Spierzwakte (zwakke spieren): Verminderde spierkracht
Spierzwakte is een vaak voorkomend symptoom. Als de armen en benen ongewoon zwaar aanvoelen en mensen extra energie nodig hebben voor het uitvoeren van zelfs basisactiviteiten zoals opstaan vanaf de bank, is dit een duidelijk teken van zwakke spieren. Het lichaam is ondanks een volledige inspanning niet in staat om een normale samentrekking of beweging van de spieren te produceren bij mensen met spierzwakte. Meestal is een intensieve fysieke inspanning de oorzaak van de spierzwakte en dan verdwijnt dit na het nemen van voldoende rust. Tal van aandoeningen leiden eveneens tot de tijdelijke of zelfs permanente verminderde spierkracht. Bij langdurige spierzwakte zonder bekende oorzaak is een afspraak bij de arts nodig voor een correcte diagnose en eventuele snelle behandeling.
Botziekten en spierzwakte
Osteogenesis imperfecta
Osteogenesis imperfecta is een bindweefselaandoening waarbij een patiënt bij de geboorte reeds kampt met uiterst fragiele botten. Hierdoor ontstaan erg snel botbreuken. Skeletafwijkingen, en een blauwe tint aan het oogwit zijn ook typische kenmerken van de botaandoening, al zijn de symptomen wel verschillend per patiënt. Medicatie, oefeningen en/of chirurgie zijn inzetbaar voor het behandelen van osteogenesis imperfecta. De vooruitzichten zijn zeer divers en hangen af van het type.
Osteomalacie
Osteomalacie is een verzwakking (verweking) van de botten die onbehandeld leidt tot ernstige complicaties, zoals breuken en ernstige misvormingen.
Elektrolytenstoornissen en vitaminetekorten
Hypercalciëmie
Hypercalciëmie is een aandoening waarbij een patiënt te veel
calcium in het bloed heeft.
Hypokaliëmie
Lage kaliumspiegels in het bloed (
hypokaliëmie) leiden tot zwakte,
vermoeidheid en
abnormale hartritmes.

Hoofdpijn komt voor bij hyponatriëmie /
Bron: Geralt, Pixabay Hyponatriëmie
Een laag natriumgehalte in het bloed (
hyponatriëmie) treedt op wanneer het water- en natriumgehalte uit balans zijn in het lichaam. Naast de verminderde spierkracht ontstaan
spierkrampen,
hoofdpijn, zwakte en
misselijkheid.
Pernicieuze anemie
Pernicieuze anemie is een aandoening waarbij het lichaam niet genoeg rode bloedcellen kan aanmaken omdat het onvoldoende vitamine B12 heeft.
Rachitis
Rachitis is een aandoening die resulteert uit een gebrek aan vitamine D, calcium of
foliumzuur.
Uitdroging
Uitdroging is één van de hoofdoorzaken van spierzwakte. Het lichaam hydrateren vermindert deze toestand en verstevigt de spieren. Daarom drinken mensen acht tot tien glazen water per dag en consumeren ze veel groenten en fruit op waterbasis om het lichaam voldoende gehydrateerd te houden.
Vitamine B12-tekort
Door een
gebrek aan vitamine B12 ontstaat zenuwbeschadiging die dan leidt tot een tintelend gevoel in de
handen en
voeten, spierzwakte en een verlies van reflexen.

Bij een tekort aan vitamine D is blootstelling aan de zon belangrijk /
Bron: Blueeve, Pixabay Vitamine D-tekort
Een
vitamine D-tekort is geassocieerd met spierzwakte. Het
vitaminetekort corrigeren is belangrijk om het lichaam de benodigde vitamine D te geven. Vitamine D helpt bij het reguleren van calcium, wat belangrijk is voor gezonde spieren. Meer tijd in
zonlicht doorbrengen is belangrijk (dagelijks gedurende tien tot vijftien minuten, maar niet tijdens de piekuren van de dag). Meer vitamine D-rijk voedsel consumeren helpt ook tegen de verminderde spierkracht, zoals
zalm, sardines, makreel en verrijkte melk,
sinaasappelsap of ontbijtgranen. Vitamine D-supplementen zijn tot slot inzetbaar, maar dit overleggen mensen best met een arts.
