Spiertrekkingen: oorzaken en behandeling trillende spieren

Bij spiertrekkingen trekken je spieren lokaal onwillekeurig samen, zonder dat je een ledemaat beweegt en deze spiertrekking is mogelijk zichtbaar onder de huid. Spiertrekkingen kunnen zich overal in je lichaam voordoen, maar voorkeursplekken zijn de armen, benen of gezicht. Een bekend voorbeeld is het trillende ooglid. Een spiertrekking kan zichtbaar zijn onder de huid en diepere gebieden kunnen worden gedetecteerd door middel van elektromyografie (EMG), waarbij de elektrische activiteit van je spieren wordt gemeten. Meestal zorgt een bewuste beweging van de betreffende spier ervoor dat spiertrekkingen of fasciculaties onmiddellijk stoppen, maar ze kunnen terugkeren zodra de spier weer in rust is. Spiertrekkingen hebben verschillende oorzaken, waarvan de meerderheid goedaardig is, maar spiertrillingen kunnen ook worden veroorzaakt door de ziekte van de bewegingszenuwcellen, ook wel motor neuronen genoemd.

• Spiertrekkingen of trillende spieren
• Kleine spiercontracties
• Benigne fasciculatiesyndroom
• Symptomen
• Veel voorkomende oorzaken van spiertrekkingen
• Lichamelijke activiteit
• Stress en angst
• Cafeïne
• Voedingstekort of vitaminetekort
• Tekort aan magnesium
• Uitdroging
• Slaapgebrek of slaaptekort
• Nicotine
• Oogirritatie
• Trillende spieren door medicijnen
• Bijwerkingen
• Onttrekking
• Elektrolytenbalans verstoringen
• Oververhitting en uitputting
• Vergiftiging of blootstelling aan toxines
• Lymfeklierinfecties
• Slaapstoornissen zoals slaapapneu
• Fibromyalgie
• Hormonale veranderingen
• Gebruik van anabole steroïden
• Meer (ernstige) oorzaken van spiertrekkingen
• Q-koortsvermoeidheidssyndroom
• Hemifaciaal spasme
• Spierdystrofie
• Amyotrofische laterale sclerose (ALS)
• Multiple sclerose (MS)
• Spinale musculaire atrofie (SMA)
• Syndroom van Isaac
• Metabole stoornissen
• Neurologische aandoeningen
• Andere oorzaken trillende spieren
• Risicofactoren en -groepen voor spiertrekkingen: wie loopt meer risico?
• Wat te doen bij trillende spieren?
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling voor spiertrekkingen
• Prognose
• Complicaties van spiertrekkingen
• Trillende spieren voorkomen
• Eet gezond en gevarieerd
• Zorg voor voldoende slaap
• Omgaan met stress
• Beperk de inname van cafeïne
• Stoppen met roken
• Overstappen op andere medicijnen
• Voldoende water drinken
• Casus: Spiertrekkingen na intense stress en voedingsgebrek

Spiertrekkingen of trillende spieren

Kleine spiercontracties

Spiertrekkingen of spiertrillingen hebben te maken met kleine spiercontracties in het lichaam. Je spieren bestaan uit spiervezels en zenuwvezels. Zenuwen kunnen die spieren prikkelen tot samentrekken. Stimulatie of beschadiging van een zenuw kan ertoe leiden dat je spiervezels gaan trillen. De meeste spiertrillingen blijven onopgemerkt en zijn geen reden tot bezorgdheid. In sommige gevallen kunnen ze wijzen op een ziekte van de bewegingszenuwcellen. In dat geval is het raadzaam een arts te raadplegen.

Benigne fasciculatiesyndroom

Spiertrekkingen komen bij vrijwel alle gezonde mensen voor, alhoewel het meestal niet vaak voorkomt. In sommige gevallen kan de aanwezigheid van fasciculaties vervelend zijn en de kwaliteit van leven verstoren. Als een neurologisch onderzoek geen afwijkingen laat zien en EMG-testen geen pathologie aangeven, wordt meestal een diagnose benigne fasciculatiesyndroom (BSF) gesteld, ook wel bekend als het benigne spierkramp-fasciculatie syndroom. De oorzaak van het spierkramp-fasciculatiesyndroom is onbekend, maar vaak dienen de klachten zich aan na een virusinfectie, of na een periode van stress.

Symptomen

Spiertrekkingen kunnen gepaard gaan met veel symptomen. Dit is afhankelijk van de oorzaak. Vaak voorkomende symptomen zijn:

• pijn
• brandend gevoel
• tintelingen en prikkelingen
• doof gevoel
• spiertrillingen

Veel voorkomende oorzaken van spiertrekkingen

Er zijn verschillende omstandigheden die spiertrekkingen kunnen veroorzaken. Lichte spiertrekkingen zijn meestal het gevolg van minder ernstige, leefstijlgerelateerde oorzaken. Meer heftige spiertrekkingen zijn echter vaak het gevolg van een ernstige aandoening. Mogelijke oorzaken van spiertrekkingen zijn onder meer:

Lichamelijke activiteit

Trekkingen kunnen optreden na lichamelijke activiteit doordat tijdens inspanningen met hoge intensiteit zich melkzuurvorming in de spieren vormt. Dit kan bijvoorbeeld optreden na activiteiten als spitten in de tuin, hardlopen, sporten, fitness, dansen, zumba, etc.. Het is meestal van invloed op de armen, benen en rug. Maar bij intense buikspieroefeningen, kunnen spiertrekkingen zich bijvoorbeeld ook voordoen in de buik of onderbuik.

