Kleurloze urine: oorzaken van doorzichtige urine of plas

Last van waterige of kleurloze urine? Normaal gesproken is je urine helder en lichtgeel van kleur, som felgeel. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen. Urine die geen kleur heeft, hoeft niet op een probleem te wijzen. Urine die eruit ziet als zuiver water en waarbij de gele kleur ontbreekt (waterige urine), kan erop wijzen dat je goed gehydrateerd bent en dat je nieren gezond zijn. Je lichaam kan echter ook overgehydrateerd raken en dit resulteert soms in een watervergiftiging. Veel drinken is gezond voor je lichaam, maar te veel water kan gevaarlijk zijn, omdat het essentiële elektrolyten verdunt in het lichaam. Grote hoeveelheden kleurloze urine kan een symptoom zijn van diabetes insipidus, waarbij de nieren niet in staat zijn vocht vast te houden. Diabetes insipidus moet niet verward worden met diabetes mellitus, waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer zelf kan regelen. Bij slecht ingestelde diabetes kan de urine overigens ook lichter zijn, evenals bij slecht werkende nieren.

• Lichtgele, heldere urine
• Kleurloze urine door veel drinken
• In korte tijd veel drinken
• Watervergiftiging
• Doorzichtige urine door diuretica (plaspillen)
• Heldere, kleurloze urine door plaspillen
• Bijwerkingen
• Kleurloze of lichte urine door nierziekten
• Diabetes insipidus: kleurloze plas en vaak plassen
• Symptomen diabetes insipidus
• Symptomen bij baby's en jonge kinderen
• Wat te doen bij waterige urine?
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek met de arts
• Urineonderzoek: Wat zegt je plas?
• Bloedonderzoek: Hoe gezond zijn je nieren?
• Beeldvormend onderzoek: Wat speelt zich af in je nieren?
• Behandeling van waterige of kleurloze urine
• Minder water, meer wijsheid
• Breng de elektrolyten terug
• Behandeling van diabetes insipidus
• Houd je nieren en bloedsuikerspiegel in de gaten
• Goede gewoontes: Drink met mate, luister naar je lichaam
• Prognose

Lichtgele, heldere urine

De normale kleur van je urine is varieert van lichtgeel tot strogeel en is helder. Als er iets mis is met je lichaam, kan de urine verkleuren naar donkergeel, oranje, roze, rood, groen, blauw, bruin en zelfs zwart. Bij dergelijke afwijkende kleuren van je urine, is het belangrijk je huisarts te raadplegen. Soms merk je dat de urine kleurloos is. Wat zijn de mogelijke oorzaken van kleurloze urine?

Kleurloze urine door veel drinken

In korte tijd veel drinken

Als je urine vrijwel kleurloos is of heel licht, kan dit komen doordat je veel vloeistoffen hebt gedronken, bijvoorbeeld water. Of het komt door het drinken van vloeistoffen met een hoog vochtafdrijvend gehalte, zoals cafeïne of alcohol. Wanneer je korte tijd veel water drinkt, kan de urine lichtgeel tot vrijwel kleurloos worden. De gele kleur in je urine komt door de nierkleurstof 'urochroom'. Door veel te drinken is je urine veel minder geconcentreerd en is er een veel lagere concentratie urochroom in je plas aanwezig. Dit is op zich niet erg, tenzij je zoveel drinkt dat dit resulteert in een watervergiftiging.

Watervergiftiging

Waterintoxicatie treedt op als gevolg van de zwelling van lichaamscellen. Wanneer hersencellen opzwellen, neemt de druk in de schedel toe. Deze druk zorgt voor de eerste symptomen van watervergiftiging, waaronder:

• Hoofdpijn;
• Misselijkheid en
• Braken.

Ernstige gevallen kunnen ernstigere symptomen veroorzaken, zoals:

• Verhoogde bloeddruk;
• Verwardheid;
• Dubbel zien;
• Slaperigheid;
• Ademhalingsproblemen;
• Spierzwakte en kramp;
• Onvermogen om zintuiglijke informatie te identificeren.

Overtollige vochtophoping in de hersenen wordt hersenoedeem genoemd, wat van invloed is op de hersenstam en verzwakking van het centrale zenuwstelsel. In ernstige gevallen kan waterintoxicatie leiden tot toevallen, hersenbeschadiging, coma en kan het zelfs de dood veroorzaken.

Doorzichtige urine door diuretica (plaspillen)

Heldere, kleurloze urine door plaspillen

Bepaalde medicijnen zoals diuretica, kunnen je urine (vrijwel) kleurloos maken, omdat ze het lichaam dwingen om zich te ontdoen van extra vocht. Plaspillen zorgen ervoor dat de nieren overtollig vocht afvoeren via de urine. Plastabletten worden onder meer voorgeschreven bij hoge bloeddruk, hartfalen, vochtophoping in het lichaam en diabetes.

