Diabetes symptomen: veel plassen, veel drinken, moe, jeuk

Wat zijn diabetes symptomen? Veel voorkomende diabetes symptomen zijn veel plassen, dorst, vermoeidheid, jeuk en slecht genezende wonden of wondjes. Diabetes mellitus wordt in de volksmond 'suikerziekte' genoemd en betekent letterlijk 'honingzoete doorloop'. De persoon in de oudheid die deze naam heeft bedacht gaf daarmee aan wat er gebeurt als je deze aandoening hebt: je hebt dorst en gaat veel drinken en plassen, terwijl je urine veel suiker bevat. Normaal gesproken schommelt het suikergehalte in je bloed tussen nauwe grenzen. Een gezonde bloedsuikerwaarde ligt ergens tussen de 4,0 en 8,0 mmol/l. In principe geldt dit voor zowel volwassenen als kinderen, met of zonder diabetes (uitzonderingen daargelaten). Bij diabetes wordt de bloedsuiker te hoog en het te veel aan suiker wordt door de nieren uitgescheiden. Met dat proces gaat veel water verloren, waardoor je een enorme dorst krijgt en veel gaat drinken. Wat zijn de meest voorkomende symptomen van diabetes?

• Wat is diabetes?
• Twee soorten diabetes
• Diabetes type 1
• Diabetes type 2
• Oorzaak diabetes
• Diabetes symptomen
• Vaak moeten plassen
• Veel dorst
• Intens hongergevoel
• Gewichtstoename
• Ongebruikelijk gewichtsverlies
• Toegenomen vermoeidheid
• Prikkelbaarheid / agitatie
• Wazig zien
• Wondjes genezen minder snel
• Meer huid- en/of schimmelinfecties
• Jeukende huid
• Tandvlees is rood en/of gezwollen
• Frequente tandvleesaandoeningen
• Seksuele disfunctie bij mannen
• Gevoelloosheid of tintelingen, vooral in je handen en voeten
• Smaakstoornissen
• Diabetes diagnose en behandeling
• Slimme contactlens voor diabetici

Wat is diabetes?

Diabetes mellitus is een chronische aandoening, waarbij de regulatie van de hoeveelheid suiker in het lichaam verstoord is. Het belangrijkste kenmerk is dat er onvoldoende insuline wordt aangemaakt door de alvleesklier (pancreas). Insuline is nodig om glucose —een soort suiker en bouwsteen van koolhydraten, dat aanwezig is in vele voedingsproducten zoals aardappelen, rijst, pasta en brood— in de lichaamscellen op te kunnen nemen. Glucose is de voornaamste brandstof voor cellen en weefsels en insuline zorgt er onder meer voor dat glucose de cellen kan binnendringen. In de cellen wordt glucose verbrand, wat energie levert om te kunnen functioneren. Wanneer er geen of te weinig (werkzame) insuline aanwezig is, dan heeft dit vanzelfsprekend gevolgen voor de werking van verschillende organen. Zo werken de hersenen slecht bij zowel een te hoog als een te laag suikergehalte van het bloed. Een lichaam dat goed functioneert zorgt ervoor dat de glucosespiegel in het bloed over de dag min of meer gelijk blijft, ongeacht het tijdstip van de dag, of je nu aan het slapen bent of net hebt gegeten. Een normale (gezonde) glucosespiegel bevindt zich ongeveer tussen de 4,0 en 8,0 mmol/l.

Twee soorten diabetes

Bij diabetes mellitus blijft de glucosespiegel van het lichaam te hoog, wat meerdere oorzaken kan hebben. Ofwel de alvleesklier produceert onvoldoende insuline, ofwel de lichaamscellen zij ongevoelig (geworden) voor insuline waardoor zij de glucose niet kunnen opnemen. Er kan ook sprake zijn van een combinatie van beide. Er worden twee typen diabetes onderscheiden:

Diabetes type 1

Dit type werd vroeger ook wel 'jeugddiabetes' genoemd, omdat het in de meeste gevallen bij jongeren onder de dertig jaar ontstaat. Tegenwoordig is echter bekend dat type 1 op alle leeftijden kan ontstaan. In dit geval maakt de alvleesklier zo goed als geen insuline. Mensen met diabetes type 1 zullen altijd afhankelijk zijn van toediening van insuline van buitenaf. Men spreekt daarom ook wel van een insulineafhankelijke aandoening.

