Keelontsteking, ontsteking keelamandelen en amandelkanker

Een keelontsteking of faryngitis en een ontsteking van de keelamandelen of tonsillitis hebben soortgelijke symptomen. Wat zijn de oorzaken en wat kun je doen aan een ontsteking van de keel of van de keelamandelen? Meestal gaat een keelontsteking of een ontsteking van de amandelen over zonder restverschijnselen maar heel soms zijn de klachten een gevolg van een ernstigere ziekte zoals bijvoorbeeld amandelkanker.

Inhoud artikel

• Keelholte en keelamandelen
• Wat is angina?
• Oorzaken keelontsteking en amandelontsteking
• Symptomen bij een keelontsteking en amandelontsteking
• Behandeling keelontsteking
• Behandeling ontsteking keelamandelen
• Complicaties bij een keelontsteking of een ontsteking van de keelamandelen
• Amandelkanker (oorzaken, symptomen, behandeling, prognose)

Keelholte en keelamandelen

• De keelholte verbindt de neus, mond, strottenhoofd en de slokdarm met elkaar. Het is de holte die ligt achter de bogen van het gehemelte, achterin de mond. De keelholte kun je verdelen in de neuskeelholte (neusamandel, openingen buizen van Eustachius) en de mondkeelholte (keelamandelen, achterkant tong, overgang naar strottenhoofd). Bij kinderen zijn keelamandelen groter dan bij volwassenen, dit is de reden dat een ontsteking van amandelen vaker voorkomt bij kinderen. Volwassenen hebben eerder last van een ontsteking van de keel.
• Bij een keelontsteking is de wand van de keelholte geïrriteerd of ontstoken. Meestal ontstaat de ontsteking opeens en gaat snel weer over (acute keelontsteking), maar een ontsteking kan ook langer duren of steeds weer terugkeren (chronische keelontsteking).

Wat is angina?

Bij een keelontsteking spreekt men ook wel over angina. Eigenlijk is het een aanduiding voor iedere ziekte waarbij iemand last heeft van een benauwend/verstikkend gevoel. Denk bijvoorbeeld aan angina pectoris. Maar als men het heeft over angina wordt meestal een ontsteking van de keel bedoeld.

Oorzaken keelontsteking en amandelontsteking

• Een ontsteking van de keel en een ontsteking van de amandelen zijn meestal het gevolg van een virusinfectie. Een bacterie kan ook de oorzaak zijn (bijvoorbeeld streptokokken), evenals een infectie veroorzaakt door een schimmel.
• Bij volwassenen (keelontsteking) zijn er nog een paar risicofactoren zoals alcoholgebruik, roken, forceren van de stembanden, ademen met open mond en postnasal drip (afscheiding uit de neusholte die achterlangs in de keel loopt). Te droge lucht kan ook een keelontsteking veroorzaken.
• Een keelontsteking treedt vaak op als iemand de ziekte van Pfeiffer heeft. Difterie en leukemie kunnen ook de oorzaak zijn van een keelontsteking, maar dit komt bijna nooit voor.

Symptomen bij een keelontsteking en amandelontsteking

Beide ontstekingen hebben nagenoeg dezelfde symptomen:

Keelpijn, een prikkelend gevoel achter in de keel, pijn bij het slikken zijn verschijnselen. Er kan oorpijn optreden die erger wordt tijdens slikken en de lymfklieren in de hals kunnen gaan opzetten en gevoeliger worden. Als de keel- of amandelontsteking veroorzaakt wordt door een bacterie dan gaat de ontsteking vaker samen met een verhoogde lichaamstemperatuur en algehele malaise.