Stress en angst

Spiertrekkingen veroorzaakt door stress en angst worden vaak een tic of zenuwtrek genoemd. Het kan zich voordoen in elke spier van het lichaam. Fasciculatie komt ook vaak voor tijdens een rustperiode na aanhoudende stress en deze wordt veroorzaakt door onbewust gespannen spieren.

Cafeïne

Het consumeren van te veel cafeïne (in koffie en energiedrankjes) en andere stimulerende middelen kan ertoe leiden dat spieren in een deel van het lichaam gaan trillen. Je kunt er bijvoorbeeld een trillende lip van krijgen.

Voedingstekort of vitaminetekort

Tekorten aan bepaalde voedingsstoffen kunnen spierspasmen veroorzaken, vooral in de oogleden, de kuiten en de handen. Veelvoorkomende soorten voedingstekorten zijn vitamine D-tekort, vitamine B-tekort, magnesiumtekort en calciumgebrek.

Tekort aan magnesium

Een ontoereikende inname van magnesium kan fasciculaties veroorzaken, vooral na een magnesiumverlies als gevolg van ernstige diarree. Overmatige inspanning en zwaar alcoholgebruik zijn ook risicofactoren voor magnesiumverlies. De behandeling van een tekort bestaat uit een verhoogde inname van magnesium uit voedingsbronnen zoals noten (vooral amandelen), bananen en spinazie. Magnesiumsupplementen of farmaceutische magnesiumpreparaten kunnen ook worden ingenomen. Te veel magnesium kan echter diarree veroorzaken, resulterend in uitdroging en verlies van voedingsstoffen (inclusief magnesium zelf, leidend tot een netto verlies, in plaats van winst). Magnesiumsupplementen moeten tijdens de maaltijd worden ingenomen, en niet op een lege maag.

Uitdroging

Uitdroging of dehydratie kan spiercontractie en spiertrekkingen veroorzaken, vooral in de grotere spieren van het lichaam. Deze omvatten de benen, armen en romp (rug, borst en buik).

Slaapgebrek of slaaptekort

Spiertrekkingen treden vaak op wanneer je lichaam moe of uitgeput is. Je hersenen zijn continu aan het werk om je goed te laten functioneren en ze gebruiken chemische signalen om met het lichaam te communiceren. In geval van slaaptekort of slaapgebrek, zijn de hersenen minder goed in staat om deze signalen te verzenden en gaan soms 'verkeerde' signalen naar de spiervezels, wat spiertrekkingen tot gevolg kan hebben.

Nicotine

Nicotine in sigaretten en andere tabaksproducten kan spiertrekkingen veroorzaken, vooral in de benen.

Oogirritatie

Spierspasmen kunnen optreden in het ooglid (trillend ooglid) of in het gebied rond het oog wanneer het ooglid of het oppervlak rond het oog geïrriteerd is.

Trillende spieren door medicijnen

Bijwerkingen

Bijwerkingen op bepaalde geneesmiddelen, waaronder corticosteroïden, pijnstillers als oxycodon en oestrogeenpillen, kunnen spierspasmen veroorzaken. Het trillen kan zich voordoen in de handen, armen of benen.

Onttrekking

Onttrekkingen van bepaalde medicijnen, in het bijzonder benzodiazepinen ( medicatie bij angst en slaapproblemen), kunnen ook tot spiertrekkingen en trillende spieren leiden.

Elektrolytenbalans verstoringen

Elektrolyten zoals kalium, natrium, en calcium spelen een cruciale rol in het samentrekken en ontspannen van spieren. Een verstoring in deze balans, bijvoorbeeld door uitdroging of een slechte voeding, kan spiertrekkingen veroorzaken. Deze tekorten kunnen zich snel manifesteren in spierkrampen en fasciculaties, vooral in de benen en handen.

Oververhitting en uitputting

Hitteslag of extreme uitputting door hitte kan leiden tot spiertrekkingen, vooral na langdurige blootstelling aan hoge temperaturen tijdens fysieke activiteit. De combinatie van vochtverlies en hitte kan je elektrolytenbalans verstoren, wat leidt tot onvrijwillige spiercontracties.

Vergiftiging of blootstelling aan toxines

Chemische stoffen zoals zware metalen (bijvoorbeeld lood of kwik) of blootstelling aan pesticiden kunnen het zenuwstelsel beïnvloeden en spiertrekkingen veroorzaken. Dit kan optreden na langdurige blootstelling aan toxische stoffen op het werk of in de omgeving.

Lymfeklierinfecties

Infecties in de lymfeklieren, zoals door bepaalde virale infecties of bacteriële ziekten, kunnen het zenuwstelsel beïnvloeden en onwillekeurige spiertrekkingen veroorzaken. Deze spiertrekkingen gaan vaak gepaard met koorts en vermoeidheid.

Slaapstoornissen zoals slaapapneu

Mensen met ernstige slaapstoornissen zoals slaapapneu kunnen last krijgen van spiertrekkingen als gevolg van zuurstoftekorten tijdens de slaap. Het gebrek aan diepe slaap zorgt ervoor dat de hersenen overbelast raken, wat de oorzaak kan zijn van onregelmatige zenuwsignalen die leiden tot spiertrekkingen.

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een chronische aandoening die vaak leidt tot diffuse spierpijn, vermoeidheid en soms spiertrekkingen. Deze onvrijwillige bewegingen komen vaak voor in combinatie met andere symptomen zoals slaapstoornissen en hoofdpijn.

