Pijn in de tenen: oorzaken van pijnlijke tenen of teenpijn
Wat is pijn in tenen en wat veroorzaakt pijnlijke tenen of teenpijn? Pijn in je teen is een ongemakkelijk gevoel in één van je tenen. De teen is een uitstekend en onafhankelijk beweegbaar onderdeel van je voet. Elke voet heeft 14 teenkootjes; de grote teen (ook wel 'dikke teen' genoemd) heeft twee teenkootjes, de andere tenen drie. De tenen spelen een belangrijke rol bij het lopen. De teennagel is de harde bescherming op de bovenzijde van een teen en bevat hoornstof. Je tenen bestaan niet alleen uit kootjes, maar ook uit gewrichten, spieren, pezen, ligamenten, zenuwen en bloedvaten. Al deze onderdelen van een teen kunnen pijn veroorzaken, bijvoorbeeld als gevolg van een trauma, infectie of een andere oorzaak. Pijn in de teen kan kort duren of constant aanwezig zijn. Pijn in de teen kan bestaan uit een stekend, kloppend, branderig of tintelend gevoel. Pijn in een teen of meerdere tenen kan behoorlijk invaliderend zijn. De belangrijkste oorzaak van pijn in tenen passeren de revue.
Pijn in de tenen: wanneer elke stap pijn doet
Je tenen lijken misschien onopvallend, maar zodra ze pijn doen, krijgen ze je volle aandacht. Elke stap wordt een uitdaging en je voelt elk puntje van je voeten bij elke beweging. Pijn in de tenen kan op zoveel verschillende manieren opkomen: van een vervelende zeurende pijn tot een scherp, brandend gevoel dat je uit balans haalt. Je voeten dragen je de hele dag door, dus als je tenen protesteren, weet je dat er iets mis is.
Misschien heb je last van wintertenen, waar je tenen rood en gezwollen worden door de kou. Of misschien ben je iets te hard gestoten en zit je nu met een gekneusde of gebroken teen die elke stap moeilijk maakt. En wie kent de pijn van een ingroeiende teennagel niet? Die stekende pijn die je voelt bij elke aanraking van je schoen kan je dag compleet verpesten.
Dan heb je nog aandoeningen zoals hallux valgus, waarbij je grote teen scheef gaat staan, of de nare hamer- of klauwtenen, die zorgen voor pijn en zelfs vervorming. En vergeet niet de scherpe, branderige pijn die door je tenen kan schieten door Mortons neuroom, een beknelde zenuw die het je bijna onmogelijk maakt om normaal te lopen. Zelfs aandoeningen zoals jicht, voetschimmel, of een nagelriemontsteking kunnen je tenen flink te grazen nemen, en dat voel je bij elke stap.
Of het nu gaat om iets simpels als eeltplekken of likdoorns, of iets ernstigers zoals artrose of pijnlijke neuropathie bij diabetes, één ding is zeker: als je tenen pijn doen, eist dat direct je aandacht op. Je tenen lijken misschien klein, maar ze zijn groot in hun impact op je welzijn. Tijd om goed voor ze te zorgen en die pijn serieus te nemen – want met blije tenen loop je een stuk lichter door het leven!
Oorzaken van pijnlijke tenen of teenpijn
Mogelijke oorzaken van pijn in de tenen zijn:
Pijn in tenen door wintertenen
Wintertenen zijn kleine, jeukende, pijnlijke paarsrode zwellingen die zich ontwikkelen op de bovenkant van je tenen. Vaak is het een abnormale reactie op kou. Het is een vervelende, maar onschuldige aandoening die vanzelf wegtrekt.
Pijn in teen door gebroken teen
Een
gebroken teen komt relatief vaak voor en is vaak een gevolg van een verwonding of trauma. Symptomen van een
gebroken teen zijn pijn, zwelling of stijfheid, bloeduitstorting, soms gevoelsstoornissen in de teen en moeilijk kunnen lopen als de grote teen is gebroken. Een gebroken kleine teen geeft vaak veel minder klachten en problemen.
