Keelontsteking (faryngitis): Oorzaken van ontsteking keel

- Epidemiologie
- Mechanisme
- Oorzaken: Vaak virale of bacteriële infectie
- Virussen
- Bacteriën
- Andere oorzaken
- Overdracht
- Risicofactoren van keelholteontsteking
- Risicogroepen
- Symptomen
- Virale faryngitis
- Bacteriële faryngitis
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van faryngitis
- Zelfzorg
- Professionele medische zorg
- Prognose van faryngitis
- Complicaties van faryngitis
- Preventie van faryngitis
- Praktische tips voor het omgaan met keelontsteking
- Blijf goed gehydrateerd
- Gorgelen met zout water
- Gebruik pijnstillers om de pijn te verlichten
- Vermijd irriterende stoffen
- Rust en herstel
- Gebruik natuurlijke remedies
- Raadpleeg een arts bij aanhoudende klachten
- Let op je voeding
- Bescherm je keel tegen kou
- Vermijd te veel praten
- Misvattingen rond keelontsteking
- Keelontsteking wordt altijd veroorzaakt door bacteriën
- Antibiotica zijn altijd nodig bij keelontsteking
- Keelontsteking is een onschuldige aandoening
- Keelontsteking wordt veroorzaakt door koude lucht of tocht
- Keelontsteking kan altijd worden voorkomen met goede hygiëne
- Keelontsteking heeft geen invloed op andere delen van het lichaam
Epidemiologie
Keelontsteking is een veelvoorkomende aandoening die wereldwijd voorkomt en zowel virale als bacteriële oorzaken kent. Deze sectie bespreekt de verspreiding, seizoensgebonden patronen en demografische trends.Prevalentie en incidentie
Keelontsteking is een van de meest voorkomende redenen voor huisartsenbezoeken. Virale infecties, zoals door rhinovirussen en influenzavirussen, zijn verantwoordelijk voor het merendeel van de gevallen. Streptokokken van groep A (GAS) zijn de meest voorkomende bacteriële oorzaak, met een incidentie die vooral hoog is bij kinderen tussen de 5 en 15 jaar.
Seizoensgebonden patronen
Keelontstekingen komen vaker voor in de herfst en winter, wanneer luchtweginfecties algemener zijn. Droge lucht en nauwere contacten binnenshuis dragen bij aan de verspreiding van ziekteverwekkers.
Demografische trends
Hoewel iedereen keelontsteking kan ontwikkelen, komen bacteriële vormen vaker voor bij kinderen en jongvolwassenen, terwijl virale oorzaken op alle leeftijden worden waargenomen.
Mechanisme
Keelontsteking ontstaat door infectie van de keelholte, wat leidt tot ontstekingsreacties. Deze sectie bespreekt de pathogenese en fysiologische effecten.Virale pathofysiologie
Virussen zoals adenovirussen, influenzavirussen en Epstein-Barr-virus infecteren het epitheel van de keelholte, wat leidt tot ontsteking, zwelling en pijn. De immuunrespons veroorzaakt symptomen zoals koorts en keelpijn.
Bacteriële infectie
Bacteriën zoals Streptococcus pyogenes (groep A streptokokken) produceren toxines en enzymen die de slijmvliezen beschadigen en een ontstekingsreactie veroorzaken. Dit kan leiden tot complicaties zoals peritonsillair abces of reumatische koorts.
Afweermechanismen en schade
Het immuunsysteem reageert met lokale ontsteking om de infectie te bestrijden. Soms kan de immuunreactie zelf bijdragen aan weefselschade, wat de ernst van de symptomen verhoogt.
