Tintelende voeten en handen: oorzaken van tintelingen

Heel veel mensen hebben bij tijd en wijle last van tintelende handen en/of tintelende voeten. Deze tintelende sensatie in een ledemaat wordt in medische termen 'paresthesie' genoemd. Het kan in feite overal in het lichaam optreden, maar voorkeurslocaties zijn handen, voeten, armen en benen. Bij paresthesie ervaar je een irritant, tintelend gevoel. Je hand of voet voelt slap en verdoofd aan en het voelt alsof deze niet helemaal meer bij je lichaam hoort. Iedereen kent wel het fenomeen van een slapende ledemaat, maar er kan ook sprake zijn van een neuropathie (zenuwschade), waarbij zenuwen in het lichaam zijn beschadigd. Hierdoor kun je een verminderd gevoel of pijn hebben in delen van het lichaam.

• Oorzaken tintelende voeten en handen
• Slapende ledematen
• Perifere neuropathie
• Oorzaken tintelende voeten en handen
• Zenuwbeknellingen
• Systemische ziekten
• Vitaminetekorten
• Alcoholisme
• Toxines / giftige stoffen
• Infecties
• Auto-immuunziekten
• Erfelijke aandoeningen
• Letsel / trauma
• Wanneer de huisarts inschakelen bij tintelende voeten en/of handen?
• Onderzoek en diagnose
• Gesprek over je klachten
• Lichamelijk onderzoek
• Bloedonderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Zenuwgeleidingstesten (EMG)
• Lumbale punctie (in zeldzame gevallen)
• Behandeling van tintelende voeten en handen
• Medicatie op maat
• Fysiotherapie en beweging
• Leefstijl aanpassen
• Warmte- en koudebehandeling
• Massage en ontspanning
• Zorg voor de juiste houding
• Steunmiddelen
• Vermijd giftige stoffen

Oorzaken tintelende voeten en handen

Heb je wel eens dat je handen of voeten ineens beginnen te tintelen, alsof ze slapen? Die kriebelende, prikkende sensatie kan behoorlijk irritant zijn en zorgt ervoor dat je even denkt: "Wat is er aan de hand?" Soms zijn slapende ledematen onschuldig—je hebt gewoon te lang in dezelfde houding gezeten. Maar als het regelmatig gebeurt of langer aanhoudt, kan er meer aan de hand zijn. Tintelingen in je handen en voeten wijzen vaak op perifere neuropathie, een aandoening waarbij de zenuwen beschadigd zijn of bekneld raken. De oorzaken kunnen variëren van vitaminetekorten en alcoholmisbruik tot zenuwbeknellingen en auto-immuunziekten. Of het nu door een systeemziekte, erfelijke aandoening, of giftige stoffen komt, het is altijd een goed idee om verder te kijken en te achterhalen waar die vervelende tintelingen vandaan komen.

Slapende ledematen

Tintelende handen en/of voeten is een zeer veel voorkomend en hinderlijk fenomeen. Vaak is de oorzaak onschuldig en tijdelijk. Het kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van de druk op de zenuwen wanneer je te lang op je arm ligt of met je benen over elkaar zit. Er ontstaat dan langdurig druk op één punt, waardoor niet alleen de bloedtoevoer maar ook bepaalde zenuwen worden afgekneld en deze geen boodschappen meer kunnen doorgeven van je hersenen naar je ledemaat. Weer andere zenuwen ter plaatse geven juist tintelingen om je te waarschuwen dat je van houding moet veranderen. Het voelt als speldenprikken. 'Slapende' ledematen zijn vervelend, maar kunnen verder geen kwaad. Als je arm of been slaapt, kun je het beste even rustig bewegen met het betreffende ledemaat. Al vrij snel trekt de vreemde sensatie weer weg.

Perifere neuropathie

Het komt echter ook vaak voor dat tintelingen in de handen, voeten of beide, steeds terugkomen of chronisch van aard zijn. Ook kan het gepaard gaan met andere symptomen. zoals pijn, jeuk, gevoelloosheid, en spieratrofie. In dergelijke gevallen kan een tinteling een teken zijn van zenuwbeschadiging, wat kan voortvloeien uit oorzaken variërend van traumatisch letsel, bacteriële of virale infecties, blootstelling aan gifstoffen en systemische ziekten zoals diabetes (suikerziekte).