Hormonale veranderingen

Hormonale schommelingen, zoals tijdens de menopauze, zwangerschap of schildklieraandoeningen zoals hyperthyreoïdie, kunnen spierspasmen en trekkingen veroorzaken. Deze aandoeningen verstoren vaak de chemische balans in het lichaam, wat spiercontracties beïnvloedt.

Gebruik van anabole steroïden

Atleten en bodybuilders die anabole steroïden gebruiken, lopen een verhoogd risico op spiertrekkingen als bijwerking van deze middelen. Steroïden kunnen de normale functie van spieren en zenuwen verstoren, wat leidt tot onregelmatige spierbewegingen.

Meer (ernstige) oorzaken van spiertrekkingen

Hoewel de meeste spiertrekkingen het gevolg zijn van relatief onschuldige factoren, kunnen sommige spierkrampen worden veroorzaakt door meer ernstige oorzaken. Deze aandoeningen zijn vaak gerelateerd aan problemen met het zenuwstelsel, waaronder de hersenen en het ruggenmerg. Het gaat om aandoeningen die de zenuwen die verbonden zijn met je spieren kunnen beschadigen, wat kan leiden tot spiertrekkingen. Enkele van de zeldzame maar ernstige aandoeningen die spiertrekkingen kunnen veroorzaken zijn onder meer de volgende.

Q-koortsvermoeidheidssyndroom

Het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) kan een gevolg zijn van een Q-koortsinfectie. Als na besmetting met de Q-koortsbacterie je langdurig langdurig vermoeid blijft en allerlei andere klachten hebt, zoals griepachtige verschijnselen, (aanhoudende) koorts en heftige hoofdpijn, hoesten, spierpijn, gewrichtspijn, koude rillingen, nachtelijk zweten, spiertrillingen en vermoeidheid, dan kan er sprake zijn van het Q-koortsvermoeidheidssyndroom.

Hemifaciaal spasme

Hemifaciale spasmen zijn onwillekeurige spiertrekkingen aan één kant van het aangezicht en vaak zitten de trekkingen in de spieren rondom het oog, maar de trekkingen kunnen ook in de spieren rondom de mond voorkomen.

Spierdystrofie

Spierdystrofie is een verzamelnaam voor verschillende erfelijke spieraandoeningen die de spieren na verloop van tijd beschadigen en verzwakken. Ze kunnen spiertrekkingen veroorzaken in het gezicht en de nek of heupen en schouders.

Amyotrofische laterale sclerose (ALS)

Amyotrofische laterale sclerose (ALS), ook bekend als de ziekte van Lou Gehrig, is een aandoening die ervoor zorgt dat de motorische zenuwcellen in het ruggenmerg, de hersenstam en de motorische schors van de hersenen afsterven. Het trillen kan de spieren in het hele lichaam beïnvloeden, maar het komt meestal eerst voor in de armen en benen.

Multiple sclerose (MS)

Zelden kunnen spiertrekkingen een teken van multiple sclerose (MS) zijn. MS is een degeneratieve ziekte van het centrale zenuwstelsel (hersenen en het ruggenmerg). Een veel voorkomend symptoom van MS is spasticiteit. Spasticiteit is wanneer spieren stijf worden en onvrijwillig samentrekken. Spiertrekkingen kunnen een teken van spasticiteit zijn. Andere symptomen van MS zijn onder meer:

• vermoeidheid
• gevoelloosheid of tintelingen
• zwakheid
• duizeligheid
• verminderde seksuele functie
• chronische pijn
• veranderingen in cognitie
• problemen met lopen
• problemen met zien

Spinale musculaire atrofie (SMA)

Spinale musculaire atrofie beschadigt de motorische zenuwcellen in het ruggenmerg en beïnvloedt de controle van de spierbeweging. Het kan de tong doen trillen.

Syndroom van Isaac

Het syndroom van Isaac wordt ook wel neuromyotonie genoemd. Deze ziekte beïnvloedt de zenuwen die spiervezels stimuleren, wat resulteert in frequente spiertrekkingen. De spasmen komen meestal voor in de arm- en beenspieren. Dan krijg je spiertrekkingen en spasmen in armen en benen.

Metabole stoornissen

Stofwisselingsziekten of metabole ziekten zijn kunnen soms aanleiding geven tot spiertrekkingen. Voorbeelden hiervan zijn een laag kaliumgehalte in het bloed (hypokaliëmie), nierziekten en te hoge concentraties ureum in het bloed (uremie).

Neurologische aandoeningen

Wanneer schade ontstaat aan een zenuw die spieren aansturen, ontstaan spierfasciculaties of spiertrekkingen. Enkele aandoeningen aan het zenuwstelsel kunnen aanleiding geven tot spiertrillingen zoals de ziekte van Parkinson.

Neurologische aandoeningen kunnen daarnaast de volgende symptomen veroorzaken:

• een verlies van, of verandering in, sensatie (gevoel)
• het dunner en minder krachtig worden van de spieren (spieratrofie)
• spierzwakte

Andere oorzaken trillende spieren

Andere oorzaken van spiertrekkingen of trillende spieren zijn:

• genetische factoren
• insectenbeten of insectensteken
• ziekte van Pfeiffer
• zwakke spieren (myopathie)
• koortsstuipen
• kwaadaardige hersentumor
• goedaardige hersentumor

Risicofactoren en -groepen voor spiertrekkingen: wie loopt meer risico?

