Stinkende urine: oorzaken urine die stinkt bij vrouw en man

Last van stinkende urine of sterk ruikende urine als man of vrouw? Stinkende urine is niet normaal. De normale kleur van urine varieert van helder lichtgeel tot donkerder van kleur, is licht zuur en heeft een zwakke, enigszins bouillonachtige geur. Ofschoon de geur van urine enigszins kan variëren, heeft het in de meeste gevallen geen sterke geur. In geval van uitdroging, is de urine meer geconcentreerd en kan het een sterke ammoniakgeur hebben. Consumptie van bepaalde voedingsmiddelen, zoals asperges, en sommige medicijnen kunnen de geur van urine veranderen. De geur van urine kan een aanwijzing zijn voor bepaalde aandoeningen, zoals een soa. De aanwezigheid van bacteriën in de urine, zoals bij een urineweginfectie het geval is, kan het uiterlijk en de geur van urine beïnvloeden. Bij een infectie in de urinewegen, kan je last krijgen van troebele en stinkende urine. Een brandend gevoel tijdens het urineren kan duiden op een urineweginfectie, wat veel voorkomt tijdens de zwangerschap.

• Stinkende urine
• Epidemiologie
• Bijkomende symptomen
• Oorzaken van stinkende urine
• Stinkende urine door voeding
• Urine ruikt sterk naar zwavel door asperges
• Vitamine B6
• Knoflook, kerrie, alcohol en koffie
• Consumptie van bepaalde kruiden en specerijen
• Sterke urinegeur door medicijnen
• Plas stinkt door urineweginfectie
• Infecties van het urinewegsysteem
• Blaasontsteking
• Sterk ruikende urine door uitdroging
• Diabetes (diabetische ketoacidose)
• Zoete urinegeur door MSUD
• Stinkende vislucht
• Urine stinkt naar vis
• Visgeursyndroom
• Donkere, sterk ruikende urine door alkaptonurie
• Vies ruikende urine door fenylketonurie
• Paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie
• Overactieve schildklier
• Vesico-intestinale fistel
• Stinkende urine en de lever
• Stinkende urine door soa (met afscheiding)
• Trichomoniasis
• Chlamydia
• Gonorroe
• Urine stinkt bij de vrouw
• vieze urinelucht tijdens overgang
• Vaginitis
• Sterke urine tijdens zwangerschap
• Stinkende urine tijdens menstruatie
• Bacteriële vaginose en urinegeur
• Stinkende urine bij de man: Prostaatontsteking
• Naar ammoniak ruikende urine door de nieren
• Nierstenen
• Nierziekte
• Kanker van de urinewegen
• Risicogroepen en -factoren
• Onderzoek en diagnose
• Vragen en anamnese
• Urineonderzoek
• Cystoscopie
• Beeldvormend onderzoek
• Aanvullende bloedonderzoeken
• Minder vaak voorkomende onderzoeken
• Behandeling van stinkende urine
• Behandeling van blaasontsteking
• Zelfzorg en verlichting van symptomen
• Hydratatie en voedingsgerelateerde oorzaken
• Ernstigere onderliggende aandoeningen
• Aanvullende behandelingsopties
• Gezonde plasgewoonten
• Prognose van stinkende urine

Stinkende urine

Het was een zonnige ochtend toen Eva, een drukbezette jonge moeder, merkte dat iets niet klopte. Terwijl ze haar ochtendroutine afwerkte, viel het haar op dat haar urine een scherpe, ongewone geur had. Ze haalde haar schouders op en ging door met haar dag, tot de geur de dagen daarna bleef aanhouden. Wat begon als een klein, onopvallend detail, bleek een teken te zijn van iets groters. Stinkende urine is vaak een onderschatte boodschapper van het lichaam, een subtiele maar soms alarmerende hint dat er iets in de balans van gezondheid is verschoven.

Urine, dat doorgaans weinig geur en een lichte tint heeft, is een venster naar wat zich binnenin afspeelt. Een plotselinge verandering naar een sterke, onaangename geur kan een scala aan oorzaken hebben, variërend van simpele uitdroging en specifieke voedingsmiddelen tot medische aandoeningen zoals infecties of zelfs meer serieuze ziekten. Het lichaam geeft met deze geur niet zomaar een signaal af; het probeert aandacht te trekken, een fluistering die zegt: “Let op mij.”

Of het nu een gevolg is van de pittige maaltijd van de avond ervoor, een vitaminekuur, of een onderliggende infectie, een opvallende urinegeur kan van alles vertellen over wat er zich onder het oppervlak afspeelt. Juist daarom verdient het de aandacht – niet om paniek te zaaien, maar om ons eraan te herinneren dat ons lichaam met ons communiceert, zelfs in de meest onverwachte momenten van het leven.

Epidemiologie

De geur van urine is een intiem en persoonlijk aspect van de gezondheid dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar wereldwijd kan het veel zeggen over verschillen in levensstijl, voeding en genetica. De epidemiologie van stinkende urine varieert sterk per geslacht, leeftijdsgroep en geografische locatie, en weerspiegelt zo de complexiteit van ons dagelijks leven en onze omgeving.

Geslachts- en leeftijdsverschillen
Vrouwen ervaren over het algemeen vaker episodes van sterk ruikende urine dan mannen, met name door de hogere incidentie van urineweginfecties. In Nederland wordt geschat dat ongeveer 50-60% van de vrouwen ten minste één keer in hun leven een urineweginfectie krijgt, vaak vergezeld van een onaangename urinegeur. Bij mannen komt dit minder vaak voor, maar oudere mannen hebben een verhoogd risico door prostaatproblemen. Kinderen kunnen ook getroffen worden door sterk ruikende urine, vaak door uitdroging of infecties. Zo kan 5-7% van de kinderen onder de vijf jaar jaarlijks een urineweginfectie ontwikkelen, wat in sommige gevallen leidt tot een muffe geur.

Klimaat en geografische verschillen
Het klimaat kan ook een rol spelen in het voorkomen van stinkende urine. Warme, vochtige omgevingen bevorderen de groei van bacteriën, wat de kans op urineweginfecties verhoogt. Dit fenomeen wordt bijvoorbeeld vaker waargenomen in tropische regio's, zoals in delen van Zuidoost-Azië en de Caraïben, waaronder de Nederlandse overzeese gebiedsdelen. In België en Nederland zelf zijn de percentages van urineweginfecties en daarmee geassocieerde geurveranderingen vergelijkbaar, hoewel subtiele verschillen in voedingspatronen ook een rol spelen. Nederlanders, bekend om hun zuivelconsumptie, kunnen bijvoorbeeld een andere geur in hun urine opmerken door verhoogde eiwitinname.

Genetica en voedingspatroon
Genetische aanleg speelt een subtiele, maar belangrijke rol in hoe het lichaam bepaalde stoffen afbreekt en uitscheidt. Mensen met genetische aandoeningen zoals fenylketonurie (PKU) kunnen een ongebruikelijke geur van urine ontwikkelen die doet denken aan muizen. Een andere zeldzame aandoening, trimethylaminurie (visgeursyndroom), kan wereldwijd voorkomen maar is vaker gedocumenteerd in specifieke populaties met een hoger risico vanwege genetische clustering, zoals in specifieke gemeenschappen in het Verenigd Koninkrijk en bepaalde delen van Afrika.

Het voedingspatroon draagt ook sterk bij aan het voorkomen van een geurverandering in de urine. In landen waar veel knoflook, uien, of specerijen zoals kerrie worden geconsumeerd, kan urine vaker tijdelijk een penetrante geur hebben. Zo kunnen de inwoners van India, waar kruiden een essentieel onderdeel van het dieet zijn, vaker een tijdelijke verandering in urinegeur ervaren na een pittige maaltijd.