Oorzaken: Vaak virale of bacteriële infectie
Virussen
Virale infecties vormen de meest voorkomende oorzaak (50-80%) van een keelontsteking. Enkele veelvoorkomende virussen die faryngitis kunnen veroorzaken zijn:- rhinovirus
- coronavirus
- parainfluenza
- adenovirus
- Epstein-Barr-virus (veroorzaakt klierkoorts)
Klierkoorts, een besmettelijke virale infectie, veroorzaakt symptomen vergelijkbaar met griep. Het virus verspreidt zich via speeksel, en kan worden overgedragen door:
- het delen van besmette gebruiksvoorwerpen (zoals bestek)
- blootstelling aan hoesten en niezen van een geïnfecteerde persoon
- te zoenen
Bacteriën
Bacteriële infecties kunnen ook een keelontsteking veroorzaken. Groep A streptokokken zijn verantwoordelijk voor 20-40% van de gevallen bij kinderen.Andere bacteriële oorzaken van faryngitis zijn onder andere:
- chlamydia
- gonorroe
- groep C en G streptokokken
- mycoplasma pneumoniae (atypische longontsteking)
Andere oorzaken
Minder vaak voorkomende oorzaken van faryngitis zijn:- allergieën
- hiv-infectie
- trauma
- gastro-oesofageale reflux
- gespannen keelspieren
- irriterende stoffen
- kanker
- roken
- tumoren van de keel, tong of het strottenhoofd
Overdracht
Zowel virale als bacteriële vormen van faryngitis zijn besmettelijk. De kiemen die faryngitis veroorzaken, bevinden zich vaak in de neus en keel. Wanneer een geïnfecteerde persoon hoest of niest, komen kleine druppeltjes vrij die de ziekteverwekkers verspreiden. Een persoon kan de infectie oplopen door:- besmette objecten aan te raken en vervolgens het gezicht aan te raken
- deze kleine druppeltjes in te ademen
- geconsumeerd voedsel en dranken te eten of drinken
Het is daarom belangrijk voor patiënten om regelmatig de handen te wassen en te voorkomen dat ze voedsel of hun gezicht aanraken na contact met besmette oppervlakken.
Risicofactoren van keelholteontsteking
Factoren die het risico op het ontwikkelen van faryngitis verhogen, zijn onder meer:- een geschiedenis van allergieën
- frequente sinusinfecties
- roken of blootstelling aan passief roken
Risicogroepen
Bepaalde groepen patiënten lopen een verhoogd risico op keelontsteking of complicaties. Deze sectie bespreekt deze groepen uitgebreid.Kinderen en scholieren
Kinderen in de leeftijd van 5 tot 15 jaar zijn bijzonder vatbaar voor bacteriële keelontsteking door frequente blootstelling aan GAS-infecties.
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem
Personen met immuundeficiënties, zoals HIV-patiënten of mensen die immuunsuppressieve medicatie gebruiken, hebben een verhoogd risico op ernstige infecties.
Chronische rokers
Roken irriteert de slijmvliezen en vermindert de lokale afweer, wat de kans op keelontsteking verhoogt.
Symptomen
De belangrijkste symptomen van faryngitis zijn keelpijn, een droge keel en een jeukende keel. Afhankelijk van de oorzaak van de infectie, zoals een verkoudheid of griep, kunnen andere symptomen optreden.