Diabetes type 2

Dit type werd vroeger 'ouderdomsdiabetes' genoemd, maar tegenwoordig komt het ook voor bij jongere mensen. Grofweg negen van de tien mensen met diabetes hebben diabetes type 2. Hierbij kan het lichaam de bloedsuiker niet meer goed reguleren, doordat er te weinig van het hormoon insuline in het lichaam aanwezig is. Bovendien is het lichaam ongevoeligheid voor insuline, 'insulineresistentie' genoemd.

Oorzaak diabetes

De precieze oorzaak van diabetes type 1 is (nog) niet bekend. De insuline-producerende cellen in de alvleesklier worden vernietigd, mogelijk onder invloed van een virusinfectie of een auto-immuunaandoening waarbij een erfelijke aanleg aanwezig is. Bij diabetes type 2 dragen een aantal factoren bij aan het ontstaan ervan, waarvan overgewicht de belangrijkste is, vooral rond je buik (vet rond je buik is ongezonder dan vet op de heupen en billen). Een te hoog cholesterol, een te hoge bloeddruk, erfelijkheid en ras zijn andere risicofactoren. Zo hebben mensen van Surinaams-Hindoestaanse, Turkse of Marokkaanse afkomst een groter risico op het krijgen van diabetes type 2, ofschoon voedingspatronen hierbij ook een rol spelen. Voorts is roken is een risicofactor, aangezien roken het lichaam minder gevoelig maakt voor insuline, waardoor de bloedsuiker eerder te hoog wordt.

Diabetes symptomen

Veel mensen weten niet dat ze diabetes hebben. Geschat wordt dat in Nederland ongeveer 250.000 mensen diabetes hebben, maar dat zelf niet door hebben. De belangrijkste reden hiervoor is dat de symptomen, wanneer ze opgemerkt worden, onschuldig lijken. Des te eerder diabetes wordt gediagnosticeerd, des te groter de kans dat ernstige complicaties die kunnen voortvloeien uit het hebben van diabetes, zoals hart- en vaatziekten, of blijvende schade aan ogen en nieren, kunnen worden vermeden. Wat ook meespeelt is dat bij diabetes type 2 de ziekte vaak langzaamaan en sluipenderwijs ontstaat. Daardoor ontstaan de symptomen ook langzaam en vallen de klachten aanvankelijk niet op.

Courante symptomen
De meest voorkomende symptomen van diabetes zijn frequent plassen, veel dorst, intens hongergevoel, gewichtstoename of juist ongebruikelijk gewichtsverlies, toegenomen vermoeidheid, prikkelbaarheid of agitatie, verwardheid, wazig zien, minder snelle genezing van wondjes, meer huid- en/of schimmelinfecties, jeukende huid, rood en/of gezwollen tandvlees, frequente tandvleesaandoeningen, seksuele disfunctie bij mannen en gevoelloosheid of tintelingen, vooral in je handen en voeten.

Vaak moeten plassen

Merk je dat je frequent moet plassen? Wanneer er te veel glucose in het bloed circuleert, dan zullen de nieren het teveel aan glucose lozen met de urine.

Veel dorst

Veel dorst hebben is een veel voorkomende klacht bij diabetes. Bij uitscheiding van glucose door de nieren is extra water nodig. Daardoor zul je veel drinken en dus ook vaker plassen.

Intens hongergevoel

Als je lichaamscellen onvoldoende energie krijgen, kan je lichaam daarop reageren door te proberen om meer energie te vinden in de vorm van voedsel. Je zult hongerig worden.

Gewichtstoename

Dit kan een gevolg van de bovenstaande symptomen (intense honger, waardoor je meer gaat eten).

Ongebruikelijk gewichtsverlies

Dit komt vaker voor bij mensen met diabetes type 1. Als je lichaam niet in staat is om insuline aan te maken, zal het op zoek gaan naar een andere energiebron (de cellen krijgen immers geen glucose). Spierweefsel en vet zullen worden afgebroken ten behoeve van energie. Wanneer de glucose niet meer naar de cellen gaat, blijven die cellen toch om energie vragen. Om daaraan te voldoen gaat je lichaam zijn eigen vetten afbreken met als gevolg dat je sterk vermagert.