Voorbeelden en cijfers
Een studie in de Verenigde Staten wees uit dat ongeveer 30% van de mensen na het eten van asperges een zwavelachtige geur in hun urine detecteert, terwijl de rest het fenomeen simpelweg niet waarneemt door een genetische eigenschap genaamd specifieke anosmie. In Europa, met name in de Scandinavische landen, wordt vaker melding gemaakt van stinkende urine door de hoge consumptie van vis, wat de afbraak van specifieke eiwitten stimuleert. Dit fenomeen kan ook bij reizigers optreden die plotseling hun voedingspatroon veranderen en merken dat hun urinegeur beïnvloed wordt door hun nieuwe dieet.

Bijkomende symptomen

Stinkende urine hoeft verder geen klachten te veroorzaken. Eventuele bijkomende symptomen zijn afhankelijk van de oorzaak. Mogelijke symptomen zijn onder meer:

• troebele urine
• donkere urine
• donkergele urine
• bruine urine
• vermoeidheid
• pijn bij het plassen
• branderig gevoel bij het plassen
• pijnlijke vagina
• pijn in de onderbuik
• buikpijn
• buikkrampen
• pijn in de nieren

Oorzaken van stinkende urine

Stinkende urine, het klinkt misschien banaal, maar het kan een krachtig signaal zijn van wat er gaande is binnenin het lichaam. Meestal onschuldig, soms een beetje gênant, maar af en toe een indicatie dat het tijd is om stil te staan bij je gezondheid. Oorzaken van een onaangename urinegeur kunnen variëren van alledaagse factoren tot meer verontrustende medische redenen. Een sterk kopje koffie of een portie asperges bij de lunch kunnen al voldoende zijn om de geur tijdelijk te veranderen. Maar wanneer de geur langer blijft hangen of bijzonder intens wordt, kan het wijzen op iets meer dan een onschuldige snack.

Voedingsmiddelen zoals uien, knoflook en bepaalde kruiden dragen hun geur door tot in de urine, en ook supplementen, met name vitamine B6, kunnen een opvallende geur veroorzaken. Maar de geur kan ook veranderen door medische oorzaken. Denk aan uitdroging, waarbij geconcentreerde urine een scherpe ammoniakgeur krijgt, of een urineweginfectie, die een muffe, vieze geur kan verspreiden. In sommige gevallen kan een zoete geur wijzen op diabetes, terwijl een visachtige geur kan duiden op zeldzamere aandoeningen zoals het visgeursyndroom of een soa.

Het is belangrijk om te begrijpen dat ons lichaam met ons communiceert op manieren die soms subtiel en verrassend zijn. Een verandering in de geur van urine kan een eerste fluistering zijn van iets dat om aandacht vraagt. Van een tijdelijke verschuiving door voeding tot een serieuze medische indicatie: urine laat zelden iets aan het toeval over en kan ons, met de juiste aandacht, veel vertellen over onze gezondheid.

Stinkende urine door voeding

Veel voedingsmiddelen, zoals asperges en bepaalde vitaminen (zoals vitamine B6-supplementen), kunnen invloed hebben op de geur van je urine en mogelijk onwelriekende of stinkende urine veroorzaken.

Urine ruikt sterk naar zwavel door asperges

Asperges geven soms aan urine een groene tint en een kenmerkende zwavelgeur, wat wel eens wordt vergeleken met rotte kool. Men vermoedt dat de stof asparagusic acid de boosdoener is. Het komt vrijwel alleen in asperges voor en in je lichaam kan het omgezet worden in geurige zwavelverbindingen, die met de urine worden uitgescheiden. Niet iedereen neemt deze specifieke geur echter waar. Dit verschijnsel noemt men specifieke anosmie (anosmie duidt op gebrek aan reukzin), ook bekend van andere geurstoffen zoals androstenon, een bestanddeel van truffelaroma.

Vitamine B6

Afgezien van veranderingen in vloeistofvolume en chemische concentratie, kun je een ongewone urinegeur ontwikkelen als je supplementen neemt die vitamine B6 bevatten. Naast producten die alleen vitamine B6 bevatten, kun je ook multivitaminen (met vitamine A, B, C, D en E en allerlei mineralen) en vitamine B-complex formules kopen die de vitamine B6 bevatten. Naast de gebruikelijke naam, wordt vitamine B-6 mogelijk vermeld als pyridoxine, pyridoxamine, pyridoxal, pyridoxal-5-phosphate of pyridoxine hydrochloride. Vitamine B6 is te vinden in een aantal voedselbronnen, waaronder kalkoen, runderlever, kip, garnalen, zalm, linzen, bonen, melk, kaas, volkorenmeel, wortels, zemelen, bruine rijst, tarwekiemen en spinazie. Door dagelijks gevarieerd te eten, krijg je voldoende B6 binnen en is suppletie in principe niet nodig.

Knoflook, kerrie, alcohol en koffie

Er zijn in principe veel voedingsmiddelen, dranken en natuurlijke supplementen die de geur van je urine veranderen. Dit gebeurt niet alleen bij het eten van asperges, maar ook van spruitjes, uien, sommige kruiden, knoflook, kerrie, zalm, alcohol en zelfs koffie. Een zoutrijk dieet maakt je urine ook meer geconcentreerd, waardoor het een sterkere geur krijgt dan normaal.

Consumptie van bepaalde kruiden en specerijen

Het is fascinerend hoe de wereld van voeding ons lichaam op allerlei subtiele manieren beïnvloedt, en dat geldt zeker voor kruiden en specerijen zoals kurkuma en saffraan. Beide ingrediënten hebben niet alleen een rijke geschiedenis in de culinaire en medicinale wereld, maar ze kunnen ook verrassende effecten hebben op de geur en kleur van onze urine. Kurkuma, dat zijn gouden glans dankt aan de stof curcumine, staat bekend om zijn krachtige anti-inflammatoire eigenschappen. Maar wie veel van dit specerij consumeert, kan merken dat de urine een licht muskusachtige geur en een heldere gele kleur krijgt. Dit effect is onschadelijk, maar het is een leuke herinnering aan hoe wat we eten invloed heeft op ons lichaam.

Saffraan, het kostbare 'rode goud', wordt vaak geassocieerd met luxueuze gerechten en subtiele aroma's. In grotere hoeveelheden kan dit kruid echter ook invloed hebben op de urine. De geur kan iets sterker en bloemiger worden en de kleur een wat diepere tint geel aannemen. Dit effect is te wijten aan de aanwezigheid van chemische verbindingen zoals crocine, die verantwoordelijk zijn voor de rijke pigmentatie van saffraan. Hoewel het geen dagelijks fenomeen is, zijn mensen soms verbaasd als ze na een feestelijk diner met een overvloed aan saffraan verrast worden door deze veranderingen.

Het interessante aan deze effecten is dat ze ons eraan herinneren hoe nauw ons lichaam verweven is met wat we consumeren. Het lijkt misschien triviaal, maar de geur en kleur van urine zijn een klein, maar krachtig venster naar de werking van ons metabolisme. Dus, de volgende keer dat je geniet van een gerecht dat rijk is aan kurkuma of saffraan, weet je dat je lichaam subtiel zijn dank uitspreekt – misschien niet met woorden, maar met een geurige knipoog die je alleen opmerkt als je oplet.

Sterke urinegeur door medicijnen

Soms is het de inhoud van je medicijnkastje die onverwachte signalen kan afgeven. Van bepaalde medicijnen is namelijk bekend dat ze een ongebruikelijke geur aan je urine kunnen geven. Antibiotica, bijvoorbeeld, doen meer dan alleen infecties bestrijden. Sommige soorten, zoals amoxicilline en ciprofloxacine, kunnen een scherpe, bijna medicinale geur aan de urine toevoegen. Dit komt doordat deze medicijnen afgebroken worden en bepaalde metabolieten uitscheiden via de urine. Het is een subtiel signaal dat je lichaam druk bezig is met het opruimen van indringers, maar het kan voor een moment van verwarring zorgen wanneer je de geur voor het eerst opmerkt.

