Beriberi: Thiaminetekort (vit. B1) met hart- of zenuwschade

Beriberi is een aandoening die ontstaat door een tekort aan thiamine (vitamine B1) in het lichaam. Deze ziekte kan voortkomen uit ondervoeding, alcoholmisbruik, of andere factoren. Symptomen van beriberi omvatten vermoeidheid, kortademigheid en stijfheid van de benen. Afhankelijk van de vorm van de ziekte kan beriberi het hart of het zenuwstelsel aantasten, wat leidt tot een breed scala aan symptomen. Een diagnose wordt gesteld via bloed- en urineonderzoek, en de behandeling bestaat meestal uit thiaminesupplementen. Met een tijdige behandeling kunnen de symptomen vaak aanzienlijk verbeteren, hoewel vertraagde diagnose en behandeling kunnen leiden tot ernstige, soms onomkeerbare complicaties.

• Het belang van thiamine
• Epidemiologie van beriberi
• Prevalentie wereldwijd
• Epidemiologie in specifieke bevolkingsgroepen
• Regionale verschillen
• Mechanisme
• Rol van thiamine in het metabolisme
• Effecten op het zenuwstelsel
• Effecten op het hart
• Oorzaken: Tekort aan thiamine
• Vormen van beriberi
• Risicofactoren
• Slecht voedingspatroon
• Alcoholisme
• Malabsorptie en medische aandoeningen
• Risicogroepen
• Ouderen
• Zwangere vrouwen
• Patiënten met chronische ziekten
• Symptomen: Droge en natte vorm
• Alarmsymptomen
• Neurologische symptomen
• Hartproblemen
• Algemene symptomen
• Diagnose en onderzoek
• Behandeling met thiaminesupplementen
• Prognose
• Complicaties van thiaminetekort
• Preventie van beriberi
• Praktische tips voor het leven met beriberi
• Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vitamine B1
• Gebruik thiamine-supplementen volgens het advies van je arts
• Monitor hart- en ademhalingsgezondheid
• Beperk de inname van alcohol
• Houd je energie op peil met kleine, frequente maaltijden
• Raadpleeg je arts voor verdere opvolging
• Misvattingen rond beriberi
• Beriberi komt alleen voor bij mensen die extreem slecht eten
• Beriberi is een zeldzame ziekte in de moderne tijd
• Beriberi komt alleen voor in tropische landen
• Beriberi is een gevolg van alleen onvoldoende voedselinname
• Alle vormen van beriberi hebben dezelfde symptomen
• Beriberi is altijd direct te genezen met vitamine B1-supplementen
• Beriberi is geen probleem voor mensen die een gevarieerd dieet volgen

Het belang van thiamine

Thiamine speelt een cruciale rol in de stofwisseling van suiker en is essentieel voor de goede werking van zenuwcellen. Vitamine B1 komt voor in de volgende voedingsmiddelen:

• groenten (bladgroenten, bieten, aardappelen)
• melk en zuivelproducten
• sinaasappel- en tomatensap
• peulvruchten (linzen, sojabonen, noten, zaden)
• vlees, vis, gevogelte, en eieren
• volkoren voedingsmiddelen

Een tekort aan thiamine kan leiden tot aandoeningen van het perifere zenuwstelsel (zoals polyneuritis en het syndroom van Wernicke, een vorm van droge beriberi), het centrale zenuwstelsel (zoals de Korsakov-psychose), hartproblemen (zoals natte beriberi), en maagdarmklachten.

Epidemiologie van beriberi

Beriberi, veroorzaakt door thiaminetekort (vitamine B1), is een aandoening die wereldwijd voorkomt, hoewel de prevalentie varieert afhankelijk van de regio en de mate van toegang tot een gevarieerd en evenwichtig voedingspatroon. De aandoening kan zich uiten in hart- of zenuwschade, wat kan leiden tot ernstige complicaties als het niet op tijd wordt behandeld.

Prevalentie wereldwijd

In ontwikkelingslanden komt beriberi vaker voor, vooral in gebieden waar het dieet voornamelijk uit witte rijst bestaat, wat leidt tot een tekort aan thiamine. In ontwikkelde landen komt het zelden voor, tenzij er specifieke risicofactoren aanwezig zijn, zoals alcoholisme of bepaalde medische aandoeningen die de opname van thiamine verstoren.

