Spiertrekkingen: oorzaken en behandeling trillende spieren

Bij spiertrekkingen trekken je spieren lokaal onwillekeurig samen, zonder dat je een ledemaat beweegt en deze spiertrekking is mogelijk zichtbaar onder de huid. Spiertrekkingen kunnen zich overal in je lichaam voordoen, maar voorkeursplekken zijn de armen, benen of gezicht. Een bekend voorbeeld is het trillende ooglid. Een spiertrekking kan zichtbaar zijn onder de huid en diepere gebieden kunnen worden gedetecteerd door middel van elektromyografie (EMG), waarbij de elektrische activiteit van je spieren wordt gemeten. Meestal zorgt een bewuste beweging van de betreffende spier ervoor dat spiertrekkingen of fasciculaties onmiddellijk stoppen, maar ze kunnen terugkeren zodra de spier weer in rust is. Spiertrekkingen hebben verschillende oorzaken, waarvan de meerderheid goedaardig is, maar spiertrillingen kunnen ook worden veroorzaakt door de ziekte van de bewegingszenuwcellen, ook wel motor neuronen genoemd.

• Spiertrekkingen of trillende spieren
• Kleine spiercontracties
• Benigne fasciculatiesyndroom
• Symptomen
• Veel voorkomende oorzaken van spiertrekkingen
• Lichamelijke activiteit
• Stress en angst
• Cafeïne
• Voedingstekort of vitaminetekort
• Tekort aan magnesium
• Uitdroging
• Slaapgebrek of slaaptekort
• Nicotine
• Oogirritatie
• Trillende spieren door medicijnen
• Bijwerkingen
• Onttrekking
• Meer ernstige oorzaken van spiertrekkingen
• Q-koortsvermoeidheidssyndroom
• Hemifaciaal spasme
• Spierdystrofie
• Amyotrofische laterale sclerose (ALS)
• Multiple sclerose (MS)
• Spinale musculaire atrofie (SMA)
• Syndroom van Isaac
• Metabole stoornissen
• Neurologische aandoeningen
• Andere oorzaken trillende spieren
• Wat te doen bij trillende spieren?
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling voor spiertrekkingen
• Trillende spieren voorkomen
• Eet gezond en gevarieerd
• Zorg voor voldoende slaap
• Omgaan met stress
• Beperk de inname van cafeïne
• Stoppen met roken
• Overstappen op andere medicijnen
• Voldoende water drinken
• Prognose

Spiertrekkingen of trillende spieren

Kleine spiercontracties

Spiertrekkingen of spiertrillingen hebben te maken met kleine spiercontracties in het lichaam. Je spieren bestaan uit spiervezels en zenuwvezels. Zenuwen kunnen die spieren prikkelen tot samentrekken. Stimulatie of beschadiging van een zenuw kan ertoe leiden dat je spiervezels gaan trillen. De meeste spiertrillingen blijven onopgemerkt en zijn geen reden tot bezorgdheid. In sommige gevallen kunnen ze wijzen op een ziekte van de bewegingszenuwcellen. In dat geval is het raadzaam een arts te raadplegen.

Benigne fasciculatiesyndroom

Spiertrekkingen komen bij vrijwel alle gezonde mensen voor, alhoewel het meestal niet vaak voorkomt. In sommige gevallen kan de aanwezigheid van fasciculaties vervelend zijn en de kwaliteit van leven verstoren. Als een neurologisch onderzoek geen afwijkingen laat zien en EMG-testen geen pathologie aangeven, wordt meestal een diagnose benigne fasciculatiesyndroom (BSF) gesteld, ook wel bekend als het benigne spierkramp-fasciculatie syndroom. De oorzaak van het spierkramp-fasciculatiesyndroom is onbekend, maar vaak dienen de klachten zich aan na een virusinfectie, of na een periode van stress.

