Veel dorst (overmatige dorst): oorzaken en behandeling

Veel dorst of extreme dorst hebben staat bekend als 'polydipsie'. Veel dorst hebben, is een vervelende klacht. Veel water drinken lest meestal de dorst. Maar soms lijkt geen enkele hoeveelheid water voldoende. Je blijft dan drinken, drinken en drinken, terwijl je nog steeds dorst hebt. Dat is polydipsie. Mensen die polydipsie hebben, zullen ook veel tijd in het toilet doorbrengen. In plaats van de gebruikelijke 1 tot 1,5 liter urine per dag, plas je vele liters meer, afhankelijk van de hoeveel vocht die je tot je neemt en de oorzaak van de polydipsie. De behandeling van veel dorst of overmatige dorst, hangt af van de onderliggende oorzaak. Je kunt veel dorst hebben als je (ongediagnosticeerde) diabetes hebt. Andere symptomen zijn honger, afvallen en veel plassen.

• Veel dorst of overmatige dorst
• Oorzaken van overmatige dorst
• Veel dorst en diabetes
• Symptomen van overmatige dorst
• Huisarts raadplegen
• Complicaties van polydipsie
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van veel dorst

Veel dorst of overmatige dorst

Adequate dagelijkse inname van water is erg belangrijk, omdat water essentieel is voor veel lichaamsfuncties, waaronder het reguleren van de lichaamstemperatuur en het verwijderen van afvalstoffen. Als je net gesport hebt, of als je een deel van de middag niets hebt gedronken, is het normaal dat je dorst heb. Als echter de hele tijd dorst hebt, of als je dorst sterker is dan normaal en blijft bestaan, zelfs nadat je hebt gedronken, kan dit een teken zijn dat er lichamelijk iets niet in orde is. Een verhoogd dorstgevoel kan wijzen op een ziekte of aandoening of ziekte. Polydipsie is de medische term die wordt gegeven aan overmatige dorst en is een van de eerste symptomen van diabetes. Polydipsie is het drinken van meer dan 3 liter water per dag. Vaak gaat het gepaard met polyurie, veel plassen (te onderscheiden van pollakisurie, vaak plassen). Het gaat meestal ook gepaard met een tijdelijke of langdurige droge mond.

Oorzaken van overmatige dorst

Een verhoogd dorstgevoel is vaak een reactie op vochtverlies tijdens het sporten, of op het eten van zout of gekruid voedsel. Het kan ook worden veroorzaakt door:

• Diarree;
• Braken;
• Overmatig zweten;
• Aanzienlijk bloedverlies; of
• Bepaalde voorgeschreven medicijnen.

Verhoogde dorst kan ook optreden als gevolg van hoge bloedsuikerspiegels bij mensen met diabetes of bij wie diabetes nog moet worden vastgesteld.

Aanhoudende overmatige dorst

Aanhoudende overmatige dorst kan het gevolg zijn van een van de volgende factoren:

• Diabetes mellitus;
• Diabetes insipidus;
• Uitdroging;
• Verlies van lichaamsvloeistoffen uit de bloedbaan in de weefsels als gevolg van: brandwonden of ernstige infecties (sepsis) of hartfalen, leverfalen of nierfalen;
• Psychogene polydipsie: het dwangmatig drinken van water in verband met psychische of psychiatrische stoornissen, onder meer anorexia nervosa, schizofrenie, een bipolaire stoornis en een depressie.

Veel dorst en diabetes

Een verhoogde dorst bij mensen met diabetes kan soms, maar zeker niet altijd, een aanwijzing zijn voor een te hoge bloedglucosespiegel. Mensen met diabetes kunnen hun bloedsuikerspiegel checken als ze veel dorst hebben om te bepalen of hun bloedsuikerspiegel te hoog is. Polydipsie is een veel voorkomend teken van vroege, niet niet gediagnosticeerde diabetes.

De waarschuwingssignalen van diabetes kunnen zo mild zijn dat je ze niet opmerkt. Dat geldt vooral voor diabetes type 2. Sommige mensen komen er niet achter dat ze het hebben totdat ze problemen krijgen door complicaties als gevolg van diabetes. Bij diabetes type 1 treden de symptomen meestal snel op, binnen een paar dagen of een paar weken. De symptomen zijn ook veel heviger.

