Pijnlijke voeten, ontstoken tenen, pijn, irritatie, zwelling
Last van pijnlijke voeten, ontstoken tenen, pijnlijke tenen, zere teen (grote teen of juist de kleine teen), irritatie of zwelling aan de tenen of voeten? Lees dan verder. De vijf meest voorkomende voetaandoeningen in Nederland zijn: schimmelnagels (26%), voetschimmel (24%), likdoorns (12%), platvoeten (12%) en hamertenen (8%). Aan veel aandoeningen kan iets gedaan worden. Ook in preventieve zin. We zetten de belangrijkste aandoeningen voor u op een rijtje en we geven aan op welke wijze deze behandeld kunnen worden.Pijnlijke voeten, ontstoken tenen
- Eeltplekken en likdoorns
- Wat is het?
- De symptomen en verschijningsvormen van eelt en likdoorns
- Wat te doen tegen eelt en likdoorns?
- Bunion: pijnlijke bult bij de grote teen of bult kleine teen
- Hielspoor / peesplaatontsteking
- Peesplaatontsteking
- Hielspoor
- Afwijkingen van de voorvoet
- Hallux valgus
- Hamertenen / klauwtenen
- Platvoet / Spreidvoet
- Morton's neuroom
- Slijtage grote teen (hallux rigidus)
- Ziekte van Raynaud
- Hielkloven
- Paronychia: infectie van de huid rondom de nagel (de nagelriem)
- Ingroeiende teennagel
- Jicht
- Klompvoet (talipes equinovarus)
- Voetschimmel
- Voetwratten
- Putjeszolen
- Wintervoeten
- Kalknagels of schimmelnagels
- Putjes in de nagels
- Gebroken teen
- Gekneusde teen
- Gebroken voet
Eeltplekken en likdoorns
Wat is het?
Dit zijn verdikkingen van de huid van de voeten (of handen) ten gevolge van druk of wrijving. Het is een veel voorkomend probleem. Pathologisch gezien zijn alle eeltplekken en likdoorns hetzelfde - de huid is verdikt in reactie op druk. De verdikking ontstaat ten einde het onderliggende (kwetsbare) weefsel te beschermen. Eelt is een verdikking van de huid (meer algemeen op de tenen, maar kan zich onder de bal van de voet manifesteren), terwijl een likdoorn meer voorkomt op een bepaald gebied (meer algemeen in de huid van de tenen). Een likdoorn kan optreden onder eelt of worden omringd door eelt. Een eeltplek is doorgaans niet pijnlijk. Eelt op de voeten ontstaat vaak door een ongelijkmatige verdeling van het lichaamsgewicht bij het lopen. Een likdoorn of eksteroog (clavus) wordt meestal veroorzaakt door te nauwe schoenen.
Een likdoorn / Bron: Marionette, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)De symptomen en verschijningsvormen van eelt en likdoorns
Een likdoorn is een kegelvormige huidverdikking met een zichtbare kern die pijn kan doen of ontstoken kan raken. Een likdoorn is meestal gelegen aan de buitenkant van de kleine teen of aan de bovenkant van de andere tenen, maar kunnen zich tussen de tenen manifesteren. Eelt is een gebied met een ruwe, gelige, verdikte huid, minder duidelijk afgebakend, wat meer diffuus, zonder centrale kern en wat groter van omvang dan likdoorns. Er zijn zachte en harde likdoorns. Harde likdoorns komen het meest voor. Ze zin eruit als droge, taaie huidknobbels, meestal gelokaliseerd aan beide zijkanten en bovenop de tenen. Zachte likdoorns zijn open wondjes die ontstaan zijn als gevolg van door de huid geabsorbeerd zweet. Deze zien we meestal tussen de tenen.Er kunnen ook complicaties optreden. Eeltplekken en likdoorns kunnen geïnfecteerd raken en gaan zweren. Vooral mensen met suikerziekte (diabetes mellitus) moeten daarvoor uitkijken.