Diuretica, of plaspillen, zoals furosemide en hydrochlorothiazide, kunnen ook de geur van urine veranderen. Deze medicijnen worden vaak gebruikt om vocht af te drijven en bloeddruk te verlagen. Omdat ze ervoor zorgen dat de nieren meer urine aanmaken, wordt de urine meer geconcentreerd, wat kan leiden tot een sterkere, soms enigszins scherpe geur. Het effect kan vooral opvallen als je niet voldoende water drinkt, waardoor de urine donkerder en intenser van geur wordt. Het is een subtiele, maar niet onbelangrijke herinnering dat het goed is om gehydrateerd te blijven, vooral als je diuretica gebruikt.

Naast antibiotica en diuretica zijn er andere medicijnen die dit fenomeen kunnen veroorzaken. Multivitaminen en supplementen, vooral die met vitamine B6, kunnen een zoete of scherpe geur geven. Chemotherapie-medicijnen, zoals cyclofosfamide en ifosfamide, kunnen de urinegeur ook drastisch veranderen, vaak met een doordringende medicinale geur die aan ziekenhuiskamers doet denken. Zelfs bepaalde pijnstillers en antipsychotica kunnen subtiele veranderingen in de geur veroorzaken. Het is fascinerend hoe medicijnen die bedoeld zijn om te genezen en ondersteunen, tegelijkertijd een glimp geven van de complexiteit van ons metabolisme – een stille getuige van het werk dat ons lichaam verricht om gezond te blijven.

Plas stinkt door urineweginfectie

Infecties van het urinewegsysteem

Een urineweginfectie is een infectie van het slijmvlies aan de binnenkant van de urinewegen. De urinewegen bestaan uit het nierbekken, de urineleiders, de blaas en de plasbuis. De term urineweginfectie wordt gebruikt voor alle infecties van het urinewegsysteem. Dus het kan verwijzen naar zowel een blaasontsteking als een nierbekkenontsteking.

Blaasontsteking

Een blaasontsteking of cystitis is een ontsteking van de binnenwand van de urineblaas, daar waar de urine tijdelijk wordt bewaard. In een enkel geval is ook de urinebuis ontstoken. Dat wordt een urinebuisontsteking genoemd Een blaasontsteking wordt meestal veroorzaakt door bacteriën. Vrouwen krijgen veel vaker een blaasontsteking dan mannen. Doordat vrouwen een kortere urinebuis hebben dan mannen, hebben ze vaker last van blaasontsteking. Bacteriën kunnen bij vrouwen gemakkelijker van buitenaf de blaas binnendringen. Het blijkt dat ongeveer één op de drie vrouwen vóór hun 24ste ten minste één keer last hebben gehad van blaasontsteking.

Vrouwen met een blaasverzakking en mannen met een vergrote prostaat, kunnen hun blaas niet goed leegplassen en hebben meer kan op een blaasontsteking. Bij hen blijft er steeds een restje urine in de blaas achter, waar bacteriën zich kunnen vermenigvuldigen. Bij mannen met een blaasontsteking is er vaak ook sprake van een prostaatontsteking.

Symptomen
Een blaasontsteking kan pijn doen bij het plassen of een een branderig gevoel geven. Ook voel je vaker aandrang om te plassen, maar per keer plas je minder. Pijn in de onderbuik of rug kunnen ook voorkomen. Voorts kan de urine troebel zijn of er kan bloed in zitten. Je urine kan een sterke, vieze geur hebben; stinkende urine komt relatief vaak voor bij een blaasontsteking. Kinderen kunnen ook blaasontsteking krijgen. Bij kleine kinderen zijn huilen of koorts soms de enige verschijnselen van een blaasontsteking.

Symptomen van blaasontsteking ontwikkelen zich gewoonlijk binnen enkele uren of een dag. Veel voorkomende symptomen zijn onder meer:

• pijn bij het plassen of direct daarna - dit is meestal een branderig of stekend gevoel
• een frequente aandrang om te plassen, waarbij je steeds kleine beetjes plast of helemaal niets
• het gevoel dat de blaas niet helemaal leeg is na het plassen
• troebele, donkere of sterk ruikende c.q. stinkende urine
• bloed in je urine - dit is niet altijd zichtbaar, maar kan worden gezien onder een microscoop of door het testen van de urine
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap
• pijn in de onderbuik (buik) en/of de onderrug
• koorts en (koude) rillingen

Blaasontsteking kan pijnlijk zijn, vooral als je moet plassen, maar meestal verdwijnt het binnen vier tot negen dagen zonder verdere behandeling.

Sterk ruikende urine door uitdroging

Onder uitdroging wordt letterlijk een tekort aan de hoeveelheid water in het lichaam verstaan. Uitdroging of dehydratie kun je vaak herkennen aan donkergekleurde urine. De geur is gewoonlijk sterk als de urine sterk geconcentreerd is, zoals bij dehydratie het geval is. Je kunt dit ervaren als 'stinkende urine'. Andere klachten die kunnen optreden bij uitdroging zijn onder meer hoofdpijn, droge mond, vreselijke dorst, droge ogen, minder plassen, gewichtsverlies, misselijkheid, spierkrampen, sufheid, verwardheid en uiteindelijk flauwvallen.

Langdurige of chronische uitdroging laat het lichaam smeken om water,. Dat vertaalt zich niet alleen naar een droge mond en dorstige lippen. De urine verandert in een geconcentreerde stroom van diepgele tot amberkleurige vloeistof met een indringende ammoniak-achtige geur. Het lichaam, dat wanhopig vocht probeert vast te houden, produceert urine die rijk is aan afvalstoffen en minder verdund is dan normaal. Dit geeft die doordringende geur af, een stille waarschuwing dat hydratatie broodnodig is. Een geur die je eraan herinnert dat water niet alleen een dorstlesser is, maar een essentieel elixer voor een gezond functioneren van elk deel van het lichaam.

Diabetes (diabetische ketoacidose)

Wanneer je urine (en adem) een typische acetongeur heeft, dan wijst dit erop dat de bloedsuikerspiegel hoog is. Diabetici die enkele dagen na elkaar last hebben van een hoge bloedsuikerspiegel, kunnen een aandoening ontwikkelen die 'ketoacidose' wordt genoemd. Een diabetische ketoacidose kan optreden bij slecht gereguleerde diabetes, vanwege een tekort aan insuline en het betreft een ernstige aandoening waarvoor je onverwijld moet worden opgenomen in het ziekenhuis. Bij ketoacidose heb je een zeer hoge bloedsuikerspiegel met veel zuren in het bloed.

Zoete urinegeur door MSUD

Maple syrup urine disease, afgekort als 'MSUD', is een erfelijke stofwisselingsziekte, die haar naam dankt aan de specifieke geur die onbehandelde patiëntjes hebben: een zoetige geur die lijkt op ahorn stroop (maple syrup), een stroop die uit Canadese esdoorns gewonnen wordt. Mensen met deze aandoening kunnen de aminozuren leucine, isoleucine en valine niet goed afbreken.

Stinkende vislucht

Urine stinkt naar vis

Urine met een visgeur of vislucht wordt ervaren als 'stinkende urine' en kan een aantal oorzaken hebben. Er zijn mensen mensen die het ruiken als ze vis gegeten hebben, net als met de aspergegeur. Dit hangt samen met de manier waarop voedsel verteert wordt. Een andere mogelijkheid is besmetting met trichomoniasis, een soa die veroorzaakt wordt door de parasiet Trichomonas vaginalis. Een andere mogelijkheid is het visgeursyndroom (zie onder).

Visgeursyndroom

Het visgeursyndroom (trimethylaminurie) is een zeldzame, genetische aandoening. Mensen die lijden aan het visgeursyndroom hebben een ongewone lichaamsgeur die scherp en vluchtig is en vrijkomt via het zweet, urine en de adem. De sterkte van de geur varieert door diverse factoren, zoals voeding en veranderingen in de hormonale huishouding. De geur wordt vaak vergeleken met oude sigarettenrooklucht of ruikend naar afval, poep, plas, rotte eieren en vis.