Deze beschadiging van het perifere zenuwstelsel wordt 'perifere neuropathie' genoemd. Perifere neuropathie is een aandoening die de structuur en functie van de zenuwen in de ledematen aantast (zenuwschade). De gevolgen kunnen tijdelijk of blijvend zijn. De klachten manifesteren zich vooral aan de voeten en de handen en bestaan uit pijn, doofheid, tintelingen (tintelend gevoel), vermindering van kracht en verminderde mobiliteit.

Oorzaken tintelende voeten en handen

Diabetes (suikerziekte) is één van de meest voorkomende oorzaken van perifere neuropathie, goed voor ongeveer 30% van de gevallen. Bij diabetische neuropathie krijg je vaak eerst tintelingen en andere klachten in beide voeten en daarna de benen, gevolgd door tintelingen en andere symptomen in beide handen, gevolgd door de armen. Ongeveer tweederde van de mensen met diabetes hebben milde tot ernstige vormen van diabetische neuropathie. Diabetische neuropathie treedt veelal op als je al een paar jaar suikerziekte hebt. Bij mensen met type 2 diabetes kan het soms het eerste verschijnsel zijn. De beschadigingen ontstaan ten gevolge van een slechte functie van de kleine bloedvaatjes om de zenuwen heen en door een niet goed geregelde bloedsuikerspiegel. Dit geeft vaak pijnklachten en/of een verminderd of tintelend gevoel. Diabetische neuropathie is niet genezen, wel kunnen de klachten en het ziekteproces worden tegengegaan.

In 30% van de gevallen van perifere neuropathie, is de oorzaak onbekend. Dit wordt de idiopatische perifere neuropathie genoemd. In de resterende 40% van de gevallen vallen allerlei oorzaken, zoals:

Zenuwbeknellingen

Hhierbij raakt een zenuw bekneld in zijn traject, wat aanleiding kan geven tot klachten als tintelingen, pijn of vermindering van kracht en/of gevoel. Een zenuwbeknelling ontstaat vaak waar de zenuw door een tunnel gaat. Meest voorkomend is het carpaletunnelsyndroom (CTS), een aandoening in de pols waarbij de middelste zenuw (nervus medianus) bekneld is. Na CTS komt het nervus ulnaris syndroom het meeste voor. Dit betreft een beknelling bij de elleboog. Bij jongvolwassenen komt het Thoracic Outlet Syndroom (TOS) veel voor, ook wel aangeduid als costo claviculair syndroom, schoudergordelsyndroom of neurovasculair compressie syndroom. TOS is een verzamelnaam voor aandoeningen waarbij de vaat-zenuwbundel, gelegen in het schoudergebied, bekneld raakt. Typische klachten zijn pijn in je schouders, nek, arm en hand. Vaak ervaar je een tintelend, prikkend of slapend gevoel in je arm of hand aan de zijde waar de beknelling zich bevindt. Een zenuwbeknelling kan ook ontstaan ten gevolge van een systemische ziekte zoals reumatoïde artritis, acromegalie (een ziekte die wordt veroorzaakt door een te hoge productie van groeihormoon), of hypothyreoidie (te langzaam werkende schildklier). Een zenuwbeknelling kan ook ontstaan tijdens de zwangerschap.

Systemische ziekten

Deze omvatten onder meer nieraandoeningen, leverziekten, schade aan de bloedvaten en bloedziekten, amyloïdose (een aandoening die gekenmerkt wordt door stapeling van amyloïde), bindweefselontstekingen, hormonale aandoeningen (inclusief hypothyreoïdie) en kanker en goedaardige tumoren die van invloed zijn op de zenuwen, wat onder meer tintelende handen en voeten kan veroorzaken.

Vitaminetekorten

Vitamine E, B1, B3, B6 en B12 zijn essentieel voor een gezonde zenuwfunctie. Een vitamine B12 deficiëntie is een belangrijke oorzaak van perifere neuropathie. Maar te veel B6 kan ook leiden tot tintelingen in de handen en voeten.