Wat te doen tegen eelt en likdoorns?
Zowel eelt als likdoorns zijn symptomen van onderliggende problemen. De behandeling ervan zal moeten beginnen met een juiste diagnose van de onderliggende aandoening en een advies hoe deze het beste aan te pakken. Bij te krappe schoenen bijvoorbeeld, zult andere schoenen moeten gaan dragen. Ook kan het nodig zijn om uitstekende botten of aangeboren teenafwijkingen te corrigeren middels een operatie.Een eeltplek kunt u desgewenst verwijderen door de huid tien minuten te weken in handwarm water en daarna met puimsteen over de huid te wrijven. Haal niet alles weg, want de voeten hebben wel een beschermingslaag nodig.
Of u kunt de likdoorn met behulp van een mesje wegsnijden en de kern verwijderen. Er zijn pleisters op de markt die de eeltlaag verwijderen of verdunnen: het maakt eelt zacht zodat dit gemakkelijk kan worden verwijderd. Eeltcrème is ook een optie; crème maakt de huid zacht en glad. Daarna kunt u de genezing bevorderen door zo min mogelijk druk op de desbetreffende plek uit te oefenen.
Bunion voor en na operatie / Bron: DrNealBlitz, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Bunion: pijnlijke bult bij de grote teen of bult kleine teen
Een bunion duidt op een pijnlijke ontsteking en zwelling aan de zijkant van de grote teen, veroorzaakt door druk van te strak zittende schoenen. Vaak is er tevens sprake van een (soms lichte) standsafwijking. Bij milde klachten kan het voldoende zijn om breder en goed zittend schoeisel zonder (hoge) hak te gaan dragen. Als dit onvoldoende helpt, is een operatie nodig.Hielspoor / peesplaatontsteking
Van alle voetklachten, komt hielpijn het meeste voor. Uit de literatuur blijkt dat ongeveer 10% van de volwassenen ergens in zijn leven last heeft van pijn onder de hiel. Er kan sprake zijn van hielspoor of peesplaatontsteking. Soms is het moeilijk om deze klachten van elkaar te onderscheiden. De klachten manifesteren zich op bijna dezelfde plaats en hebben vaak dezelfde symptomen.Peesplaatontsteking
De medische benaming van peesplaatontsteking is 'fasciitis plantaris'. Peesplaatontsteking is een ontsteking van de Plantar Fascia, dat is de peesplaat of peesblad die onder de voet van de tenen naar het hielbot of hielbeen loopt. Deze peesplaat biedt ondersteuning aan de boog van de voet en zorgt ervoor dat je met meer kracht kunt afzetten tijdens hardlopen en springen. Als je loopt, wordt het peesblad bij elke pas aangespannen. De ontsteking is gelokaliseerd op het aanhechtingspunt van de vezelband en het hielbot. Een peesplaatontsteking veroorzaakt pijn onder je hiel. Het betreft vaak een scherpe pijn bij het staan en een zeurend en/of branderig en stijf gevoel aan de hak en door de voet heen.Hielspoor
Hielspoorklachten ontstaan als gevolg van irritatie van de aanhechting van de voetzoolpees. De brede pees van de voorvoet naar de hiel wordt 'voetzoolpees' genoemd. Een hielspoor is een overbelastingsblessure, waarbij als gevolg van overbelasting van de hiel de aanhechting van het peesblad aan de hiel onder grote spanning komt te staan. Hierdoor gaat het vlies dat om het bot van de hak zit, ontsteken. Vervolgens ontstaan er zeer kleine scheurtjes in dat vlies, waar zich een kalkachtige afzetting vormt wat aanleiding kan geven tot allerlei klachten als je loopt. Dit kalkspoor (hielspoor) is eigenlijk een reparatiemechanisme van het lichaam om de aanhechting van de pees aan het bot te verstevigen.Vaak is overbelasting de oorzaak, bijvoorbeeld door overgewicht, plotseling stevige wandelingen gaan maken of (intensief) hardlopen. Bij hielspoor krijg je last van pijn bij staan en lopen, vooral bij het opstaan, zowel onder de voet als bij de hiel. Je hebt vaak alleen links of recht pijn onder de hak van een voet, maar soms zijn beide hakken pijnlijk. Vaak is er dan wel een groot verschil tussen de mate van pijnlijkheid van beide zijden. Links doet bijvoorbeeld meer pijn dan rechts of andersom.