Infecties
Botulisme
Botulisme is een zeldzame maar zeer ernstige ziekte die tot stand komt via besmet voedsel, contact met verontreinigde grond of door een open wonde. Bacteriën scheiden toxines af die leiden tot klachten zoals onder andere spierzwakte,
verlamming,
kwijlen, een
verlies van spierspanning (hypotonie),
diarree en
constipatie.
Lepra
Lepra is een chronische, progressieve bacteriële infectie waarbij symptomen aan onder andere de huid, de perifere zenuwen, de spieren, het neusslijmvlies en de ogen ontstaan. Antitoxinen zijn medicijnen die de giftige toxinen uit het lichaam verwijderen. Onbehandeld ontstaan diverse permanente complicaties.
Poliomyelitis
Poliomyelitis (
polio) is een zeer besmettelijke virale infectie die het zenuwstelsel van het lichaam aanvalt. De overlevende kampen met het postpoliosyndroom. De symptomen hiervan zijn onder meer verzwakking van de spieren die eerder werden getroffen door een polio-infectie, vermoeidheid en een geleidelijke afname van de grootte van de spieren, evenals toenemende
skeletafwijkingen. Hoewel de aandoening zelden levensbedreigend is, is de kwaliteit van leven aangetast omdat de getroffen patiënt niet in staat is om onafhankelijk te functioneren.
Reumatische koorts
Reumatische koorts is een complicatie van een
keelontsteking, meer bepaald een
streptokokkeninfectie (bepaald type bacteriën). Symptomen aan de gewrichten, het hart, de
hersenen en de huid komen voor in combinatie met algemene tekenen. Onbehandeld ontstaat soms permanente schade aan het hart. De aandoening verschijnt meestal bij kinderen.
Antibiotica bestrijden de ziekte.
West-Nijlvirus
Een
muggenbeet veroorzaakt mogelijk een
West-Nijlvirusinfectie. De meeste patiënten kampen niet met tekenen, maar af en toe ontstaan wel milde,
griepachtige symptomen. Af en toe kampt een patiënt met neurologische problemen zoals hoofdpijn,
nekstijfheid en
verwardheid. Een ondersteunende behandeling gebeurt bij deze aandoening.
Ziekte van Lyme
Spierzwakte is één van de meest aanslepende symptomen van de
ziekte van Lyme, een bacteriële infectie veroorzaakt door een
tekenbeet.
Abetalipoproteïnemie
Abetalipoproteïnemie (
Bassen-Kornzweig syndroom) is een erfelijke aandoening waardoor het lichaam bepaalde voedingsvetten niet meer volledig kan opnemen.
Hyperparathyroïdie
Hyperparathyreoïdie is een aandoening waarbij de bijschildklieren te veel parathyroïdhormoon (PTH) produceren. De bijschildklieren zijn nodig om het calcium-, fosfor- en vitamine D-gehalte in het lichaam te reguleren.
Thyrotoxicose
Thyrotoxicose is een veelvoorkomende aandoening bij vrouwen die resulteert uit een plotselinge verergering van hyperthyreoïdie (overactieve schildklier). Dit gebeurt vooral door een infectie of
stress. Ook is de ziekte soms te wijten aan de
ziekte van Graves (overproductie van schildklierhormonen).
Koorts,
buikpijn en een verminderde alertheid zijn enkele symptomen van de aandoening.
Ziekte van Addison
De
ziekte van Addison is een aandoening die optreedt wanneer de
bijnieren niet genoeg hormonen produceren door schade aan de bijnierschors. De schade is het gevolg van
auto-immuunziekten, infecties zoals
hiv,
tuberculose (bacteriële infectie met
longproblemen) of schimmelinfecties, een bloeding, tumoren en het nemen van
bloedverdunnende medicijnen.
Neurologische aandoeningen
Acromegalie
Acromegalie is een zeldzame hormonale aandoening die het gevolg is van een overmatige hoeveelheid groeihormoon in het lichaam als gevolg van een
hypofysetumor.
