Spierzwakte: symptomen, oorzaken, behandeling zwakke spieren

Spierzwakte is een gebrek aan spierkracht in armen en benen. De oorzaken van spierzwakte zijn talrijk en kunnen worden onderverdeeld in aandoeningen met ingebeelde of echte spierzwakte. Echte spierzwakte is een primair symptoom van een verscheidenheid aan skeletspierziekten, waaronder spierdystrofie (een groep erfelijke spieraandoeningen) en inflammatoire myopathie (verworven spierziekten veroorzaakt door een stoornis in het immuunsysteem). Het komt voor bij aandoeningen van de motorische eindplaat (neuromusculaire junctie), zoals myasthenia gravis. Spierzwakte kan ook worden veroorzaakt door lage kaliumspiegels en andere elektrolyten in spiercellen. Spierzwakte kan tijdelijk of langdurig zijn (van enkele seconden of minuten tot maanden of jaren). Het kan chronisch of acuut optreden. Spierzwakte is al met al een veel voorkomende klacht die zich bij veel aandoeningen en onder veel omstandigheden kan voordoen. Raadpleeg bij aanhoudende of verergerende spierzwakte tijdig je huisarts.

• Spierzwakte in armen en benen
• Daadwerkelijke spierzwakte
• Algehele lichaamszwakte
• Spiervermoeidheid
• Symptomen van spierzwakte
• Oorzaken van spierzwakte
• Gebrek aan beweging
• Veroudering
• Infectieziekten
• Griep (influenza)
• Ziekte van Pfeiffer
• Hiv
• Ziekte van Lyme
• Hepatitis C
• Tuberculose (tbc)
• Syfilis (soa)
• Malaria
• Knokkelkoorts of dengue
• Zwangerschap
• Elektrolytafwijkingen en uitdroging
• Vitaminen- en mineralentekort
• Vitamine B12-tekort
• Vitamine D-tekort
• Magnesiumtekort
• Chronische ziekten
• Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)
• Diabetes
• Hart-en vaatziekten
• Chronische longziekten
• Chronische nierziekten
• Bloedarmoede
• Psychische oorzaken
• Stress
• Angst
• Chronische pijn
• Depressie
• Spierbeschadiging door verwonding
• Medicijnen
• Alcohol, roken en drugs
• Slaapproblemen
• Fibromyalgie
• Schildklierafwijkingen
• Traag werkende schildklier
• ziekte van Hashimoto
• Aandoeningen van spierontsteking
• Spierzwakte door kanker
• Neurologische aandoeningen
• Beroerte
• Perifere neuropathie
• Hersenschudding
• Guillain-Barré-syndroom
• Ziekte van Parkinson
• Diagnose van de onderliggende oorzaak van spierzwakte
• Alarmsymptomen
• Behandeling van zwakke spieren
• Medische behandeling
• Zelfzorg

Spierzwakte in armen en benen

Spierzwakte staat voor een gebrek aan spierkracht of zwakke spieren. Spierzwakte kan plotseling optreden of meer sluipenderwijs ontstaan. Plotselinge spierzwakte kan bijvoorbeeld optreden na een beroerte. Bij een progressieve (spier)ziekte ontstaat het vaak geleidelijk. Spierziekte kan zich voordoen in armen en benen (bovenbenen en/of onderbenen), zowel in één arm of been of in beide benen of armen. De term spierzwakte kan worden gebruikt om verschillende omstandigheden te beschrijven.

Daadwerkelijke spierzwakte

Primaire spierzwakte staat voor het onvermogen om te presteren wat je met een spier wilt doen, zelfs de eerste keer dat je het probeert. Er is een vermindering van de kracht die de spier kan uitoefenen, hoe hard je ook probeert. De spier werkt niet goed (meer). Wanneer dit soort spierzwakte optreedt, zijn de spieren vaak slapper dan normaal en kan er minder spiervolume zijn. Dit kan bijvoorbeeld optreden na een beroerte, waarbij een plotseling verlies van spierkracht optreedt aan één kant van het lichaam, en het komt ook voor bij spierdystrofie, een groep erfelijke spieraandoeningen. Beide aandoeningen veroorzaken verzwakte spieren die de gebruikelijke belasting niet aankunnen. Het is een daadwerkelijke verandering in spierkracht.

Algehele lichaamszwakte

Algehele lichaamszwakte staat ook bekend als asthenie. Het is een gevoel van vermoeidheid of uitputting dat je voelt wanneer je de spier gebruikt. De spier is niet echt zwakker, hij kan nog steeds zijn werk doen, maar het kost je meer moeite om het te managen. Dit type zwakte wordt vaak gezien bij mensen met chronisch vermoeidheidssyndroom, slaapstoornissen, depressie en chronische hart-, long- en nieraandoeningen. Het kan te wijten zijn aan een vermindering van de snelheid waarmee de spier zijn energievoorziening kan krijgen. De pijnstiller oxycodon (een opiaat met een soortgelijke werking als morfine) kan asthenie als bijwerking hebben.

Spiervermoeidheid

Sommige spiervermoeidheid treedt op doordat de spier normaal begint, maar zeer snel vermoeid raakt en lagere tijd nodig heeft om te herstellen dan normaal. Dit gaat vaak gepaard met spiervermoeidheid, maar wordt vooral gezien in enkele ongewone aandoeningen zoals myasthenia gravis (een aandoening die leidt tot het niet of onvoldoende functioneren van de spieren) en myotone dystrofie (een spierziekte waarbij de spieren steeds zwakker worden en waarbij ook organen worden aangetast).