Alcoholisme

Alcoholisten hebben meer kans op vitamine tekorten (zoals vitamine B-12) als gevolg van slechte voedingsgewoonten, een veel voorkomende oorzaak van perifere neuropathie. Het is ook mogelijk dat alcoholisme zelf allerlei klachten van het zenuwstelsel en zenuwbeschadiging veroorzaakt, wat 'alcoholische neuropathie' wordt genoemd.

Toxines / giftige stoffen

Deze omvatten onder andere zware metalen zoals lood, arseen, kwik en thallium. Maar je kunt ook denken aan bepaalde medicijnen.

Infecties

Voorbeelden hiervan zijn de ziekte van Lyme, gordelroos (varicella-zoster), cytomegalovirus, Epstein-Barrvirus (afgekort EBV, vooral bekend als veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer, ook wel klierkoorts genoemd vanwege opgezette klieren), herpes simplex en hiv/aids.

Auto-immuunziekten

Deze omvatten het Guillain-Barré syndroom (GBS), lupus en reumatoïde artritis.

Erfelijke aandoeningen

Hierbij gaat het om HMSN: hereditaire motorische en sensorische neuropathie. Dit is een verzamelnaam voor een aantal erfelijke ziekten waarbij de zenuwen zijn aangetast. Het staat ook bekend als de ziekte van Charcot Marie Tooth (CMT).

Letsel / trauma

Vaak gerelateerd aan trauma's, waardoor zenuwen bekneld, gebroken of anderszins beschadigd kunnen raken, wat resulteert in zenuwpijn.

Wanneer de huisarts inschakelen bij tintelende voeten en/of handen?

Het is belangrijk om bij aanhoudende tintelingen in je handen en/of voeten je huisarts te raadplegen. Hoe eerder de onderliggende oorzaak van de tintelingen is vastgesteld en onder controle is gebracht, hoe minder kans je hebt op blijvende schade. De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Onderzoek en diagnose

Als je last hebt van tintelende handen of voeten, gaat de arts eerst op zoek naar de oorzaak. Het onderzoek en de diagnose bestaan uit een aantal stappen om te achterhalen waar die tintelingen vandaan komen en hoe ze behandeld kunnen worden.

Gesprek over je klachten

De arts begint met vragen over je klachten: Hoe lang heb je al last van tintelingen? Heb je ook andere symptomen, zoals pijn, zwakte, of gevoelloosheid? Komen de tintelingen alleen voor na een specifieke activiteit of zijn ze er altijd? Dit helpt om vast te stellen of het om iets simpels gaat, zoals een tijdelijke zenuwbeknelling, of dat er meer speelt.

Lichamelijk onderzoek

Vervolgens wordt er een lichamelijk onderzoek gedaan. De arts test de gevoeligheid van je handen en voeten door zachtjes op verschillende plekken te drukken of te prikken. Dit helpt om te bepalen of de tintelingen in een specifiek zenuwgebied zitten, wat kan wijzen op een beknelling of letsel. Ook wordt je kracht en reflexen getest om te zien of er mogelijk sprake is van zenuwbeschadiging.

Bloedonderzoek

Een bloedonderzoek kan helpen om onderliggende oorzaken op te sporen, zoals vitaminetekorten (vooral vitamine B12), diabetes of een schildklieraandoening. Dit geeft de arts een beter beeld van je algehele gezondheid en of er een systemische oorzaak is voor je tintelingen.

Beeldvormend onderzoek

Als de arts vermoedt dat er sprake is van een zenuwbeknelling, zoals het carpaletunnelsyndroom of een hernia, kan er een röntgenfoto, MRI of CT-scan worden gemaakt. Hiermee kan de arts zien of er druk op een zenuw staat door bijvoorbeeld een hernia of een botstructuur die in de weg zit.

Zenuwgeleidingstesten (EMG)

Bij langdurige of onverklaarbare tintelingen kan de arts een zenuwgeleidingstest (EMG) laten doen. Hierbij wordt gekeken hoe snel je zenuwen signalen doorgeven aan je spieren. Dit helpt om te bepalen of de zenuwen beschadigd zijn, en zo ja, waar de schade zich bevindt.