Epidemiologie in specifieke bevolkingsgroepen

Beriberi is vaker te vinden bij bepaalde risicogroepen, zoals ouderen, alcoholisten, en mensen met malabsorptieproblemen. In sommige gevallen wordt het gezien bij zwangere vrouwen, waarbij het risico op thiaminetekort toeneemt door verhoogde behoefte aan deze vitamine.

Regionale verschillen

In Aziatische landen, waar de consumptie van witte rijst groot is, komt beriberi vaker voor. In sommige delen van Afrika wordt beriberi ook gerapporteerd, vooral in gebieden waar onvoldoende diversificatie van het dieet plaatsvindt.

Mechanisme

Thiamine speelt een cruciale rol in het metabolisme, voornamelijk in de omzetting van koolhydraten naar energie. Wanneer er een tekort aan thiamine is, worden de enzymen die betrokken zijn bij deze processen niet goed geproduceerd, wat leidt tot ernstige schade aan het zenuwstelsel en het hart.

Rol van thiamine in het metabolisme

Thiamine is een co-enzym in de afbraak van koolhydraten en de productie van energie. Het is essentieel voor de werking van het pentosefosfaatpad, een metabool pad dat belangrijk is voor de energievoorziening van cellen, met name in het zenuwstelsel en het hart.

Effecten op het zenuwstelsel

Een tekort aan thiamine leidt tot een afname van de energieproductie in zenuwcellen, wat resulteert in neurologische schade. Dit kan leiden tot symptomen zoals geheugenverlies, spierslapte en in ernstige gevallen paralytische symptomen.

Effecten op het hart

Bij een tekort aan thiamine wordt de energieproductie in hartcellen aangetast, wat kan leiden tot beriberi-gerelateerde hartproblemen, zoals cardiomyopathie, verhoogde hartslag en zwelling van de benen. In ernstige gevallen kan dit leiden tot hartfalen.

Oorzaken: Tekort aan thiamine

Ondervoeding
In Japan en Zuidoost-Azië is beriberi vaak het gevolg van een tekort aan vitamine B1 door eenzijdige voeding, zoals het consumeren van sterk gepolijste rijst. Deze rijst wordt vaak ontdaan van het zilvervlies, waar veel thiamine in aanwezig is. In ontwikkelde landen komt deze vorm van ondervoeding minder voor omdat voedingsmiddelen doorgaans worden verrijkt met vitamines. Mensen met een evenwichtig voedingspatroon krijgen doorgaans voldoende thiamine binnen.

Alcoholmisbruik
Beriberi komt vaak voor bij mensen die zwaar alcohol drinken. Overmatig alcoholgebruik leidt tot een slechte voedingstoestand en vermindert de opname en opslag van thiamine in het lichaam. Dit verhoogt het risico op het ontwikkelen van beriberi.

Genetische factoren
Sommige mensen hebben een genetische aanleg die hen belemmert in het opnemen van thiamine uit voedsel. De symptomen van deze genetische aandoening verschijnen vaak geleidelijk bij volwassenen. De diagnose kan lastig zijn, vooral als de aandoening niet wordt veroorzaakt door alcoholmisbruik, wat vaker voorkomt in ontwikkelde landen.

Medicijnen en medische behandelingen
Sommige medicijnen, zoals antacida (maagzuurremmers), en hoge doses diuretica (plaspillen), kunnen bijdragen aan beriberi. Ook medische procedures zoals dialyse, maagomleidingschirurgie (die de calorie-inname beperkt), of parenterale voeding kunnen leiden tot thiaminetekort. Chemotherapie kan ook een tekort aan folaat veroorzaken, wat uiteindelijk kan leiden tot een tekort aan thiamine.

Andere aandoeningen
Chronische darmaandoeningen, coeliakie (glutenintolerantie) en tropische spruw (darmaandoening in tropische gebieden) verhogen eveneens het risico op het ontwikkelen van beriberi.

Vormen van beriberi

Beriberi wordt doorgaans onderverdeeld in twee hoofdtypen:

• Droge beriberi en Wernicke-Korsakov-Syndroom: Deze vorm, ook wel atrofische of paralytische beriberi genoemd, beïnvloedt het zenuwstelsel.
• Natte beriberi: Deze vorm tast het cardiovasculaire systeem aan en wordt ook wel hydropische of cardiale beriberi genoemd.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die het ontstaan van beriberi bevorderen, voornamelijk gerelateerd aan voeding, medische aandoeningen en alcoholgebruik.

