Uitdroging: gevolgen van uitgedroogd zijn en behandeling

Er is sprake van uitdroging of dehydratie wanneer je lichaam meer vocht verliest dan binnenkrijgt. De meest voorkomende oorzaak van een negatieve vochtbalans is overmatig zweten. Het Voedingscentrum stelt dat een volwassene gemiddeld 1,5 tot 2 liter per dag aan vocht nodig in de vorm van dranken. Hoeveel je precies nodig hebt, hangt af van diverse factoren: leeftijd, temperatuur, inspanning, het eten (je krijgt ook vocht binnen via voedsel) en je algehele gezondheidstoestand. Soms heb je meer vocht nodig. Bijvoorbeeld als je zwanger bent, als je borstvoeding geeft, als je (te) veel alcohol drinkt, als het warm is, als je zout eet of eten neemt waarin veel eiwitten zitten, als je ziek bent (met braken en diarree gaat veel vocht verloren). Als je te lang te weinig drinkt, kunnen er uitdrogingsverschijnselen optreden met alle gevolgen van dien.

• Uitdroging: gevolgen van uitgedroogd zijn
• Risicofactoren
• Hoe ontstaat uitdroging?
• Zweten
• Ziekte
• Koorts
• Urineren
• Wat zijn de symptomen van uitdroging?
• Symptomen milde uitdroging
• Symptomen ernstige uitdroging
• Arts inschakelen
• Hoe wordt uitdroging behandeld?
• Water en ORS
• Ziekenhuisopname

Uitdroging: gevolgen van uitgedroogd zijn

Wanneer je lichaam meer vocht verliest dan binnenkrijgt, kunnen je organen, cellen en weefsels niet functioneren zoals het hoort, wat kan leiden tot gevaarlijke complicaties. Als uitdroging niet onmiddellijk adequaat wordt tegengegaan of behandeld, kan het shock veroorzaken met ernstige beschadiging van inwendige organen, zoals de nieren, lever en hersenen. Uitdroging kan mild of ernstig zijn. Milde uitdroging kan meestal thuis worden behandeld, terwijl bij ernstige uitdroging behandeling door een arts of een ziekenhuisopname nodig is.

Risicofactoren

Sommige mensen hebben een hoger risico op het ontwikkelen van uitdroging dan anderen, onder wie:

• werknemers
  Bij sommige beroepen loop je meer kans op uitdroging, vooral op een snikhete dag / Bron: Ben Kerckx, Pixabay
  die worden blootgesteld aan overmatige warmte (bijvoorbeeld lassers, dakdekkers, bouwvakkers, etc.);
• ouderen;
• mensen met chronische ziekten;
• sporters (met name hardlopers, wielrenners en voetballers);
• zuigelingen (baby's) en jonge kinderen; en
• mensen die op grote hoogte wonen.

Hoe ontstaat uitdroging?

Je lichaam verliest vocht door zweten en plassen. Als het uitgescheiden vocht niet wordt vervangen, droog je allengs uit. Uitdroging wordt veroorzaakt door elke situatie of aandoening waarbij het lichaam meer vocht verliest dan binnenkrijgt.

Zweten

Zweten is een onderdeel van het natuurlijke koelingsproces van het lichaam. Wanneer je lichaam te warm wordt, worden je zweetklieren geactiveerd om zweet aan te maken in een poging om het lichaam te doen afkoelen. De manier waarop dit werkt is door verdamping. Als een druppel zweet verdampt van de huid, neemt het een kleine hoeveelheid warmte mee. Hoe meer zweet je produceert, hoe meer verdamping er is, en des te meer je afkoelt.