Het verschil tussen deze drie soorten spierzwakte is vaak vaag en je kunt er meer dan één hebben. Je kunt ook van de ene naar de andere gaan. Als je kunt bepalen welke vorm bij jou het grootste probleem lijkt te vormen, kan een arts helpen bepalen wat het probleem veroorzaakt. Dit komt omdat bepaalde aandoeningen of factoren vaker het ene type spierzwakte veroorzaken dan het andere.

Symptomen van spierzwakte

De symptomen van spierzwakte zijn:

• gebrek aan spierkracht
• zwakke spieren
• slap gevoel in ledematen
• krachtverlies
• vermoeidheid
• meer moeite om de spieren te gebruiken
• langere hersteltijd

Oorzaken van spierzwakte

Spierzwakte is in veel gevallen te wijten aan gebrek aan lichaamsbeweging, veroudering, spierletsel of zwangerschap. Het kan ook voorkomen bij chronische of langdurige aandoeningen zoals diabetes of hartaandoeningen. Er zijn veel andere mogelijke oorzaken, waaronder beroerte, multiple sclerose, depressie, fibromyalgie en chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS).

Gebrek aan beweging

Gebrek aan beweging is een van de meest voorkomende oorzaken van spierzwakte. Het kan voorkomen als gevolg van een inactieve of sedentaire levensstijl, waarbij je vaak zit of ligt en je zeer weinig energie verbruikt. Als spieren niet worden gebruikt, worden de vezels in de spieren gedeeltelijk vervangen door vet. Het resultaat is uiteindelijk spierverlies. Je spieren worden minder dik en minder krachtig. Dit leidt snel tot vermoeidheid wanneer je dingen probeert te doen die gemakkelijker zouden zijn geweest wanneer de spieren fit en in goede conditie waren. Deze situatie is echter omkeerbaar met verstandige, regelmatige beweging. Het verergert met het ouder worden. Het opbouwen van spieren door regelmatige lichaamsbeweging kan op elke leeftijd worden gedaan.

Veroudering

Naarmate je ouder wordt, verliezen je spieren kracht en volume en worden ze zwakker; er treedt spierzwakte op. Voldoende lichaamsbeweging en gymnastiek of sport kan echter je spierkracht en uithoudingsvermogen vergroten.

Infectieziekten

Infectieziekten worden veroorzaakt door pathogene micro-organismen, zoals bacteriën, virussen, parasieten en schimmels, die direct of indirect van persoon tot persoon worden overgebracht. Overdracht van infectieziekten kan langs verschillende wegen gebeuren, zoals:

• contact met besmet voedsel, of dranken;
• de inademing van besmette lucht;
• door een organisme;
• door direct door contact met besmette personen.

Niet alle infectieziekten zijn overdraagbaar van mens op mens (of van dier op mens). Alleen de besmettelijke ziekten zijn overdraagbaar en kunnen zich verspreiden door direct contact met een persoon, contact met lichaamsvloeistoffen van geïnfecteerde personen, of indirect met voorwerpen die besmet zijn door een geïnfecteerd persoon.

Infectieziekten kunnen worden onderverdeeld naar de weg waarlangs ze worden overgebracht. Bijvoorbeeld via seksueel contact: de seksueel overdraagbare aandoeningen (geslachtsziekten) of naar het betreffende orgaansysteem: bijvoorbeeld luchtweginfecties.

Infectieziekten behoren tot de meest voorkomende oorzaken van tijdelijke spiervermoeidheid en spierzwakte. Dit gebeurt meestal door spierontsteking. Ook treedt normaal gesproken herstel op, kan de spierzwakte lang aanhouden als de ontsteking ernstig is (zoals een flinke griep). Dit kan soms leiden tot het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS).

Griep (influenza)

Influenza, algemeen bekend als de griep, wordt veroorzaakt door een zeer besmettelijk virus dat wordt verspreid door druppeltjes snot, slijm en speeksel geproduceerd tijdens hoesten en niezen of door direct contact met deze vloeistoffen op besmette voorwerpen, zoals een deurklink, een stuk speelgoed of een trapleuning. Er zijn drie verschillende typen griepvirus: influenza A, B en C. Van de laatste worden mensen nauwelijks ziek. Het gaat vooral om type A en B. De incubatieperiode is ongeveer twee tot drie dagen.

Griep kan echter ernstig verlopen. Ouderen, zwangere vrouwen en mensen met een onderliggende medische aandoening hebben meer kans op ernstige complicaties als gevolg van de griep. Vooral als mensen andere ziekten hebben, bijvoorbeeld mensen met longziekten, hartziekten en diabetes.

Het griepvirus heeft een unieke mogelijkheid om te veranderen. Tegen de seizoensgriep hebben de meeste mensen immuniteit opgebouwd, maar voor nieuw griepvarianten geldt dit niet. In 2009 hadden mensen tegen de Mexicaanse griep nog nauwelijks immuniteit opgebouwd, omdat het een heel nieuw virus was. In dat geval kan een epidemie of zelfs een pandemie (wereldwijde epidemie) ontstaan. Jaren later hebben veel mensen tegen deze variant immuniteit opgebouwd. Bovendien is de Mexicaanse griep in het griepvaccin opgenomen.

De symptomen en klachten van griep zijn:

• hoge koorts, koude rillingen en zweten
• keelpijn
• loopneus of snotneus (verstopte neus)
• algehele malaise
• hoofdpijn
• algemene spier- en gewrichtspijn (in de benen, armen en rug) en gevoel van spierzwakte
• een niet-productieve (droge) hoest die later meer ernstige en productiever kan worden (waarbij sputum of slijm kan worden opgehoest)

Griep is wat anders dan verkoudheid. Verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies van de neus, bijholtes en de keel. Verkoudheid wordt veroorzaakt door besmetting met een verkoudheidsvirus. De klachten zijn vaak minder ernstig en houden vaak minder lang aan. Bovendien ontwikkelen griepklachten zich vrij snel terwijl verkoudheid zich geleidelijker ontwikkelt.