hallux valgus / Afwijkingen van de voorvoet
We behandelen vijf afwijkingen van de voorvoet:- hallux valgus
- hamertenen / klauwtenen
- platvoet / Spreidvoet
- morton's neuroom
- slijtage grote teen (hallux rigidus)
Hallux valgus
Hallux betekent 'grote teen' en bij de aandoening hallux valgus staat de grote teen naar buiten in de richting van de kleine teen. Hierbij ontstaat een botbobbel met een slijmbeurs (een soort stootkussentje op uitstekende botdelen) aan de binnenzijde van de grote teen die pijnlijk kan zijn. De teen kan op den duur in een gedraaide stand komen te staan. Deze afwijking komt vaker bij vrouwen voor dan bij mannen. Wellicht dat damesschoenen een rol spelen in het ontwikkelen van een hallux valgus. Damesschoenen zijn vaak te smal en door de hak ontstaat er meer druk op de voorvoet.De behandeling is gericht zijn op het oplossen van de klachten zonder dat een operatie nodig is en desnoods kan de standafwijking tijdens een operatie gecorrigeerd worden.
Hamertenen / klauwtenen
De grote teen heeft 2 kootjes en de andere vier tenen hebben 3 kootjes. Het eerste en tweede teenkootje van een teen kunnen in een onnatuurlijke hoek komen te staan, waardoor de teentop de grond raakt. Dit is een klauwteen. Bij een hamerteen is het middelste gewrichtje van de teen omhoog en krom vergroeid.
Hamertenen / Bron: J. Lengerke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)- een doorgezakte voorvoet;
- slijtage (artrose);
- een hoge spierspanning van de voetspieren;
- een teen die te lang is ten opzichte van de andere tenen (vaak de teen naast de dikke teen);
- het dragen van te kleine, te krappe schoenen
- een holvoet;
- een scheefstand van de grote teen (hallux valgus).
De behandeling kan bestaan uit een schoenadvies of het voorschrijven van steunzolen. Soms zal middels een operatie één teen gecorrigeerd moeten worden. Het kan ook zijn dat de afwijkende stand van meerdere tenen gecorrigeerd moeten worden. Het betreft een poliklinische behandeling.
Platvoet / Spreidvoet
Normaalgesproken heeft de voet aan de binnenzijde een boog, die ongeveer 1,3 cm hoog is. Bij een platvoet is deze zogeheten mediale voetgewelf boog afgenomen of niet meer aanwezig. Dit maakt de voet kwetsbaar. Bij een holvoet of spreidvoet is de boog juist toegenomen en veel groter dan de gebruikelijke 1,3 cm. Dit maakt de voet stijver.Veel kinderen hebben al last van doorgezakte voeten of platvoeten. Een corrigerende steunzool kan het probleem vaak verhelpen. Vaak herstelt de platvoet bij kinderen in de loop der jaren spontaan.
Morton's neuroom
Een Morton-neuroom is een verdikking van het weefsel om de gevoelszenuw van de teen ter hoogte van de gewrichtjes tussen de middenvoetsbeentjes en het eerste kootje van de tenen. De symptomen zijn:- brandende pijn;
- tintelingen of een 'dood' gevoel op de aangedane plek;
- alsof er 'een kiezeltje' in de voorvoet zit;
- pijn neemt toe bij het dragen van schoenen en tijdens het lopen.
De behandeling bestaat uit een lokale corticosteroidinjectie, schoenadviezen of een operatieve ingreep.
