Ondergewicht: Oorzaken en behandeling van te mager zijn
Als een patiënt lijdt aan ondergewicht, krijgt het lichaam mogelijk niet de voedingsstoffen die het nodig heeft voor gezonde botten, een gezonde huid en mooi en glanzend haar. Tal van oorzaken zijn bekend voor een te laag gewicht zoals een fysieke of psychische aandoening. Patiënten die te weinig wegen voor hun lengte, hebben kans op diverse gezondheidsproblemen. Een arts helpt bij het achterhalen van de oorzaak van het te lage BMI en stelt dan een behandelplan op waarmee de patiënt op een gezonde manier weer een gezond lichaamsgewicht kan bereiken.

Dankzij de BMI is het mogelijk om ondergewicht en ook overgewicht te diagnosticeren /
Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Diagnostische criteria van ondergewicht
Dankzij de body mass index (BMI) is het mogelijk om ondergewicht, een gezond gewicht of
overgewicht te diagnosticeren. Het gebruik van de BMI is een goede maatstaf voor het gewicht van een patiënt omdat het het gewicht vergelijkt met de lengte. Een patiënt die veel kilogram weegt, heeft is bijvoorbeeld mogelijk geen overgewicht als deze erg lang is, maar mogelijk heeft hij wel overgewicht heeft als hij erg kort is. Voor de berekening van het BMI deelt de patiënt het gewicht in kilo’s door de lengte in meters in het kwadraat. De resultaten worden als volgt geïnterpreteerd:
- ondergewicht: minder dan 18.5
- normaal / gezond gewicht: 18,5 tot 24,9
- overgewicht: 25,0 tot 29,9
- zwaarlijvig: 30 of hoger
Deze berekeningen zijn soms niet volledig nauwkeurig bij patiënten:
- die uithoudingsatleet zijn
- waarvan het lichaam een aanzienlijke hoeveelheid spieren heeft (spieren wegen meer dan vet)
Oorzaken van te mager zijn
Er zijn verschillende redenen waarom een patiënt mogelijk te mager is. Soms liggen ook meerdere onderliggende oorzaken aan de basis van het ondergewicht.
Familiegeschiedenis
Sommige patiënten hebben een van nature lage BMI vanwege fysieke kenmerken die in hun familie voorkomen.

Overmatig veel lichaamsbeweging uitoefenen is een risicofactor voor een te laag gewicht /
Bron: Skeeze, PixabayFrequente fysieke activiteit
Sporters of personen die veel of overmatig lichaamsbeweging uitoefenen, zoals hardlopers, verbranden aanzienlijke hoeveelheden calorieën die resulteren in een laag lichaamsgewicht.
Als patiënten een hoog
metabolisme hebben, komen ze mogelijk niet veel gewicht aan, zelfs niet door het eten van energierijk voedsel.
Lichamelijke of chronische ziekte
Sommige ziekten veroorzaken
misselijkheid,
braken en
diarree, waardoor het moeilijk is om aan te komen in gewicht. Andere oorzaken van ondergewicht zijn te wijten aan een
verminderde eetlust. Volgende ziekten zijn enkele voorbeelden waarbij een patiënt mogelijk veel gewicht verliest:
Medicijnen
Veel medicijnen onderdrukken de eetlust of veroorzaken zelfs
gewichtsverlies.
Psychische aandoening
Psychische aandoeningen tasten het eetvermogen van een patiënt aan, waaronder een
depressie,
angst, een
obsessief-compulsieve stoornis (OCD) en
eetstoornissen, zoals
anorexia nervosa en
boulimie. Deze aandoeningen tasten de eetlust en het zelfbeeld van de patiënt aan waardoor ze niet meer willen eten.
Risico's van te laag gewicht hebben
Ondergewicht brengt mogelijk gezondheidsproblemen met zich mee. Niet alle patiënten met ondergewicht ondervinden echter nadelige bijwerkingen of symptomen als ze te mager zijn. Bij sommige patiënten komen echter één of meer symptomen tot stand.