Spiertrekkingen zijn in de meeste gevallen een onschuldige, tijdelijke sensatie, maar ze kunnen ook wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen of levensstijlgerelateerde factoren. Sommige mensen hebben een hoger risico om spiertrekkingen te ervaren dan anderen, afhankelijk van bepaalde omstandigheden, gewoonten en gezondheidsstatus. Hieronder volgt een overzicht van de risicofactoren en risicogroepen die vatbaarder zijn voor spiertrekkingen.

Mensen met een hoge fysieke belasting
Atleten, sporters, en mensen met fysiek zware beroepen (bijvoorbeeld in de bouw of tuinbouw) lopen een verhoogd risico op spiertrekkingen door overmatige inspanning. Intensieve fysieke activiteiten leiden tot melkzuurvorming in de spieren, wat kan resulteren in tijdelijke spiertrekkingen.

• Voorbeeld: Na een marathon kunnen hardlopers vaak last krijgen van spiertrekkingen, vooral in hun kuiten en dijen door de spiervermoeidheid en melkzuuraccumulatie.

Mensen met voedingstekorten
Een gebrek aan essentiële voedingsstoffen, zoals magnesium, calcium, vitamine D, en B-vitamines, kan spierspasmen en trekkingen veroorzaken. Mensen met een onevenwichtig dieet of bepaalde medische aandoeningen die de opname van voedingsstoffen belemmeren, zoals coeliakie of Crohn, lopen een hoger risico.

• Voorbeeld: Iemand met een vitamine B12-tekort kan fasciculaties ervaren in de handen en voeten, vooral na inspanning.

Mensen met chronische stress en angststoornissen
Chronische stress en angststoornissen kunnen leiden tot een verhoogde spanning in het lichaam, wat resulteert in onwillekeurige spiertrekkingen. Dit komt doordat stress de zenuwsignalen verstoort en de spieren hyperactief maakt.

• Voorbeeld: Iemand die langdurig onder stress staat door werkdruk of persoonlijke problemen, kan spiertrekkingen krijgen in het gezicht of de nek als gevolg van voortdurende spanning.

Mensen met slaaptekort of onregelmatige slaap
Slaaptekort en een verstoord slaapritme kunnen de hersenen ontregelen, wat leidt tot onregelmatige signalen naar de spieren. Dit verhoogt de kans op fasciculaties, vooral wanneer iemand oververmoeid is.

• Voorbeeld: Mensen die in ploegendiensten werken en daardoor een onregelmatig slaapritme hebben, kunnen vaker spiertrekkingen ervaren door vermoeidheid en een ontregeld zenuwstelsel.

Ouderen
Veroudering brengt veranderingen met zich mee in het zenuwstelsel en de spieren. Oudere volwassenen hebben vaak een hoger risico op spiertrekkingen door een natuurlijke afname van spiermassa en een verminderde bloedcirculatie, evenals een verhoogde kans op voedingstekorten.

• Voorbeeld: Ouderen kunnen last krijgen van spiertrekkingen in de benen door een verminderde opname van voedingsstoffen zoals magnesium en vitamine D.

Mensen die veel cafeïne of nicotine gebruiken
Overmatig gebruik van cafeïne en nicotine kan de zenuwen stimuleren en leiden tot spiertrekkingen. Mensen die veel koffie drinken of roken, ervaren vaker fasciculaties, vooral in de ogen, handen en benen.

• Voorbeeld: Een koffieliefhebber die dagelijks meerdere koppen koffie drinkt, kan spiertrekkingen ontwikkelen in de oogleden of handen door overmatige stimulatie van het zenuwstelsel.

Mensen met neurologische aandoeningen
Mensen met neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose (MS), Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS), of de ziekte van Parkinson, hebben een hoger risico op spiertrekkingen. Deze aandoeningen beschadigen de zenuwen, wat leidt tot onregelmatige spieractiviteit.

• Voorbeeld: Een persoon met MS kan spasticiteit ervaren, waarbij de spieren onvrijwillig samentrekken, wat resulteert in pijnlijke spiertrekkingen.

Mensen die bepaalde medicatie gebruiken
Het gebruik van medicijnen zoals antidepressiva, diuretica, antipsychotica, of corticosteroïden kan als bijwerking spiertrekkingen veroorzaken. Ook mensen die abrupt stoppen met bepaalde medicijnen, zoals benzodiazepinen, kunnen spierspasmen ervaren als onttrekkingsverschijnsel.

• Voorbeeld: Iemand die langdurig diuretica gebruikt voor een hoge bloeddruk kan spierspasmen krijgen door een verstoring van de elektrolytenbalans.

Mensen die herstellen van infecties
Na een zware infectie of ziekte kan het lichaam verzwakt zijn en kan de elektrolytenbalans verstoord raken, wat kan leiden tot spiertrekkingen. Ziekten zoals Q-koorts of de ziekte van Pfeiffer kunnen langdurige vermoeidheid en spierproblemen veroorzaken.

• Voorbeeld: Iemand die herstelt van de ziekte van Pfeiffer kan weken of maanden na de infectie nog last hebben van spiertrekkingen in de benen door aanhoudende vermoeidheid.

Mensen die lijden aan uitdroging of elektrolytenstoornissen
Uitdroging of een verstoorde elektrolytenbalans, bijvoorbeeld door zwaar zweten, intensieve fysieke inspanning of diarree, kan leiden tot spiertrekkingen. Dit komt doordat de spiercellen zonder voldoende vocht en mineralen niet goed kunnen functioneren.

• Voorbeeld: Een langeafstandsloper die veel zweet zonder voldoende water of elektrolyten in te nemen, kan spierspasmen en trekkingen in de benen krijgen na de race.