Gekneusde teen
Bij een
gekneusde teen of verstuikte teen wordt het botvlies en banden rond de teenkootjes uitgerekt. Dit kan hevige pijn veroorzaken, waardoor de beweeglijkheid kan afnemen. Bij een gekneusde teen kan in veel gevallen worden volstaan met het koelen van de teen met ijsblokjes en relatieve rust. De klachten nemen dan normaal gesproken vrij snel af.
Pijn in grote teen door een turf teen
Een turf teen is een blessure van het hoofdgewricht van de grote teen. De medische benaming is
verstuiking van het metatarsofalangeale gewricht. De oorzaak is dat de grote teen in een extreme positie terechtkomt waardoor druk ontstaat op dit teengewricht. Op het moment van het letsel ervaar je een 'plop' op of rond het metatarsofalangeale gewricht. Je krijgt er plaatselijk last van pijn, zwelling en bloeduitstorting. De aangedane plek is gevoeligheid voor aanraking.
Slijtage grote teen (hallux rigidus)
Hallux is de Latijnse benaming voor 'grote teen' en rigidus betekent 'stijf'. Letterlijk vertaald betekent hallux rigidus dan ook: '
stijve grote teen'. Meestal is dit het gevolg van artrose van het grote teen gewricht. Bij artrose (zie onder) gaat het kraakbeen in kwaliteit achteruit: het wordt dun, brokkelig, of verdwijnt zelfs helemaal. Ofschoon de klachten van een hallux rigidus zich vaak pas na het vijftigste levensjaar manifesteren, kunnen ook jongvolwassenen er last van krijgen. In dat geval is de oorzaak veelal een sportletsel. De belangrijkste klacht van een hallux rigidus is pijn aan het grote teen gewricht, hetgeen gepaard kan gaan met ochtendstijfheid en pijn bij de eerste stappen met lopen, zogeheten 'startpijn'.
Eeltplekken en likdoorns
Een
likdoorn, ook wel eksteroog genoemd, is een pijnlijke eeltplek of -pit, die kan voorkomen onder de voet of op of tussen de tenen. De lastpak ontstaat door toegenomen eeltvorming op een plek waar de huid blootstaat aan druk, bijvoorbeeld door slecht passend schoeisel. Er ontstaat een eeltlaag en deze boort zich (puntvormig) in het vlees en dit veroorzaakt pijn tijdens wandelen, hardlopen, sporten, enz.
Ingegroeide teennagel /
Bron: Uruz08, Wikimedia Commons (GFDL)Ingroeiende teennagel
Een
ingegroeide teennagel is een pijnlijke aandoening waarbij een deel van de nagel in de huid dringt. Dit kan tot een ontsteking leiden. Een ingegroeide teennagel wordt vooral gezien bij een grote teen. Er kunnen allerlei oorzaken zijn dat een nagel ingroeit, bijvoorbeeld te nauw of te smal schoeisel, waardoor de tenen tegen elkaar aan gedrukt worden en de nagel niet normaal kan groeien. Het kan ook aan de bouw van de teen liggen, bijvoorbeeld doordat deze licht gekanteld is, met als gevolg dat bij het lopen een nagelrand in de huid drukt. Voorts kan het te kort inknippen van de nagel in de hoekjes aanleiding geven voor een ingegroeide teennagel.
Hallux valgus (scheefstaande grote teen)
Een zere teen kan ook komen door een hallux valgus. Dit betekent dat de grote teen niet meer rechtstaat, maar schuin naar buiten, in de richting van de tweede teen. Des te schever de teen, des te meer pijn je ervaart. Het is niet precies duidelijk wat de oorzaak is van een hallux valgus. Erfelijkheid lijkt echter in sommige gevallen een rol te spelen. Voorts wordt het geassocieerd met het dragen van nauw schoeisel of hoge hakken.
Hamertenen / klauwtenen
Klauwtenen en hamertenen worden vaak door elkaar gebruikt, maar het zijn verschillende aandoening die op elkaar lijken. Een
hamerteen verwijst naar de situatie waarbij het eerste gewrichtje in een teen gebogen is en het andere overstrekt. Het middelste gewrichtje van de teen is dan omhoog en krom vergroeid. Een klauwteen verwijst naar de situatie waarbij de eerste twee teenkootjes van een teen in een onnatuurlijke hoek staan ten opzichte van elkaar. Bij een klauwteen raakt het uiteinde van de teen dan de grond. Het heeft wel wat weg van een klauwstand, vandaar de benaming.
