Kleurloze urine: oorzaken van doorzichtige urine of plas

Last van waterige of kleurloze urine? Normaal gesproken is je urine helder en lichtgeel van kleur, som felgeel. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen. Urine die geen kleur heeft, hoeft niet op een probleem te wijzen. Urine die eruit ziet als zuiver water en waarbij de gele kleur ontbreekt (waterige urine), kan erop wijzen dat je goed gehydrateerd bent en dat je nieren gezond zijn. Je lichaam kan echter ook overgehydrateerd raken en dit resulteert soms in een watervergiftiging. Veel drinken is gezond voor je lichaam, maar te veel water kan gevaarlijk zijn, omdat het essentiële elektrolyten verdunt in het lichaam. Grote hoeveelheden kleurloze urine kan een symptoom zijn van diabetes insipidus, waarbij de nieren niet in staat zijn vocht vast te houden. Diabetes insipidus moet niet verward worden met diabetes mellitus, waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer zelf kan regelen. Bij slecht ingestelde diabetes kan de urine overigens ook lichter zijn, evenals bij slecht werkende nieren.

• Lichtgele, heldere urine
• Kleurloze urine door veel drinken
• In korte tijd veel drinken
• Watervergiftiging
• Doorzichtige urine door diuretica (plaspillen)
• Heldere, kleurloze urine door plaspillen
• Bijwerkingen
• Kleurloze of lichte urine door nierziekten
• Diabetes insipidus: kleurloze plas en vaak plassen
• Symptomen diabetes insipidus
• Symptomen bij baby's en jonge kinderen
• Wat te doen bij waterige urine?

Lichtgele, heldere urine

De normale kleur van je urine is varieert van lichtgeel tot strogeel en is helder. Als er iets mis is met je lichaam, kan de urine verkleuren naar donkergeel, oranje, roze, rood, groen, blauw, bruin en zelfs zwart. Bij dergelijke afwijkende kleuren van je urine, is het belangrijk je huisarts te raadplegen. Soms merk je dat de urine kleurloos is. Wat zijn de mogelijke oorzaken van kleurloze urine?

Kleurloze urine door veel drinken

In korte tijd veel drinken

Als je urine vrijwel kleurloos is of heel licht, kan dit komen doordat je veel vloeistoffen hebt gedronken, bijvoorbeeld water. Of het komt door het drinken van vloeistoffen met een hoog vochtafdrijvend gehalte, zoals cafeïne of alcohol. Wanneer je korte tijd veel water drinkt, kan de urine lichtgeel tot vrijwel kleurloos worden. De gele kleur in je urine komt door de nierkleurstof 'urochroom'. Door veel te drinken is je urine veel minder geconcentreerd en is er een veel lagere concentratie urochroom in je plas aanwezig. Dit is op zich niet erg, tenzij je zoveel drinkt dat dit resulteert in een watervergiftiging.

Watervergiftiging

Waterintoxicatie treedt op als gevolg van de zwelling van lichaamscellen. Wanneer hersencellen opzwellen, neemt de druk in de schedel toe. Deze druk zorgt voor de eerste symptomen van watervergiftiging, waaronder:

• Hoofdpijn;
• Misselijkheid en
• Braken.

Ernstige gevallen kunnen ernstigere symptomen veroorzaken, zoals:

• Verhoogde bloeddruk;
• Verwardheid;
• Dubbel zien;
• Slaperigheid;
• Ademhalingsproblemen;
• Spierzwakte en kramp;
• Onvermogen om zintuiglijke informatie te identificeren.

Overtollige vochtophoping in de hersenen wordt hersenoedeem genoemd, wat van invloed is op de hersenstam en verzwakking van het centrale zenuwstelsel. In ernstige gevallen kan waterintoxicatie leiden tot toevallen, hersenbeschadiging, coma en kan het zelfs de dood veroorzaken.