Donkere, sterk ruikende urine door alkaptonurie

Zeldzame genetische aandoeningen kunnen soms verrassende en ongebruikelijke effecten op het lichaam hebben, en alkaptonurie is hier een perfect voorbeeld van. Bij deze aandoening is er sprake van een genetisch defect in het afbreken van bepaalde aminozuren, met name tyrosine en fenylalanine. Dit defect leidt tot de ophoping van een stof genaamd homogentisinezuur, die uiteindelijk via de urine wordt uitgescheiden. Een van de meest opvallende kenmerken van alkaptonurie is de donkere, bijna zwarte kleur van de urine wanneer deze aan lucht wordt blootgesteld, gepaard met een sterke, ongewone geur. Het lijkt wel een chemisch experiment in een glas – een effect dat patiënten vaak in verwarring brengt voordat ze weten wat er aan de hand is.

De aandoening zelf is zeldzaam, met een geschatte prevalentie van ongeveer 1 op de 250.000 tot 1 miljoen mensen wereldwijd. Het komt vaker voor in bepaalde geografische gebieden, zoals delen van Slowakije en de Dominicaanse Republiek, waar het door genetische clustering meer voorkomt. Alkaptonurie wordt autosomaal recessief overgeërfd, wat betekent dat beide ouders drager moeten zijn van het gen om het door te geven aan hun kind. Hoewel het vroeg in het leven voornamelijk de urine beïnvloedt, kunnen de ophopingen van homogentisinezuur op latere leeftijd leiden tot meer ernstige complicaties zoals donkere verkleuring van kraakbeen en huid, evenals gewrichtsproblemen.

Het unieke karakter van alkaptonurie maakt het een aandoening die in medische kring fascineert. Stel je voor: een kind ontdekt dat zijn urine, die normaal helder geel zou moeten zijn, na een paar uur in een potje donker kleurt. Dit onschuldige ogende fenomeen is eigenlijk een signaal van een metabolisch mysterie dat pas door genetische tests en medische expertise kan worden ontrafeld. Voor mensen met alkaptonurie is het leven een voortdurende herinnering aan hoe ingewikkeld en fascinerend het samenspel van genen, metabolisme en dagelijkse gewoonten kan zijn.

Vies ruikende urine door fenylketonurie

Fenylketonurie is een stoornis waarbij het aminozuur fenylalanine zich ophoopt in het lichaam. Dit aminozuur is in voedingsmiddelen aanwezig. Kinderen die niet worden behandeld voor deze ziekte, hebben vaak een ‘muisachtige' lichaams- en urinegeur als gevolg van een bijproduct van fenylalanine in urine en zweet.

Paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie

Paroxysmale nachtelijke hemoglobinurie (afgekort als 'PNH') is een zeldzame bloedziekte, waarbij het lichaam op gezette tijden rode bloedcellen te snel afbreekt. Er komt dan een kleurstof vrij die de urine donker kleurt en onprettig doet ruiken. Dit is vooral goed merkbaar in de ochtendurine.

Overactieve schildklier

De symptomen van een overactieve schildklier zijn uiteenlopend en variëren van persoon tot persoon. Mensen met milde hyperthyreoïdie zijn zich er vaak niet van bewust dat ze het hebben omdat er nauwelijks tot geen symptomen optreden. De meeste symptomen houden verband met de toename van het metabolisme, oftewel de stofwisseling. De symptomen kunnen bestaan uit:

• zwelling in de nek veroorzaakt door een vergrote schildklier of struma
• nervositeit, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en verminderde concentratie
• diarree
• moeite met ademhalen
• vermoeidheid en slaapproblemen
• spierzwakte
• hyperactiviteit
• overgevoeligheid voor warmte, overmatig zweten en een warme, klamme huid
• verhoogde eetlust
  Netelroos op de rug / Bron: DLdoubleE, Wikimedia Commons (Publiek domein)
• verhoogde stoelgang en vaak plassen
• onvruchtbaarheid en een verlies van interesse in seks
• jeukende huid en netelroos
• menstruatieproblemen bij vrouwen, met name lichtere periodes of afwezigheid van menstruatie
• versnelde hartslag, soms met hartkloppingen
• roodheid op de handpalmen (rode handen)
• plotseling gewichtsverlies
• trillende handen en beven

Symptomen variëren van persoon tot persoon en mensen hebben zelden last van al deze symptomen. Patiënten met diabetes kunnen verhoogde diabetessymptomen ervaren, zoals vermoeidheid en verhoogde dorst, waardoor ze ook meer plassen en soms ook een stinkende urine kunnen hebben. Bij een te hoge bloedsuikerspiegel zal je urine (en adem) een typische acetongeur hebben.

Vesico-intestinale fistel

Een vesico-intestinale fistel is een abnormale verbinding tussen de blaas en de darmen. Het staat ook wel bekend als 'blaasfistel'. Een blaasfistel is vaak het gevolg van letsel, zoals een schotwond, maar kan ook ontstaan als complicatie van een kwaadaardige tumor die zich heeft verspreid vanuit de blaas of het rectum, of het is te wijten aan ontstekingsziekten als diverticulitis, colitis ulcerosa, of de ziekte van Crohn, waarbij een opening in de blaaswand is ontstaan op de plaats van de infectie.

Stinkende urine en de lever

Een sterke urinegeur kan een vroeg teken zijn van een leverziekte. De lever speelt een cruciale rol in het filteren van gifstoffen uit het bloed en het aanmaken van belangrijke stoffen voor de spijsvertering en stofwisseling. Wanneer de lever niet goed functioneert, kan dit leiden tot een ophoping van afvalstoffen in het lichaam, wat de geur van urine kan veranderen. Deze ophoping resulteert vaak in een zwavelachtige of abnormaal sterke geur, wat een indicatie kan zijn van leverproblemen.

Andere symptomen van leverziekte zijn onder meer:

• Misselijkheid;
• Braken
• Buikpijn
• Gele huid of ogen, genaamd geelzucht;
• Gevoel van zwakte;
• Opgeblazen gevoel;
• Gewichtsverlies (onbedoeld afvallen).

Het mechanisme achter de sterke geur van urine bij leverziekte komt vaak door de ophoping van stoffen zoals ammoniak en andere afbraakproducten die normaal door een gezonde lever worden verwerkt. Bij leverfalen of andere aandoeningen, zoals levercirrose en hepatitis, worden deze stoffen onvoldoende afgebroken en uitgescheiden, waardoor ze via de urine het lichaam verlaten.

Het is belangrijk te weten dat de geur van de urine slechts een van de vele mogelijke symptomen van leverziekte is. De combinatie van deze symptomen kan wijzen op een ernstigere onderliggende aandoening. Mensen met een leverziekte kunnen ook last hebben van chronische vermoeidheid, jeuk, en een verandering in de kleur van de ontlasting.

Leverziekten kunnen verschillende oorzaken hebben, zoals virale infecties (bijvoorbeeld hepatitis A, hepatitis B en hepatitis C), overmatig alcoholgebruik, genetische aandoeningen zoals hemochromatose, en leververvetting door overgewicht of obesitas. De progressie van deze ziekten kan leiden tot leverfalen, wat levensbedreigend kan zijn.

Raadpleeg je arts meteen als je symptomen hebt van een leverziekte. Onbehandelde leverziekte kan leiden tot ernstige complicaties, waaronder levercirrose en uiteindelijk leverfalen, die zonder tijdige medische interventie fataal kunnen zijn. Tijdige diagnose en behandeling zijn cruciaal om de gezondheid van de lever te herstellen en verdere schade te voorkomen.