Hoge hakken kunnen het Mortons neuroom veroorzaken /
Bron: Jill111, PixabayBranderige pijn in voorvoet en tenen door Mortons neuroom
Het Mortons neuroom is een verdikking of beklemming in de gevoelszenuw van de tenen. Het Mortons neuroom zit meestal tussen de derde en vierde teen, vanaf de grote teen gerekend. Deze aandoening ontstaat vaak door het door het dragen van te smalle schoenen of te hoge hakken. De aandoening wordt vaker gezien bij vrouwen. Een branderige pijn in de
voorvoet en de tenen, is de belangrijkste klacht.
Pijn in grote teen door jicht
Jicht is een reumatische ziekte waarbij een acute ontsteking van gewrichten optreedt als gevolg van het neerslaan van urinezuurkristallen in de gewrichten. Dit komt doordat de stofwisseling in het lichaam niet neer behoren verloopt, als gevolg waarvan urinezuur zich ophoopt. Een eerste jichtaanval gaat vaak over in chronische jicht. De eerste klacht bij jicht is het plotseling ontstaan van een warm, rood,
gezwollen en pijnlijk gewricht. Bij jicht gaat het meestal om het basisgewricht van de grote teen.
Tintelingen door fenomeen van Raynaud
Het
fenomeen van Raynaud is een vaataandoening, waarbij je tenen en vingers tijdelijk minder goed doorbloed zijn wat komt doordat de vaatwandspiertjes samentrekken. Dit wordt vooral uitgelokt door koude of (hevige) emoties, zoals angst, agitatie of opwinding. Door de slechte doorbloeding kleuren tenen en/of vingers eerst wit, vervolgens blauw en ten slotte rood of paars. Je tenen kunnen ook verdoofd en koud aanvoelen. Als de doorbloeding weer goed op gang komt, dan krijg je
tintelingen en zwellingen. De pijn wordt tijdelijk erger. Een dergelijke aanval duurt enkele minuten tot soms zelfs uren. De klachten zijn weliswaar hinderlijk, maar kunnen geen kwaad.
Pijnlijke tenen door voetschimmel /
Bron: Ellington, Wikimedia Commons (Publiek domein)Pijnlijke tenen door voetschimmel
Voetschimmel is een veel geziene huidaandoening, dat wordt veroorzaakt door schimmels die de hoornlaag van de opperhuid aantasten. Er ontstaat een ontstekingsreactie met als gevolg schilfering, een
branderig gevoel en (pijnlijke) kloofjes tussen de tenen. Ook kunnen er (ingedroogde) jeukende
blaasjes aan de voetzolen ontstaan of rode schilferende huidafwijkingen. De nagels van de tenen kunnen eveneens zijn aangedaan. Dit wordt
schimmelnagel genoemd.
Pijnlijke neuropathie bij diabetes
Als bij een
diabetespatiënt de bloedsuiker regelmatig te hoog is, kunnen zenuwen beschadigd raken. Dit wordt
zenuwschade of neuropathie genoemd. De gevoelsstoornissen beginnen normaal gesproken in de tenen of aan de voetzolen. Vaak wordt deze vorm van pijn ervaren als scherp, stekend,
brandend of zeurend. Het wordt soms ook vergeleken met speldenprikken of messteken. Sommige mensen ervaren contact met kleren of lakens als pijnlijk.
Pijn in teen door artrose
Artrose is een chronische gewrichtsstoornis waarbij het gewrichtskraakbeen in kwaliteit achteruit gaat. Na verloop van tijd kan het kraakbeen zelfs geheel, waarbij het aangrenzende bot toeneemt. Artrose kenmerkt zich door pijn (
gewrichtspijn), stijfheid en functieverlies. Artrose kan zich ook voordoen in de tenen.
Nagelriemontsteking
Een
nagelriemontsteking is een ontsteking van de huidplooi rondom een vinger- of teennagel. Bij een nagelriemontsteking ontstaat een rode en (druk-)pijnlijke zwelling aan één kant van de nagelwal. Daarbij ontstaat er ook pusvorming in de nagelwal of onder de nagel. Indien onbehandeld, kan de nagel loslaten van het nagelbed en er op den duur zelfs afvallen.
