Spierstijfheid: Oorzaken stijve spieren (spierverstijving)

Spierstijfheid: Oorzaken stijve spieren (spierverstijving) Spierstijfheid is een symptoom waarbij de spieren erg strak aanvoelen. Het is door dit symptoom voor de patiënt lastig om vooral na rust te bewegen. Andere symptomen gaan mogelijk gepaard met de spierverstijving, zoals spierpijn, spierkrampen en ongemak. Vaak zijn de stijve spieren geen reden tot bezorgdheid en zijn deze goed te behandelen met huishoudmiddeltjes of aanpassingen in de levensstijl. Af en toe wijzen de verstijfde spieren echter op een infectie of een andere ziekte waarvoor een medische behandeling vereist is.

Infecties en stijve spieren

Een aantal infecties staan er om bekend dat ze naast diverse andere symptomen ook spierverstijving met zich meebrengen. Dit gebeurt vooral bij:

Meestal zet de arts medicatie in om infecties te bestrijden.

Insectenbeet of insectensteek en spierstijfheid

Insectenbeten en insectensteken (bijen, dazen, horzels, muggen, spinnen, teken, vlooien, wespen, …) veroorzaken mogelijk verstijfde spieren. Daarnaast ontstaat vaak een rode, gezwollen knobbel op de huid die mogelijk jeukt en/of pijnlijk is. Bij de meeste patiënten verbeteren de symptomen van een beet of steek binnen enkele dagen, maar sommige patiënten reageren allergisch op deze beten of steken en dan is medische aandacht vereist. Spierstijfheid na een insectenbeet of insectensteek is soms ook het gevolg van een meer ernstige aandoening, zoals de ziekte van Lyme (bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet) of malaria (infectieziekte met koorts, geelzucht en zwakte). Vaak gaan deze ziekten vergezeld met andere tekenen, zoals bijvoorbeeld koorts en een algemeen ziek gevoel.

Lichaamsbeweging en verstijfde spieren

Stijve spieren zijn vaak het gevolg van lichaamsbeweging of een zware fysieke activiteit. Vaak treedt de stijfheid op wanneer een patiënt een nieuwe soort oefening of een nieuw trainingsprogramma start of de intensiteit en duur van de oude oefeningen verhoogt. De spieren moeten hierdoor harder werken, hetgeen microscopische schade aan de spiervezels veroorzaakt. Dit resulteert op zijn beurt in spierverstijving en spierpijn. Dit type letsel is bekend als ‘vertraagde spierpijn’. Elke beweging veroorzaakt mogelijk vertraagde spierpijn, maar dit treedt sneller op door te joggen of bergafwaarts te rennen, te werken met gewichten en/of push-ups te doen.

Het gebruik van sommige medicijnen leidt tot spierstijfheid / Bron: Stevepb, PixabayHet gebruik van sommige medicijnen leidt tot spierstijfheid / Bron: Stevepb, Pixabay

Medicijnen en spierverstijving

Sommige medicijnen veroorzaken stijve spieren. Spierstijfheid is een veel voorkomende bijwerking van statines (cholesterolverlagende medicijnen). Ook anesthetica (medicijnen die de arts toedient vlak voor een operatie) zorgen er soms voor dat de patiënt enkele uren tot dagen na de operatie kampt met verstijfde spieren.

Spierreuma

Polymyalgia rheumatica is een ontstekingsziekte die vooral aan de spieren van de schouders, de nek en de heupen pijn en stijfheid veroorzaakt. Meestal treft deze ziekte zeventig- of tachtigplussers. Deze ziekte met onbekende oorzaak veroorzaakt bijkomende symptomen, zoals moeite met het aantrekken van kleding, problemen met het wijzigingen van de houding, zoals het verlaten van een stoel of een auto en ook slaapproblemen

Verstuikingen en verrekkingen

Een verstuiking of verrekking ligt vaak aan de basis van stijve spieren. Bij een verrekking zijn de spiervezels uitgerekt of gescheurd. Verrekkingen komen vooral veel voor in de benen en onderrug. Bij een verstuiking zijn de ligamenten uitgerekt, gedraaid of gescheurd. De ligamenten zijn de weefselbanden rond de gewrichten die de botten aan elkaar verbinden. Veelvoorkomende gebieden die vatbaar zijn voor verstuikingen zijn de knieën, de enkels, de polsen en de duimen. Andere symptomen geassocieerd met verstuikingen en verrekkingen omvatten blauwe plekken, gevoeligheid, pijn (bijvoorbeeld enkelpijn), roodheid en zwelling.

