verlichten van symptomen.
• Medische opvolging: Regelmatige controle door een neuroloog kan helpen bij het monitoren van de voortgang van de aandoening en het aanpassen van de behandeling indien nodig.
• Ondersteuning en therapie: Overweeg ergotherapie of fysiotherapie om te leren omgaan met de symptomen en om aanpassingen te maken voor dagelijkse activiteiten.

Anno augustus 2024 blijft het belangrijk om de symptomen van essentiële tremor serieus te nemen en tijdig medische hulp in te schakelen om de aandoening effectief te beheersen en complicaties te voorkomen.

Lees verder

• Handtremoren: Oorzaken van bevingen aan hand of handen
• Tremoren (bevingen): Typen en behandeling van trillingen