Symptomen

Spiertrekkingen kunnen gepaard gaan met veel symptomen. Dit is afhankelijk van de oorzaak. Vaak voorkomende symptomen zijn:

• pijn
• brandend gevoel
• tintelingen en prikkelingen
• doof gevoel
• spiertrillingen

Veel voorkomende oorzaken van spiertrekkingen

Er zijn verschillende omstandigheden die spiertrekkingen kunnen veroorzaken. Lichte spiertrekkingen zijn meestal het gevolg van minder ernstige, leefstijlgerelateerde oorzaken. Meer heftige spiertrekkingen zijn echter vaak het gevolg van een ernstige aandoening. Mogelijke oorzaken van spiertrekkingen zijn onder meer:

Lichamelijke activiteit

Trekkingen kunnen optreden na lichamelijke activiteit doordat tijdens inspanningen met hoge intensiteit zich melkzuurvorming in de spieren vormt. Dit kan bijvoorbeeld optreden na activiteiten als spitten in de tuin, hardlopen, sporten, fitness, dansen, zumba, etc.. Het is meestal van invloed op de armen, benen en rug. Maar bij intense buikspieroefeningen, kunnen spiertrekkingen zich bijvoorbeeld ook voordoen in de buik of onderbuik.

Stress en angst

Spiertrekkingen veroorzaakt door stress en angst worden vaak een tic of zenuwtrek genoemd. Het kan zich voordoen in elke spier van het lichaam. Fasciculatie komt ook vaak voor tijdens een rustperiode na aanhoudende stress en deze wordt veroorzaakt door onbewust gespannen spieren.

Cafeïne

Het consumeren van te veel cafeïne (in koffie en energiedrankjes) en andere stimulerende middelen kan ertoe leiden dat spieren in een deel van het lichaam gaan trillen. Je kunt er bijvoorbeeld een trillende lip van krijgen.

Voedingstekort of vitaminetekort

Tekorten aan bepaalde voedingsstoffen kunnen spierspasmen veroorzaken, vooral in de oogleden, de kuiten en de handen. Veelvoorkomende soorten voedingstekorten zijn vitamine D-tekort, vitamine B-tekort, magnesiumtekort en calciumgebrek.

Tekort aan magnesium

Een ontoereikende inname van magnesium kan fasciculaties veroorzaken, vooral na een magnesiumverlies als gevolg van ernstige diarree. Overmatige inspanning en zwaar alcoholgebruik zijn ook risicofactoren voor magnesiumverlies. De behandeling van een tekort bestaat uit een verhoogde inname van magnesium uit voedingsbronnen zoals noten (vooral amandelen), bananen en spinazie. Magnesiumsupplementen of farmaceutische magnesiumpreparaten kunnen ook worden ingenomen. Te veel magnesium kan echter diarree veroorzaken, resulterend in uitdroging en verlies van voedingsstoffen (inclusief magnesium zelf, leidend tot een netto verlies, in plaats van winst). Magnesiumsupplementen moeten tijdens de maaltijd worden ingenomen, en niet op een lege maag.

Uitdroging

Uitdroging of dehydratie kan spiercontractie en spiertrekkingen veroorzaken, vooral in de grotere spieren van het lichaam. Deze omvatten de benen, armen en romp (rug, borst en buik).

Slaapgebrek of slaaptekort

Spiertrekkingen treden vaak op wanneer je lichaam moe of uitgeput is. Je hersenen zijn continu aan het werk om je goed te laten functioneren en ze gebruiken chemische signalen om met het lichaam te communiceren. In geval van slaaptekort of slaapgebrek, zijn de hersenen minder goed in staat om deze signalen te verzenden en gaan soms 'verkeerde' signalen naar de spiervezels, wat spiertrekkingen tot gevolg kan hebben.

Nicotine

Nicotine in sigaretten en andere tabaksproducten kan spiertrekkingen veroorzaken, vooral in de benen.