Stinkende urine door soa (met afscheiding)

Sommige seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) veroorzaken stinkende urine. Vele anderen veroorzaken symptomen die in het begin vaak worden aangezien voor stinkende urine, zoals de soa's die stinkende afscheiding veroorzaken. Voorbeelden van soa's die stinkende urine kunnen veroorzaken, zijn onder andere trichomoniasis, chlamydia en gonorroe. Seksuele activiteit kan ook de kans vergroten dat je een urineweginfectie of schimmelinfectie ontwikkelt, die beide samenhangen met vieze geurtjes.

Trichomoniasis

Trichomoniasis is een seksueel overdraagbare aandoening (soa), die wordt veroorzaakt door een parasiet. De boosdoener kan een ontsteking van de vagina, plasbuis of blaas veroorzaken. Het kan goed worden behandeld met antibiotica. De symptomen beginnen meestal zo’n 3 tot 21 dagen na infectie met de parasiet, maar soms ontstaan de klachten pas na jaren.

Vrouwen ervaren vaker klachten dan mannen. Meisjes en vrouwen kunnen last hebben van de volgende klachten:

• verandering van de vaginale afscheiding, zoals meer vaginale afscheiding of een verandering in de textuur, dunner of schuimachtig, soms groenig van kleur en de afscheiding kan een vieze geur hebben (muf, visgeur)
• pijnlijke vagina, jeukende vagina en ontstoken vagina
• pijn bij het plassen
• pijn bij het vrijen

De meeste jongens en mannen met trichomonas hebben nauwelijks tot geen tekenen of symptomen. De ontsteking gaat vaak spontaan over bij jongens en mannen. Wel kan de infectie een enkele keer leiden tot een ontsteking van de plasbuis (plasbuisontsteking), wat gepaard gaat gepaard met een branderig gevoel bij het plassen en soms afscheiding uit de plasbuis. Ook kan de eikel rond de uitgang van de plasbuis kan rood en geïrriteerd zijn.

De behandeling bestaat uit een eenmalige dosis antibiotica. Het is verder van belang dat de seksuele partner(s) uit de laatste vier weken wordt (worden) ingelicht en worden behandeld, ongeacht of zij wel of geen klachten hebben.

Chlamydia

Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door de bacterie Chlamydia trachomatis. Chlamydia is een soa, wat betekent dat het wordt overgedragen door seksueel contact. In Nederland is het anno 2024 (vooral onder jongeren) de meest voorkomende soa. Vooral vrouwen hebben vaak geen last van klachten, waardoor ze niet merken dat ze een chlamydia-infectie hebben opgelopen. Hierdoor kunnen ze het ongemerkt aan anderen doorgegeven. Het is echter ook bekend dat een onbehandelde chlamydia-infectie bij vrouwen ernstige gevolgen kan hebben. Vrouwen kunnen er onvruchtbaar van worden, waardoor ze geen kinderen meer kunnen krijgen.

Gonorroe

Gonorroe is een seksueel overdraagbare aandoening (soa) die wordt veroorzaakt door de bacterie Neisseria gonorrhoeae, welke zich kan nestelen in de slijmvliezen van de vagina, penis, anus, keel en ogen. Gonorroe wordt in de volksmond ook wel 'druiper' genoemd. Het is een veel voorkomende soa die kan worden genezen met antibiotica. Indien niet vroegtijdig behandeld, kan het ernstige gevolgen hebben voor je gezondheid en net als chlamydia leiden tot onvruchtbaarheid.

Het duurt meestal drie tot vijf dagen voordat de eerste symptomen van gonorroe verschijnen. Maar je kunt ook besmet zijn met gonorroe en nergens last van hebben. Je kunt gonorroe verspreiden via orale, anale en vaginale seks. De meeste meisjes en vrouwen die besmet zijn met gonorroe hebben geen symptomen, maar soms kunnen ze de volgende klachten hebben:

• toegenomen of ongewone afscheiding uit de vagina (een pusachtige gele tot groene of waterige afscheiding uit de plasbuis, vandaar de benaming 'druiper')
• branderig gevoel bij het plassen
• pijn in je buik, soms met koorts en koude rillingen
• pijn tijdens de seks

Jongens en mannen die besmet zijn met gonorroe vertonen meestal wel symptomen, welke kunnen bestaan uit:

• afscheiding uit de penis (dik, romig, en geel-groen van kleur)
• branderig gevoel bij het plassen
• pijnlijke of gezwollen testikels

Als gonorroe niet wordt behandeld, kan een infectie ernstige gevolgen hebben. De infectie kan zich uitbreiden in de onderbuik en jongens of mannen krijgen door gonorroe soms een bijbalontsteking, wat hevige pijn in de balzak veroorzaakt, soms uitstralend naar de lies. Vaak gaat dit gepaard met koorts.

Vrouwen kunnen een ontsteking krijgen in de buikholte en vaak betreft het een eileiderontsteking, welke onbehandeld tot onvruchtbaarheid, of tot complicaties bij een zwangerschap zoals een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, kan leiden.

Met behulp van een uitstrijkje of een urinetest wordt bekeken of je gonorroe hebt. Gonorroe kan effectief worden behandeld met antibiotica. Een follow-up bezoek aan de (huis)arts is van belang om te controleren of alle tekenen van de infectie verdwenen zijn.
Als je gonorroe hebt, dan moet je ook iedereen met wie je de afgelopen periode seks hebt gehad inlichten zodat zij zich kunnen laten testen op gonorroe.

Urine stinkt bij de vrouw

vieze urinelucht tijdens overgang

Overgang kan klachten met zich meebrengen, waaronder veranderde urinegeur.

Vaginitis

Stinkende urine kan ook een teken zijn van vaginitis. Vaginitis is een ontsteking van de vagina. In de meeste gevallen is een infectie de oorzaak.

Sterke urine tijdens zwangerschap

Als gevolg van hormonale veranderen tijdens de zwangerschap, kan de urinegeur van een vrouw die zwanger is sterker zijn. Ook komt een urineweginfectie vaak voor tijdens de zwangerschap en dit kan stinkende urine veroorzaken.

Stinkende urine tijdens menstruatie

Tijdens de menstruatie kan de geur van urine sterker of afwijkend zijn, wat vaak te maken heeft met hormonale veranderingen en de aanwezigheid van menstrueel bloed. Deze veranderingen kunnen de pH-waarde van de urine en de balans van bacteriën in de vaginale omgeving beïnvloeden, wat een intensere geur kan veroorzaken. Daarnaast kunnen hygiëneproducten zoals tampons en maandverband het vasthouden van vocht en bacteriën bevorderen, wat bijdraagt aan een sterkere geur. Hoewel dit meestal onschuldig is, kan het voor vrouwen ongemak en onzekerheid veroorzaken. Het is belangrijk om tijdens de menstruatie regelmatig hygiëneproducten te verwisselen en voldoende water te drinken om de urine te verdunnen en geur te minimaliseren. Als de geur gepaard gaat met andere symptomen zoals jeuk, pijn of ongebruikelijke afscheiding, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor nader onderzoek.

Bacteriële vaginose en urinegeur

Bij vrouwen kan bacteriële vaginose een sterke geur veroorzaken die soms ook in de urine merkbaar is. Bacteriële vaginose ontstaat wanneer het natuurlijke evenwicht van bacteriën in de vagina verstoord raakt, wat leidt tot een overmatige groei van bepaalde bacteriesoorten. Dit resulteert vaak in een dunne, grijsachtige afscheiding met een karakteristieke geur die vaak omschreven wordt als visachtig. Ongeveer 10-30% van de vrouwen krijgt op enig moment te maken met deze aandoening, waardoor het een van de meest voorkomende vaginale infecties is.

De geur die geassocieerd wordt met bacteriële vaginose kan soms worden opgemerkt bij het plassen, omdat de afscheiding met de urine vermengd raakt. Dit kan voor vrouwen verontrustend zijn, vooral als de geur plotseling verandert of sterker wordt. Het is belangrijk om te weten dat bacteriële vaginose meestal geen ernstige gevolgen heeft, maar wel ongemak kan veroorzaken en het risico op andere infecties kan verhogen.