Virale faryngitis
Symptomen van virale faryngitis zijn onder andere:- conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
- loopneus
- gewrichtspijn
- gezwollen lymfeklieren
- hoesten
- hoofdpijn
- keelpijn / een ruwe keel / een droge keel
- koorts
- lichaamspijn
- mondzweren
- niezen
- rillingen
- spierpijn
- vermoeidheid
Klierkoorts
Een keelontsteking die samenhangt met klierkoorts kan de volgende aanvullende symptomen vertonen:
- buikpijn, vooral aan de linkerbovenkant
- een huiduitslag
- gezwollen lymfeklieren
- overweldigende vermoeidheid
- weinig eetlust
Bacteriële faryngitis
Symptomen van bacteriële faryngitis omvatten:- intense pijn bij het slikken
- braken
- buikpijn
- een huiduitslag, die bekend staat als roodvonk (scarlatina)
- gevoelige, gezwollen lymfeklieren in de nek
- gezwollen en rode amandelen
- hoofdpijn
- misselijkheid
- vermoeidheid
- zichtbare witte vlekken of pus op de achterkant van de keel
Alarmsymptomen
Patiënten met faryngitis dienen contact op te nemen met hun arts als ze een van de volgende symptomen vertonen:- ademhalingsproblemen
- een huiduitslag
- ernstige slikpijn
- moeilijkheden bij het slikken
- symptomen die terugkeren of aanhouden langer dan tien dagen
Diagnose en onderzoeken
Hoewel keelontsteking vaak het gevolg is van een virale infectie, is het belangrijk om de onderliggende oorzaak te identificeren om de juiste behandeling te bepalen. De diagnose wordt meestal gesteld door middel van een lichamelijk onderzoek. De arts onderzoekt de symptomen van de patiënt en controleert de keel, oren en neus op tekenen van infectie. Bij duidelijke tekenen van een virale infectie zijn meestal geen verdere tests nodig. Als een bacteriële infectie wordt vermoed, kan een keelkweek worden afgenomen om de diagnose door een laboratorium te bevestigen.Behandeling van faryngitis
Zelfzorg
Huismiddeltjes die kunnen helpen bij het herstel van een keelontsteking zijn onder andere:- het gebruik van een luchtbevochtiger om vocht aan de lucht toe te voegen
- gorgelen met zout water
- het zuigen op keelzuigtabletten om de keel te kalmeren
- voldoende rust
- voldoende hydratatie
- warme dranken zoals thee, citroenwater of bouillon
Professionele medische zorg
De behandeling van faryngitis hangt af van de onderliggende oorzaak.
Bij bacteriële infecties wordt vaak een orale antibioticakuur voorgeschreven. Deze antibiotica helpen complicaties zoals reumatische koorts of nierziekten te voorkomen en verlichten de keelpijn. Het is cruciaal om de volledige kuur af te maken om de infectie volledig te bestrijden en herinfectie te voorkomen.
Virale infectie
Virale faryngitis reageert niet op antibiotica en verdwijnt meestal vanzelf. Vrij verkrijgbare medicijnen zoals paracetamol of ibuprofen kunnen de pijn en koorts verminderen.
Prognose van faryngitis
De prognose van keelontsteking hangt af van de oorzaak en de aanwezigheid van complicaties. Deze sectie bespreekt herstelkansen en mogelijke langetermijngevolgen.Virale keelontsteking
De meeste virale keelontstekingen genezen binnen een week zonder specifieke behandeling. Symptomen zijn vaak mild en zelflimiterend.
Bacteriële keelontsteking
Bij tijdige behandeling met antibiotica hebben patiënten een uitstekende prognose. Onbehandelde gevallen kunnen echter leiden tot complicaties zoals peritonsillair abces of reumatische koorts.
Complicaties en herstel
Hoewel complicaties zeldzaam zijn, kunnen ze het herstel vertragen. Goede opvolging en naleving van de behandeling zijn essentieel om langdurige gevolgen te voorkomen.
Complicaties van faryngitis
Complicaties van faryngitis zijn zeldzaam, maar kunnen onder andere de volgende zijn:- een peritonsillair abces
- epiglottitis (levensbedreigende ontsteking van het strotklepje)
- mastoïditis (infectie van het mastoïd bij een middenoorontsteking met oorpijn)
- otitis media (middenoorontsteking)
- post-streptokokken glomerulonefritis (nierfilterontsteking)
- reumatische koorts (complicatie na streptokokkeninfectie)
- sinusitis
- toxisch shock syndroom

Preventie van faryngitis
Het risico op een keelontsteking en andere infecties kan verminderd worden door:- de handen grondig en regelmatig te wassen
- de mond en neus te bedekken bij hoesten of niezen
- nauw contact met personen die besmettelijke virale of bacteriële infecties hebben te vermijden
- roken en blootstelling aan passief roken te vermijden