Zwangere vrouwen
Tijdens de zwangerschap ondergaat het lichaam veel hormonale en fysieke veranderingen die kunnen leiden tot spiertrekkingen. Het toenemende lichaamsgewicht, veranderingen in de bloedcirculatie en hormonale schommelingen kunnen allemaal bijdragen aan spierkrampen, vooral in de benen, vaak tijdens het slapen.

• Voorbeeld: Zwangere vrouwen hebben vaak last van spiertrekkingen in de benen tijdens het derde trimester, wanneer de druk op de benen toeneemt en vochtophoping een rol speelt.

Mensen met hormonale stoornissen
Hormonale aandoeningen zoals een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) kunnen leiden tot spierzwakte, vermoeidheid en spiertrekkingen. Mensen met hormonale onevenwichtigheden hebben vaak last van deze symptomen omdat hun lichaam moeite heeft om de normale spier- en zenuwfunctie te behouden.

• Voorbeeld: Een persoon met hypothyreoïdie kan last krijgen van spiertrekkingen door een verstoorde stofwisseling, wat leidt tot verstoorde spiercontracties.

Mensen die langdurig inactief zijn
Mensen die langdurig inactief zijn, bijvoorbeeld door bedrust of een zittend beroep, kunnen last krijgen van spiertrekkingen als gevolg van een verminderde bloedcirculatie en spieratrofie. Dit kan met name voorkomen bij ouderen of mensen die herstellen van een operatie.

• Voorbeeld: Een persoon die herstelt van een operatie en lange tijd in bed ligt, kan spiertrekkingen in de benen of rug ervaren door gebrek aan beweging.

Mensen met vaatziekten
Mensen met perifere vaatziekten, waarbij de bloedvaten vernauwd zijn, kunnen ook spiertrekkingen ervaren als gevolg van een slechte bloedcirculatie. De spieren ontvangen onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen, wat leidt tot verkramping en trekkingen, vooral in de benen.

• Voorbeeld: Een persoon met perifere arteriële ziekte kan spierspasmen krijgen tijdens het lopen, omdat de bloedtoevoer naar de beenspieren beperkt is.

Mensen met genetische aanleg
Sommige mensen zijn genetisch vatbaarder voor spiertrekkingen. Erfelijke aandoeningen zoals spierdystrofie of neuromyotonie (syndroom van Isaac) kunnen leiden tot onwillekeurige spierbewegingen. Genetische factoren kunnen dus een rol spelen bij het ontstaan van deze klachten.

• Voorbeeld: Iemand met spierdystrofie kan op jonge leeftijd al spiertrekkingen ervaren, vooral in de nek, schouders en heupen, door erfelijke spierzwakte.

Mensen die lijden aan overtraining
Atleten en sporters die lijden aan overtraining (te veel sporten zonder voldoende rust) hebben een verhoogd risico op spiertrekkingen. Door de continue belasting van dezelfde spiergroepen kunnen de spieren verkrampen en onregelmatig samentrekken.

• Voorbeeld: Een professionele wielrenner die elke dag traint zonder rustdagen kan spiertrekkingen ontwikkelen in de kuiten en dijen door overbelasting van de spieren.

Mensen met intoxicatie door drugs of alcohol
Het gebruik van recreatieve drugs en overmatig alcoholgebruik kan het zenuwstelsel beschadigen, wat leidt tot spiertrekkingen. Chronisch alcoholgebruik veroorzaakt vaak alcoholische neuropathie, waarbij de zenuwen beschadigd raken, wat kan leiden tot trillende spieren.

• Voorbeeld: Iemand die langdurig alcohol misbruikt kan tintelingen, spierzwakte en spiertrekkingen ervaren door schade aan het zenuwstelsel en de spieren.

Mensen met chronische nierziekten
Nierziekten verstoren de balans van elektrolyten zoals kalium, magnesium en calcium in het bloed. Deze onevenwichtigheden kunnen spiertrekkingen veroorzaken, omdat de spieren afhankelijk zijn van een nauwkeurige balans van deze mineralen voor hun functie.

• Voorbeeld: Een patiënt met chronische nierinsufficiëntie kan spiertrekkingen krijgen als gevolg van een laag kaliumgehalte, vooral in de armen en benen.

Mensen die chemotherapie ondergaan
Chemotherapie kan bij sommige patiënten neuropathie veroorzaken, wat leidt tot tintelingen, gevoelloosheid en spiertrekkingen. De medicijnen die worden gebruikt bij chemotherapie kunnen zenuwen beschadigen, wat onvrijwillige spiercontracties kan veroorzaken.

• Voorbeeld: Iemand die chemotherapie ondergaat voor kanker kan spiertrekkingen ervaren in de handen of voeten als een bijwerking van de behandeling.

Mensen die herstellen van spierblessures
Na een spierblessure, zoals een verrekking of scheur, kan het herstelproces spiertrekkingen veroorzaken. De genezende spieren kunnen ongecontroleerde bewegingen maken tijdens het regeneratieproces, vooral wanneer de spieren niet goed rust krijgen.

• Voorbeeld: Een sporter die herstelt van een hamstringblessure kan tijdens de revalidatieperiode spiertrekkingen ervaren in de herstellende spieren door verhoogde spieractiviteit.

Wat te doen bij trillende spieren?