Een patiënt met ondergewicht lijdt mogelijk aan bloedarmoede hetgeen hoofdpijn en vermoeidheid met zich meebrengt /
Bron: Concord90, PixabayBloedarmoede (anemie)
Een patiënt die te mager is, heeft meer kans op een laag aantal rode bloedcellen (
bloedarmoede), hetgeen resulteert in
duizeligheid,
hoofdpijn en
vermoeidheid.
Langzame of verminderde groei
Jonge patiënten hebben voedingsstoffen nodig om te groeien en gezonde
botten te ontwikkelen. Ondergewicht en onvoldoende calorieën binnenkrijgen veroorzaakt een slechte groei.
Onregelmatige maandstonden
Vrouwen met ondergewicht hebben mogelijk een
onregelmatige menstruatie. Het is mogelijk dat ze een gestopte menstruatie hebben. Verder hebben sommige jonge vrouwen met ondergewicht een late eerste menstruatie of anders is deze afwezig. Een onregelmatige of
afwezige menstruatie veroorzaakt mogelijk
onvruchtbaarheid (
vrouwelijke onvruchtbaarheid).
Osteoporose
Ondergewicht bij een vrouw verhoogt het risico op
osteoporose, waardoor de botten broos worden en meer vatbaar zijn voor
botbreuken.
Problemen met de huid, het haar of de tanden
Als een patiënt niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt in zijn dagelijkse voeding, ervaart hij een
dunnere huid, een
droge huid,
haaruitval of een slechte mondgezondheid.
Regelmatig ziek worden
Als een patiënt niet voldoende energie uit zijn voeding haalt om een gezond lichaamsgewicht te behouden, krijgt hij mogelijk ook niet genoeg voedingsstoffen binnen om infecties te bestrijden. Hierdoor wordt een patiënt vaker ziek. Krijgt een patiënt een infectie, zoals een
verkoudheid, dan sleept deze ook langer dan normaal aan wanneer hij te mager is.
Verhoogd risico op overlijden
Volgens een studie gepubliceerd in het tijdschrift BMC Public Health in april 2014, is ondergewicht geassocieerd met een verhoogd risico op mortaliteit in vergelijking met personen met een gemiddelde BMI. Ondergewicht beïnvloedt mogelijk de genezingsprocessen van een patiënt na een ongeval of trauma.
Vermoeidheid
Als een patiënt niet genoeg calorieën binnenkrijgt om een gezond gewicht te behouden, resulteert dit in vermoeidheid.
Vroeggeboorte
Volgens een studie gepubliceerd in An International Journal of Obstetrics & Gynecology in mei 2016 loopt een vrouw die zwanger is en te licht is in gewicht een hoger risico op een
vroegtijdige bevalling, wat betekent dat ze vóór 37 weken zwangerschap bevalt van haar
baby.
Behandeling: Gewichtstoename verkrijgen
Als een patiënt te mager is, zijn er verschillende gezonde methoden om gewicht te winnen. Een patiënt kan aankomen in gewicht door voedzaam, calorierijk voedsel te consumeren. Mogelijk krijgt de patiënt een doorverwijzing van de arts naar een voedingsdeskundige zodat de patiënt een specifiek dieet voorgeschreven krijgt om een
gewichtstoename te bereiken.
Zelfzorg
Calorierijk voedsel eten
Een patiënt kan calorierijke voedselbronnen toevoegen aan de bestaande voeding, zoals amandelschaafsel bovenop graan of yoghurt, zonnebloem- of chiazaden op een salade, of notenboter op volkoren toast.
Lege calorieën vermijden
Door het eten van calorierijk voedsel komt iemand bij in gewicht, maar in dit voedsel zitten ook overtollige vetten die het hart en de bloedvaten treffen. Een patiënt moet voedingsmiddelen vermijden die rijk zijn aan suiker en zout.
Meerdere kleine maaltijden per dag eten
Soms heeft een patiënt ondergewicht omdat hij grote maaltijden niet kan verdragen. Meerdere kleine maaltijden gedurende de dag eten is dan een goed alternatief.
Snacks toevoegen
Koolhydraten met een hoog eiwitgehalte en volkoren koolhydraten helpen een patiënt bij een gewichtstoename. Voorbeelden zijn pindakaascrackers, eiwitrepen, pitabroodjes en
hummus, of een handvol amandelen.

Soms zijn medicijnen nodig om een gewichtstoename te bereiken /
Bron: Stevepb, PixabayProfessionele medische behandeling
Lukt het niet om bij te komen in gewicht of ervaart de patiënt tekenen van ondergewicht, dan is het belangrijk om een arts te raadplegen. De arts schrijft soms medicatie voor tegen de misselijkheid (
anti-emetica) of medicijnen die de eetlust opwekken. Meestal zet de arts pas geneesmiddelen in als andere thuisbehandelingen niet gewerkt hebben.
Lees verder