Oogirritatie

Spierspasmen kunnen optreden in het ooglid (trillend ooglid) of in het gebied rond het oog wanneer het ooglid of het oppervlak rond het oog geïrriteerd is.

Trillende spieren door medicijnen

Bijwerkingen

Bijwerkingen op bepaalde geneesmiddelen, waaronder corticosteroïden, pijnstillers als oxycodon en oestrogeenpillen, kunnen spierspasmen veroorzaken. Het trillen kan zich voordoen in de handen, armen of benen.

Onttrekking

Onttrekkingen van bepaalde medicijnen, in het bijzonder benzodiazepinen ( medicatie bij angst en slaapproblemen), kunnen ook tot spiertrekkingen en trillende spieren leiden.

Meer ernstige oorzaken van spiertrekkingen

Hoewel de meeste spiertrekkingen het gevolg zijn van relatief onschuldige factoren, kunnen sommige spierkrampen worden veroorzaakt door meer ernstige oorzaken. Deze aandoeningen zijn vaak gerelateerd aan problemen met het zenuwstelsel, waaronder de hersenen en het ruggenmerg. Het gaat om aandoeningen die de zenuwen die verbonden zijn met je spieren kunnen beschadigen, wat kan leiden tot spiertrekkingen. Enkele van de zeldzame maar ernstige aandoeningen die spiertrekkingen kunnen veroorzaken zijn onder meer de volgende.

Q-koortsvermoeidheidssyndroom

Het Q-koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) kan een gevolg zijn van een Q-koortsinfectie. Als na besmetting met de Q-koortsbacterie je langdurig langdurig vermoeid blijft en allerlei andere klachten hebt, zoals griepachtige verschijnselen, (aanhoudende) koorts en heftige hoofdpijn, hoesten, spierpijn, gewrichtspijn, koude rillingen, nachtelijk zweten, spiertrillingen en vermoeidheid, dan kan er sprake zijn van het Q-koortsvermoeidheidssyndroom.

Hemifaciaal spasme

Hemifaciale spasmen zijn onwillekeurige spiertrekkingen aan één kant van het aangezicht en vaak zitten de trekkingen in de spieren rondom het oog, maar de trekkingen kunnen ook in de spieren rondom de mond voorkomen.

Spierdystrofie

Spierdystrofie is een verzamelnaam voor verschillende erfelijke spieraandoeningen die de spieren na verloop van tijd beschadigen en verzwakken. Ze kunnen spiertrekkingen veroorzaken in het gezicht en de nek of heupen en schouders.

Amyotrofische laterale sclerose (ALS)

Amyotrofische laterale sclerose (ALS), ook bekend als de ziekte van Lou Gehrig, is een aandoening die ervoor zorgt dat de motorische zenuwcellen in het ruggenmerg, de hersenstam en de motorische schors van de hersenen afsterven. Het trillen kan de spieren in het hele lichaam beïnvloeden, maar het komt meestal eerst voor in de armen en benen.

Multiple sclerose (MS)

Zelden kunnen spiertrekkingen een teken van multiple sclerose (MS) zijn. MS is een degeneratieve ziekte van het centrale zenuwstelsel (hersenen en het ruggenmerg). Een veel voorkomend symptoom van MS is spasticiteit. Spasticiteit is wanneer spieren stijf worden en onvrijwillig samentrekken. Spiertrekkingen kunnen een teken van spasticiteit zijn. Andere symptomen van MS zijn onder meer:

• vermoeidheid
• gevoelloosheid of tintelingen
• zwakheid
• duizeligheid
• verminderde seksuele functie
• chronische pijn
• veranderingen in cognitie
• problemen met lopen
• problemen met zien

Spinale musculaire atrofie (SMA)

Spinale musculaire atrofie beschadigt de motorische zenuwcellen in het ruggenmerg en beïnvloedt de controle van de spierbeweging. Het kan de tong doen trillen.