De veel voorkomende en relatief onschuldige oorzaken van spiertrekkingen kunnen meestal gemakkelijk worden opgelost. Het trillen houdt kort aan, en ebt weg zodra de oorzaak is weggenomen. Overleg met je huisarts als je vermoedt dat medicatie bij jou de spiertrekkingen veroorzaakt. De arts kan een lagere dosering aanbevelen of uitwijken naar een alternatief. Neem ook contact op met een arts als je denkt dat er sprake is van een voedingstekort. Bij vermoeden van een meer ernstige aandoeningen, is het belangrijk om een afspraak te maken met je huisarts.

Huisarts raadplegen

Zijn er langdurige of aanhoudende spiertrekkingen aanwezig of treden de spiertrekkingen op in combinatie met spierzwakte of spierverlies, dan is het raadzaam om je huisarts te raadplegen.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal vragen stellen over de spiertrekkingen om de onderliggende oorzaak te bepalen. De arts zal onder meer de volgende vragen stellen:

• Sinds wanneer je last hebt van spiertrillingen;
• Waar de schokken optreden;
• Hoe vaak de spiertrillingen optreden;
• Hoe lang de trillingen duren;
• Of er sprake is van trillende spieren na inspanning;
• Of er sprake is van trillende spieren bij aanspannen;
• Andere symptomen en klachten die je mogelijk ervaart.

De arts zal ook een lichamelijk en neurologisch onderzoek uitvoeren en je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen.

Vervolgonderzoek

De arts zal waarschijnlijk bepaalde diagnostische tests bestellen bij vermoeden dat de spiertrillingen te wijten zijn aan een onderliggende aandoening. De volgende onderzoeken kunnen nodig zijn:

• Bloedonderzoek om elektrolyt niveaus en schildklierfunctie te onderzoeken;
• Een MRI-scan;
• Een CT-scan;
• Elektromyografie om de gezondheid van de spieren en de zenuwcellen die deze controleren te beoordelen.

Behandeling voor spiertrekkingen

Medicijnen
Behandeling is meestal niet nodig voor spiertrekkingen. De trillingen nemen meestal binnen enkele dagen af ​​zonder behandeling. Behandeling kan nodig zijn als een van de ernstigere aandoeningen de spiertrekkingen veroorzaakt. Afhankelijk van de specifieke diagnose kan de behandelend arts bepaalde medicijnen voorschrijven om de symptomen te verlichten. Deze medicijnen zijn onder meer corticosteroïden, spierverslappers en neuromusculaire blokkers. In geval van angst en stress, is het verminderen van stress en angst zinvol. Bij een magnesiumtekort, zal de arts een supplement aanbevelen. In overleg met de arts kun je zo nodig andere medicijnen nemen indien medicatie leidt tot de spiertrillingen. Bij een kind met koortsstuipen kan de inhoud van een tube Stesolid (een opgelost medicament, diazepam) in de anus toegediend worden.

Naast deze behandelingen zijn er nog enkele aanvullende opties die in overweging kunnen worden genomen bij het aanpakken van spiertrekkingen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak en ernst van de symptomen. Hier zijn enkele andere behandelingsmogelijkheden die vaak effectief zijn:

Fysiotherapie en oefentherapie
Als spiertrekkingen worden veroorzaakt door overbelasting, een verkeerde houding, of na een blessure, kan fysiotherapie helpen om de spieren te versterken en de balans in het lichaam te herstellen. Door specifieke rekoefeningen en spierversterkende oefeningen te doen, kunnen spiercontracties verminderen.

• Voorbeeld: Bij spiertrekkingen door een beknelde zenuw of hernia kan fysiotherapie helpen om de druk op de zenuw te verlichten en de trekkingen te verminderen.

Dieetveranderingen
Voeding speelt een belangrijke rol bij het voorkomen van spiertrekkingen, vooral als de oorzaak te maken heeft met voedingstekorten zoals een tekort aan magnesium, calcium, of vitamine B12. Een dieet rijk aan voedingsstoffen, zoals groenten, noten, en volle granen, kan helpen om de symptomen te verlichten.

• Voorbeeld: Iemand met een vitamine B12-tekort kan profiteren van een dieet dat rijk is aan dierlijke producten zoals vlees, vis, en eieren, of een supplement nemen in overleg met de arts.

Hydratatie
Uitdroging is een veelvoorkomende oorzaak van spiertrekkingen, vooral na fysieke inspanning. Voldoende water drinken en het aanvullen van elektrolyten zoals natrium en kalium kan helpen om spierkrampen en trekkingen te verminderen.

Tip: Mensen die intensief sporten of veel zweten kunnen baat hebben bij het drinken van elektrolytenrijke dranken om het verlies aan mineralen te compenseren.

Stressmanagement
Aangezien spiertrekkingen vaak worden verergerd door stress en angst, is het belangrijk om stressfactoren te verminderen. Mindfulness en ademhalingsoefeningen kunnen helpen om het lichaam en de geest tot rust te brengen en de kans op spiertrekkingen te verkleinen.

• Voorbeeld: Iemand die last heeft van stressgerelateerde spiertrekkingen kan baat hebben bij ademhalingsoefeningen of ontspanningstechnieken om de spanning in de spieren te verminderen.

Neurologische behandelingen
Wanneer spiertrekkingen worden veroorzaakt door een onderliggende neurologische aandoening zoals multiple sclerose, ALS, of spierdystrofie, kan de arts specifieke medicatie voorschrijven om de symptomen te beheersen. Deze behandelingen richten zich vaak op het verlichten van spasticiteit en spierkrampen.

• Voorbeeld: Iemand met multiple sclerose kan baat hebben bij medicijnen zoals baclofen of tizanidine, die helpen om de spierspasmen onder controle te houden.