Behandeling van bacteriële vaginose bestaat vaak uit een kuur met antibiotica, zoals metronidazol of clindamycine, die in de meeste gevallen effectief is. Preventieve maatregelen, zoals het vermijden van overmatig douchen en het gebruik van milde, niet-irriterende zeep, kunnen helpen om het natuurlijke bacteriële evenwicht te behouden. Vrouwen die vermoeden dat ze last hebben van bacteriële vaginose wordt aangeraden om contact op te nemen met hun arts voor een juiste diagnose en behandeling.

Stinkende urine bij de man: Prostaatontsteking

Bij mannen met een prostaatontsteking kan pijn en plasproblemen ontstaan. Prostaatontsteking leidt mogelijk tot blaasinfecties die stinkende urine met zich meebrengen.

Naar ammoniak ruikende urine door de nieren

Nierstenen

Stinkende urine kan soms te maken hebben met nierstenen. Dit kan gepaard gaan met hevige pijn op de plaats waar de nieren zich bevinden, lage rugpijn, pijn bij het plassen en bloed in de urine.

Nierziekte

Nierziekte zorgt ervoor dat chemicaliën in de urine geconcentreerd worden en een geur veroorzaken die lijkt op ammoniak. Nierstoornissen kunnen ook hoge bacteriën en eiwitniveaus in de urine veroorzaken, wat kan bijdragen aan een vieze, stinkende ammoniakgeur.

Kanker van de urinewegen

Kankers van de urinewegen, zoals tumoren in de blaas of nieren, respectievelijk blaaskanker en nierkanker, kunnen meer doen dan alleen pijn of ongemak veroorzaken; ze laten hun sporen na in de alledaagse signalen van het lichaam. Wanneer een tumor zich in deze organen nestelt, kan dit leiden tot interne bloedingen of ontstekingen, waardoor bloed en bacteriën in de urine terechtkomen. Dit veroorzaakt niet alleen een zichtbare verkleuring – vaak roodachtig of bruin – maar geeft ook een karakteristieke, onaangename geur af. Het lichaam stuurt daarmee een stil alarm dat er iets niet klopt, een geurige waarschuwing die verder onderzoek vereist.

Deze geur is het gevolg van een combinatie van factoren: bacteriële infecties die zich door de tumorvorming kunnen ontwikkelen, bloed dat zich mengt met urine, en het afbreken van tumorweefsel. De afbraakproducten van deze processen zorgen ervoor dat de urine een scherpere, bijna rottende geur kan krijgen. Dit symptoom wordt vaak over het hoofd gezien of verward met een eenvoudige urineweginfectie, wat benadrukt hoe belangrijk het is om alert te zijn op veranderingen in geur en kleur van de urine, vooral als ze aanhouden of terugkeren.

Het herkennen van deze signalen kan cruciaal zijn voor vroege opsporing en behandeling. Vaak worden tumoren van de blaas en nieren in een later stadium gediagnosticeerd, omdat de symptomen subtiel beginnen en pas laat opvallen. Naast een stinkende geur kan de patiënt last hebben van frequent urineren, pijn bij het plassen, of een doffe pijn in de onderrug. Medische tests, zoals urineonderzoek en beeldvorming, zijn essentieel om de oorzaak vast te stellen en tijdig in te grijpen. Zo kan een schijnbaar klein symptoom, zoals een verandering in de geur van urine, een grote impact hebben op de gezondheid en prognose.

Risicogroepen en -factoren

Risicogroepen

• Mensen met urineweginfecties (UWI’s): Urineweginfecties zijn een van de meest voorkomende oorzaken van een sterke, onaangename urinegeur. Ongeveer 50-60% van de vrouwen krijgt op enig moment in haar leven te maken met een UWI, en bij mannen komt dit vaker voor naarmate ze ouder worden, vooral door prostaatproblemen.
• Diabetespatiënten: Mensen met diabetes kunnen een zoete of fruitige geur in hun urine ervaren als gevolg van hoge ketonenspiegels bij ongecontroleerde bloedsuikers. Ongeveer 10% van de volwassen wereldbevolking lijdt aan diabetes, wat deze groep aanzienlijk maakt.
• Mensen met uitdroging: Dehydratatie kan urine geconcentreerder maken, waardoor het een sterke ammoniakgeur krijgt. Dit komt vaak voor bij ouderen en mensen die veel sporten zonder voldoende hydratatie.
• Zwangere vrouwen: Tijdens de zwangerschap kan de hormonale verandering de geur van urine veranderen. Daarnaast hebben zwangere vrouwen een hoger risico op urineweginfecties, wat de geur kan beïnvloeden.
• Mensen met een dieet rijk aan bepaalde voedingsmiddelen: Voedingsmiddelen zoals asperges, knoflook en uien kunnen tijdelijk een scherpe geur aan de urine geven. Dit komt doordat bepaalde zwavelhoudende stoffen na consumptie via de urine worden uitgescheiden. Ongeveer 40-50% van de mensen die asperges eten, merkt de bekende geur in hun urine.
• Mensen die bepaalde medicijnen of supplementen gebruiken: Vitamine B-complex, antibiotica (zoals penicilline), en supplementen zoals visolie kunnen de geur van urine veranderen. Dit komt omdat afvalstoffen van deze middelen worden uitgescheiden via de urine.

Risicofactoren

• Uitdroging en lage vochtinname: Dit is een belangrijke factor die leidt tot geconcentreerde urine en een sterke geur. Personen die minder dan de aanbevolen hoeveelheid van 1,5-2 liter water per dag drinken, lopen een verhoogd risico.
• Voeding: Het eten van voedsel met veel zwavel, zoals asperges en knoflook, of een hoog eiwitgehalte kan de geur van urine tijdelijk veranderen. Aspergegeur in urine is een veelgenoemde illustratie van dit fenomeen.
• Chronische ziekten: Aandoeningen zoals nierfalen, leverziekten en metabole aandoeningen kunnen de samenstelling van urine veranderen en leiden tot een abnormale geur. Bij nierfalen kan bijvoorbeeld een "visachtige" geur ontstaan door de ophoping van bepaalde afvalstoffen.
• Infecties en ontstekingen: Naast urineweginfecties kunnen geslachtsziekten zoals chlamydia en gonorroe ook bijdragen aan stinkende urine door ontstekingsprocessen en de aanwezigheid van bacteriën in de urine.
• Hormonale schommelingen: Hormonale veranderingen tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap en menopauze kunnen de geur van urine beïnvloeden.
• Bepaalde medische behandelingen: Chemotherapie en bestraling kunnen ervoor zorgen dat de urine sterker ruikt, door de afbraakproducten van de medicijnen die via de urine worden uitgescheiden.

Voorbeelden en cijfers
Een voorbeeld dat illustreert hoe veelvoorkomende voedingsfactoren de geur van urine beïnvloeden, is het consumeren van asperges. Onderzoek wijst uit dat ongeveer 40-50% van de mensen een opvallende geur in hun urine opmerkt na het eten van asperges, afhankelijk van genetische variatie in geurdetectie.

Daarnaast is bekend dat 1 op de 3 mensen boven de 65 jaar met uitdroging kampt, wat de kans op sterk ruikende urine verhoogt. Dit is vooral relevant in instellingen voor langdurige zorg zoals verpleeghuizen, waar het risico op onderhydratatie hoog is.

Onderzoek en diagnose

Om te bepalen of de geur van urine wordt veroorzaakt door een medische aandoening, zal de arts verschillende tests en methoden gebruiken om een juiste diagnose te stellen. Hieronder volgen de belangrijkste onderzoeken die kunnen worden ingezet:

Vragen en anamnese

De arts zal ook een grondige anamnese afnemen, waarin hij vragen stelt over recente symptomen, medicatiegebruik, dieet en andere factoren die de urinegeur kunnen beïnvloeden. Voorbeelden van vragen die gesteld kunnen worden, zijn:

• []Heeft u recent veranderingen in uw dieet aangebracht?
• Heeft u andere symptomen zoals pijn, koorts of frequent urineren?
• Gebruikt u supplementen of medicijnen?
• Heeft u in het verleden urineweginfecties of andere urologische aandoeningen gehad?