Bijwerkingen

De nieren produceren meer urine onder invloed van plastabletten. De nieren scheiden daardoor ook extra kalium af. Dit mineraal is belangrijk voor een goede prikkelgeleiding in de spieren en het handhaven van een normale bloeddruk. Als er een kaliumtekort optreedt, raakt de hartspier ontregeld. Eventuele bijwerkingen van plastabletten komen vaak door een kaliumtekort. Je kunt in dat geval last krijgen van spierpijn of zwakte van de spieren in bovenbenen en armen, flinke vermoeidheid, hartkloppingen en hevige buikklachten.

Kleurloze of lichte urine door nierziekten

Kleurloze urine kan een indicator zijn van een nierziekte, als je niet veel water drinkt en je daardoor kleurloze urine hebt. Normaal gesproken stroomt bloed in de nier door de nierslagader en dit wordt vervolgens gefilterd door de nieren. Tijdens dit proces worden afvalstoffen zoals creatinine en urobiline afgevoerd met overtollig vocht, zodat je urine de kenmerkende gele kleur krijgt. Wanneer evenwel de nierfunctie nadelig wordt beïnvloed, worden deze afvalstoffen niet meer uitgescheiden, wat leidt tot kleurloze urine.

Diabetes insipidus: kleurloze plas en vaak plassen

Bij diabetes insipidus produceert je lichaam niet genoeg antidiuretisch hormoon (ADH), ook bekend als vasopressine, of reageert het niet goed op het hormoon. Vasopressine stimuleert de nieren om water terug te sturen naar de weefsels en het bloed, zodat het niet in de urine wordt uitgescheiden. Zonder dit hormoon, wordt te veel urine geproduceerd, en heb je voortdurend dorst.

Symptomen diabetes insipidus

De meest voorkomende tekenen en symptomen van diabetes insipidus zijn:

• extreme dorst;
• uitscheiding van een overmatige hoeveelheid verdunde urine; en
• vaak plassen.

Afhankelijk van de ernst van de aandoening, kan de urineproductie oplopen tot maar liefst circa 15 liter per dag als je tenminste veel vocht drinkt. Gewoonlijk zal een gezonde volwassene gemiddeld ongeveer 1,5 tot 2 liter urine lozen per 24 uur. Andere symptomen kunnen onder meer bestaan uit het 's nachts opstaan om te plassen (nocturie) en bedplassen.

Symptomen bij baby's en jonge kinderen

Zuigelingen en jonge kinderen met diabetes insipidus kunnen de volgende tekenen en symptomen krijgen:

• ontroostbaar huilen;
• moeite met slapen;
• koorts;
• braken;
• diarree;
  Wanneer de huisarts raadplegen? / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages
• vertraagde groei; en
• gewichtsverlies.

Wat te doen bij waterige urine?

Als je waterige, kleurloze of zeer lichte urine niet te wijten is aan te veel vochtinname of medicijnen, is het belangrijk om naar de huisarts te gaan om uit te zoeken waar het mee samenhangt en of er mogelijk sprake is van een nieraandoening.

Onderzoek en diagnose

Als je merkt dat je urine zo helder is als water, dan kan dat in eerste instantie onschuldig lijken. Nochtans is het het goed om even stil te staan bij wat je lichaam je probeert te vertellen. Zeker als je plas keer op heer kleurloos is. Het begint vaak met een simpel bezoek aan de huisarts, die zal willen weten hoeveel je drinkt, hoe vaak je moet plassen en of je nog andere klachten hebt, zoals vermoeidheid of een droge mond. Alles draait om het ontdekken van de balans tussen gezond gehydrateerd zijn en te veel vocht in je lichaam.

Vraaggesprek met de arts

De eerste stap in de diagnose is een goed gesprek met je arts. Drink je veel water of sport je veel, waardoor je denkt dat je misschien overmatig gehydrateerd bent? Misschien ben je constant dorstig en moet je vaak naar de wc rennen – dit kan een eerste aanwijzing zijn dat je nieren misschien iets te hard aan het werk zijn. De arts zal ook vragen of je medicijnen gebruikt of andere gezondheidsproblemen hebt, zoals diabetes.

Urineonderzoek: Wat zegt je plas?

Daarna volgt een urineonderzoek. Hierbij wordt gekeken naar de samenstelling van je urine, waaronder de concentratie van bepaalde stoffen zoals elektrolyten, suiker en afvalstoffen. Als je urine extreem waterig is, kan dit duiden op overhydratie of een probleem met je nieren, zoals diabetes insipidus. Dit onderzoek geeft vaak snel duidelijkheid over wat er aan de hand is en of er verdere stappen nodig zijn.

Bloedonderzoek: Hoe gezond zijn je nieren?