Botulinumtoxine injecties
Bij ernstige gevallen van spiertrekkingen, zoals hemifaciale spasmen of dystonie, kunnen injecties met botulinumtoxine (Botox) worden gebruikt om de spieren tijdelijk te verlammen en de onwillekeurige trekkingen te stoppen.

• Voorbeeld: Een persoon met hemifaciale spasmen kan regelmatig Botox-injecties krijgen om de onwillekeurige spiertrekkingen in het gezicht te verminderen.

Aanpassingen in medicatie
Als spiertrekkingen optreden als bijwerking van bepaalde medicijnen, kan de arts aanbevelen om de dosering aan te passen of over te stappen op een ander medicijn. Dit is vooral belangrijk bij mensen die last hebben van spiertrekkingen door het gebruik van medicijnen zoals antidepressiva of diuretica.

• Voorbeeld: Iemand die last heeft van spiertrekkingen door het gebruik van diuretica kan in overleg met de arts overstappen naar een ander type medicatie om de balans van elektrolyten te herstellen.

Elektrische zenuwstimulatie
In sommige gevallen kan Transcutane Elektrische Zenuwstimulatie (TENS) worden gebruikt om spiertrekkingen te verminderen. Dit apparaat stuurt elektrische pulsen naar de zenuwen om de spieractiviteit te reguleren en pijn te verlichten.

• Voorbeeld: TENS kan nuttig zijn voor mensen die last hebben van chronische spiertrekkingen door zenuwbeschadiging of herhaalde spierkrampen.

Alternatieve therapieën
Sommige mensen vinden verlichting van spiertrekkingen door het gebruik van alternatieve therapieën zoals massage, of chiropractie, die gericht zijn op het ontspannen van de spieren en het verbeteren van de bloedsomloop.

• Voorbeeld: Een persoon met stressgerelateerde spiertrekkingen kan baat hebben bij een diepe weefselmassage om de spanning in de spieren te verlichten.

Prognose

Er zijn veel alledaagse oorzaken van spiertrekkingen die niet ernstig zijn. Mensen kunnen deze oorzaken gemakkelijk thuis behandelen en ze voorkomen door specifieke veranderingen in levensstijl. Sommige oorzaken van spiertrekkingen zijn ernstiger, maar deze aandoeningen zijn meestal zeldzaam. Als een arts een diagnose van een degeneratieve aandoening stelt, zoals MS of ALS, kan een ondersteunende behandeling de symptomen verlichten. Hoewel deze aandoeningen niet genezen, kan het juiste behandelplan ervoor zorgen dat je een goede kwaliteit van leven behoudt.

Complicaties van spiertrekkingen

Ofschoon spiertrekkingen vaak onschuldig zijn en van voorbijgaande aard, kunnen ze in sommige gevallen leiden tot complicaties, vooral wanneer ze een symptoom zijn van een onderliggende aandoening. Wanneer spiertrekkingen langdurig aanhouden of steeds ernstiger worden, kunnen ze andere problemen veroorzaken die de kwaliteit van leven beïnvloeden. Laten we enkele mogelijke complicaties van spiertrekkingen onderzoeken, die kunnen variëren van fysieke klachten tot emotionele en functionele beperkingen.

Chronische spierspanning en pijn
Langdurige spiertrekkingen kunnen uiteindelijk leiden tot chronische spierspanning. Wanneer een spier vaak en onvrijwillig samentrekt, kan dit resulteren in spierstijfheid en pijn in het betreffende gebied. De constante prikkeling van de zenuwen zorgt ervoor dat de spieren overbelast raken, wat leidt tot pijnlijke krampen.

• Voorbeeld: Iemand die lange tijd last heeft van spiertrekkingen in de nek of schouders kan last krijgen van chronische spierspanning, wat weer kan leiden tot spanningshoofdpijn.

Feitje: Chronische spierspanning kan bijdragen aan spanningshoofdpijn, wat bij meer dan 30% van de volwassenen voorkomt, vooral bij mensen met een hoge mate van stress.

Bewegingsbeperkingen
In ernstige gevallen kunnen spiertrekkingen leiden tot beperkingen in de bewegingsvrijheid. Spierspasmen kunnen zich verergeren tot het punt waarop ze de spierkracht en het coördinatievermogen beïnvloeden. Dit kan het uitvoeren van dagelijkse taken bemoeilijken, zoals lopen, tillen, of zelfs schrijven.

• Voorbeeld: Iemand met chronische spiertrekkingen in de handen, bijvoorbeeld door een neurologische aandoening, kan moeite hebben met fijne motorische taken zoals schrijven of het vastpakken van voorwerpen.

Verstoorde slaap
Spiertrekkingen die optreden tijdens de nacht, zoals in het geval van het rusteloze benen syndroom (RLS) of krampen, kunnen de slaap ernstig verstoren. Mensen met deze aandoeningen worden vaak wakker door onvrijwillige spiersamentrekkingen, wat leidt tot slapeloosheid en chronische vermoeidheid.

• Voorbeeld: Mensen met rusteloze benen syndroom kunnen ’s nachts wakker worden van onwillekeurige bewegingen in hun benen, wat leidt tot gebroken nachten en overdag vermoeidheid.

Feitje: Ongeveer 10% van de wereldbevolking lijdt aan het rusteloze benen syndroom, en bij veel mensen leidt dit tot ernstige slaapstoornissen.