Slecht voedingspatroon

Een dieet dat voornamelijk bestaat uit geraffineerde granen, zoals witte rijst, zonder voldoende bronnen van thiamine (zoals vlees, vis, volkorenproducten en peulvruchten), verhoogt het risico op thiaminetekort en daarmee op beriberi.

Alcoholisme

Alcoholisme is een belangrijke risicofactor voor beriberi, omdat chronisch alcoholgebruik de opname van thiamine in de darmen vermindert en de opslag in de lever verstoort. Alcoholisten hebben vaak een verminderde voedingsinname, wat het risico op een tekort vergroot.

Malabsorptie en medische aandoeningen

Aandoeningen zoals coeliakie, de ziekte van Crohn of andere malabsorptiesyndromen kunnen de opname van thiamine verstoren, wat het risico op beriberi verhoogt. Ook bij patiënten die ondervoed zijn of extreme diëten volgen, is er een verhoogd risico op het ontwikkelen van deze aandoening.

Risicogroepen

Bepaalde bevolkingsgroepen lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van beriberi, vooral als er sprake is van risicofactoren zoals slechte voeding, alcoholisme of bepaalde medische aandoeningen.

Ouderen

Ouderen kunnen een verhoogd risico op thiaminetekort hebben, vooral als ze een eenzijdig voedingspatroon volgen, een verminderde eetlust hebben of lijden aan aandoeningen die de opname van voedingsstoffen beïnvloeden. Daarnaast kunnen ouderen een verminderde opslagcapaciteit van thiamine in de lever hebben.

Zwangere vrouwen

Zwangere vrouwen hebben een verhoogde behoefte aan thiamine, omdat hun metabolisme verhoogd is. Bij een onvoldoende inname van thiamine kan het risico op beriberi toenemen, wat kan leiden tot complicaties voor zowel de moeder als de baby.

Patiënten met chronische ziekten

Patiënten met chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten of nierziekten, kunnen een verhoogd risico lopen op thiaminetekort door de invloed van de ziekte op de opname of het metabolisme van thiamine.

Symptomen: Droge en natte vorm

De initiële symptomen van beriberi omvatten vaak vermoeidheid, stijfheid van de benen, hoofdpijn, slapeloosheid, anorexie, kortademigheid, en kuitpijn. Vervolgens ontwikkelt de patiënt either de droge of de natte vorm van de ziekte.

Droge vorm
Bij de droge vorm kunnen de volgende symptomen optreden:
LISTpijn
braken
verlies van spierfunctie of verlamming van de onderbenen
verlies van gevoel in de handen en voeten
mentale verwardheid
moeilijkheden met lopen (ataxie)
snelle, onwillekeurige oogbewegingen (nystagmus)
spraakproblemen
tintelingen

Natte vorm
De natte vorm wordt gekenmerkt door:

• bloedarmoede (anemie)
• afname van skeletspiermassa
• verhoogde hartslag (tachycardie)
• verwijding van de spierarteriolen (kleine slagaders in de spieren)
• waterophoping in de hartspiercellen
• hartfalen (inefficiëntie van de bloedcirculatie)
• kortademigheid (vooral bij opstaan en inspanning)
• vochtophoping in de weefsels (oedemen), met name zwelling van de onderbenen en ademhalingsproblemen

Alarmsymptomen

Beriberi kan zich manifesteren met een breed scala aan symptomen die zowel het zenuwstelsel als het hart aantasten. Vroege herkenning van symptomen is essentieel voor het voorkomen van ernstige schade.

Neurologische symptomen

De neurologische symptomen van beriberi kunnen variëren van milde gevoelloosheid en tintelingen in de handen en voeten tot ernstige verlamming. Het syndroom van Wernicke-Korsakoff is een bekende neurologische complicatie van thiaminetekort, gekarakteriseerd door geheugenverlies, verwardheid en oogproblemen.

Hartproblemen

Bij beriberi kunnen hartgerelateerde symptomen optreden, waaronder hartkloppingen, zwelling van de benen (oedeem), kortademigheid en in ernstige gevallen hartfalen. Cardiomyopathie is een mogelijke complicatie van het tekort aan thiamine.

