Onbedoeld gewichtverlies: Onverklaarbaar verlies van gewicht

Gewichtsverlies kan door verschillende factoren worden beïnvloed, waaronder calorie-inname, activiteitsniveau, algemene gezondheid, leeftijd, opname van voedingsstoffen, en economische en sociale omstandigheden. Terwijl gewichtsverlies vaak een doel is dat mensen nastreven door middel van dieet en lichaamsbeweging, kan onverklaarbaar gewichtsverlies – dat wil zeggen, een verlies van 5% of meer van het normale lichaamsgewicht zonder een duidelijke reden – een teken zijn van een onderliggende medische aandoening.

• Aandoeningen en onverklaarbaar gewichtsverlies
• Darmaandoeningen
• Dementie
• Depressie
• Diabetes mellitus type 2
• Eetstoornissen
• Kanker
• Overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)
• Andere aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Alcoholmisbruik
• Bijwerkingen van medicatie
• Andere omgevingsfactoren
• Diagnose en onderzoeken bij onverklaarbaar gewichtsverlies

Aandoeningen en onverklaarbaar gewichtsverlies

Onverklaarbaar gewichtsverlies kan het gevolg zijn van diverse aandoeningen en omstandigheden die de eetlust beïnvloeden of het vermogen van het lichaam om voedingsstoffen op te nemen. Hier zijn enkele veelvoorkomende oorzaken:

Darmaandoeningen

Darmaandoeningen kunnen leiden tot gewichtsverlies doordat ze de opname van voedingsstoffen verstoren. Voorbeelden zijn:

• Darmaandoeningen zoals maagzweer, ziekte van Crohn (een ontstekingsaandoening van het maagdarmkanaal met symptomen zoals diarree en buikpijn), colitis ulcerosa (chronische ontsteking van de dikke darm) en coeliakie (een aandoening waarbij gluten de darmen beschadigen). Patiënten met deze aandoeningen ervaren vaak diarree en/of constipatie, wat kan bijdragen aan gewichtsverlies.

Dementie

In de vroege stadia van dementie kunnen patiënten moeite hebben om goed voor zichzelf te zorgen, wat leidt tot slechte eetgewoonten en gewichtsverlies. Daarnaast kunnen ze problemen hebben met het communiceren van hun eetbehoeften.

Depressie

Onverklaarbaar gewichtsverlies kan ook een symptoom zijn van depressie. Patiënten met een depressie kunnen moeite hebben met het handhaven van een gezond eetpatroon en ervaren vaak een verminderde eetlust of zelfs anorexia.

Diabetes mellitus type 2

Diabetes Mellitus type 2 komt vooral voor bij mensen ouder dan veertig jaar, maar kan ook op jongere leeftijd optreden. Symptomen omvatten veel dorst (polydipsie), frequent urineren (polyurie), vermoeidheid en gewichtsverlies. Dit gewichtsverlies kan gedeeltelijk worden verklaard door de uitscheiding van overtollige glucose via de urine (glucosurie).

Eetstoornissen

Patiënten met eetstoornissen zoals anorexia nervosa of boulimie ervaren vaak gewichtsverlies als gevolg van verstoorde eetgewoonten. Veel van deze patiënten verbergen hun aandoening, wat het moeilijk maakt om de behandeling op tijd te starten.

Kanker

Onverklaarbaar gewichtsverlies kan soms het eerste teken zijn van kanker. Het gewichtsverlies kan veroorzaakt worden door de verhoogde metabolische activiteit van kankercellen die voedingsstoffen vereisen. Bij gevorderde kanker kunnen ook andere factoren bijdragen aan het gewichtsverlies.

Overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)

Bij hyperthyreoïdie, of een overactieve schildklier, worden te veel schildklierhormonen geproduceerd. Dit versnelt diverse lichaamsfuncties, wat kan leiden tot gewichtsverlies ondanks een verhoogde eetlust. Andere symptomen van hyperthyreoïdie kunnen zijn:

• angst
• diarree
• hartkloppingen
• emotionele schommelingen
• overmatig zweten (hyperhidrose)
• nervositeit
• prikkelbaarheid
• rusteloosheid
• slaapstoornissen
• tremoren (bevingen)

Andere aandoeningen

Onverklaarbaar gewichtsverlies kan ook veroorzaakt worden door andere aandoeningen zoals:

• COPD (chronische obstructieve longziekte)
• chronische pijn
• verwijdering van een deel van de dunne darm
• decubitus (doorligwonden)
• aandoeningen die slikproblemen veroorzaken
• chronische infecties zoals HIV/AIDS en tuberculose
• chronische pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier)
• depressie / neerslachtigheid
• hartziekten zoals hartfalen
• langdurige inflammatoire aandoeningen zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) en lupus
• leverziekten
• nierziekten
• hypercalciëmie (verhoogd calciumgehalte in het bloed)
• stress of angst
• tandheelkundige problemen zoals tandverlies, orthodontie of aften
• veranderingen in de reukzin
• smaakstoornissen (smaakstoornis)
• ziekte van Addison (bijnierinsufficiëntie)
• ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met tremoren)

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren kunnen ook bijdragen aan onverklaarbaar gewichtsverlies:

[IMAGE=452786927654=RIGHT]Alcoholmisbruik kan leiden tot onverklaarbaar gewichtsverlies[/IMAGE

Alcoholmisbruik

Ongezond alcoholgebruik kan leiden tot gewichtsverlies omdat patiënten met een alcoholverslaving vaak verwaarlozen om adequaat te eten en te zorgen voor hun voeding.

Bijwerkingen van medicatie

Sommige medicijnen kunnen bijwerkingen veroorzaken die bijdragen aan gewichtsverlies, zoals verminderde eetlust, een droge mond (xerostomie), brandend maagzuur, milde buikpijn, smaakveranderingen, een verminderd reukvermogen of misselijkheid. Bijwerkingen van chemotherapie, schildkliermedicatie en overmatig gebruik van laxeermiddelen kunnen specifiek leiden tot onverklaarbaar gewichtsverlies.

Andere omgevingsfactoren

Andere factoren die onverklaarbaar gewichtsverlies kunnen veroorzaken zijn:

• een laag inkomen
• slechte mondgezondheid
• lage of verminderde voedselinname
• drugsmisbruik zoals amfetaminen en cocaïne
• veranderingen in eetpatroon of eetlust

Diagnose en onderzoeken bij onverklaarbaar gewichtsverlies

Bij onverklaarbaar gewichtsverlies van meer dan 5% van het lichaamsgewicht binnen zes tot twaalf maanden is het raadzaam een arts te raadplegen. De arts zal proberen de oorzaak van het gewichtsverlies te achterhalen door de medische geschiedenis te onderzoeken, een lichamelijk onderzoek uit te voeren en laboratoriumtesten aan te vragen. Beeldvormende onderzoeken zijn meestal niet onmiddellijk noodzakelijk, tenzij er andere symptomen zijn die wijzen op kanker of een andere ernstige aandoening. In sommige gevallen kan de arts besluiten om een afwachtend beleid te volgen gedurende één tot zes maanden als de initiële onderzoeken geen resultaten opleveren. Voor sommige patiënten kan een speciaal dieet nodig zijn om verder gewichtsverlies te voorkomen of verloren kilo’s terug te winnen.

Lees verder

• Ondergewicht: Oorzaken en behandeling van te mager zijn