Lumbale punctie (in zeldzame gevallen)

In zeldzame gevallen, als er vermoeden is van een infectie of auto-immuunziekte, kan de arts besluiten om een ruggenprik (lumbale punctie) te doen om het hersenvocht te onderzoeken. Dit geeft inzicht in mogelijke ontstekingen of infecties die de zenuwen aantasten.

Behandeling van tintelende voeten en handen

Als je last hebt van tintelende handen en voeten, is het belangrijk om de onderliggende oorzaak aan te pakken. Gelukkig zijn er genoeg behandelingen en zelfzorgopties om die vervelende prikkels te verminderen en je weer helemaal op de been te krijgen! Hier zijn een aantal manieren om tintelingen de baas te worden.

Medicatie op maat

Als de tintelingen te maken hebben met zenuwbeschadiging, kan de arts medicijnen voorschrijven die de zenuwpijn verminderen. Denk aan middelen zoals pregabaline of gabapentine, die speciaal zijn ontwikkeld voor zenuwproblemen. Bij een vitaminetekort, zoals een tekort aan vitamine B12, kan de arts je supplementen voorschrijven om je voorraad aan te vullen en de zenuwen weer op peil te brengen.

Fysiotherapie en beweging

Zit er een beknelde zenuw achter je tintelingen, bijvoorbeeld door het carpaletunnelsyndroom of een hernia? Fysiotherapie helpt om de druk van de zenuwen af te halen en de doorbloeding te verbeteren. Met gerichte oefeningen maak je de spieren sterker en zorg je ervoor dat je zenuwen weer vrijuit kunnen "ademen."

Leefstijl aanpassen

Een gezonde levensstijl helpt enorm bij het bestrijden van tintelingen. Beweeg voldoende om je bloedcirculatie op gang te houden, en kies voor een dieet dat rijk is aan voedingsstoffen zoals vitamine B, magnesium en gezonde vetten. Minder alcohol drinken is ook een slimme zet, vooral als alcohol een rol speelt in je klachten.

Warmte- en koudebehandeling

Je zenuwen hebben soms een beetje hulp nodig om weer te ontspannen. Afwisselend een warm en koud kompres op je handen of voeten leggen kan helpen om de doorbloeding te verbeteren en de tintelingen te verminderen. Probeer het uit na een lange dag zitten of staan!

Massage en ontspanning

Laat die spanning los! Massages kunnen wonderen doen voor beknelde zenuwen en een slechte doorbloeding. Geef je handen of voeten een zachte massage met wat olie, of ga voor een professionele behandeling. En vergeet niet: stress kan tintelingen verergeren, dus wat extra ontspanning doet wonderen.

Zorg voor de juiste houding

Tintelingen door zenuwbeknellingen komen vaak voor als je te lang in dezelfde houding zit. Zorg ervoor dat je regelmatig beweegt en stretch even tussendoor, vooral als je een kantoorbaan hebt. Een ergonomisch ingerichte werkplek met een goede houding helpt om je zenuwen vrij te houden.

Steunmiddelen

Heb je last van tintelingen door het carpaletunnelsyndroom? Dan kan een spalk of brace helpen om je pols of handen in een neutrale positie te houden. Dit vermindert de druk op de zenuwen en zorgt ervoor dat de tintelingen afnemen, vooral 's nachts.

Vermijd giftige stoffen

Als je tintelingen te maken hebben met blootstelling aan toxines of chemicaliën, is het belangrijk om deze bronnen te vermijden. Dit kan betekenen dat je je werkomgeving aanpast of bepaalde producten vermijdt die je zenuwen beschadigen.

Lees verder

• Tintelende voeten: oorzaken, symptomen en behandeling
• Tintelende benen: oorzaken van tintelende of prikkende benen
• Tintelende tenen & vingers: oorzaken & symptomen tintelingen
• Pijn in de handen of pijnlijke hand: oorzaken van handpijn
• Pijnlijke voeten, ontstoken tenen, pijn, irritatie, zwelling