Een gedetailleerde anamnese helpt om de oorzaak van de klachten te achterhalen en een gerichte behandeling op te stellen.

Urineonderzoek

Een monster van je urine wordt getest op de aanwezigheid van bacteriën, witte bloedcellen en andere elementen die kunnen wijzen op een infectie of andere aandoeningen. Naast de basisanalyse kan er een bacteriekweek van het monster worden genomen om de specifieke ziekteverwekker te identificeren. Dit is vooral nuttig voor het bepalen van de juiste antibiotische behandeling bij een urineweginfectie.

Cystoscopie

Een cystoscopie is een kijkonderzoek in de blaas, uitgevoerd met een flexibele cystoscoop, waarmee de arts eventuele afwijkingen kan opsporen. Deze procedure wordt in diverse situaties toegepast, waaronder:

• als er bloed in de urine zit (microhematurie of macrohematurie)
• als een blaastumor wordt vermoed
• controleonderzoek na behandeling van blaaskanker
• bij verdachte vreemde voorwerpen in de blaas of urethra (plasbuis)
• bij plasstoornissen
• bij urine-incontinentie om de sluitspier te beoordelen
• vermoeden van een fistelvorming tussen de urineblaas en de darm of vagina
• bij vermoeden van een plasbuisvernauwing

Deze procedure kan ongemak met zich meebrengen, maar geeft vaak een gedetailleerd beeld van de toestand van de blaaswand en andere structuren.

Beeldvormend onderzoek

Beeldvormende technieken worden niet vaak gebruikt bij een afwijkende urinegeur, zoals stinkende urine, tenzij de klachten aanhouden en geen duidelijke oorzaak hebben. Als de geur langer dan 12 uur blijft bestaan zonder tekenen van infectie bij een standaard urineanalyse, kan de arts besluiten om verder onderzoek te doen met:

• Röntgenfoto's: Dit kan helpen om mogelijke obstructies of afwijkingen in de urinewegen te ontdekken.
• Echografie: Hiermee kan de structuur van de nieren, blaas en omliggende weefsels in kaart worden gebracht om aandoeningen zoals nierstenen of tumoren op te sporen.
• CT-scan: Een meer gedetailleerd beeldvormend onderzoek dat kan worden gebruikt als er een vermoeden is van ernstige afwijkingen, zoals een tumor of anatomische anomalie.

Beeldvormende onderzoeken bieden een aanvulling op andere diagnostische methoden en helpen de arts om een volledig beeld te krijgen van mogelijke onderliggende oorzaken.

Aanvullende bloedonderzoeken

In sommige gevallen kan de arts ook aanvullende bloedonderzoeken laten uitvoeren om systemische aandoeningen uit te sluiten. Dit kan bijvoorbeeld een bloedbeeld zijn om ontstekingswaarden (zoals CRP of ESR) te meten, of specifieke testen om lever- en nierfuncties te controleren. Abnormale waarden kunnen wijzen op systemische aandoeningen die indirect tot veranderingen in de urinegeur leiden, zoals leverfalen of diabetes.

Minder vaak voorkomende onderzoeken

In specifieke gevallen, wanneer standaardonderzoeken geen duidelijke oorzaak opleveren, kunnen de volgende onderzoeken worden overwogen:

• MRI-scan: Voor gedetailleerd weefselonderzoek, vooral als er een vermoeden is van complexere of zeldzame aandoeningen die de urinewegen of omliggende structuren aantasten.
• Urodynamisch onderzoek: Dit meet de functie en druk in de blaas tijdens het vullen en legen en wordt toegepast bij plasstoornissen die niet met andere methoden kunnen worden verklaard.
• Nierbiopsie: Bij verdenking van nierziekten die bijdragen aan veranderingen in de urinegeur.
• Genetische tests: In gevallen waar erfelijke aandoeningen, zoals trimethylaminurie, worden vermoed.

Deze minder vaak toegepaste onderzoeken kunnen helpen om zeldzame of complexe oorzaken van stinkende urine te identificeren en zo de diagnose verder te verfijnen.

Behandeling van stinkende urine

Behandeling van blaasontsteking

De behandeling van stinkende urine hangt af van de onderliggende oorzaak. De meest voorkomende oorzaak van stinkende plas is een blaasontsteking. Normaal gesproken is een blaasontsteking goed te behandelen met antibiotica die door de huisarts worden voorgeschreven. Neem altijd contact op met je huisarts als je koorts krijgt, je ziek voelt of als de klachten langer aanhouden dan normaal. Dit geldt vooral voor mannen, kinderen, zwangere vrouwen, mensen met een verminderde weerstand en mensen met afwijkingen aan de urinewegen. Deze groepen lopen meer risico op complicaties, waardoor tijdige medische aandacht cruciaal is.

Zelfzorg en verlichting van symptomen

Een blaasontsteking kan ook spontaan verdwijnen zonder antibiotica. Tijdens deze periode kunnen de klachten worden verlicht door een eenvoudige maar effectieve spoeltechniek: drink vier uur lang ieder half uur een halve liter water. Dit helpt om de blaas te spoelen en de bacteriën uit het systeem te verdrijven. Naast het drinken van veel water kan het gebruik van paracetamol helpen om pijn te verminderen en het ongemak draaglijker te maken. Voor vrouwen die regelmatig last hebben van terugkerende blaasontstekingen, kan cranberry een preventieve rol spelen. Hoewel het effect van cranberrysap beperkt is, kan het bij dagelijks gebruik van ten minste twee glazen per dag over een langere periode enigszins helpen bij het voorkomen van nieuwe infecties.

Hydratatie en voedingsgerelateerde oorzaken

In het geval van stinkende urine door uitdroging is de oplossing simpel: hydratatie. Door het drinken van voldoende water wordt de concentratie van afvalstoffen in de urine verminderd, wat leidt tot een minder intense geur. Als de oorzaak gerelateerd is aan voeding, zoals het consumeren van asperges, knoflook of koffie, zal het vermijden van deze voedingsmiddelen de geur binnen enkele dagen normaliseren. Bij medicatiegerelateerde oorzaken is het raadzaam om met de arts te overleggen of het middel kan worden aangepast of vervangen.

Ernstigere onderliggende aandoeningen

Wanneer stinkende urine wordt veroorzaakt door ernstigere onderliggende aandoeningen, zoals leverproblemen, diabetes of zeldzame genetische aandoeningen zoals trimethylaminurie, is gespecialiseerde medische behandeling noodzakelijk. Bij trimethylaminurie, het zogenaamde visgeursyndroom, kunnen dieetveranderingen helpen om de geur te beheersen. Het vermijden van voedingsmiddelen die rijk zijn aan trimethylamine, zoals vis, eieren en sommige bonen, kan bijdragen aan het verminderen van de geur. Daarnaast kan het gebruik van actieve kool of specifieke antibiotica soms helpen om de productie van geurige verbindingen te verminderen.

Aanvullende behandelingsopties

Naast de standaard behandelingen kunnen aanvullende behandelingsopties worden overwogen, afhankelijk van de oorzaak. Probiotica kunnen bijvoorbeeld helpen om de balans van goede bacteriën in de blaas en darmen te bevorderen, wat gunstig kan zijn bij het voorkomen van terugkerende urineweginfecties. Onderzoek wijst uit dat probiotische supplementen met lactobacillen de groei van schadelijke bacteriën kunnen remmen en zo de kans op infecties kunnen verkleinen.

Bij hormonale veranderingen, zoals tijdens de overgang, kunnen vaginale oestrogeencrèmes worden voorgeschreven om de vaginale flora te ondersteunen en daarmee de kans op infecties en geurveranderingen te verminderen. Voor mensen met diabetes is het cruciaal om de bloedsuikerspiegel goed te controleren, aangezien een verhoogde bloedsuikerspiegel kan leiden tot zoet ruikende urine en een verhoogd risico op infecties.