Syndroom van Isaac

Het syndroom van Isaac wordt ook wel neuromyotonie genoemd. Deze ziekte beïnvloedt de zenuwen die spiervezels stimuleren, wat resulteert in frequente spiertrekkingen. De spasmen komen meestal voor in de arm- en beenspieren. Dan krijg je spiertrekkingen en spasmen in armen en benen.

Metabole stoornissen

Stofwisselingsziekten of metabole ziekten zijn kunnen soms aanleiding geven tot spiertrekkingen. Voorbeelden hiervan zijn een laag kaliumgehalte in het bloed (hypokaliëmie), nierziekten en te hoge concentraties ureum in het bloed (uremie).

Neurologische aandoeningen

Wanneer schade ontstaat aan een zenuw die spieren aansturen, ontstaan spierfasciculaties of spiertrekkingen. Enkele aandoeningen aan het zenuwstelsel kunnen aanleiding geven tot spiertrillingen zoals de ziekte van Parkinson.

Neurologische aandoeningen kunnen daarnaast de volgende symptomen veroorzaken:

• een verlies van, of verandering in, sensatie (gevoel)
• het dunner en minder krachtig worden van de spieren (spieratrofie)
• spierzwakte

Andere oorzaken trillende spieren

Andere oorzaken van spiertrekkingen of trillende spieren zijn:

• genetische factoren
• insectenbeten of insectensteken
• ziekte van Pfeiffer
• zwakke spieren (myopathie)
• koortsstuipen
• kwaadaardige hersentumor
• goedaardige hersentumor

Wat te doen bij trillende spieren?

De veel voorkomende en relatief onschuldige oorzaken van spiertrekkingen kunnen meestal gemakkelijk worden opgelost. Het trillen houdt kort aan, en ebt weg zodra de oorzaak is weggenomen. Overleg met je huisarts als je vermoedt dat medicatie bij jou de spiertrekkingen veroorzaakt. De arts kan een lagere dosering aanbevelen of uitwijken naar een alternatief. Neem ook contact op met een arts als je denkt dat er sprake is van een voedingstekort. Bij vermoeden van een meer ernstige aandoeningen, is het belangrijk om een afspraak te maken met je huisarts.

Huisarts raadplegen

Zijn er langdurige of aanhoudende spiertrekkingen aanwezig of treden de spiertrekkingen op in combinatie met spierzwakte of spierverlies, dan is het raadzaam om je huisarts te raadplegen.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts zal vragen stellen over de spiertrekkingen om de onderliggende oorzaak te bepalen. De arts zal onder meer de volgende vragen stellen:

• Sinds wanneer je last hebt van spiertrillingen;
• Waar de schokken optreden;
• Hoe vaak de spiertrillingen optreden;
• Hoe lang de trillingen duren;
• Of er sprake is van trillende spieren na inspanning;
• Of er sprake is van trillende spieren bij aanspannen;
• Andere symptomen en klachten die je mogelijk ervaart.

De arts zal ook een lichamelijk en neurologisch onderzoek uitvoeren en je medische voorgeschiedenis in ogenschouw nemen.

Vervolgonderzoek

De arts zal waarschijnlijk bepaalde diagnostische tests bestellen bij vermoeden dat de spiertrillingen te wijten zijn aan een onderliggende aandoening. De volgende onderzoeken kunnen nodig zijn:

• Bloedonderzoek om elektrolyt niveaus en schildklierfunctie te onderzoeken;
• Een MRI-scan;
• Een CT-scan;
• Elektromyografie om de gezondheid van de spieren en de zenuwcellen die deze controleren te beoordelen.