Behandeling keelontsteking

De behandeling is in de eerste plaats gericht op het bestrijden van de oorzaak. Dus stoppen met roken, geen alcohol meer nuttigen, herstel van de neusademhaling, de stem rust geven en het behandelen van infecties van neus- en luchtwegen. Als bovenstaande elementen geen rol spelen dan kun je de klachten verlichten door bijvoorbeeld gorgeldrankjes, zuigtabletten, ijs eten, veel drinken (hele warme en hele koude dranken), pijnstillers, neusdruppels bij een verstopte neus. Een luchtbevochtiger kan helpen als de keelontsteking is ontstaan door te droge lucht. Heb je een keer in je leven acuut reuma gehad, dan is het belangrijk dat je dit meldt bij de (huis)arts, behandeling met antibiotica is dan nodig.

Behandeling ontsteking keelamandelen

Een ontsteking van de keel en een ontsteking van de keelamandelen gaan vaak na enkele dagen vanzelf over. Hoe je de klachten van een ontsteking van de keelamandelen kunt verlichten kun je vinden onder de behandeling van een keelontsteking. Maar als de keelamandelen steeds ontstoken zijn of als de grootte van de amandelen de ademhaling bemoeilijken dan kan de arts besluiten om de amandelen weg te halen. Deze ingreep wordt tonsillectomie genoemd.

Complicaties bij een keelontsteking of een ontsteking van de keelamandelen

Er kunnen problemen met de ademhaling ontstaan als de keelholte of de amandelen heel erg zijn opgezwollen. Bij een ontsteking van de keelamandelen kan er een abces ontstaan (peritonsillair abces). Als de streptokok de boosdoener is van de ontsteking dan kan er een paar weken later de nierziekte glomerulonefritis ontstaan. Gelukkig gebeurt dit laatste zelden. Na verwijdering van de keelamandelen is een nabloeding het grootste gevaar. Infecties van de wond zijn zeldzaam.

Amandelkanker (oorzaken, symptomen, behandeling, prognose)

Bijna altijd gaat een ontsteking van de amandelen of van de keel over zonder restverschijnselen. Maar heel soms ligt er een ernstigere ziekte aan ten grondslag zoals bijvoorbeeld amandelkanker. Dit is een niet infectieuze oorzaak van een pijnlijke of opgezwollen amandel. Ga naar een arts als de verschijnselen van de ontsteking van de amandel ernstig zijn of ongebruikelijk. Ook als de klachten niet minder worden na drie, vier dagen. Met spoed als de ademhaling problemen geeft, bij een hoge lichaamstemperatuur, ijlen, schorre stem, problemen met slikken. Bij amandelkanker gaat het om een gezwel in de amandelen, het komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Deze vorm van kanker komt het meest voor bij mensen tussen de vijftig en de zeventig jaar, maar ook op andere leeftijden.

Oorzaken amandelkanker

• Aanleg kan een rol spelen, langdurig roken, langdurig gebruik van alcohol.
• In mei 2014 promoveerde Michelle Rietbergen aan de VU op een onderzoek naar de relatie tussen keelkanker en het Humaan Papilloma Virus (HPV). Het virus kan worden overgedragen door orale seks en het hebben van veel wisselende partners in bed.

Symptomen amandelkanker

Meestal is pijn in de keel het eerste symptoom, iemand kan pijn voelen die uitstraalt naar het oor, soms is er sprake van een knobbel in de hals (dit kan een uitzaaiing zijn naar de lymfeklier).

Diagnose amandelkanker

De diagnose kan gesteld worden door weefsel bij de amandel weg te nemen en te onderzoeken. Daarnaast wordt meestal onderzoek van het strottenhoofd gedaan, van de bronchiën en van de slokdarm om te kijken of er sprake is van nog meer tumoren.

Behandeling en prognose amandelkanker

Amandelkanker kan behandeld worden door middel van bestraling (radiotherapie), chemotherapie in combinatie met radiotherapie, een operatie (weghalen tumor, lymfklieren hals en deel van de kaak) is ook een mogelijkheid. Na een operatie kan plastische chirurgie worden toegepast. Hoe eerder de amandelkanker ontdekt wordt, hoe sneller met behandelen kan worden gestart, hoe beter de prognose.