In sommige gevallen kan chirurgisch ingrijpen nodig zijn. Dit geldt bijvoorbeeld bij structurele afwijkingen aan de urinewegen die leiden tot urineophoping en infecties. Correctieve chirurgie kan helpen om de normale urineafvoer te herstellen en daarmee de kans op geurige urine te verminderen.

Voor patiënten met nierproblemen kunnen diëtveranderingen en medicatie worden voorgeschreven om de nierfunctie te ondersteunen en afvalstoffen efficiënter te filteren. Het gebruik van specifieke medicatie zoals diuretica kan de urineproductie verhogen, maar moet altijd onder begeleiding van een arts worden aangepast om ongewenste bijwerkingen te voorkomen.

Gezonde plasgewoonten

Het onderhouden van gezonde plasgewoonten is essentieel om je blaas in topconditie te houden en onaangename geuren van urine te voorkomen. Het draait allemaal om kleine dagelijkse gewoonten die een groot verschil maken voor je comfort en welzijn. Hier zijn enkele belangrijke tips om je urinewegen gezond te houden:

Voldoende water drinken
Voldoende water drinken is van groot belang. Door regelmatig water te drinken, spoel je de urinewegen en blaas door, waardoor ziekmakende micro-organismen minder kans krijgen om zich te nestelen en te vermenigvuldigen. Denk aan een heldere, stromende rivier die schoon blijft door de continue beweging van water.

Regelmatig plassen
Streef ernaar om vijf tot zeven keer per dag te plassen. Dit helpt om de blaas regelmatig te legen en voorkomt dat bacteriën de tijd hebben om problemen te veroorzaken. Als je merkt dat je minder vaak plast, is het een signaal dat je meer water moet drinken. Je lichaam vraagt om die gezonde doorstroming!

Nachtelijk plassen beperken
Normaal gesproken zou je ’s nachts niet meer dan één keer uit bed moeten hoeven om te plassen. Veelvuldige nachtelijke bezoeken aan de badkamer kunnen wijzen op te veel vochtinname vlak voor het slapengaan of andere onderliggende gezondheidskwesties. Houd een oogje in het zeil en pas je drinkgewoonten aan waar nodig.

Plassen bij aandrang
Luister naar je lichaam en ga plassen zodra je aandrang voelt. Het ophouden van je urine kan de blaas overbelasten en leiden tot infecties en andere problemen. Stel het niet uit, zelfs niet als je druk bezig bent – je blaas verdient prioriteit.

Juiste houding tijdens het plassen
De houding tijdens het plassen maakt ook een verschil. Ga rechtop zitten om je blaas volledig leeg te plassen. Dit geldt ook voor mannen, omdat deze houding de beste uitstroming mogelijk maakt en helpt bij het voorkomen van resterende urine die infecties kan veroorzaken.

Neem de tijd
Neem de tijd tijdens het plassen en knijp niet te snel af uit haast. Laat de blaas volledig leeglopen, zodat je jezelf de best mogelijke bescherming biedt tegen ophoping van bacteriën en onaangename geuren. Rustig en volledig plassen is een eenvoudig maar krachtig ritueel dat bijdraagt aan langdurige blaaskracht en welzijn.

Deze gewoonten vormen samen de basis van een gezonde, frisse blaasroutine. Ze helpen niet alleen om infecties te voorkomen, maar zorgen er ook voor dat je dagelijks geniet van een gevoel van comfort en gezondheid.

Prognose van stinkende urine

De prognose van stinkende urine hangt sterk af van de onderliggende oorzaak.

Onschuldige oorzaken
Onschuldige oorzaken, zoals voeding en tijdelijke uitdroging, leiden doorgaans tot een goede en snelle verbetering zodra de trigger wordt weggenomen. Het aanpassen van het dieet of het verhogen van de vochtinname kan binnen enkele dagen al een merkbaar verschil maken. Wanneer iemand bijvoorbeeld stopt met het consumeren van sterk geurende voedingsmiddelen zoals asperges of knoflook, zal de geur van de urine snel weer normaliseren.

Behandelbare aandoeningen
Behandelbare aandoeningen, zoals blaasontstekingen en lichte urineweginfecties, reageren goed op medische behandelingen. Een korte kuur met antibiotica kan effectief zijn om bacteriële infecties te bestrijden. Bij tijdige behandeling is de prognose in deze gevallen uitstekend, en de symptomen verdwijnen vaak volledig binnen enkele dagen tot een week. Het is echter belangrijk om altijd de voorgeschreven kuur af te maken om herhaling of resistentie te voorkomen. Bij kinderen en zwangere vrouwen wordt vaak extra aandacht besteed aan een vroege diagnose en behandeling om complicaties te vermijden.

Bij sommige mensen kunnen terugkerende urineweginfecties een probleem zijn. In dit geval kan de prognose iets complexer zijn en kan preventieve zorg nodig zijn, zoals het gebruik van probiotica of aanpassingen in de hygiëne. Cranberrysupplementen en goede drinkgewoonten spelen hierbij ook een rol. Onderzoek toont aan dat regelmatige inname van cranberrysap bij bepaalde mensen kan helpen om het risico op herhaalde infecties met ongeveer 20% te verminderen.

Chronische en ernstigere oorzaken
Chronische en ernstigere oorzaken, zoals diabetes, nierziekten of leverproblemen, vereisen een langdurige en uitgebreide aanpak. De prognose in deze gevallen hangt af van hoe effectief de onderliggende aandoening kan worden beheerd. Voor diabetici is het cruciaal om de bloedsuikerspiegel zorgvuldig te reguleren, aangezien een slecht gecontroleerde bloedsuiker kan leiden tot een zoetige geur van de urine en een verhoogde kans op infecties. Nierpatiënten moeten vaak hun dieet aanpassen, medicatie gebruiken en soms dialyse ondergaan om de nieren te ondersteunen bij het verwijderen van afvalstoffen. Leverproblemen zoals hepatitis of cirrose vereisen medische behandeling en een streng dieet om de progressie van de ziekte te vertragen. Hoewel de urinegeur vaak verbetert met de juiste behandeling, kan het een blijvend symptoom zijn dat alertheid vereist.

Zeldzame en genetische aandoeningen
Zeldzame en genetische aandoeningen, zoals trimethylaminurie (visgeursyndroom), hebben een wisselende prognose. Hoewel deze aandoeningen vaak niet volledig kunnen worden genezen, kunnen de symptomen met de juiste dieetmaatregelen en soms medicatie onder controle worden gehouden. Bij trimethylaminurie wordt geadviseerd om voedingsmiddelen te vermijden die rijk zijn aan trimethylamineprecursors, zoals vis, eieren en sommige bonen. Actieve kool en antibiotica zoals metronidazol kunnen soms worden voorgeschreven om de hoeveelheid geurige verbindingen te verminderen. Regelmatige medische controles zijn belangrijk om complicaties en symptomen in de gaten te houden.

Levenskwaliteit en preventie
De invloed van een blijvend sterke urinegeur op de levenskwaliteit kan variëren. Voor mensen met chronische aandoeningen of genetische afwijkingen kan de geur sociaal ongemak en onzekerheid veroorzaken. Psychologische ondersteuning en het bespreken van strategieën om met deze uitdaging om te gaan, kunnen nuttig zijn. Het handhaven van gezonde gewoonten zoals voldoende hydratatie, goede hygiëne en een uitgebalanceerd dieet kan bijdragen aan het beheersen van de symptomen en het verbeteren van de algehele prognose.

Lees verder

• Bloed in de urine: oorzaken bloed in plas bij man en vrouw
• Urine kleur: blauwe of groene urine en oranje-rode plas
• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Urineweginfectie: symptomen, oorzaken en behandeling
• Vaak plassen: oorzaken veel plassen 's nachts of overdag