Te weinig drinken: symptomen en gevolgen van een vochttekort

Te weinig drinken leidt tot uitdroging. Dit treedt op wanneer je meer vocht gebruikt of verliest dan je opneemt en je lichaam niet genoeg water en andere vloeistoffen heeft om zijn normale functies uit te voeren, zoals de opname van voedingsstoffen in de darm, het transport van voedingsstoffen en afvalstoffen en het regelen van je lichaamstemperatuur. Iedereen kan uitgedroogd raken, maar het is vooral gevaarlijk voor jonge kinderen en ouderen. Kinderen en ouderen moeten er goed op letten dat zij voldoende drinken. De meest voorkomende oorzaak van uitdroging bij jonge kinderen is ernstige diarree en braken. Oudere volwassenen hebben van nature een lager volume water in hun lichaam en kunnen aandoeningen hebben of medicijnen nemen die het risico op uitdroging vergroten. Ook minder ernstige ziekten, zoals een longontsteking of blaasontsteking kunnen al snel leiden tot uitdroging bij ouderen. Een vochttekort kan ook optreden als je te weinig drink bij warm weer, vooral als je sport.

• Hoeveel moet je drinken?
• 1,5 tot 2 liter vocht per dag
• Water in het lichaam
• Baby's en kinderen
• Uitdroging
• Gevolgen en symptomen van te weinig drinken
• Droge mond
• Droge huid
• Obstipatie
• Spierkrampen
• Vermoeidheid
• Hoofdpijn
• Lage bloeddruk
• Problemen met de nieren
• Gewichtstoename
• Gewrichtspijn
• Oorzaken van een vochttekort
• Te weinig drinken
• Diarree en braken
• Koorts
• Overmatig zweten
• Vaak plassen
• Risicofactoren
• Complicaties
• Preventie

Hoeveel moet je drinken?

1,5 tot 2 liter vocht per dag

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) beveelt aan dat vrouwen 1,6 liter (acht glazen) vocht per dag drinken, mannen twee liter (tien glazen) en peuters 1,3 liter (6½ glazen). Het advies geldt om vooral thee, koffie of water te nemen. Hoeveel vocht je precies nodig hebt hangt uiteraard af van verschillende factoren, zoals leeftijd, temperatuur, inspanning, het eten en je gezondheidstoestand.

Water in het lichaam

Mensen hebben water nodig omdat je voor een groot deel uit water bestaat; het maakt 78 procent uit van je hersenen en tweederde van het gewicht van je lichaam. Daarom moet je er goed voor zorgen dat je te allen tijde je vochtbalans op peil houdt en voldoende drinkt. Water is het voertuig dat koolhydraten, eiwitten en vitaminen transporteert, die van vitaal belang zijn om je organen in leven te houden. Niet minder belangrijk is het werk van water om afvalstoffen uit je lichaam te transporteren.

Baby's en kinderen

Baby's hebben het hoogste watergehalte: bij de geboorte is het 78 procent en het daalt tot ongeveer 65 procent bij hun eerste verjaardag. Dus een relatief kleine daling in consumptie maakt een groot verschil voor hun kleine lichamen. Baby's en jonge kinderen drogen relatief sneller uit, bijvoorbeeld door braken of diarree. De lichamen van volwassen mannen bestaan voor 60 procent uit water en die van vrouwen voor ongeveer 55 procent. Vrouwen hebben verhoudingsgewijs meer vet dan mannen.

Uitdroging

Er is sprake van milde uitdroging als je tussen slechts 1 tot 2 procent van het normale watervolume van je lichaam verliest. Voor een man tussen de 70-79 kilo, wiens lichaam 42 liter water bevat, is dat 840 ml - slechts vier glazen. Maar zelfs bij milde uitdroging raken mensen van slag: je focus en kortetermijngeheugen beginnen te haperen. Nog gevaarlijker is dat je vermogen om nauwkeurig te beoordelen hoe je je voelt vervaagt. Dit kan betekenen dat je het contact verliest met de waarschuwingssignalen van je lichaam dat je steeds serieuzer uitgedroogd raakt. Hoewel milde uitdroging snel herstelt na enkele glazen water, kan frequente milde uitdroging op de lange termijn problemen veroorzaken, zoals tandbederf, omdat je onvoldoende water hebt om speeksel aan te maken. Je hebt ook water nodig voor soepele gewrichten. Uitdroging van het kraakbeen zorgt voor wrijving in het gewricht, waardoor schade en pijnklachten ontstaan, zoals bij artritis.