Adrenoleukodystrofie
Adrenoleukodystrofie verwijst naar verschillende aandoeningen die het zenuwstelsel en de bijnieren aantasten.
Amyotrofische laterale sclerose
Amyotrofische laterale sclerose (ALS, ziekte van Lou Gehrig) is een degeneratieve ziekte waarbij de zenuwcellen in de hersenen en het ruggenmerg aangetast zijn. De patiënt verliest de controle over de vrijwillige spieren. In de meeste gevallen is de oorzaak van de ziekte niet bekend. Bij sommige patiënten is er sprake van een genetisch defect. Bekende symptomen omvatten moeite met ademhalen en
slikken, een
onduidelijke spraak, kwijlen, spierkrampen en spierzwakte. Meestal verschijnt de ziekte na vijftigjarige leeftijd, maar bij sommige patiënten ontstaat de ziekte eerder. De spierzwakte verergert geleidelijk. Eerst is een arm of hand getroffen en later ontstaan dan problemen bij het
traplopen, lopen, optillen van objecten enzovoort.
Aneurysma
Een
aneurysma in de hersenen is een zwak gebied in een slagader in de hersenen dat uitpuilt en zich vult met bloed. Deze onvoorspelbare aandoening is potentieel levensbedreigend en vereist onmiddellijke medische zorgen.
Ataxie van Friedreich
Ataxie van Friedreich is een zeldzame genetische ziekte waarbij volgende symptomen optreden: problemen bij het lopen, een verlies van gevoel in armen en
benen en verstoorde spraak.
Beroerte
Deze aandoening ontstaat wanneer een bloedvat in de hersenen scheurt en bloedt, of wanneer de bloedtoevoer naar de hersenen geblokkeerd is. Een snelle behandeling is van cruciaal belang bij een
beroerte om blijvende schade te voorkomen. Bekende symptomen zijn: het onvermogen om te spreken,
balans- en coördinatieproblemen,
geheugenverlies, gevoelloosheid, spierzwakte of een verlamming aan één kant van het lichaam.
Encefalitis
Bij
encefalitis ontstaat een
ontsteking van het hersenweefsel, wat meestal resulteert uit een virale infectie. In sommige gevallen liggen bacteriële infecties aan de basis van de hersenontsteking.
Guillain-Barré-syndroom
Het
Guillain-Barré-syndroom is een zeldzame maar ernstige auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem van het lichaam een deel van het zenuwstelsel aanvalt, met name de myelineschede (beschermende bedekking van de zenuwen). Dit veroorzaakt een zenuwontsteking die spierzwakte en verlamming met zich meebrengt. Meestal zijn mensen tussen dertig tot vijftig jaar getroffen, maar het Guillain-Barré-syndroom tast mogelijk iedereen aan.
Hersenschudding
Een
hersenschudding is een traumatisch hersenletsel dat resulteert in een veranderde mentale toestand. Bij een hersenschudding ontstaan mogelijk ernstige symptomen die een medische behandeling vereisen. Een hersenschudding is een traumatisch
hersenletsel dat resulteert in een veranderde mentale toestand.
Hersenverlamming
Cerebrale parese (
hersenverlamming) is een neurologische aandoening waarbij de beweging, het leren, het horen, het zien en het denken zijn aangetast. De aandoening ontstaat door een letsel of afwijking aan de hersenen. Meestal ontstaat hersenverlamming als de
baby in de
baarmoeder groeit, maar het komt ook bij peuters tot twee jaar voorkomen. Encefalitis,
meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek), herpesinfecties, ernstige
geelzucht en een hoofdletsel leiden mogelijk tot hersenverlamming. Premature baby's hebben een iets hoger risico om de aandoening te ontwikkelen. Spierzwakte is een belangrijk symptoom van hersenverlamming, daarom is het versterken van spieren via ergotherapie en fysiotherapie een belangrijk onderdeel van de behandeling van hersenverlamming.