Symptomen van diabetes

Beide soorten diabetes hebben enkele gemeenschappelijke symptomen:

Honger en vermoeidheid
Je lichaam zet het voedsel dat je eet om in glucose dat je cellen gebruiken voor energie. Maar je cellen hebben insuline nodig om de glucose naar binnen te brengen. Als je lichaam niet genoeg of geen insuline aanmaakt, of als je cellen weerstand bieden aan de insuline die het lichaam maakt, kan de glucose er niet in komen en heb je geen energie. Dit kan je meer hongeriger en moe maken dan normaal.

Dorst hebben en meer plassen
De gemiddelde persoon moet meestal tussen de vier en zeven keer plassen in 24 uur, maar mensen met diabetes kunnen veel vaker gaan. Normaal gesproken neemt je lichaam glucose op als het door de nieren gaat. Maar als door diabetes je bloedsuikerspiegel is verhoogd, kunnen je nieren het niet meer aan. Hierdoor gaat het lichaam meer urine aanmaken. Je zult vaker daardoor vaker plassen. Omdat je zoveel plas, kun je erg dorstig worden. Als je meer drinkt, plas je ook meer.

Droge mond en jeukende huid
Omdat je lichaam vocht gebruikt om urine aan te maken, is er minder vocht voor andere processen. Je kunt uitgedroogd raken en je mond kan droog aanvoelen. Een droge huid kan jeuken (jeukende huid).

Wazig zien
Veranderende vloeistofniveaus in je lichaam kunnen de lenzen in je ogen doen opzwellen. Ze veranderen van vorm en verliezen hun vermogen om te focussen. Wazig zien is het gevolg.

Symptomen van overmatige dorst

De symptomen van overmatige dorst of polydipsie zijn:

• Een aanhoudende en onverklaarbare dorst hebben, ongeacht hoeveel je drinkt;
• Meer dan 5 liter urine per dag produceren.

Huisarts raadplegen

Als je diabetes hebt en gedurende een aantal dagen meer dorst hebt, moet je een afspraak maken met je huisarts. Als je geen diabetes hebt, moet je een arts raadplegen als je de overmatige dorst die je ervaart niet kan worden verklaard en met name als je andere symptomen van diabetes heeft, in het bijzonder polyurie (veelvuldig plassen) en polyfagie (extreem hongergevoel).

Complicaties van polydipsie

Te veel drinken kan het natriumgehalte in de bloedbaan verlagen en te veel water in de cellen brengen, hyponatriëmie genoemd (een tekort aan natrium in het bloed). Symptomen van hyponatriëmie zijn onder meer hoofdpijn, misselijkheid en verwardheid. In ernstige gevallen kan dit resulteren in een coma of overlijden.

Onderzoek en diagnose

Een arts zal polydipsie diagnosticeren op basis van je symptomen, medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek. Vervolgonderzoek kan worden uitgevoerd, waaronder urineonderzoek en bloedonderzoek. De arts zal willen weten hoeveel urine je per dag plast, meer dan 5 liter is een kenmerk van polydipsie. Per dag produceert een volwassen man of vrouw ongeveer 1 tot 1,5 liter urine.

Behandeling van veel dorst

Behandeling voor polydipsie is misschien niet zo eenvoudig als gewoon minder drinken. Het zal afhangen van wat de overmatige dorst veroorzaakt. Behandeling kan bestaan uit:

• Juiste behandeling van diabetes;
• Psychotherapie bij psychogene polydipsie;
• Medicatie voorschrijven of veranderen van medicatie.

Lees verder

• Watervergiftiging: symptomen, oorzaak en behandeling
• Diabetes insipidus: symptomen, oorzaak en behandeling
• Diabetes symptomen: veel plassen, veel drinken, moe, jeuk
• Uitdroging (dehydratie): symptomen, oorzaak en behandeling
• Kleurloze urine: oorzaken van doorzichtige urine of plas