Gevolgen en symptomen van te weinig drinken

Te weinig drinken heeft een aantal symptomen en gevolgen.

Droge mond

Een droge mond en keel wijst op milde uitdroging. Elke keer dat je dat plakkerige, vervelende gevoel in je mond ervaart, heb je te weinig gedronken. Je kunt in dat geval grijpen naar een suikerhoudende drank, maar dat is slechts een tijdelijke oplossing voor een groter probleem. Gewoon water smeert de slijmvliezen in je mond en keel, die je mond nog lang na die eerste slok vochtig zullen houden met speeksel.

Droge huid

Je huid is het grootste orgaan van je lichaam en vormt het belangrijkste beschermingsmechanisme van je lichaam, dus het moet natuurlijk goed gehydrateerd blijven. Een droge huid ontstaat door een tekort aan huidvetten en is een van de eerste tekenen van volledige uitdroging, wat tot veel grotere problemen kan leiden als je er niets aan doet.

Obstipatie

Te weinig water drinken kan obstipatie (verstopping) veroorzaken. Obstipatie zorgt ervoor dat je maar moeilijk een ​​normale stoelgang kan hebben, en een van de hoofdoorzaken van verstopping is te weinig water drinken. Als er niet genoeg water in je lichaam aanwezig is, dikt je ontlasting te veel in en dit kan buikpijn, darmkrampen en darmpijn veroorzaken. Als er regelmatig sprake is van verstopping en hard persen, dan kun je aambeien ontwikkelen.

Spierkrampen

Spierkrampen zijn spontaan optredende, pijnlijke samentrekkingen van de spiervezels en kunnen zich voordoen in geval van uitdroging doordat je te weinig drinkt. Door te weinig te drinken en veel zweten, verlies je veel elektrolyten en mineralen zoals kalium en natrium die van belang zijn voor de goede werking van je spieren. Daarom is het een goed idee om gehydrateerd te blijven tijdens het sporten of hardlopen en voldoende te drinken, omdat je door je zweet veel water en mineralen verliest. Je kunt bijvoorbeeld een sportdrankje nemen waar elektrolyten in zitten.

Vermoeidheid

Niet voldoende drinken heeft een directe invloed op je dagelijks leven en kan vermoeidheid veroorzaken, waardoor je je normale taken op school of op je werk niet meer goed kunt uitvoeren. Als er niet genoeg vocht in je lichaam aanwezig is, gaan je cellen trager werken en komt er minder energie vrij. Als je te weinig drinkt kun je om deze reden moe, slaperig en humeurig zijn. Gelukkig kunnen deze negatieve effecten worden teruggedraaid als je begint met het drinken van water. Je kunt daarnaast ook groenten en fruit eten die veel water bevatten om de hoeveelheid vocht in je lichaam te herstellen en verhogen. Naast het leveren van vitamines, bieden fruit zoals watermeloen en citrusvruchten (sinaasappels) suikers die van nature je energieniveau verhogen en je een boost geven.

Hoofdpijn

Uitdroging kan leiden tot hoofdpijn. Door wat glazen water te drinken, kun je binnen een half uur van deze vorm van hoofdpijn worden verlost. Wat betreft het voorkomen van hoofdpijn, kan goed gehydrateerd blijven helpen.

Lage bloeddruk

Een lage bloeddruk kan een symptoom zijn van uitdroging doordat je te weinig drinkt. Je bloeddruk kan dalen, waardoor je een licht gevoel in het hoofd krijgt of het gevoel van flauwvallen. Dit treedt vooral op bij rechtop staan (orthostatische hypotensie).

Problemen met de nieren

Veel water drinken stimuleert een goede nierfunctie en dat is belangrijk aangezien deze twee boonvormige organen de hele dag bezig zijn het bloed in je lichaam te zuiveren door afvalstoffen en gifstoffen te verwijderen. Je nieren zijn verantwoordelijk voor het verwijderen van:

• overtollige (afval)stoffen zoals zouten;
• ureum (afvalproduct eiwitstofwisseling);
• kreatinine (afbraakproduct van spieren); en
• afbraakproducten van hormonen.