Algemene symptomen

Naast de specifieke neurologische en hartgerelateerde symptomen, kunnen patiënten met beriberi ook last hebben van algemene symptomen zoals vermoeidheid, gewichtsverlies, prikkelbaarheid en spierzwakte.

Diagnose en onderzoek

Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek kan de arts tekenen van ademhalingsproblemen, zichtbare nekaderen, een hoge hartslag (tachycardie), vergroot hart (cardiomegalie), vochtophoping in de longen (longoedeem) en zwelling in beide onderbenen opmerken. Deze symptomen kunnen wijzen op congestief hartfalen. Een neurologisch onderzoek kan aanwijzingen geven van coördinatieproblemen, verminderde reflexen, en afhangende oogleden (ptosis).

Diagnostisch onderzoek
De arts voert een bloedonderzoek uit om de thiamineniveaus te meten, en een urineonderzoek om te bepalen hoeveel thiamine via de urine verloren gaat.

Differentiële diagnose
Beriberi moet worden onderscheiden van andere aandoeningen met vergelijkbare symptomen:

• alcoholische cardiomyopathie
• alcoholische hepatitis (leverontsteking)
• alcoholische ketoacidose (opbouw van ketonen in het bloed door overmatig alcoholgebruik)
• alcoholische vette lever
• alcoholisme
• anemie (bloedarmoede)
• anorexia nervosa (eetstoornis met obsessieve gedachten over voeding en gewicht, met fysieke en psychische symptomen)
• california encefalitis (hersenontsteking)
• Campylobacter-infecties
• cardiomyopathie
• cardiomyopathie bij diabetische hart- en vaatziekten
• cardiomyopathie secundair aan andere oorzaken
• [ARTIKEL=179457]delirium (acute verwardheid met veranderingen in hersenfunctie) (tremens)
• dementie door humaan immunodeficiëntievirus (hiv)
• depressie
• dermatomyositis (auto-immuunaandoening met huiduitslag en spierproblemen)
• diabetische ketoacidose (complicatie van diabetes mellitus)
• scheurbuik (vitamine C-tekort met bloedingen, zwakte en bloedarmoede)
• Enterobacter-infecties
• enterovirussen (virale infecties met griepachtige symptomen)
• foliumzuurdeficiëntie
• hartfalen
• hepatische encefalopathie (hersenaandoening door leverziekte)
• prikkelbaredarmsyndroom (symptomen van diarree en obstipatie)
• hypertensieve encefalopathie
• hyperthyreoïdie (overactieve schildklier)
• ileus (gestoorde darmbewegingen en verstopping van darmen)
• leverfalen
• metabole acidose (te hoge zuurgraad van het bloed)
• myocarditis
• polymyositis (auto-immuunaandoening met spierzwakte)
• schizofreniforme stoornis
• uremische encefalopathie
• waanstoornis
• Wernicke-Korsakov-syndroom
• zenuwbeknelling syndromen

Behandeling met thiaminesupplementen

De behandeling van beriberi omvat het toedienen van thiaminesupplementen, hetzij via injectie, hetzij oraal. Soms worden ook andere vitaminen voorgeschreven. Na verloop van tijd kan de arts een opvolgingsbloedonderzoek uitvoeren om de effectiviteit van de behandeling te evalueren.

Prognose

Beriberi kan, als het onbehandeld blijft, leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en zelfs de dood. Met tijdige behandeling verbeteren de symptomen doorgaans snel. Hartschade kan vaak worden omgekeerd, en de meeste patiënten herstellen volledig. Echter, acuut hartfalen heeft een minder gunstige prognose. Neurologische schade kan eveneens omkeerbaar zijn bij tijdige behandeling, hoewel sommige symptomen zoals geheugenverlies mogelijk blijvend zijn, zelfs na behandeling.