Doorzichtige urine door diuretica (plaspillen)

Heldere, kleurloze urine door plaspillen

Bepaalde medicijnen zoals diuretica, kunnen je urine (vrijwel) kleurloos maken, omdat ze het lichaam dwingen om zich te ontdoen van extra vocht. Plaspillen zorgen ervoor dat de nieren overtollig vocht afvoeren via de urine. Plastabletten worden onder meer voorgeschreven bij hoge bloeddruk, hartfalen, vochtophoping in het lichaam en diabetes.

Bijwerkingen

De nieren produceren meer urine onder invloed van plastabletten. De nieren scheiden daardoor ook extra kalium af. Dit mineraal is belangrijk voor een goede prikkelgeleiding in de spieren en het handhaven van een normale bloeddruk. Als er een kaliumtekort optreedt, raakt de hartspier ontregeld. Eventuele bijwerkingen van plastabletten komen vaak door een kaliumtekort. Je kunt in dat geval last krijgen van spierpijn of zwakte van de spieren in bovenbenen en armen, flinke vermoeidheid, hartkloppingen en hevige buikklachten.

Kleurloze of lichte urine door nierziekten

Kleurloze urine kan een indicator zijn van een nierziekte, als je niet veel water drinkt en je daardoor kleurloze urine hebt. Normaal gesproken stroomt bloed in de nier door de nierslagader en dit wordt vervolgens gefilterd door de nieren. Tijdens dit proces worden afvalstoffen zoals creatinine en urobiline afgevoerd met overtollig vocht, zodat je urine de kenmerkende gele kleur krijgt. Wanneer evenwel de nierfunctie nadelig wordt beïnvloed, worden deze afvalstoffen niet meer uitgescheiden, wat leidt tot kleurloze urine.

Diabetes insipidus: kleurloze plas en vaak plassen

Bij diabetes insipidus produceert je lichaam niet genoeg antidiuretisch hormoon (ADH), ook bekend als vasopressine, of reageert het niet goed op het hormoon. Vasopressine stimuleert de nieren om water terug te sturen naar de weefsels en het bloed, zodat het niet in de urine wordt uitgescheiden. Zonder dit hormoon, wordt te veel urine geproduceerd, en heb je voortdurend dorst.

Symptomen diabetes insipidus

De meest voorkomende tekenen en symptomen van diabetes insipidus zijn:

• extreme dorst;
• uitscheiding van een overmatige hoeveelheid verdunde urine; en
• vaak plassen.

Afhankelijk van de ernst van de aandoening, kan de urineproductie oplopen tot maar liefst circa 15 liter per dag als je tenminste veel vocht drinkt. Gewoonlijk zal een gezonde volwassene gemiddeld ongeveer 1,5 tot 2 liter urine lozen per 24 uur. Andere symptomen kunnen onder meer bestaan uit het 's nachts opstaan om te plassen (nocturie) en bedplassen.

Symptomen bij baby's en jonge kinderen

Zuigelingen en jonge kinderen met diabetes insipidus kunnen de volgende tekenen en symptomen krijgen:

• ontroostbaar huilen;
• moeite met slapen;
• koorts;
• braken;
• diarree;
  Wanneer de huisarts raadplegen? / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages
• vertraagde groei; en
• gewichtsverlies.

Wat te doen bij waterige urine?

Als je waterige, kleurloze of zeer lichte urine niet te wijten is aan te veel vochtinname of medicijnen, is het belangrijk om naar de huisarts te gaan om uit te zoeken waar het mee samenhangt en of er mogelijk sprake is van een nieraandoening.

Lees verder

• Troebele urine: oorzaken troebele plas met een sterke geur
• Donkere urine: oorzaken van donkergekleurde plas
• Donkergele urine: oorzaken van donkergeel gekleurde plas
• Oranje urine: oorzaken van oranje gekleurde urine of plas
• Bruine urine: oorzaken en symptomen donkergekleurde urine