Angst en stress
Aanhoudende spiertrekkingen, vooral als ze zichtbaar zijn (bijvoorbeeld in het gezicht of de handen), kunnen leiden tot emotionele stress en angst. Mensen maken zich zorgen over de oorzaak van de trekkingen, vooral als ze gepaard gaan met andere symptomen zoals spierzwakte of gevoelloosheid. Dit kan bijdragen aan angststoornissen en in sommige gevallen depressie.

• Voorbeeld: Iemand die constant zichtbare spiertrekkingen in het gezicht ervaart, kan zich ongemakkelijk voelen in sociale situaties, wat leidt tot sociale angst en een verminderd zelfvertrouwen.

Gevaar voor blessures
Bij mensen met ernstige en plotselinge spiertrekkingen, zoals in het geval van neurologische aandoeningen, kan er een verhoogd risico zijn op blessures. Ongecontroleerde spiersamentrekkingen kunnen leiden tot vallen of onhandige bewegingen, vooral wanneer de trekkingen de benen of rug beïnvloeden.

• Voorbeeld: Een persoon met amyotrofische laterale sclerose (ALS), die last heeft van heftige spiertrekkingen in de benen, loopt een verhoogd risico op vallen en fracturen door de onvoorspelbare spiercontracties.

Spieratrofie
In gevallen waarbij spiertrekkingen verband houden met ernstige neurologische aandoeningen, zoals multiple sclerose (MS) of spierdystrofie, kunnen de spieren na verloop van tijd beginnen te atrofiëren (afnemen in massa). Dit betekent dat de spieren langzaam verzwakken en kleiner worden, wat leidt tot functieverlies.

• Voorbeeld: Een persoon met spierdystrofie kan in de loop van de tijd spiertrekkingen ervaren die overgaan in spierzwakte, met als gevolg afname van spiermassa in de armen of benen.

Weetje: Bij ziekten zoals spierdystrofie kan spieratrofie leiden tot een verlies van mobiliteit, en in sommige gevallen is een rolstoel noodzakelijk.

Zenuwschade
Bij langdurige en aanhoudende spiertrekkingen die het gevolg zijn van zenuwcompressie of neuropathie, kan er uiteindelijk zenuwschade optreden. Zenuwen die voortdurend onder druk staan of beschadigd zijn, kunnen permanente schade oplopen, wat resulteert in blijvende symptomen zoals tintelingen, gevoelloosheid of chronische pijn.

• Voorbeeld: Iemand met perifere neuropathie kan spiertrekkingen in de benen ervaren, die na verloop van tijd leiden tot aanhoudende zenuwpijn of gevoelloosheid.

Verminderde kwaliteit van leven
Chronische spiertrekkingen, vooral wanneer ze optreden in combinatie met pijn of angst, kunnen de kwaliteit van leven aanzienlijk verminderen. Mensen kunnen moeite hebben met het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, wat leidt tot een verminderde zelfredzaamheid en een gevoel van hulpeloosheid.

• Voorbeeld: Iemand met ernstige spiertrekkingen en bijkomende angst kan zich terugtrekken uit sociale activiteiten, sporten vermijden en zich minder betrokken voelen bij zijn of haar omgeving.

Trillende spieren voorkomen

Spiertrekkingen zijn niet altijd te voorkomen. Er zijn echter enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico te verlagen. Deze hebben vooral betrekking op een gezonde leefstijl:

• Eet gezond en gevarieerd;
• Zorg voor een goede nachtrust;
• Vermijd stress en doe ontspanningstechnieken;
• Beperk je inname van cafeïne;
• Zo nodig overstappen op andere medicijnen;
• Voldoende water blijven drinken (vooral tijdens het sporten);
• Stop met roken.

Eet gezond en gevarieerd

Volg deze tips voor het eten van een uitgebalanceerd dieet:

• Eet vers fruit en groenten.
• Eet volle granen.
• Eet peulvruchten.
• Eet zaden en noten.

Zorg voor voldoende slaap

De meeste mensen hebben elke nacht zes tot acht uur slaap nodig om gezond te blijven. Slaap helpt het lichaam genezen en herstellen en geeft je zenuwen de tijd om te rusten.

Omgaan met stress

Probeer ontspanningstechnieken om de stress in je leven te kanaliseren en te verminderen. Het minstens drie keer per week sporten is een andere geweldige manier om je minder gestrest te voelen.

Beperk de inname van cafeïne

Vermijd het drinken van cafeïnehoudende dranken of het eten van voedingsmiddelen die cafeïne bevatten. Deze voedingsmiddelen en dranken kunnen spiertrekkingen bevorderen.

Stoppen met roken

Het is altijd een goed idee om te stoppen met roken. Nicotine is een mild stimulerend middel dat van invloed is op je centrale zenuwstelsel. Stoppen met roken helpt ook om het risico op andere ernstige gezondheidsproblemen te verlagen.

Overstappen op andere medicijnen

Neem contact op met je arts als je een stimulerend medicijn gebruikt, zoals een amfetamine, en spiertrekkingen ontwikkelt. De arts kan mogelijk een ander medicijn voorschrijven dat geen spiertrekkingen veroorzaakt.

Voldoende water drinken

Voldoende water blijven drinken, vooral tijdens het sporten. Elke specifieke sport zijn eigen 'drinkregels' voor het tijdig bijvullen van de juiste hoeveelheden water om geen gevaar te lopen voor uitdroging en oververhitting.

Lees verder

• Trillende handen: oorzaken tremor aan de hand of handtremor
• Trillend ooglid: symptomen, oorzaak, behandeling en zelfzorg
• Trillende lippen: oorzaak van trillende onderlip of bovenlip
• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug
• Spierspasmen: oorzaken, symptomen & behandeling spierkrampen