Complicaties van thiaminetekort

Mogelijke complicaties van beriberi zijn:

• coma
• congestief hartfalen
• de dood
• psychose (verlies van realiteitsbesef, wanen en hallucinaties)

Preventie van beriberi

Een gezonde en evenwichtige voeding die rijk is aan thiamine en andere vitaminen kan beriberi helpen voorkomen. Moeders die borstvoeding geven moeten ervoor zorgen dat ze zelf voldoende voedingsstoffen binnenkrijgen om te voorkomen dat ze beriberi doorgeven aan hun kind. Personen die zwaar drinken wordt aangeraden te stoppen of hun alcoholconsumptie te beperken. Het is belangrijk dat zij voldoende vitamine B1 binnenkrijgen om de opname en opslag van thiamine in hun lichaam te ondersteunen.

Praktische tips voor het leven met beriberi

Beriberi is een ziekte die veroorzaakt wordt door een tekort aan vitamine B1 (thiamine). Het kan leiden tot verschillende symptomen, waaronder spierzwakte, zenuwproblemen, hart- en vaatproblemen, en zelfs coma als het niet op tijd behandeld wordt. Gelukkig kan het behandelen van het tekort met thiamine en het aanpassen van je voedingspatroon veel van de symptomen verlichten en verdere schade voorkomen. Hier volgen enkele praktische tips voor het omgaan met beriberi.

Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vitamine B1

Een van de belangrijkste maatregelen bij het omgaan met beriberi is het verhogen van je inname van vitamine B1. Dit kan door het eten van voedingsmiddelen zoals volkorenproducten, peulvruchten, vlees, vis, en noten. Het is belangrijk om dagelijks voedingsmiddelen te consumeren die rijk zijn aan B1 om een herhaling van het tekort te voorkomen. Overleg met je arts of een diëtist om te zorgen dat je voldoende vitamine B1 binnenkrijgt via je voeding of supplementen. Een evenwichtig voedingspatroon kan daarbij helpen.

Gebruik thiamine-supplementen volgens het advies van je arts

Als je arts je thiamine-supplementen voorschrijft, is het belangrijk om deze precies volgens het voorschrift in te nemen. Thiamine wordt meestal oraal ingenomen, maar in ernstigere gevallen kan het via injecties of drips worden toegediend. Zorg ervoor dat je de medicatie op de juiste manier inneemt om het herstel te bevorderen.

Monitor hart- en ademhalingsgezondheid

Bij ernstige gevallen van beriberi kan het hart beïnvloed worden, wat leidt tot hartfalen of andere cardiovasculaire problemen. Het is belangrijk om regelmatig je bloeddruk te laten controleren en je arts te raadplegen als je symptomen van hartproblemen, zoals kortademigheid of pijn op de borst, ervaart. Gezonde levensstijlkeuzes zoals stoppen met roken en het beperken van alcohol kunnen ook bijdragen aan het behoud van een gezond hart.

Beperk de inname van alcohol

Chronisch alcoholgebruik kan het risico op het ontwikkelen van beriberi verhogen, omdat alcohol de opname van thiamine uit de voeding verstoort. Het verminderen of stoppen van alcoholgebruik kan helpen bij het herstel en het voorkomen van verdere vitaminetekorten. Bespreek met je arts of een specialist welke maatregelen het beste voor je zijn als alcoholgebruik een probleem is.

Houd je energie op peil met kleine, frequente maaltijden

Het kan zijn dat je door de ziekte wat minder eetlust hebt of moeite hebt met het verteren van grotere maaltijden. Het is nuttig om kleinere maaltijden te eten die rijk zijn aan voedingsstoffen, inclusief vitamine B1. Dit kan helpen om je energie op peil te houden en je algehele gezondheid te ondersteunen. Neem eventueel contact op met een diëtist om samen een passend eetplan op te stellen.

Raadpleeg je arts voor verdere opvolging

Beriberi is te behandelen, maar het is belangrijk om regelmatig medische controles te ondergaan om te zorgen dat het tekort goed wordt behandeld en om eventuele complicaties vroegtijdig op te merken. Regelmatige beeldvormende onderzoeken kunnen nodig zijn om te kijken of er schade is aan organen zoals het hart of de zenuwen.

Misvattingen rond beriberi

Beriberi is een aandoening die wordt veroorzaakt door een tekort aan vitamine B1 (thiamine). Deze aandoening kan zich op verschillende manieren uiten, afhankelijk van de ernst en het type beriberi. Er bestaan echter verschillende misvattingen over deze ziekte die leiden tot verwarring over hoe het te voorkomen en te behandelen. Het is belangrijk om de feiten te begrijpen om juiste beslissingen te nemen over preventie en behandeling.