Hallux rigidus / Bron: J. Lengerke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Slijtage grote teen (hallux rigidus)
Hallux rigidusis is een aandoening van de grote teen: een verstijving ten gevolge van slijtage van het gewricht die meestal na het vijftigste levensjaar optreedt. De grote teen heeft een belangrijke functie bij het lopen. Bij deze aandoening kan het afzetten of zelfs het lopen al pijnlijk zijn. Afhankelijk van de ernst van de afwijking, wordt een behandeling ingesteld.Ziekte van Raynaud
Bij het fenomeen van Raynaud treedt er een plotselinge vernauwing op van de kleine slagaders in de voeten (of handen). Dit gebeurt met tussenpozen. Als gevolg van spierspasmen in de slagaderwanden vernauwen de kleine slagaders zich, met als gevolg dat de bloedtoevoer naar de tenen wordt beperkt waardoor ze eerst bleek worden, pijn gaan doen, gevoelloos worden, of gaan tintelen. Door de slechte doorbloeding worden de tenen dus eerst wit, daarna worden ze blauw, cyanose genoemd.Als de bloedstroom weer is hersteld (tricolor), worden de handen rood, gaan tintelen en voelen bijzonder onprettig aan. Bij ernstige vormen ontstaan zweren en gangreen (= afsterven van weefsel als gevolg van onvoldoende bloedtoevoer) op de tenen.
De behandeling bestaat uit het wegnemen van de onderliggende oorzaak, zoals:
- bepaalde geneesmiddelen zoals bètablokkers;
- aanhoudende trillingenbij pneumatische boren of andere trillende gereedschappen;
- blootstelling aan ernstige kou;
- zware belasting van de vingers;
- het kan ook onderdeel zijn van ernstiger ziektebeelden.
Hielkloven / Bron: Kuprevich/Shutterstock.comHielkloven
Hielkloven worden veroorzaakt door scheuren of barsten van de huid. Het gaat daarbij om kloven in de hiel. Deze kloven ontstaan vaak als gevolg van overmatige eeltvorming in combinatie met een droge huid. Tijdens het lopen en staan is er een verhoogde druk op de hielen, waardoor het eelt kan barsten. Hielkloven worden vooral gezien bij mensen die hun voeten veel blootstellen aan kou, nattigheid of schoeisel dat schuurt, bijvoorbeeld open schoenen of slecht passende schoenen. Een dikkere eeltlaag ontstaat onder invloed van voortdurende wrijving met de schoenen of de sokken. Deze eeltlaag kan vervolgens scheuren of barsten door uitdroging van de huid door water- en zeepcontact, of zweetvoeten. In de hielen kunnen meerdere witte kloofjes en verticale barstjes ontstaan en soms staat de huid zelfs een beetje open. Dit kan erg pijnlijk zijn.
Paronychia / Paronychia: infectie van de huid rondom de nagel (de nagelriem)
Paronychia is een bacteriële infectie van de huidplooi rondom een teennagel. Het gaat gepaard met roodheid, pijn en zwelling. De nagelwal of -riem zet op en wordt pijnlijk. Deze aandoening kan de nagels aantasten. De symptomen zijn:- pijnlijke zwelling van de nagelwal;
- een ophoping van pus in de nagelwal of onder de nagel.
Er zijn twee vormen: de acute en de chronische vorm. Acute paronychia ontstaat vaak na een wonde of beschadiging van de huid ten gevolge van een stafylokokken en/of streptokokken. De chronische variant wordt vaak veroorzaakt door een gistachtige schimmel: een infectie met Candida albicans. Mensen die vaak met hun handen in water of zoetigheid zitten, lopen een groter risico deze schimmel op te lopen. Bij de acute vorm is er meestal en trauma aan voorafgegaan (een wondje of splinter).
Als er geen abces is ontstaan, hoeft er niets te gebeuren. Kleine abcessen kunnen worden geopend. Soms moet ook een deel van de nagelbasis worden verwijderd. Bij een schimmelinfectie kan worden volstaan met een anti-schimmelzalf. Bij een bacteriële infectie kan antibiotica worden voorgeschreven.