Ziekte van Pfeiffer

De Ziekte van Pfeiffer, ook bekend als klierkoorts of mononucleosis infectiosa, is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus dat Epstein-Barr-virus (EBV) wordt genoemd. Klierkoorts is een veel voorkomende ziekte en wordt soms de 'zoenziekte' of 'kissing disease' genoemd, omdat het virus wordt verspreid via speeksel en vaak voorkomt bij tieners en jongvolwassenen.

Symptomen van Pfeiffer, die gewoonlijk 4 tot 8 weken na besmetting met EBV verschijnen, bestaan uit:

• keelpijn, die ernstig kan zijn
• vergrote lymfeklieren, meestal in de hals
• koorts
• vermoeidheid
• opgezwollen amandelen
• hoofdpijn
• spierpijn
• spierzwakte

Deze symptomen komen vaak voor bij tieners en jongvolwassenen met klierkoorts. Jongere kinderen die zijn besmet met EBV ondervinden vaak weinig of geen symptomen.

Soms kan een milde huiduitslag verschijnen als bepaalde antibiotica (amoxycilline of ampicilline) zijn voorgeschreven in de verkeerde veronderstelling dat de symptomen zijn veroorzaakt door een bacteriële keelontsteking. Bij ongeveer 50 procent van de mensen met klierkoorts raakt de milt (een groot orgaan in de linkerbovenkant van je buik) vergroot. Een vergrote milt (splenomegalie) veroorzaakt over het algemeen geen symptomen, maar in zeldzame gevallen kan de milt scheuren, waardoor plotselinge intense buikpijn ontstaat. Ernstige gevallen van Pfeiffer kunnen ook worden geassocieerd met leverontsteking (hepatitis) en geelzucht (gele verkleuring van de ogen en de huid).

Hiv

Van de virale seksueel overdraagbare aandoeningen zijn hiv-infecties waaronder aids de meest bedreigende. In 1981 werden de eerste gevallen van aids onder homo- en biseksuele mannen in de Verenigde Staten vastgesteld en later ook bij andere (risico)groepen. Hiv is in de loop der jaren van een dodelijke ziekte veranderd in een chronische aandoening, aangezien steeds meer patiënten door betere medicijnen in leven blijven.

Hiv staat voor 'Human Immunodeficiency Virus'. Humaan houdt in dat we het over mensen hebben en immunodeficientie betekent dat de afweer wordt aangetast. Hiv is een retrovirus dat via bloed en sperma van mens op mens kan worden overgebracht. Meestal wordt het verspreid via (vaak onbeschermde) orale, anale en vaginale seks. Als je besmet bent met HIV en een andere seksueel overdraagbare aandoening (soa), draag je het virus sneller over. Daarnaast maakt een besmetting met een soa het makkelijker voor het hiv-virus om het lichaam binnen te dringen. De kans op overdracht is groter bij anaal geslachtsverkeer dan bij vaginaal geslachtsverkeer. Ook is de kans op overdracht groter bij receptieve (ontvangende) anale seks dan bij insertieve (indringende) anale seks. Verder is de kans groter voor overdracht van man op vrouw dan van vrouw op man.

Het virus tast het immuunsysteem van de besmette persoon aan, waardoor deze verzwakt. Het immuunsysteem speelt in het lichaam een belangrijke rol, omdat het ongewenste indringers zoals bacteriën en virussen uit het lichaam weert. Infecties worden op die manier voorkomen en het lichaam blijft gezond. Wanneer hiv het afweersysteem zodanig heeft verzwakt dat er opportunistische infecties ontstaan met het bijbehorende symptomencomplex, wordt gesproken van aids.

Het blijft dat ongeveer 80-90% van de mensen die met hiv worden geïnfecteerd, te maken krijgt met een zogenaamde 'conversiegriep'. Dat zijn griepachtige verschijnselen die optreden binnen enkele dagen tot weken na blootstelling aan het virus. Bekende klachten zijn:

• koorts
• nachtzweten
• huiduitslag
• hoofdpijn
• vermoeidheid
• spierpijn / spierzwakte
• plotseling gewichtsverlies
• misselijkheid en braken
• gezwollen lymfeklieren in de hals

Meestal is een conversiegriep heftiger dan een gewone griep en de symptomen verdwijnen meestal binnen enkele dagen vanzelf. Daarna voel je je weer de oude. Daarna volgt een asymptomatische fase van vaak jaren. Gedurende deze fase ben je wel besmettelijk en kan je het virus doorgeven aan anderen. Toch steekt het virus na verloop van tijd weer de kop op. De afweer wordt zwakker en je wordt gevoeliger voor allerlei infecties. Dit proces verschilt van persoon tot persoon. De ene hiv-geïnfecteerde voelt zich vele jaren na de infectie nog steeds uitstekend, terwijl de ander vrij snel na de infectie ziek wordt.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is een door teken overgedragen ziekte (via een tekenbeet), veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Alleen bepaalde teken geven de infectie door; deze soorten komen voor in Azië, Europa en Noord-Amerika. Het eerste symptoom bij 70-80 procent van de mensen die zijn geïnfecteerd met de ziekte van Lyme is een uitslag genaamd erythema migrans. De uitslag verschijnt op de plaats van een tekenbeet, tussen 3 en 30 dagen na gebeten te zijn. Het begint als een rode ring rond de beet en deze wordt allengs groter. De uitslag is meestal niet jeukend of pijnlijk. Andere symptomen van de ziekte van Lyme kunnen een paar dagen tot een paar weken optreden, en bestaan uit:

• koorts
• hoofdpijn
• vermoeidheid
• gewrichtspijn
• spierpijn
• spierzwakte

Hepatitis C

Hepatitis C is een virale infectie die een leverontsteking. Het hepatitis C-virus kan zowel acute (kortdurende) als chronische (langdurige) leverziekte veroorzaken. Op de korte termijn veroorzaakt een acute hepatitis C-infectie vaak geen symptomen of een milde ziekte die als griep kan aanvoelen. Symptomen kunnen zijn:

• koorts
• vermoeidheid
• spier- en gewrichtspijn
• spierzwakte
• buikpijn of ongemak
• misselijkheid en overgeven
• geelzucht (gele verkleuring van de ogen en de huid)

Ongeveer 25 procent van de geïnfecteerden zal het hepatitis C-virus zonder behandeling binnen 6 maanden uit hun lichaam verwijderen. De meeste besmette mensen ontwikkelen echter een chronische (aanhoudende) infectie. Chronische hepatitis C kan geen symptomen hebben, vooral in het begin. Gedurende vele jaren kunnen symptomen optreden die lijken op die van een acute infectie, of symptomen die verband houden met schade aan de lever kunnen optreden, waaronder:

• gemakkelijk blauwe plekken of bloeden
• jeuk
• geelzucht
• zwelling van de buik (ascites)
• gewichtsverlies

Tuberculose (tbc)

Tuberculose (tbc) is een besmettelijke, mogelijk dodelijke infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Sinds de introductie van antibiotica is tuberculose minder gangbaar geworden in westerse samenlevingen. Het is echter nog steeds een groot probleem voor de volksgezondheid in minder ontwikkelde landen en bij mensen die in overbevolkte en ongezonde omstandigheden leven. Hoewel de ziekte elk orgaan in het lichaam kan beïnvloeden, treft het meestal de longen, waar de infectie vaak het eerst begint. Een persoon met een latente tbc-infectie heeft geen symptomen. Als je actieve tuberculose hebt, kun je enkele of alle van de volgende symptomen opmerken:

• je altijd moe voelen
• zwakheid / spierzwakte
  Pijn op de borst / Bron: InesBazdar/Shutterstock.com
• aanhoudende hoest (hoest die 3 weken of langer aanhoudt)
• slijm of bloed ophoesten
• pijn op de borst
• verlies van eetlust
• gewichtsverlies
• koorts en/of koude rillingen
• nachtzweten

Deze symptomen komen vaak ook voor bij andere soorten longaandoeningen.

Syfilis (soa)

Syfilis is een zeer ernstige seksueel overdraagbare aandoening (soa), die wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum. De boosdoener infecteert de persoon door zich in te graven in het vochtige slijmvlies van de mond of genitaliën (penis of vagina) of anus door orale, vaginale of anale seks. Tijdens de zwangerschap kan de syfilis ook aan je ongeboren baby overdragen worden. Als de ziekte onbehandeld blijft, breidt de infectie zich verder uit via vier stadia, elk met verschillende symptomen.

Primaire fase
Tijdens het eerste stadium van syfilis, ontstaat er op de plek waar de bacteriën het lichaam zijn binnengedrongen een pijnloze en harde zweer (sjanker). Een sjanker kan onopgemerkt blijven als het zich voordoet in de vagina of bij de opening naar de baarmoeder. Ook kan er regionaal een pijnloze vergroting van de lymfklieren ontstaan. Na ongeveer één tot zes weken geneest de sjanker zonder behandeling. Soms blijft er een littekentje achter. Dee bacteriën blijven in het lichaam achter, waardoor de ziekte zich kan ontwikkelen naar fase twee.

Secundaire fase
Ongeveer 4 tot 10 weken nadat de sjanker is verschenen, krijgt een groot deel van de onbehandelde personen last van een niet-jeukende, besmettelijke roodbruine uitslag over het hele lichaam, inclusief de handpalmen en voetzolen. Soms ontstaan er ook dikke, grijze of roze, vochtige wratachtige plekken in de huidplooien van de genitaliën en de anus.

Ander symptomen die mogelijk kunnen optreden zijn onder meer vermoeidheid, koorts en griepklachten. Tijdens deze fase ben je zeer besmettelijk. Na grofweg vier tot twaalf weken verdwijnen deze symptomen vanzelf, maar de ziekte blijft aanwezig.

Latente fase
Als de ziekte niet wordt behandeld, kom je terecht in de latente fase ofwel het sluimerstadium. Dit is een periode van latentie zonder klinische verschijnselen. In het eerste jaar ben je echter nog wel besmettelijk.

Deze fase kan zo kort zijn als 1 jaar of variëren van 5 tot 20 jaar. Het kan zijn dat je de rest van je leven geen symptomen ontwikkelt, maar als behandeling achterwege blijft, dan zal één op de drie mensen vijf, tien tot twintig jaar na de eerste besmetting tertiaire syfilis krijgen.

Tertiaire fase
Deze fase is het meest destructieve stadium van syfilis. Onbehandelde syfilis kan in deze fase leiden tot blindheid, schade aan de hersenen, hart- en vaatziekten, verlamming en zelfs de dood.

Syfilis kan worden behandeld met antibiotica. De kuur duurt meestal ongeveer drie weken. Vroegtijdige diagnose en een adequate behandeling in het eerste stadium voorkomt dat de ziekte een andere fase bereikt.