Beriberi komt alleen voor bij mensen die extreem slecht eten

Een veelvoorkomende misvatting is dat beriberi alleen voorkomt bij mensen die extreem slecht eten. Terwijl een dieet met een ernstig tekort aan vitamine B1 inderdaad de belangrijkste oorzaak is van beriberi, kan de aandoening ook voorkomen bij mensen die een beperkte opname van vitamine B1 hebben, bijvoorbeeld door alcoholmisbruik of bepaalde medische aandoeningen die de opname van voedingsstoffen belemmeren. Het is dus niet alleen een probleem van extreme armoede of ongebalanceerde voeding.

Beriberi is een zeldzame ziekte in de moderne tijd

Hoewel de ziekte in de meeste ontwikkelde landen minder vaak voorkomt, is het nog steeds een probleem, vooral in gevallen van alcoholmisbruik, malabsorptie of ernstige ondervoeding. Ondervoeding kan ervoor zorgen dat mensen onvoldoende vitamine B1 binnenkrijgen, zelfs als ze anders voldoende voedsel tot hun beschikking hebben. Daarom is beriberi niet helemaal zeldzaam, vooral niet in bepaalde risicogroepen.

Beriberi komt alleen voor in tropische landen

Beriberi wordt vaak geassocieerd met tropische landen, waar mensen meer vatbaar kunnen zijn voor vitaminegebreken door hun dieet. Dit is echter een misvatting. Terwijl de aandoening in het verleden vaker voorkwam in landen waar rijst het belangrijkste voedingsmiddel was en dat geen vitamine B1 bevat zonder de schil, komt beriberi tegenwoordig ook voor in geïndustrialiseerde landen. Dit gebeurt vooral bij mensen met alcoholisme, malabsorptie of andere onderliggende gezondheidsproblemen.

Beriberi is een gevolg van alleen onvoldoende voedselinname

Hoewel het waar is dat beriberi vaak het gevolg is van een tekort aan vitamine B1 door een slecht dieet, is de aandoening niet uitsluitend gerelateerd aan voedselinname. Andere factoren, zoals alcoholmisbruik, bepaalde medische aandoeningen zoals mentale gezondheidstoornissen, nierziekten of het gebruik van bepaalde medicijnen, kunnen de opname of het gebruik van vitamine B1 in het lichaam beïnvloeden, waardoor het risico op beriberi toeneemt.

Alle vormen van beriberi hebben dezelfde symptomen

Er zijn verschillende vormen van beriberi, waaronder droge en natte beriberi, die elk hun eigen symptomen vertonen. Droge beriberi richt zich voornamelijk op het zenuwstelsel en kan leiden tot spierzwakte, verlamming en zenuwbeschadiging. Natte beriberi beïnvloedt het hart en kan leiden tot hartfalen en oedeem (vochtretentie). Het idee dat beriberi altijd dezelfde symptomen heeft, is dus incorrect. Het type en de ernst van de symptomen kunnen sterk variëren afhankelijk van de vorm van de aandoening.

Beriberi is altijd direct te genezen met vitamine B1-supplementen

Hoewel vitamine B1-supplementen essentieel zijn voor de behandeling van beriberi, is de genezing vaak niet onmiddellijk. In sommige gevallen kunnen er blijvende zenuwschade of hartproblemen zijn, vooral als de aandoening lange tijd onbehandeld is gebleven. Het herstel kan tijd kosten, en de schade aan organen zoals het hart kan in sommige gevallen onomkeerbaar zijn, zelfs na behandeling. Tijdige diagnose en behandeling zijn cruciaal voor het voorkomen van langdurige schade.

Beriberi is geen probleem voor mensen die een gevarieerd dieet volgen

Hoewel een gevarieerd dieet in de meeste gevallen voldoende vitamine B1 levert, zijn er uitzonderingen. Mensen met bepaalde tropische aandoeningen, chronische ziekten of alcoholmisbruik kunnen nog steeds een tekort aan vitamine B1 ontwikkelen, zelfs als hun dieet anders evenwichtig lijkt. In dergelijke gevallen is het essentieel om niet alleen te vertrouwen op voeding, maar ook op medische begeleiding en mogelijk het gebruik van supplementen om voldoende vitamine B1 binnen te krijgen.