Tenen doen pijn door stijve platvoeten
Er worden twee soorten platvoeten onderscheiden: de soepele en de stijve platvoet. De soepele platvoet komt het meeste voor. Hierbij zakken de voeten als je plat op de grond staat. Ga je op je tenen staan, dan zie je door het aanspannen van de spieren wel een mooie voetboog. Bij de stijve platvoet blijft je voet plat als je op je tenen staat.
Risicogroepen en -factoren: wie loopt meer kans op pijnlijke tenen?
Pijn in de tenen lijkt misschien iets wat iedereen wel eens meemaakt, maar er zijn bepaalde groepen die extra vatbaar zijn voor deze vervelende klachten. Of je nu te maken hebt met overbelasting, een verkeerde houding of een medische aandoening, de kans op pijn in je tenen wordt door verschillende factoren beïnvloed. Dus, wie loopt er meer kans op die pijnlijke, zeurende tenen? Tijd om dat uit te pluizen!
De schoenenverslaafden: stijl boven comfort?
We kennen allemaal de liefde voor mooie schoenen, maar als je dagelijks op hoge hakken of strakke sneakers loopt, loop je ook het risico op pijnlijke tenen. Slecht passend schoeisel is een van de grootste boosdoeners voor problemen zoals likdoorns, eeltplekken en ingroeiende teennagels. Schoenen die je tenen in de verdrukking brengen, kunnen leiden tot scheefstand (hallux valgus) en zelfs hamertenen. Stijl is geweldig, maar comfort moet ook op je lijstje staan!
Sportievelingen: fanatiek, maar niet zonder risico’s
Als je fanatiek sport, vooral bij activiteiten zoals hardlopen, dansen of voetbal, zijn je tenen constant onder druk. Blessures zoals een turfteen, gekneusde tenen of een stressfractuur kunnen zomaar opduiken. Overbelasting en onvoldoende herstel kunnen leiden tot slijtage van je gewrichten, zoals hallux rigidus, waarbij je grote teen stijf en pijnlijk wordt. Je tenen houden van actie, maar ze hebben ook rust en goede ondersteuning nodig!
De koukleumen: wanneer de winter toeslaat
Als je gevoelig bent voor kou, is de kans op wintertenen groot. Mensen die veel buiten werken of sporten in koude temperaturen kunnen te maken krijgen met die vervelende, rode en gezwollen tenen. Ook mensen met het fenomeen van Raynaud, waarbij de bloedvaten in de tenen te heftig reageren op kou, lopen extra risico. De kou zorgt voor een slechte doorbloeding, wat kan leiden tot tintelende of pijnlijke tenen.
Mensen met medische aandoeningen: een extra kwetsbare groep
Als je lijdt aan diabetes, heb je meer kans op neuropathie, waarbij de zenuwen in je tenen worden aangetast, wat kan leiden tot brandende pijn of gevoelloosheid. Mensen met artrose of jicht zijn ook gevoeliger voor pijnlijke tenen door ontsteking of slijtage van het gewrichtskraakbeen. Deze medische aandoeningen maken de tenen extra kwetsbaar, waardoor ze sneller protesteren bij de minste overbelasting.
De erfelijke belasting: het zit in de familie
Sommige mensen hebben simpelweg pech door hun genen. Als hallux valgus of hamertenen in de familie voorkomen, is de kans groter dat ook jouw tenen vroeg of laat scheef gaan staan. Erfelijkheid kan een belangrijke risicofactor zijn voor het ontwikkelen van misvormingen en pijnklachten aan de voeten.
Bijkomende symptomen bij teenpijn
Pijn in je tenen komt vaak samen met andere symptomen die je helpen begrijpen wat er aan de hand is. Hier zijn enkele veelvoorkomende bijkomende klachten die je mogelijk kunt ervaren bij teenpijn:
- Roodheid en zwelling: Ontsteking van de huid of gewrichten kan ervoor zorgen dat je teen rood en opgezwollen aanvoelt.
- Stijfheid in de gewrichten: Moeite om je tenen soepel te bewegen, vooral bij aandoeningen zoals artrose of jicht.
- Branderig gevoel: Een scherpe, branderige pijn kan duiden op een zenuwprobleem zoals Mortons neuroom of neuropathie.