Malaria

Malaria is een ernstige, soms dodelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een parasitaire infectie van de rode bloedcellen. De symptomen van malaria bestaan ​​uit koorts en griepachtige klachten, waaronder trillen, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, spierzwakte, vermoeidheid en een algemeen gevoel van onwel zijn. Omdat de symptomen zo algemeen zijn, wordt malaria vaak verkeerd gediagnosticeerd. Misselijkheid, braken en diarree kunnen ook aanwezig zijn. Malaria kan ook bloedarmoede en geelzucht (geelverkleuring van de ogen en huid) veroorzaken vanwege de schade aan de rode bloedcellen. Indien niet snel behandeld, kan de meest ernstige vorm van malaria (Plasmodium falciparum) nierfalen, toevallen, mentale verwardheid, coma en de dood veroorzaken.

Knokkelkoorts of dengue

Knokkelkoorts of dengue is een virale infectieziekte die wordt overgedragen via de beet van bepaalde soorten muggen. Het komt het meest voor in tropische en subtropische delen van de wereld. Veel mensen met dengue hebben geen symptomen. Wanneer symptomen optreden, bestaan deze meestal uit:

• plotseling begin van koorts (duurt 3 tot 7 dagen)
• intense hoofdpijn en pijn achter de ogen
• spier- en gewrichtspijn, met name van invloed op de enkels, knieën en ellebogen
• spierzwakte
• verlies van eetlust, braken en diarree
• een metaalsmaak in de mond
• huiduitslag
• lichte bloeding van de neus en tandvlees
• extreme vermoeidheid

Dengue treft meestal oudere kinderen en volwassenen. De symptomen ontwikkelen zich binnen 3 tot 14 dagen na te zijn gebeten door de infecterende mug. Dengue kan niet direct van persoon op persoon worden verspreid. Als een mug een persoon met dengue bijt, kan hij het virus oppikken en doorgeven aan andere mensen.

Zwangerschap

Tijdens en net na de zwangerschap kan een hoog niveau van steroïden in het bloed, samen met een mogelijk ijzertekort (bloedarmoede), een gevoel van spiervermoeidheid en spierzwakte veroorzaken. Dit is normaal tijdens de zwangerschap en hoewel lichaamsbeweging nog steeds verstandig zijn, moet je tijdens de zwangerschap extra voorzichtig zijn tijdens het sporten. Vergeet niet dat je een extra gewicht aan de voorkant met je meedraagt. Dit kan leiden tot pijn in de onderrug als je je niet aanpast en rekening houdt met je veranderde lichaamshouding.

Elektrolytafwijkingen en uitdroging

Elektrolytafwijkingen en gebrek aan vocht in het lichaam (uitdroging), kan leiden tot een te laag kaliumgehalte in het bloed (hypokaliëmie) of een te laag calciumgehalte in het bloed (hypocalciëmie). Problemen met de balans van zouten in het lichaam, waaronder uitdroging door niet genoeg te drinken, veroorzaken spiervermoeidheid en spierzwakte. Dit kan ernstig zijn in extreme gevallen, zoals uitdroging tijdens een marathon. Spieren werken minder goed als er een gebrek aan evenwicht is in de zouten in het bloed.

Vitaminen- en mineralentekort

Vitamine B12-tekort

Een vitamine B12-tekort (vitamine B12-deficiëntie) kan zich langzaam ontwikkelen, waardoor de symptomen geleidelijk verschijnen en in de loop van de tijd intenser worden. Het kan ook relatief snel opkomen. Gezien de vele symptomen die een vitamine B12-tekort kan veroorzaken, kan de aandoening over het hoofd worden gezien of verward worden met iets anders. Vitamine B12-deficiëntie symptomen kunnen zijn:

• vreemde gewaarwordingen, gevoelloosheid of tintelingen in de handen, benen of voeten
• moeilijk lopen (evenwichtsproblemen)
• anemie of bloedarmoede
• een gezwollen, ontstoken tong
• moeilijk denken en redeneren (cognitieve problemen) of geheugenverlies (vergeetachtigheid)
• zwakheid of spierzwakte
• vermoeidheid

Hoewel een ervaren arts de symptomen kan opmerken en een vitamine B12-tekort kan detecteren met een goed vraaggesprek en lichamelijk onderzoek, is een bloedtest nodig om de aandoening te bevestigen.

Vitamine D-tekort

Een vitamine D-tekort (vitamine D-deficiëntie) kenmerkt zich door onder meer de volgende symptomen:

• depressie of angst
• broze botten (lage botdichtheid) of fracturen
• vermoeidheid en algehele zwakte
  Gewichtstoename / Bron: Istock.com/VladimirFLoyd
• spierkrampen en spierzwakte
• gewrichtspijn (het meest merkbaar op de rug en knieën)
• problemen met bloedsuiker
• lage immuniteit (dus snel ziek)
• lage calciumspiegels in het bloed
• stemmingswisselingen en prikkelbaarheid (agitatie)
• gewichtstoename

Andere symptomen van vitamine D-tekort zijn uitputting en verminderd uithoudingsvermogen; verminderde wondgenezing; en spasmen in de spieren van de handen en voeten (spierspasmen).

Magnesiumtekort

De klassieke lichamelijke symptomen van een magnesiumtekort (magnesiumdeficiëntie) zijn:

Neurologische symptomen

• gedragsstoornissen
• prikkelbaarheid en angst
• loomheid
• verminderd geheugen en cognitieve functie
• anorexia of verlies van eetlust
• misselijkheid en overgeven
• epileptische aanvallen

Spieren:

• spierzwakte
• spierspasmen
• tics
• spierkrampen
• hyperactieve reflexen (hyperreflexie)
• verminderde spiercoördinatie (ataxie)
• tremor
• onvrijwillige oogbewegingen en duizeligheid
• moeite met slikken

Metabole symptomen:

• verhoogd intracellulair calcium
• hyperglycemie
• calciumtekort
• kaliumtekort

Cardiovasculair esymptomen:

• onregelmatige of snelle hartslag
• coronaire spasmen (spasme of kramp van de kransslagader)

Chronische ziekten

Veel chronische ziekten veroorzaken vaak spierzwakte. In sommige omstandigheden komt dit door een verminderde toevoer van bloed en voedingsstoffen naar de spieren.

