Uitdroging herkennen: hoe weet je of iemand is uitgedroogd?

Bij uitdroging kunnen diverse verschijnselen optreden. Kinderen en ouderen lopen meer kans op uitdroging. In het begin is het misschien lastig te herkennen, maar naarmate de uitdroging ernstiger wordt zijn de verschijnselen duidelijker. Bij hoge koorts, diarree en braken kan iemand vrij snel uitdrogen, zeker als het een jong kind of oudere betreft. Waar moet je op letten, wat zijn de verschijnselen van uitdroging?

Wat is uitdroging?

Uitdroging ontstaat wanneer iemand te weinig vocht in het lichaam heeft, waardoor uitdrogingsverschijnselen optreden. Dit gebeurt wanneer door het lichaam meer vocht wordt uitgescheiden dan er wordt opgenomen. Het kan zijn dat iemand te weinig drinkt of dat er door een bepaalde oorzaak (veel) meer vocht het lichaam verlaat, zonder dat dit genoeg wordt aangevuld. De medische term voor uitdroging is dehydratie. Normaal heeft een volwassene dagelijks zo'n 2 liter vocht nodig, dat is 6 tot 8 glazen, en kinderen hebben tenminste 1 liter nodig. Bij warm weer en bij inspanning is er nog meer vocht nodig.

Hoe ontstaat uitdroging?

Iedereen verliest vocht via de ademhaling, zweten, door plassen en met de ontlasting. Met het vocht verlaten ook daarin opgeloste suikers en zouten. Vooral kinderen tot twee jaar en ouderen kunnen snel uitdrogen, daarnaast hebben zwangere vrouwen en mensen die chronisch ziek zijn ook meer kans op uitdroging. Uitdroging kan ontstaan als er te weinig vocht wordt ingenomen, o.a. door overmatig zweten (oververhitting door teveel zon!), braken, diarree, koorts, brandwonden, het gebruik van bepaalde geneesmiddelen. Het kan ook gaan om een combinatie van deze verschijnselen.

Wat zijn de verschijnselen van uitdroging?

De verschijnselen van uitdroging (kunnen) zijn:

• dorst
• droge mond en tong
• hoofdpijn
• stemverlies
• misselijkheid
• rusteloosheid, prikkelbaarheid
• minder plassen en zweten
• verminderde elasticiteit van de huid
• spierkrampen
• snellere hartslag
• tintelingen
• gevoel van zwakte
• koude handen en voeten
• blauwkleurige nagels
• diepliggende ogen
• ontbreken van tranen
• verlaagd bewustzijn
• verwardheid
• verlaagde bloeddruk
• shock

Gevolgen van uitdroging

Het eerste seintje dat het lichaam geeft als er een vochttekort is, is dorst. Als door meer drinken de vochtopname niet voldoende is om het verlies van vocht aan te vullen treden verdere uitdrogingsverschijnselen op. Het vocht dat zich in de weefsels bevindt stroomt naar de bloedbaan om hier genoeg volume te behouden, en daarmee de bloeddruk op peil. Gaat de uitdroging verder dan drogen de weefsels uit, krimpen hierdoor en functioneren steeds slechter. Dat is merkbaar aan de verschijnselen die steeds duidelijker optreden. De hersenen kunnen heel slecht tegen uitdroging; verwardheid is een belangrijk symptoom hiervan. Als er niet op tijd behandeld wordt kan iemand in coma raken en overlijden.

De behandeling van uitdroging

Het belangrijkste is natuurlijk om te zorgen dat er weer voldoende vocht in het lichaam komt. Behalve drinken (geven) kan het nodig zijn om de suikers en zouten in het lichaam aan te vullen. Dat kan met bouillon, soep, limonade, thee met suiker, sportdranken. Dit kan lastig zijn als er sprake is van braken en het moeilijk is om iets in de maag te houden: probeer het met kleine slokjes. Neem bij diarree na elke stoelgang een glas water.

Eventueel kan voor de aanvulling van zouten en suikers ook ORS worden genomen. Het is te koop bij apotheek en drogist, er is geen recept van een dokter nodig. Vraag eventueel advies bij de apotheek voor het gebruik ervan.

In ernstige gevallen moet uitdroging door een arts behandeld worden. Het kan nodig zijn om via een infuus het vochttekort aan te vullen, hiervoor is opname in een ziekenhuis nodig. Eventueel moet ook de oorzaak van de uitdroging worden aangepakt, bijvoorbeeld met medicijnen tegen diarree, om het verlies van vocht te doorbreken.