- Tintelingen of gevoelloosheid: Dit kan een teken zijn van zenuwcompressie of circulatieproblemen, zoals het fenomeen van Raynaud.
- Blauwe of paarse verkleuring: Kan wijzen op een slechte bloedcirculatie, vaak gezien bij wintertenen of Raynaud.
- Blaren of eeltvorming: Dit komt vaak door slecht passende schoenen of overmatige wrijving tijdens het lopen.
- Pijn bij aanraking of druk: Een ingegroeide teennagel of likdoorn kan zorgen voor intense pijn bij het uitoefenen van druk.
- Verminderde bewegingsvrijheid: Bij ernstige gewrichtsproblemen zoals hallux rigidus kan de bewegingsvrijheid van je teen sterk beperkt zijn.
- Warmte rond het gewricht: Vaak een teken van een ontsteking, bijvoorbeeld bij jicht of een infectie.
Onderzoek en diagnose
Pijn in je tenen kan je flink in de weg zitten, maar wat is de oorzaak? Om daar achter te komen, is een grondig onderzoek en een goede diagnose essentieel. Je tenen mogen dan klein zijn, ze geven duidelijke signalen af als er iets mis is. Hoe ontdekt je arts wat er aan de hand is en wat kan er gedaan worden om de pijn te verlichten?
Het gesprek: vertel je verhaal
Het begint altijd met een goed gesprek. Je arts zal je vragen stellen over je klachten: wanneer begon de pijn, is het constant of komt het en gaat het, en voelt het scherp, zeurend of brandend aan? Heb je misschien een blessure gehad, of draag je vaak strakke schoenen? Dit gesprek helpt om alvast een eerste beeld te vormen van de mogelijke oorzaken van je teenpijn.
Het lichamelijk onderzoek: even goed kijken en voelen
Na het gesprek is het tijd voor het lichamelijke onderzoek. De arts zal je tenen en voeten nauwkeurig bekijken en voelen of er zwelling, roodheid of warmte is – allemaal tekenen van ontsteking. Ook wordt gecontroleerd of er likdoorns, eelt of een ingegroeide nagel te zien zijn. Kan je je tenen nog soepel bewegen, of is er sprake van stijfheid? Het lichamelijk onderzoek helpt de arts om te bepalen of de pijn uit het gewricht, de huid of misschien de zenuwen komt.
Röntgenfoto of scan: een kijkje van binnen
Als de oorzaak niet direct duidelijk is, kan je arts besluiten om verder te kijken met een röntgenfoto of MRI-scan. Hiermee kunnen onderliggende problemen zoals een breuk, artrose of zelfs een beknelde zenuw aan het licht komen. Soms ligt de oorzaak diep in het bot of gewricht verborgen, en deze beelden helpen om precies te zien waar het misgaat.
Bloedonderzoek: is er een ontsteking of iets anders aan de hand?
Als er een vermoeden is van een ontstekingsziekte zoals jicht of een auto-immuunziekte, kan bloedonderzoek uitkomst bieden. Hierbij wordt gekeken naar ontstekingswaarden en specifieke stoffen in je bloed die kunnen wijzen op jicht, diabetes of artritis. Dit onderzoek helpt om te zien of er sprake is van een onderliggende aandoening die de pijn in je tenen veroorzaakt.
Druktests en bewegingsonderzoek: hoe reageren je tenen?
Bij bepaalde aandoeningen, zoals het carpaal tunnelsyndroom of Mortons neuroom, kan een druktest worden uitgevoerd. Hierbij wordt voorzichtig druk uitgeoefend op je tenen en de zenuwen in je voet om te zien of dit de pijn opwekt. Ook wordt gekeken hoe goed je tenen bewegen en of er beperkingen zijn die duiden op gewrichtsproblemen zoals artrose.
De diagnose: wat is de oorzaak?
Na alle onderzoeken en tests kan je arts de puzzelstukjes bij elkaar leggen. Heb je misschien last van een eenvoudige oorzaak zoals een ingegroeide teennagel of eeltplek? Of speelt er iets complexers zoals een zenuwbeknelling, artrose of jicht? Zodra de diagnose is gesteld, kan je arts de juiste behandeling voorstellen, van simpele oplossingen zoals steunzolen of aangepaste schoenen tot meer ingrijpende behandelingen zoals medicijnen of zelfs een operatie.