Perifeer arterieel vaatlijden (PAV)

Perifeer arterieel vaatlijden wordt veroorzaakt door vernauwing van de slagaders, meestal als gevolg van de opbouw van cholesterol. Het is gekoppeld aan roken en voeding. De bloedtoevoer naar de spieren wordt vertraagd en dit wordt vooral merkbaar bij inspanning, omdat het de vraag niet kan bijhouden. Pijn is vaak meer merkbaar dan spierzwakte, maar beide kunnen een probleem zijn.

Diabetes

Diabetes kan zwakte en verlies van energie veroorzaken. Na verhoging van de bloedsuikerspiegel (en soms veranderde zoutconcentraties), worden spieren ook benadeeld en presteren ze niet meer zo goed als voorheen. Er treedt spierzwakte op. Naarmate de diabetes vordert, gaat de bloedtoevoer naar kleine zenuwen verloren. Wanneer de zenuw die een spiervezel bedient, sterft, zal de spiervezel ook stoppen met werken. Ten slotte hebben mensen met diabetes ook een verhoogde neiging tot vernauwing van de bloedvaten.

Hart-en vaatziekten

Hart- een vaatziekten en dan met name hartfalen kan ervoor zorgen dat de spieren gemakkelijk vermoeid raken door een verlaging van de bloedtoevoer in tijden van grote vraag. Dit komt omdat het hart niet in staat is om de verhoogde eisen van de spieren te voldoen, omdat het bloed niet zo effectief kan pompen als zou moeten. Onder andere spierzwakte is het gevolg.

Chronische longziekten

Longaandoeningen zoals COPD veroorzaken een vermindering van het vermogen van het lichaam om zuurstof op te nemen. Spieren vereisen een snelle toevoer van zuurstof uit het bloed, vooral tijdens het sporten. Vermindering van de zuurstofopname leidt gemakkelijk tot vermoeidheid en spierzwakte. Chronische longziekte kan in de loop van de tijd leiden tot spierafname hoewel dit vooral gezien wordt in gevorderde gevallen waarin de bloedzuurstofniveaus beginnen te dalen.

Chronische nierziekten

Een chronische nierziekte beïnvloedt de hele lichaamssituatie, zowel door een onbalans van de zouten in het lichaam als door een mogelijk effect op de calcium- en vitamine D-spiegels. Nierziekte veroorzaakt ook een opeenhoping van giftige stoffen (toxines) in het bloed omdat de slecht functionerende nieren deze gifstoffen langzamer verwerken. Dit kan leiden tot echte spierzwakte en spiervermoeidheid.

Bloedarmoede

Bloedarmoede is een tekort aan rode bloedcellen. Het heeft vele oorzaken, waaronder zware menstruatie, slecht dieet, bloedverlies, zwangerschap, genetische aandoeningen, infecties en kankers. Het vermindert het vermogen van het bloed om zuurstof naar de spieren te brengen, waardoor ze gemakkelijker moe worden en spierzwakte optreedt. Bloedarmoede verloopt vaak erg langzaam, zodat spiervermoeidheid, spierzwakte en kortademigheid zich ontwikkelen voordat de aandoening wordt gediagnosticeerd.

Psychische oorzaken

Angst en depressie zijn beide aandoeningen die eerder een gevoel van vermoeidheid veroorzaken in plaats van echte spierzwakte.

Stress

Aanhoudende stress en spanning kan leiden tot spierzwakte, wat nog eens versterkt kan worden door slapeloosheid als gevolg van stress. Er is een sterk verband tussen stress en lichamelijke klachten als spierspanning, spierkrampen, spierzwakte, etc.

Angst

Algehele vermoeidheid kan worden veroorzaakt door angst. Dit komt door overactiviteit van het adrenalinesysteem van het lichaam.

Chronische pijn

Een algemeen effect op energieniveaus kan het gevolg zijn van chronische pijn. Net als angst stimuleert chronische pijn de productie van chemische stoffen (hormonen) in het lichaam die reageren op pijn en verwonding. Deze chemicaliën leiden tot gevoelens van vermoeidheid. Bij chronische pijn kan echte spierzwakte optreden, omdat spieren mogelijk niet worden gebruikt als gevolg van pijn en ongemak.

Depressie

Lusteloosheid en een gevoel van algehele vermoeidheid kunnen ook door een depressie worden veroorzaakt.

Spierbeschadiging door verwonding

Er zijn veel manieren waarop je spieren direct kunnen worden beschadigd een trauma oplopen. Het meest voor de hand liggende is letsel of trauma zoals sportblessures, verrekkingen en verstuikingen. Bij elke spierblessure bloeden de beschadigde spiervezels in de spier, wat wordt gevolgd door zwelling en ontsteking. Dit maakt de spier minder sterk en ook pijnlijk om te gebruiken. Gelokaliseerde pijn is het primaire symptoom, maar er treedt ook spierzwakte op.

Medicijnen

Veel medicijnen kunnen spierzwakte en spierbeschadiging veroorzaken als bijwerking of als een allergische reactie. Meestal begint dit als vermoeidheid. Het kan doorgaan tot permanente veranderingen als niet gestopt wordt met de inname van het geneesmiddel. Veel voorkomende geneesmiddelen die dit soms kunnen veroorzaken, zijn statines (gebruikt om het cholesterolgehalte te verlagen), sommige antibiotica (waaronder ciprofloxacine en penicilline) en ontstekingsremmende pijnstillers (zoals naproxen en diclofenac).

