Ondergewicht: oorzaken en gevolgen

Ondergewicht brengt een aantal risico's met zich mee. Zo is er een verhoogde kans op osteoporose oftewel botontkalking. De oorzaken van ondergewicht zijn divers: zo kan erfelijkheid een rol spelen of een bepaalde ziekte het ondergewicht veroorzaken. Ondergewicht is ook een kenmerk van de eetstoornis anorexia nervosa. In dit artikel: wat zijn de oorzaken en gevolgen van ondergewicht?

Definitie ondergewicht

Het BMI, oftewel de Body Mass Index, is een veelgebruikte maatstaf om vast te stellen of iemand een gezond gewicht heeft voor zijn of haar lengte. De ondergrens voor gezond gewicht is BMI 18,5. De bovengrens is 25. Je kunt je BMI eenvoudig berekenen door je gewicht te delen door de lengte in het kwadraat.

Als je BMI lager is dan 18,5, heb je ondergewicht. Daarbij zijn verschillende gradaties te onderscheiden:

• Zeer ernstig ondergewicht
• Ernstig ondergewicht

Zeer ernstig ondergewicht

Bij zeer ernstig ondergewicht moet worden gedacht aan een BMI lager dan 14. Als iemand geen vetreserves meer heeft, kunnen ook andere weefsels worden aangetast, zoals spieren, lever, nieren hart en zenuwweefsel. Dat heeft een aantal schadelijke gevolgen. Uiteindelijk kunnen alle organen worden aangetast en kan zeer ernstig ondergewicht lijden tot de dood. Sondevoeding of drinkvoeding kan noodzakelijk zijn om het gewicht te herstellen.

Ernstig ondergewicht

De BMI-grenzen voor ernstig ondergewicht liggen tussen BMI 14 en 16,5.

Oorzaken ondergewicht

De oorzaak van ondergewicht is simpelweg een negatieve energiebalans: je verbruikt meer energie dan je door voeding binnenkrijgt. De voedselinname is dus te laag. Dat kan ontstaan door excessief te sporten, maar ook door een te snel werkende schildklier. Ook het volgen van een streng dieet kan leiden tot ondergewicht. Daarnaast is ondergewicht een kenmerk voor mensen die lijden aan de eetstoornis anorexia nervosa.

Ook genetische factoren kunnen een rol spelen bij het ontstaan van ondergewicht. Onderzoek heeft aangetoond dat er een verband bestaat tussen lichaamsgewicht en erfelijkheid.

In Nederland en in andere West-Europese landen spelen met name de volgende oorzaken een rol:

• Verminderde eetlust. Dat kan het gevolg zijn van een psychische stoornis, zoals depressie of dementie, maar ook van stress, ziekte of lichamelijke problemen.
• Moeite met eten. Kauw- en slikproblemen, bijvoorbeeld als gevolg van een operatie, kunnen leiden tot moeite met eten. Als de calorische inname dan minder is dan het energieverbruik, leid dat tot ondergewicht.
• Extreem lijnen. Als mensen lange tijd minder eten om af te vallen, kan dat leiden tot ondergewicht en ondervoeding. Dat is het geval bij de eetstoornis anorexia nervosa.

Gevolgen ondergewicht

Door ondergewicht raakt het lichamelijk functioneren van de persoon in kwestie verstoord. De lichamelijke en mentale conditie gaan achteruit. Dit kan leiden tot duizeligheid, haaruitval, uitblijven van de menstruatie, concentratieproblemen en vele andere klachten.

Lichamelijke gevolgen ondergewicht

Ondergewicht heeft een aantal lichamelijke gevolgen:

• Uitputting van het lichaam en lage lichaamstemperatuur
• Problemen met hart -en bloedvaten, zoals verlaagde bloeddruk, vertraagde hartslag, hartritmestoornissen
• Botontkalking (osteoporose)
• Maag- en darmklachten
• Hormoonafwijkingen
• Uitblijven van de menstruatie (amenorroe)
• Verminderde werking van de schildklier en verminderde stofwisseling

Psychische gevolgen ondergewicht

Ondergewicht heeft niet alleen zijn weerslag op het lichaam, maar ook de mentale conditie kan achteruit gaan. Ondergewicht lijdt tot klachten zoals depressie en angst. Ook kan het leiden tot geheugenproblemen en een verslechterd concentratievermogen.