Behandeling van pijn in de tenen
Pijn in je tenen kan je flink belemmeren, maar gelukkig zijn er verschillende manieren om weer pijnvrij door het leven te gaan. Hier zijn de belangrijkste behandelopties voor teenpijn:
- Rust en bescherming: Geef je tenen de kans om te herstellen door even rustig aan te doen. Draag comfortabele schoenen die niet knellen en zorg ervoor dat je tenen voldoende ruimte hebben om te bewegen.
- IJs en warmte: Bij zwelling of ontsteking kan het toepassen van ijs helpen om de pijn te verminderen. Heb je last van stijve of pijnlijke gewrichten? Dan kan warmte juist wonderen doen om je spieren en gewrichten te ontspannen.
- Medicatie: Over-the-counter pijnstillers zoals paracetamol of ibuprofen kunnen verlichting bieden bij milde tot matige pijn. Bij aandoeningen zoals jicht of artritis kunnen sterkere ontstekingsremmers nodig zijn, voorgeschreven door je arts.
- Steunzolen of orthopedische schoenen: Als je tenen pijn doen door een verkeerde stand of druk, kunnen steunzolen of aangepaste schoenen de juiste ondersteuning bieden. Ze verdelen het gewicht beter over je voet en verminderen de druk op je tenen.
- Pedicure of voetverzorging: Bij problemen zoals likdoorns, eeltplekken of ingroeiende teennagels kan een professionele pedicure verlichting bieden. Regelmatig je voeten laten verzorgen kan helpen om toekomstige problemen te voorkomen.
- Fysiotherapie of oefeningen: Soms is het versterken en stretchen van de spieren rondom je tenen de sleutel tot pijnverlichting. Een fysiotherapeut kan je helpen met specifieke oefeningen die de mobiliteit van je tenen verbeteren en de druk op je gewrichten verminderen.
- Injecties of operaties: In ernstige gevallen, zoals bij een zenuwbeknelling of hardnekkige artrose, kan een arts injecties met corticosteroïden of een kleine operatie overwegen om de oorzaak van de pijn weg te nemen.
- Behandeling van onderliggende aandoeningen: Als je teenpijn veroorzaakt wordt door een aandoening zoals diabetes, jicht of artrose, is het belangrijk om die onderliggende aandoening goed te behandelen met de juiste medicatie en leefstijlaanpassingen.
Prognose
De vooruitzichten voor teenpijn hangen sterk af van de oorzaak en hoe snel je ingrijpt. Gelukkig is de prognose voor de meeste vormen van teenpijn goed, vooral als je de juiste behandeling tijdig start.
Bij tijdelijke klachten zoals een gekneusde teen, eeltplekken of ingroeiende nagels, kun je vaak binnen enkele weken verlichting verwachten, vooral als je rust neemt en zorgt voor goede voetverzorging. Met aanpassingen in schoeisel en eventuele medicatie verdwijnt de pijn vaak vanzelf.
Als je te maken hebt met aandoeningen zoals jicht, artrose of neuropathie door diabetes, is de prognose afhankelijk van hoe goed de onderliggende aandoening wordt beheerd. Met de juiste medicatie en aanpassingen in je levensstijl kun je de pijn onder controle houden en verdere schade voorkomen. Het gaat hierbij vaak om een langetermijnaanpak, maar met goede zorg is het zeker mogelijk om de klachten te verminderen.
Bij structurele problemen zoals hallux valgus, hamertenen of een zenuwbeknelling, kan de prognose variëren. In sommige gevallen kunnen steunzolen of fysiotherapie al veel verbetering brengen. Is er echter sprake van ernstige misvorming of aanhoudende pijn, dan kan een chirurgische ingreep nodig zijn om het probleem definitief op te lossen. De meeste mensen herstellen goed na een operatie, met een aanzienlijke vermindering van de pijn en verbetering van de mobiliteit.
Kortom, de vooruitzichten zijn vaak positief, zolang je op tijd actie onderneemt. Met de juiste diagnose en behandeling kun je de meeste vormen van teenpijn effectief verlichten en weer zonder zorgen op je tenen dansen!
Lees verder