Broze gele nagels kunnen het gevolg zijn van en schimmelinfectie. Door een schimmelinfectie adequaat te behandelen, kunnende nagels herstellen.
Ingegroeide teennagel / Ingroeiende teennagel
Bij een ingroeiende teennagel groei de rand van de teennagel in de huid naar binnen. Hierdoor kan een infectie ontstaan. Deze aandoening is vaak het gevolg van slecht passende schoenen of het verkeerd knippen van de nagels, vaak te kort inknippen van de nagels. De symptomen zijn:- rode, pijnlijke, opgezette huid op de aangedane plek;
- kloofjes in de huid, waaruit helder vocht, bloed of pus kan komen.
De behandeling bestaat uit een warm voetenbad en bescherming van de plek met een steriel gaasje. Verder is het belangrijk passende schoenen te dragen en om de teennagels recht af te knippen in plaats van een boogje. De pedicure kan ook uw klachten verhelpen. In sommige gevallen, bij aanhoudende klachten of een steeds terugkerende ingegroeide teennagel, kan de arts (een deel van) de teennagel verwijderen. Het blootgelegde nagelbed wordt behandeld me fenol om nieuwe aangroei te voorkomen.
Jicht in voet (grote teen) / Bron: Manu5, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Jicht
Jicht wordt gekenmerkt door een plots optredende hevige ontsteking van een gewricht, vooral het basisgewricht van de grote teen. Jicht is een vorm van acute artritis (reuma), die ontstaat doordat kristallen van urinezuur zich in de gewrichten vormen. Jicht is een stofwisselingsziekte waarbij een verhoogd urinezuurgehalte - een afvalproduct - in het bloed. Een overmaat leidt tot de afzetting van urinezuurkristallen in meestal één gewricht en dan vaak in het eerste stuk van de dikke teen. De symptomen treden vaak plotseling op en kunnen zijn:- pijn in de grote teen en soms ook in de enkel en knie;
- het aangedane gewricht is ontstoken, er ontstaat in het gebied een zwelling en de huid vertoont een rode kleur.
- het gewricht is pijnlijk en voelt warm aan.
- In sommige gevallen treedt er koorts op.
Vaak is de aanval na enkele dagen of weken voorbij. Jicht wordt bestreden met geneesmiddelen.
Klompvoet (talipes equinovarus)
Bij een klompvoet is een voet of beide voeten van een pasgeborene misvormd. Deze aangeboren afwijking komt twee keer meer voor bij jongens. Erfelijke factoren spelen een rol. De behandeling begint zo snel mogelijk door methoden toe te passen om de voet geleidelijk aan en zonder te forceren in de juiste stand te krijgen. Vaak is een operatieve correctie noodzakelijk, omdat de klompvoet meestal slecht reageert op redressietechnieken. Een klompvoet zal nooit helemaal genezen.Voetschimmel
Voetschimmel komt zeer vaak voor en er bestaan vele duizenden soorten schimmels. Voetschimmel is een pijnlijke, jeukende infectie die zich verder kenmerkt door gebarsten plekken, kloofjes tussen de tenen. Het tast vooral de huid tussen de tenen aan. In dat geval wordt het ook wel zwemmerseczeem genoemd. Schimmels verspreiden zich door het maken van schimmelsporen en deze zijn vooral te vinden op plekken waar mensen met blote voeten lopen. Schimmels gedijen uitstekend in een vochtige, warme omgeving. Neem daarom de volgende voorzorgsmaatregelen in acht:
Voetschimmel tussen de tenen / Bron: Ellington, Wikimedia Commons (Publiek domein)- droog de voeten goed af na het douchen of baden;
- loop in openbare ruimtes niet op blote voeten - maar doe bijvoorbeeld badslippers aan;
- draag katoenen of wollen sokken dragen (deze voorkomen transpiratie);
- draag schoenen die goed ventileren.