Andere oorzaken

Andere oorzaken van spierstijfheid zijn:

Alarmsignalen

Bij de meeste patiënten met spierverstijving verdwijnen de klachten spontaan of met behulp van huismiddeltjes, maar langdurige, onverklaarbare of frequente stijfheid wijst soms op een onderliggende aandoening. Als een patiënt spierstijfheid in combinatie met bijkomende symptomen zoals koorts, pijn, donkere urine of zwelling ervaart, moet hij een arts raadplegen. Als een patiënt stijve spieren ervaart na een insectenbeet of insectensteek, moet hij ook een arts raadplegen, vooral als wanneer hij eveneens allergiesymptomen heeft. Neemt de patiënt medicatie die leidt tot spierverstijving, dan is het belangrijk om dit te melden aan de arts zodat hij mogelijk andere medicijnen kan inzetten.

Behandeling en huismiddeltjes

Voor de meeste patiënten met spierstijfheid bieden enkele eenvoudige huismiddeltjes verlichten:
  • de getroffen gebieden masseren
  • een warm bad of douche nemen om de bloedcirculatie te bevorderen
  • rusten tot het lichaam hersteld is
  • strekoefeningen uitvoeren om de flexibiliteit en bloedcirculatie te verbeteren
  • vrij verkrijgbare pijnstillers nemen
  • warmte- en/of koude toepassen (of afwisselen)

Prognose van stijfheid van spieren

Stijve spieren verbeteren normaalgesproken binnen enkele dagen spontaan. Keren de symptomen terug of is dit chronisch, dan helpen vaak aanpassingen in de levensstijl om de spierstijfheid te behandelen of voorkomen. Is spierstijfheid een symptoom is van een ernstigere onderliggende aandoening, dan zijn de vooruitzichten afhankelijk van de oorzaak.

De patiënt moet regelmatig een pauze nemen en voldoende bewegen om spierstijfheid te voorkomen / Bron: Concord90, PixabayDe patiënt moet regelmatig een pauze nemen en voldoende bewegen om spierstijfheid te voorkomen / Bron: Concord90, Pixabay

Preventie

Enkele eenvoudige veranderingen in de levensstijl verminderen de kans op het krijgen van spierstijfheid:
  • de spieren uitrekken
  • een goede houding aannemen tijdens het uitvoeren van lichamelijke beweging
  • een gevarieerde en gezonde voeding eten
  • het juiste schoeisel dragen tijdens het sporten
  • lange perioden van stil zitten vermijden
  • regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren
  • voldoende water drinken
  • voor en na het sporten opwarmingsoefeningen doen
  • voor ergonomische en comfortabele bureaustoelen en meubels thuis en op het werk zorgen
  • warme kleding dragen bij koud weer

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Pijnsyndroom fibromyalgie: oorzaken, symptomen & behandelingPijnsyndroom fibromyalgie: oorzaken, symptomen & behandelingFibromyalgie is een van die mysterieuze aandoeningen waar nog maar weinig over geweten is. De symptomen van fibromyalgie…
Last van een stijve nek? Oorzaken, behandeling & tipsLast van een stijve nek? Oorzaken, behandeling & tipsWie al eens last heeft gehad van een stijve nek, weet dat je hoofd dan erg zwaar kan aanvoelen. Het draaien van de nek w…
Stijve vingers: oorzaken en hoe kom je hier vanaf?Stijve vingers: oorzaken en hoe kom je hier vanaf?Stijve, pijnlijke vingers is een vervelend probleem, gezien de handen bij vrijwel elke handeling in het dagelijks leven…
Stijve knie: oorzaken en symptomen van kniestijfheidStijve knie: oorzaken en symptomen van kniestijfheidEen stijve knie is een vervelende en invaliderende klacht. Stijfheid kan zich voordoen in één of beide knieën en is een…

Urine met visgeur: Plas met stinkende visluchtUrine met visgeur: Plas met stinkende visluchtHet voedingspatroon of de vochtinname van een patiënt heeft invloed op de kleur, textuur, hoeveelheid maar ook de geur v…
Annulair pancreas: Ringvormige alvleesklier met brakenAnnulair pancreas: Ringvormige alvleesklier met brakenDe normale positie van de alvleesklier ligt normaal gesproken naast de twaalfvingerige darm. Een annulair pancreas (ring…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 7 mei 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Muscle Stiffness From Anxiety – Remedies, https://www.calmclinic.com/anxiety/symptoms/muscle-stiffness
  • Treatment for Stiff Muscles, https://www.livestrong.com/article/430516-treatment-for-stiff-muscles/
  • What causes muscle soreness and stiffness?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/320545.php
  • What Causes Muscle Stiffness?, https://www.healthline.com/symptom/muscle-stiffness
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Concord90, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 06-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.