Wazig zien komt voor bij multiple sclerose /
Bron: Nufkin, Flickr (CC BY-2.0) Multiple sclerose
Multiple sclerose is een chronische aandoening waarbij het immuunsysteem van het lichaam de myelineomhulling (zenuwbeschermer) aantast. Het is vergelijkbaar met het Guillain-Barré-syndroom, maar hierbij zijn de perifere zenuwen aangetast. Multiple sclerose beschadigt daarentegen het centrale zenuwstelsel. Symptomen van multiple sclerose zijn spierzwakte, gevoelloosheid in één of meer lichaamsdelen, vermoeidheid,
duizeligheid, een onduidelijke spraak, een verlies van gezichtsvermogen in één oog,
dubbelzien of
wazig zien.
Myasthenia gravis
Myasthenia gravis is een zeldzame neuromusculaire aandoening die zwakte veroorzaakt in de skeletspieren (spieren die het lichaam gebruikt voor het maken van bewegingen) waardoor onder andere ook
gezichtszwakte, zwakte van de ledematen en zwakte van de ogen tot stand komen.
Perifere neuropathie
Perifere neuropathie is een aandoening waarbij de perifere zenuwen niet goed werken omdat ze beschadigd zijn.
Zenuwpijn en zwakte zijn enkele tekenen van perifere neuropathie.
Postherpetische neuralgie
Postherpetische neuralgie is een aandoening waarbij zenuwen beschadigd zijn tijdens een uitbraak van
gordelroos (infectie met
huiduitslag en symptomen aan het
gezicht).
Transient Ischemic Attack (TIA: miniberoerte)
Een
TIA is een medisch noodgeval waarbij een plotseling gebrek aan bloedtoevoer naar de hersenen plaatsvindt.
Zenuwpijn
Neuralgie is ernstige scherpe of brandende
pijn in één of meerdere zenuwen die optreedt als gevolg van schade. De beschadigde zenuw bevindt zich mogelijk overal, maar neuralgie treedt het vaakst op in het gezicht en de hals.
Ziekte van Krabbe
De
ziekte van Krabbe is een zeldzame en meestal dodelijke aandoening van het zenuwstelsel. Het is een erfelijke genetische ziekte, wat betekent dat de ziekte in families optreedt.
Ziekte van McArdle
Patiënten met de ziekte van McArdle zijn niet in staat om het enzym spierfosforylase te produceren. Dit is nodig om energie aan te maken die de skeletspieren nodig hebben om te functioneren. Een andere benaming van de ziekte is glycogeenstapelingsziekte type V (GSD V).
Schildklierafwijkingen
Hypothyreoïdie
De schildklier produceert een hormoon dat bepaalt hoe het cellen energie gebruiken (metaboliseren).
Hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier) treedt op wanneer het lichaam niet genoeg schildklierhormonen produceert (te traag werkende schildklier).
Ziekte van Graves
De
ziekte van Graves is een auto-immuunziekte waarbij de schildklier te veel schildklierhormoon produceert.
Spierziekten
Myositis (spierontsteking)
Bij
myositis zijn de spieren ontstoken.
Dermatomyositis is een zeldzame ontstekingsziekte. Hierbij ontstaat een vlekkerige, rode of paarse huiduitslag.
Polymyositis is een auto-immuunaandoening waarbij spierzwakte optreedt in enkele dagen, weken of maanden. De symptomen tasten de nek, de heup, de rug en de schouderspieren aan. Vooral vrouwen zijn aangetast. Inclusie-body myositis komt vooral bij mannen voor, waarbij de spierzwakte en
spieratrofie (spierverlies) voor het eerst tot uiting komen in de dijspieren, onderarmspieren en spieren onder de knie. Juveniele myositis treft kinderen onder de achttien jaar. Zij kampen eerst met een huiduitslag en daarna een spierontsteking waarbij ook zwakke spieren optreden.
Rhabdomyolyse
Rhabdomyolyse is een aandoening waarbij een afbraak van spiervezels ontstaat. De aandoening verschijnt als gevolg van een
spierletsel.