Ziekte

Een ziekte waarbij je steeds moet braken of doorlopend diarree hebt, kan leiden tot uitdroging. Dit komt omdat doordat je door braken en diarree veel vocht verliest. Belangrijke elektrolyten gaan hierdoor ook verloren. Elektrolyten (zouten) zijn mineralen, zoals natrium, kalium, calcium, magnesium en chloor. Deze zijn belangrijk voor een het regelen van de zenuw- en spierfunctie en het zuur-basenevenwicht. Elektrolyten zijn tevens nodig voor een goede vochthuishouding. Elektrolyten zijn aanwezig in het bloed, urine en andere vloeistoffen in het lichaam. Braken of diarree kunnen deze functies verstoren en leiden tot ernstige complicaties, zoals een shock en coma, wat zelfs kan resulteren in de dood.

Koorts

Als je (hoge) koorts hebt, zweet je veel en hierdoor verlies je veel vocht. Als dit onvoldoende aangevuld wordt, kan dit leiden tot uitdroging.

Urineren

De plas bestaat uit urine die in je nieren gevormd wordt. Stoffen die door het lichaam moeten worden uitgescheiden, worden er door de zeeffunctie van de nieren uitgefilterd en komen in de urine terecht. Sommige aandoeningen kunnen leiden tot chemische onevenwichtigheden, waardoor je urineproductie toeneemt. Als je meer vocht uitplast dan dat je inneemt, leidt dit tot uitdroging.

Wat zijn de symptomen van uitdroging?

De symptomen van uitdroging verschillen naargelang de ernst van de uitdroging.

Symptomen milde uitdroging

Symptomen van milde tot matige uitdroging zijn onder meer:

• slaperigheid;
• droge mond;
• droge keel;
• toegenomen dorst;
• zoute smaak in de mond;
• verminderde urineproductie (minder plassen);
• minder traanproductie;
• droge huid;
• obstipatie;
• duizeligheid; en
• hoofdpijn.

Symptomen ernstige uitdroging

Ernstige uitdroging kan naast bovenvermelde, de volgende symptomen veroorzaken:

• overmatige dorst;
• verminderde zweetproductie;
• spiertrekkingen en spierkrampen in voornamelijk handen, benen, voeten en tenen;
• lage bloeddruk;
• snelle hartslag;
• snelle ademhaling;
• koorts;
• verwardheid;
• diepliggende ogen;
• verschrompelde huid;
• nierpijn (doffe pijn in de nierstreek);
• donkere urine;
• stinkende urine (urine ruikt naar ijzer, vis of ammoniak).

Arts inschakelen

Een ernstige uitdroging is een heuse medische noodsituatie en moet onmiddellijk worden behandeld door een arts. Jonge kinderen, ouderen en chronisch zieken moeten onmiddellijk worden behandeld, zelfs als ze symptomen hebben van milde uitdroging.

Als je de volgende symptomen ontwikkelt, moet er altijd een arts geraadpleegd worden:

• ernstige diarree;
• bloed in de ontlasting;
• diarree gedurende drie of meer dagen;
• onvermogen om vocht binnen te houden; en
• desoriëntatie.

Hoe wordt uitdroging behandeld?

Water en ORS

Bij lichte uitdroging waarbij je bijvoorbeeld hoofdpijn hebt en je je enigszins onwel voelt, volstaat vaak het drinken van voldoende water. Bij verlies van elektrolyten, vooral natrium en kalium, is het belangrijk deze aan te vullen. Sportdranken zijn zodanig samengesteld dat ze de tijdens zware inspanning verloren elektrolyten aanvullen. ORS is een mengsel van zouten en druivensuiker dat opgelost moet worden in water, en kan gebruikt worden in gevallen van ernstige diarree, al dan niet in combinatie met braken, teneinde uitdroging te voorkomen.

Ziekenhuisopname

Wanneer er sprake is van een meer ernstigere uitdroging, dan is behandeling door een arts nodig en wordt vaak ziekenhuisopname aangeraden. Als de bloeddruk zeer laag wordt, kan intraveneus een fysiologische oplossing (natriumchlorideoplossing) worden toegediend. Ook zal men zich richten op de oorzaak van de uitdroging.

Lees verder

• Uitdroging (dehydratie): symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitdrogingsverschijnselen: baby, kind, volwassenen & ouderen