Soms zal je arts ook een bloedonderzoek laten uitvoeren. Hierbij wordt gekeken naar de werking van je nieren en naar je elektrolytenbalans. Dit is belangrijk, omdat te veel drinken de concentratie van natrium en andere belangrijke stoffen in je bloed kan verlagen, wat kan leiden tot watervergiftiging. De bloedtest laat ook zien of er mogelijk sprake is van diabetes mellitus, waarbij je lichaam de bloedsuiker niet goed reguleert.

Beeldvormend onderzoek: Wat speelt zich af in je nieren?

Als er nog meer duidelijkheid nodig is, kan de arts besluiten een echografie of CT-scan van je nieren te laten maken. Dit geeft een gedetailleerd beeld van je nieren en helpt om problemen zoals nierfalen of andere structurele problemen uit te sluiten.

Behandeling van waterige of kleurloze urine

Als je urine eruitziet als helder water, is dat je lichaam dat fluistert dat er iets uit balans is. Gelukkig kun je met een paar simpele aanpassingen de kleur van je urine weer laten stralen in dat gezonde, lichtgele tintje. Of het nu gaat om iets minder drinken, je elektrolyten op peil brengen of het aanpakken van een onderliggende aandoening zoals diabetes insipidus – jouw lichaam is klaar om weer in harmonie te komen. Hier is hoe je dat doet:

Minder water, meer wijsheid

Ben je een echte waterdrinker? Goed dat je gehydrateerd blijft, maar te veel van het goede kan je lichaam in de war brengen. Overhydratie kan ervoor zorgen dat je belangrijke mineralen, zoals natrium, uitspoelt en je urine kleurloos maakt. De oplossing? Een beetje minder drinken. Klinkt simpel, en dat is het ook! Luister naar je dorstsignalen in plaats van de klok en zie hoe je urine weer een gezonde glans krijgt.

Breng de elektrolyten terug

Wanneer je lichaam door al dat water belangrijke elektrolyten verliest, is het tijd om de balans te herstellen. Voeg wat extra zouten toe aan je dieet of kies voor een sportdrankje boordevol elektrolyten. Hierdoor krijg je weer de juiste balans tussen vocht en mineralen, zodat je lichaam in topvorm blijft en je urine weer normaal wordt. Voeding kan een echte superkracht zijn!

Behandeling van diabetes insipidus

Als de diagnose diabetes insipidus is gesteld, kan je lichaam moeite hebben om vocht vast te houden. Maar geen zorgen, er zijn medicijnen zoals desmopressine die je nieren weer leren om vocht beter vast te houden. Zo krijg je weer controle over je vochtbalans en zeg je vaarwel tegen die kleurloze plas. Het duurt niet lang voordat je weer in het juiste ritme zit.

Houd je nieren en bloedsuikerspiegel in de gaten

Heb je te maken met diabetes mellitus of nierproblemen? Dan is de behandeling iets intensiever. Door je bloedsuikerspiegel goed onder controle te houden met de juiste medicatie en voeding, of door je nieren te ondersteunen, zorg je ervoor dat je lichaam weer optimaal functioneert. En het mooiste is: als je eenmaal je bloedsuiker of nieren op orde hebt, volgt je urine vanzelf!

Goede gewoontes: Drink met mate, luister naar je lichaam

De sleutel tot succes? Gewoon goed luisteren naar je lichaam. Drink wanneer je dorst hebt, maar voel je niet verplicht om elke minuut een slok te nemen. Je lichaam weet precies wanneer het genoeg is. En door goed te eten, voldoende te rusten en op tijd naar de wc te gaan, zorg je ervoor dat je lichaam je altijd het juiste seintje geeft.

Prognose

Het goede nieuws? De prognose voor waterige of kleurloze urine is bijna altijd positief! Zodra je de oorzaak hebt aangepakt – of dat nu simpelweg minder drinken is of een onderliggende aandoening zoals diabetes insipidus of nierproblemen behandelen – komt je lichaam snel weer in balans. Met de juiste zorg en aandacht zal je urine binnen de kortste keren terugkeren naar die gezonde, lichtgele tint, en voel je je energieker en meer in tune met je lichaam.

Als je hebt ontdekt dat je gewoon iets te veel water dronk, zul je binnen een paar dagen merken dat je urine zijn normale kleur terugkrijgt. Is er iets meer aan de hand, zoals een probleem met je nieren of bloedsuikerspiegel, dan kan de behandeling iets langer duren, maar ook dan is het herstel in zicht. Zodra je de juiste behandeling volgt, of dat nu medicijnen zijn of een aanpassing in je voeding, kun je rekenen op een terugkeer naar je gezonde, energieke zelf.

Lees verder

• Troebele urine: oorzaken troebele plas met een sterke geur
• Donkere urine: oorzaken van donkergekleurde plas
• Donkergele urine: oorzaken van donkergeel gekleurde plas
• Oranje urine: oorzaken van oranje gekleurde urine of plas
• Bruine urine: oorzaken en symptomen donkergekleurde urine