Wanneer je nieren deze vitale functies niet meer goed kunnen vervullen, ontstaan klachten, zoals nierstenen en kan schade aan de nieren ontstaan.

Gewichtstoename

Soms kan een dorstgevoel verward worden met een hongergevoel. Je kan dan voedsel gaan eten, terwijl je lichaam eigenlijk snakt naar meer vocht. Als je structureel te weinig drinkt, kun je in gewicht aankomen als je ondertussen het gevoel van dirst waarneemt als een hongergevoel. Dit kan op den duur leiden tot gewichtstoename.

Gewrichtspijn

Als je sporadisch last van gewrichtspijn hebt, dan kan dit komen doordat je niet genoeg water drinkt. Kraakbeen bestaat voor 70% uit water. Daarom is het belangrijk om voldoende te drinken, zodat je kraakbeen zijn juiste vorm behoudt en het zijn functie goed kan uitoefenen: wrijving verminderen tussen bewegende gewrichten.

Oorzaken van een vochttekort

Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van ene vochttekort.

Te weinig drinken

Soms vindt uitdroging om eenvoudige redenen plaats: je drinkt niet genoeg omdat je ziek of druk bent, of omdat je even geen toegang hebt tot veilig drinkwater als je reist, wandelt of kampeert. Andere oorzaken zijn:

Diarree en braken

Ernstige, acute diarree, diarree die plotseling en heftig optreedt, kan in korte tijd een enorm verlies van water en elektrolyten veroorzaken. Als je zowel moet overgeven als diarree hebt, verlies je nog meer vocht en mineralen.

Koorts

Over het algemeen geldt dat hoe hoger de koorts, hoe meer je uitdroogt. Het probleem verergert als je koorts hebt naast diarree en braken.

Overmatig zweten

Je verliest water als je zweet. Als je zware fysieke activiteiten uitvoert of aan het sporten bent en niet voldoende drinkt, dan kun je uitgedroogd raken. Heet, vochtig weer verhoogt de hoeveelheid zweet en de hoeveelheid vocht die je verliest.

Vaak plassen

Vaak plassen kan te wijten zijn aan niet-gediagnosticeerde of ongecontroleerde diabetes. Bepaalde medicijnen, zoals diuretica (plaspillen) en sommige bloeddrukmedicatie, kunnen ook leiden tot uitdroging, meestal omdat ze ervoor zorgen dat je meer plast.

Risicofactoren

Iedereen kan uitgedroogd raken, maar bepaalde mensen lopen een groter risico:

• baby's en kinderen
• ouderen
• mensen met chronische ziekten
• mensen die buiten werken of sporten

Complicaties

Uitdroging kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder:

• Hittekwalen. Als je niet genoeg vocht drinkt als je flink aan het sporten bent en zwaar transpireert, kun je een hitekwaal krijgen, variërend in ernst van lichte hittekramp tot hitte-uitputting of mogelijk een levensbedreigende zonnesteek.
• Urine en nierproblemen. Langdurige of herhaalde periodes van uitdroging kunnen urineweginfecties, nierstenen en zelfs nierfalen veroorzaken.
• Epileptische aanvallen. Elektrolyten zoals kalium en natrium helpen bij het transport van elektrische signalen van cel naar cel. Als je elektrolyten uit balans zijn, kunnen de normale elektrische boodschappen in de war raken, wat kan leiden tot onwillekeurige spiercontracties en soms tot bewustzijnsverlies.
• Lage bloedvolumeschok (hypovolemische shock). Dit is een van de ernstigste en soms levensbedreigende complicaties van uitdroging. Het treedt op als een laag bloedvolume de bloeddruk verlaagt en de hoeveelheid zuurstof in je lichaam vermindert.

Preventie

Om uitdroging te voorkomen, moet je voldoende drinken en voedingsmiddelen eten met veel water, zoals fruit en groenten. In de volgende omstandigheden moet je meer drinken dan normaal en zo nog ORS (een mengsel van zouten en druivensuiker, bedoeld om op te lossen in water) gebruiken:

• braken of diarree.
• zware lichamelijke arbeid of sporten
• heet of koud weer
• ziekte

Lees verder

• Uitdroging: gevolgen van uitgedroogd zijn en behandeling
• Uitdroging (dehydratie): symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitdrogingsverschijnselen: baby, kind, volwassenen & ouderen