De behandeling gebeurt met een antischimmel geneesmiddel (antimycoticum).
Voetwratten
Voetwratten zitten op de voetzolen en deze uitgroeisels van de huid dringen vaak diep in de huid door als gevolg van de druk van het lichaamsgewicht. Ze worden veroorzaakt door een virusinfectie: het Humaan Papillomavirus.
Voetwratten / Bron: Marionettem Richter67, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)- ze zijn heel zacht en ze kunnen er ruw, knobbelig, bobbelig, sponsachtig c.q. bloemkoolachtige, dik en/of schilferig uitzien;
- ze kunnen bruin of grijs van kleur zijn;
- vaak zijn ze pijnlijk;
- ze zijn wat groter dan gewone wratten;
- ze zijn platter als gevolg van de druk op de voetzool door het lichaamsgewicht;
- ze ontstaan vaak onder drukpunten, zoals de hiel of de bal van de voet;
- in het centrum zijn soms zwarte stipjes in de voetwrat zichtbaar, veroorzaakt door een bloeding in de wrat door de druk die op de wrat wordt uitgeoefend.
De meest gangbare behandeling is bevriezing met vloeibare stikstof die in een wattenstokje op de wrat wordt gebracht. Hierdoor zal de wrat verdwijnen. Bij dieper gelegen wratten zal deze behandeling moeten worden herhaald.
Putjeszolen
Putjeszolen of pitted keratolysis is een veel voorkomende huidaandoening, die wordt gekenmerkt door kratervormige putjes van 1-5 mm in de huid van de voet, vooral op die plekken waar de druk het grootst is en de eeltlaag dik is. De oorzaak van de putjes is een oppervlakkige bacteriële huidinfectie. De aandoening kan worden behandeld met het tweemaal daags aanbrengen van een lokaal antibioticum. Door het nemen van beschermende maatregelen kun je voorkomen dat de huidaandoening weer de kop opsteekt.Wintervoeten
Wintervoeten (of winterhanden) worden veroorzaakt door een slechte doorbloeding van de huid en ontstaan door te lange blootstelling aan kou, waardoor de bloedsomloop in de huid verstoord raakt. Bij wintervoeten zien we gezwollen plekken die bij kou erg pijnlijk zijn en bij warmte treedt jeuk op. In ernstige gevallen treedt er een ontsteking op en ontstaan er blaren, kloven en zweren. De behandeling bestaat uit het vermijden van hevige kou. Vermijdt hete kruiken of andere warmtebronnen, maar gebruik warme voetbekleding.
Schimmelnagel / Bron: Istock.com/BrantLeeMediaKalknagels of schimmelnagels
Een kalknagel is een verdikking van de nagels als gevolg van een schimmelinfectie. Soms vindt ook vervorming van de nagels plaats. De symptomen zijn:- oppervlakkige witte, gele of (rood-)bruine verkleuringen van de nagel;
- een verdikking van de nagel;
- het ophopen van vuil onder de nagel door het gedeeltelijk loslaten van de nagelplaat aan de top van de nagel en het ontstaan van hoornvorming onder de nagelplaat waardoor deze omhoog geduwd wordt;
- schilfervorming;
- vervorming van de nagel;
- broosheid van de nagel.
In de meeste gevallen hoeven schimmelnagels niet behandeld te worden, aangezien deze aandoening medisch gezien weinig kwaad kan. Lokale antischimmel medicijnen helpen onvoldoende tegen schimmelnagels. Voor een effectieve bestrijding van deze aandoening kan gekozen worden voor een behandeling met terbinafine tabletten of itraconazol capsules. Recidief van de schimmelinfectie is echter niet uitgesloten.
Putjes in de nagels
Deze zijn vaak het gevolg van zijn van psoriasis of eczeem. Putjes in de nagels of deukjes in de nagels kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen, zoals alopecia areata, sarcoïdose, schimmelnagel, het syndroom van Reiter en bindweefselaandoeningen.
Gebroken teen / Bron: Dormiraubois, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