Spierdystrofie
Spierdystrofie is een groep erfelijke ziektes waarbij progressieve schade ontstaat aan de spieren waardoor ze verzwakken. Deze schade en zwakte is te wijten aan een ontbrekend eiwit.
Becker spierdystrofie
Becker spierdystrofie is een genetische aandoening waarbij progressief weefselverlies ontstaat. Mannen kampen hierbij met progressieve spieratrofie en ook
hartproblemen komen soms voor.
Duchenne spierdystrofie
Duchenne spierdystrofie is een genetische aandoening waarbij een snelle progressieve verzwakking van vrijwillige spieren tot stand komt. Het eiwit dystrofine ontbreekt bij de aandoening.
Myotone dystrofie
Myotone dystrofie is een aandoening waarbij zwakte ontstaat. Ook kampt de patiënt met een langzaam progressief verlies van vrijwillige spieren in het gezicht, de nek, de onderarmen en de benen.
Andere ziekten
Enkele andere ziekten veroorzaken mogelijk een verminderde spierkracht.
Coarctatie van de aorta
Coarctatie van de aorta is een
aangeboren afwijking waarbij een deel van de aorta is vernauwd.
Chediak-Higashi-syndroom
Het
Chediak-Higashi-syndroom is een zeldzaam type
albinisme waarbij problemen met het gezichtsvermogen ontstaan.
Chronisch vermoeidheidssyndroom
Het
chronisch vermoeidheidssyndroom is een slopende aandoening waarbij een patiënt extreme vermoeidheid ervaart die niet het gevolg is van een onderliggende medische aandoening.
Porfyrieën
Porfyrieën zijn zeldzame soorten genetische bloedaandoeningen waarbij patiënten een defect hebben in de productie van haem, een belangrijk onderdeel van
hemoglobine. Blaren zijn een teken van porfyrie.
Omgevingsfactoren en zwakkere spieren
Intensieve trainingen hebben spierzwakte tot gevolg. Ook langere perioden van bedrust of immobiliteit veroorzaken spierzwakte. De veroudering is een andere reden waardoor de spieren kracht en volume verliezen en verzwakken. De kracht van spieren is maximaal wanneer mensen twintig tot veertig jaar oud zijn. De hersteltijden zijn ook het kortst in die periode. Een
vergiftiging door insecticiden of pesticiden leidt tot slot mogelijk tot zwakkere spieren.
Symptomen
Spierzwakte treft meestal de spieren van de armen en benen. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak leidt dit tot volgende symptomen:
Behandeling van verminderde spierkracht
Meestal is spierzwakte een symptoom van een aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist. Daarom is het voor de arts essentieel om de onderliggende oorzaak en mogelijke behandeling te vinden en deze dan te behandelen zodat de zwakke spieren verbeteren. Spierzwakte als gevolg van intensieve lichaamsbeweging verdwijnt wanneer mensen de spieren de tijd geven om te herstellen.

Een gezonde voeding is belangrijk /
Bron: Jill111, PixabayPreventie van zwakke spieren
Regelmatige milde lichaamsbeweging, bijvoorbeeld door minstens vijf keer peer week minimaal dertig minuten te gaan
wandelen, is goed voor de spieren.
Zwemmen,
joggen, hardlopen en
fietsen zijn eveneens goede activiteiten voor het versterken van de spieren. Een goede nachtrust is eveneens belangrijk. Voorts zorgen mensen er voor dat ze hun stressniveaus onder controle houden, bijvoorbeeld door het beoefenen van
yoga of meditatie, of door het gebruik van andere ontspannings- en ademhalingstechnieken. Het sneller laten herstellen van de spieren is mogelijk door middel van een lichaamsmassage. Het volgen van een
gezonde voeding dat bestaat uit noten, fruit en groenten, volkoren producten, en koudwatervissen. Koudwatervissen zijn rijke bronnen van eiwitten, magnesium en
omega-3 vetzuren. Deze voedingsstoffen zijn essentieel voor een goede groei, en het herstel en de ontwikkeling van de spieren. Zalm, tonijn, sardines en makreel zijn bijzonder rijk aan omega-3-vetzuren.
Lees verder