Behandeling voor spiertrekkingen

Behandeling is meestal niet nodig voor spiertrekkingen. De trillingen nemen meestal binnen enkele dagen af ​​zonder behandeling. Behandeling kan nodig zijn als een van de ernstigere aandoeningen de spiertrekkingen veroorzaakt. Afhankelijk van de specifieke diagnose kan de behandelend arts bepaalde medicijnen voorschrijven om de symptomen te verlichten. Deze medicijnen zijn onder meer corticosteroïden, spierverslappers en neuromusculaire blokkers. In geval van angst en stress, is het verminderen van stress en angst zinvol. Bij een magnesiumtekort, zal de arts een supplement aanbevelen. In overleg met de arts kun je zo nodig andere medicijnen nemen indien medicatie leidt tot de spiertrillingen. Bij een kind met koortsstuipen kan de inhoud van een tube Stesolid (een opgelost medicament, diazepam) in de anus toegediend worden.

Trillende spieren voorkomen

Spiertrekkingen zijn niet altijd te voorkomen. Er zijn echter enkele maatregelen die je kunt nemen om het risico te verlagen. Deze hebben vooral betrekking op een gezonde leefstijl:

• Eet gezond en gevarieerd;
• Zorg voor een goede nachtrust;
• Vermijd stress en doe ontspanningstechnieken;
• Beperk je inname van cafeïne;
• Zo nodig overstappen op andere medicijnen;
• Voldoende water blijven drinken (vooral tijdens het sporten);
• Stop met roken.

Eet gezond en gevarieerd

Volg deze tips voor het eten van een uitgebalanceerd dieet:

• Eet vers fruit en groenten.
• Eet volle granen.
• Eet peulvruchten.
• Eet zaden en noten.

Zorg voor voldoende slaap

De meeste mensen hebben elke nacht zes tot acht uur slaap nodig om gezond te blijven. Slaap helpt het lichaam genezen en herstellen en geeft je zenuwen de tijd om te rusten.

Omgaan met stress

Probeer ontspanningstechnieken om de stress in je leven te kanaliseren en te verminderen. Het minstens drie keer per week sporten is een andere geweldige manier om je minder gestrest te voelen.

Beperk de inname van cafeïne

Vermijd het drinken van cafeïnehoudende dranken of het eten van voedingsmiddelen die cafeïne bevatten. Deze voedingsmiddelen en dranken kunnen spiertrekkingen bevorderen.

Stoppen met roken

Het is altijd een goed idee om te stoppen met roken. Nicotine is een mild stimulerend middel dat van invloed is op je centrale zenuwstelsel. Stoppen met roken helpt ook om het risico op andere ernstige gezondheidsproblemen te verlagen.

Overstappen op andere medicijnen

Neem contact op met je arts als je een stimulerend medicijn gebruikt, zoals een amfetamine, en spiertrekkingen ontwikkelt. De arts kan mogelijk een ander medicijn voorschrijven dat geen spiertrekkingen veroorzaakt.

Voldoende water drinken

Voldoende water blijven drinken, vooral tijdens het sporten. Elke specifieke sport zijn eigen 'drinkregels' voor het tijdig bijvullen van de juiste hoeveelheden water om geen gevaar te lopen voor uitdroging en oververhitting.

Prognose

Er zijn veel alledaagse oorzaken van spiertrekkingen die niet ernstig zijn. Mensen kunnen deze oorzaken gemakkelijk thuis behandelen en ze voorkomen door specifieke veranderingen in levensstijl. Sommige oorzaken van spiertrekkingen zijn ernstiger, maar deze aandoeningen zijn meestal zeldzaam. Als een arts een diagnose van een degeneratieve aandoening stelt, zoals MS of ALS, kan een ondersteunende behandeling de symptomen verlichten. Hoewel deze aandoeningen niet genezen, kan het juiste behandelplan ervoor zorgen dat je een goede kwaliteit van leven behoudt.

Lees verder

• Trillende handen: oorzaken tremor aan de hand of handtremor
• Trillend ooglid: symptomen, oorzaak, behandeling en zelfzorg
• Trillende lippen: oorzaak van trillende onderlip of bovenlip
• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug
• Spierspasmen: oorzaken, symptomen & behandeling spierkrampen