Langdurig gebruik van voorgeschreven corticosteroïden veroorzaakt ook spierzwakte. Dit is een verwacht neveneffect dat iedereen met een langdurige behandeling waarschijnlijk zal ervaren. Het is een van de redenen waarom artsen proberen te vermijden patiënten langdurig corticosteroïden te geven, indien mogelijk.

Minder vaak gebruikte geneesmiddelen die spierzwakte en schade aan de spieren kunnen veroorzaken, zijn onder andere:

• Sommige geneesmiddelen voor het hart (bijvoorbeeld amiodaron).
• chemotherapie medicijnen.
• anti-hiv-medicijnen.
• interferon, wat wordt gebruikt bij sommige kankers en voor multiple sclerose (MS)
• geneesmiddelen die worden gebruikt om een ​​overactieve schildklier te behandelen

Er zijn ook gevallen van spierzwakte gemeld na de griepprik.

Alcohol, roken en drugs

Langdurig gebruik van alcohol kan zwakte van de schouder- en heupspieren veroorzaken. Roken kan indirect de spieren verzwakken. Roken veroorzaakt vernauwing van de slagaders, wat leidt tot perifeer arterieel vaatlijden. Cocaïneverslaving veroorzaakt opvallende spierzwakte, evenals andere drugsmisbruik.

Slaapproblemen

Problemen die de slaap verstoren of verminderen, leiden tot een slaapgebrek en een algemene toename van vermoeidheid, waaronder spiervermoeidheid. Dit kan zijn:

• slapeloosheid
• angst.
• depressie
• chronische pijn
• rusteloze benen syndroom
• stress op werk of privé
• de aanwezigheid van een baby die 's nachts veel huilt

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een vorm van reuma, waarbij niet de gewrichten maar de spieren en het bindweefsel zijn aangedaan. Je krijgt vaak last van van pijn samen met stijfheid, vermoeidheid, slaapstoornissen en stemmingswisselingen. Spierzwakte kan ook optreden.

Schildklierafwijkingen

Traag werkende schildklier

Bij een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) leidt een tekort aan schildklierhormoon tot algemene vermoeidheid. Bij onbehandelde hypothyreoïdie kunnen spierdegeneratie en -verlies optreden, wat leidt tot spierzwakte. Dit kan ernstig zijn en moeilijk omkeerbaar. Hypothyreoïdie is een veelvoorkomende aandoening, maar wordt meestal vroeg gesignaleerd en behandeld voordat langdurige spierproblemen zoals spierzwakte kunnen optreden.

ziekte van Hashimoto

De ziekte van Hashimoto (auto-immuun thyreoïditis) is een auto-immuunziekte die leidt tot schade aan de schildklier. Symptomen die daarbij kunnen optreden zijn:

• kouwelijk, het koud hebben
• snel vermoeid zijn
• een droge huid alsook een dikkere huid
• trage stoelgang (obstipatie)
• haaruitval
• gewichtstoename
• afname van je gehoor
• pijn en krampen in je spieren (spierkrampen)
• spierzwakte

Aandoeningen van spierontsteking

Ontstekingsziekten van spieren treffen meestal ouderen en omvatten aandoeningen zoals polymyalgia rheumatica (spieren van de schouders en dijen worden gevoelig en zwak), polymyositis (een zeldzame auto-immuunziekte waarbij spieren chronisch ontstoken zijn en als gevolg daarvan kapotgaan) en dermatomyositis (een speciale vorm van polymyositis). Sommige van deze aandoeningen reageren goed op corticosteroïden, medicijnen die lijken op de hormonen die de bijnierschors maakt. Maar deze medicatie kan ook spierafname en spierzwakte veroorzaken.

Aandoeningen van gegeneraliseerde weefselontsteking zoals systemische lupus erythematosus en reumatoïde artritis kunnen spierzwakte veroorzaken. In een klein aantal gevallen van reumatoïde artritis kunnen spierzwakte en vermoeidheid gedurende enige tijd het enige teken van de ziekte zijn.

Spierzwakte door kanker

Kankers kunnen direct schade aan de spieren veroorzaken, maar de aanwezigheid van kanker overal in het lichaam kan ook gegeneraliseerde spiervermoeidheid veroorzaken. Bij gevorderde ziekte zal algemeen gewichtsverlies ook leiden tot echte spierzwakte. Spierzwakte is meestal niet het eerste teken van kanker, maar treedt later op.

Neurologische aandoeningen

Neurologische aandoeningen zijn aandoening van het zenuwstelsel. Aandoeningen die de zenuwen beïnvloeden, leiden meestal tot echte spierzwakte. Dit komt omdat als de zenuw naar een spiervezel niet meer werkt, de spiervezel ook niet kan werken en deze slap wordt en uiteindelijk verschrompeld.