Toegenomen vermoeidheid

Als de insuline niet goed werkt of in het geheel niet (meer) wordt aangemaakt, blijft de glucose in je bloed circuleren en bereikt niet de cellen om deze te voorzien van energie. Hierdoor zal je je moe en lusteloos voelen.

Prikkelbaarheid / agitatie

Prikkelbaarheid kan te wijten zijn aan je gebrek aan energie.

Wazig zien

Wazig zicht ontstaat wanneer je bloedsuikerspiegel (te) hoog is. Daardoor zwelt de lens van het oog tijdelijk en verandert te dientengevolge de plaats van het brandpunt van het licht ten opzichte van het netvlies.

Wondjes genezen minder snel

Bij mensen met diabetes genezen wondjes ook minder snel. Als er meer glucose in je lichaam aanwezig is, wordt het vermogen om wonden te genezen ondermijnd.

Meer huid- en/of schimmelinfecties

Wanneer er meer suiker in je lichaam aanwezig is, wordt het vermogen om te herstellen van infecties aangetast. Vrouwen met diabetes vinden het vooral moeilijk om te herstellen van blaasontstekingen en vaginale infecties.

Jeukende huid

Een jeukende huid is soms een symptoom van diabetes.

Tandvlees is rood en/of gezwollen

Dit kan een teken zijn van diabetes, vooral in combinatie met andere symptomen.

Frequente tandvleesaandoeningen

Diabetes kan tandvleesontstekingen verergeren.

Seksuele disfunctie bij mannen

Als je ouder bent dan 50 jaar en je ervaar frequent of constant seksuele disfunctie (erectiestoornis), dan kan het een symptoom van diabetes zijn.

Gevoelloosheid of tintelingen, vooral in je handen en voeten

Het is anno 2024 nog niet precies bekend op welke wijze de zenuwbeschadiging bij diabetes tot stand komt. Wel is duidelijk dat de stofwisseling in de zenuwen en in de bloedvaatjes aan de zenuwuiteinden daarin een belangrijke rol spelen. Je kunt last krijgen van gevoelloosheid, tintelingen en branderig gevoel, vooral in handen en voeten, bijvoorbeeld een branderig gevoel in de tenen.

Smaakstoornissen

Smaakstoornissen kunnen bestaan uit een zoete smaak in de mond, een zure smaak in de mond, een bittere smaak in de mond of een zoute smaak in de mond.

Diabetes diagnose en behandeling

Bij vermoeden van diabetes kan met een simpele vingerprik de diagnose worden bevestigd. De behandeling van diabetes type 2 richt zich op het in balans brengen van glucose en insuline door middel van de volgende drie manieren, welke afzonderlijk of in combinatie kunnen worden gebruikt:

• Gezonde en regelmatige voeding en meer lichaamsbeweging. Deze zaken en eventueel afvallen bij overgewicht vormen de kern van de behandeling. Het is mogelijk dat hierdoor je bloedsuiker al normaal wordt. Zo niet, dan zijn medicijnen nodig.
• Whole food plant based (WFPB) dieet. Een plantaardig dieet is succesvol gebleken bij de behandeling van diabetes.
• Medicijnen. Er zijn grofweg twee soorten medicijnen bij diabetes:
• Medicatie die de productie van insuline in de alvleesklier stimuleren (sulfonylureumderivaten);
• Medicatie die de cellen gevoeliger maken voor de werking van insuline (metformine).
• Insuline-inspuitingen. Als het niet lukt om het bloedsuikergehalte met tabletten onder controle te krijgen, dan moet insuline bijgegeven worden. Insuline is een eiwit dat in de darm verteerd zou worden en daarom wordt het niet in tabletvorm gegeven, maar moet het geïnjecteerd worden.

Op dit moment is de enige behandeling voor diabetes type 1 het (meerdere keren per dag) injecteren van insuline, wat tegenwoordig vooral gebeurt met een insulinepen. Ook zal je zelf een paar keer per dag de bloedsuiker moeten meten, om te weten hoeveel insuline je op dat moment nodig hebt.

Lees verder

• Diabetes type 1 en 2: symptomen, oorzaak en behandeling
• Havermout goed tegen suikerziekte, diabetes type 2
• Vaak plassen: oorzaken veel plassen 's nachts of overdag
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Tintelende voeten en handen: oorzaken van tintelingen