Beroerte

Een beroerte doet zich voor wanneer een deel van de hersenen is beschadigd omdat de bloedtoevoer is verstoord. Bloed transporteert zuurstof en voedingsstoffen naar de hersenen, dus wanneer de bloedtoevoer wordt onderbroken of beperkt, sterven hersencellen af. De symptomen van een beroerte verschijnen meestal plotseling. Aanvankelijk kan de persoon zich ziek voelen en er bleek en slecht uitzien. Ze kunnen klagen over plotselinge hoofdpijn of duizeligheid. Andere klachten die mogelijk optreden zijn:

• plotselinge gevoelloosheid, spierzwakte of verlamming in je gezicht of ledematen, vooral aan één kant van hun lichaam
• verward lijken, problemen ondervinden met concentratie of geheugen
• moeite hebben met praten of begrijpen wat er tegen je gezegd wordt
• moeite hebben met slikken
• zichtproblemen hebben
• moeite hebben met lopen
• onzeker lopen of plotseling vallen
• moeite hebben met het coördineren van je bewegingen en het houden van je balans
• soms verlies van bewustzijn

Perifere neuropathie

Een perifere neuropathie is een aandoening van de perifere zenuwen, hetgeen kan leiden tot motorische symptomen, zoals:

• krampen, tintelingen of anesthesie in de extremiteiten of delen daarvan
• beperkingen bij alledaagse activiteiten (door spierzwakte)
• soms zelfs verlamming

Hersenschudding

Een hersenschudding (commotio cerebri) is een lichte vorm van hersenletsel, waarbij de hersenen in de schedel heen en weer zijn geschud. Je kunt een hersenschudding oplopen als gevolg een harde klap, val of ander (licht) geweld op het hoofd. Je raakt voor maximaal 15 minuten bewusteloos en/of je weet niet meer wat er kort vóór of (tot één uur) na het ongeval gebeurd is. Je kunt dan na het ongeval wel normaal praten en dingen doen, maar je kunt je hier later niets meer van herinneren. Naast deze hoofdkenmerken, kun je ook last krijgen van andere verschijnselen, zoals hoofdpijn, misselijkheid, braken, verwardheid, enz.

Bij een hersenschudding is meestal geen beschadiging/letsel of neurologische verandering in de hersenen waarneembaar. Met andere woorden: de hersenen lijken er niet zichtbaar onder te lijden. Niettemin lijkt Canadees onderzoek er op te wijzen dat het brein bij een hersenschudding wel degelijk schade op kan lopen waar je tientallen jaren last van kunt hebben.

De hoofdkenmerken van een hersenschudding zijn tijdelijke bewustzijnsverlies van maximaal 15 minuten en/of een geheugenstoornis van maximaal 60 minuten na het ongeval. Je kunt je dan de toedracht van het ongeval niet meer herinneren, evenals de periode vlak daarvoor en daarna. Andere symptomen die kunnen optreden bij een hersenschudding zijn:

• hoofdpijn
• verwardheid
  Wazig zien door hersenschudding / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
• sufheid
• misselijkheid en overgeven (braken)
• last van licht of geluid
• vermoeidheid
• concentratieproblemen
• prikkelbaarheid
• duizeligheid
• wazig zien

Bij een zware hersenschudding vertoon je dezelfde verschijnselen, alleen wat sterker en intensiever. Ook duurt het herstel na een zware hersenschudding langer. Mogelijke ernstige complicaties die na een hersenschudding kunnen optreden zijn bloedingen boven en onder het buitenste hersenvlies.

Guillain-Barré-syndroom

Het Guillain-Barré Syndroom (GBS) is een zeldzame verlammingsziekte die gepaard gaat met toenemende spierzwakte en spierverlamming. Bij dit syndroom kunnen de zenuwen de spieren niet goed aansturen. Mensen die erdoor getroffen worden kunnen van het een op het andere moment volledig verlamd zijn. GBS ontstaat doordat het afweersysteem de zenuwen aanvalt. Het is goed te behandelen.

Ziekte van Parkinson

De ziekte van Parkinson is een progressieve aandoening van zowel de beweging als je gemoedstoestand, voornamelijk van toepassing op mensen boven de 60. Naast spierzwakte merken mensen met de ziekte van Parkinson tremor en spierstijfheid op. Ze hebben vaak moeite met het starten en stoppen van bewegingen en ze zijn vaak depressief.

Diagnose van de onderliggende oorzaak van spierzwakte

Als je last hebt van spierzwakte waarvoor geen normale verklaring bestaat, maak dan een afspraak met je huisarts. De arts zal vragen stellen over de spierzwakte, hoe lang je er al last van hebt en welke spieren zijn aangedaan. De arts zal ook vragen stellen over andere symptomen en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. De arts kan ook je reflexen, gevoel en spierspanning controleren. Indien nodig kan vervolgonderzoek ingezet worden:

• MRI- of CT-scans om de innerlijke structuren van je lichaam te onderzoeken
• zenuwtesten om te beoordelen hoe goed je zenuwen werken
• elektromyografie om de zenuwactiviteit in je spieren te testen
• bloedtesten om te controleren op tekenen van infectie of andere aandoeningen

Alarmsymptomen

In sommige gevallen kan spierzwakte een teken zijn van iets heel ernstigs, zoals een beroerte. Als je een of meer van de volgende symptomen ervaart, bel dan onmiddellijk 112:

• plotseling begin van spierzwakte
• plotselinge gevoelloosheid of verlies van gevoel
• plotseling onvermogen of moeite met bewegen van je ledematen, lopen, staan ​​of rechtop zitten
• plotseling onvermogen of moeite met glimlachen of gezichtsuitdrukkingen maken
• plotselinge verwardheid, problemen met spreken of problemen om dingen te begrijpen
• spierzwakte van de borst resulteert in ademhalingsmoeilijkheden
• verlies van bewustzijn

Behandeling van zwakke spieren

Medische behandeling

Zodra de oorzaak van je spierzwakte is vastgesteld, zal de arts een passende behandeling aanbevelen. Het behandelplan zal afhangen van de onderliggende oorzaak van de spierzwakte, evenals van de ernst van je symptomen. In sommige gevallen kan fysiotherapie nuttig zijn. De arts kan ook medicatie, een operatie of andere behandelingen aanbevelen.

Mogelijke behandelingen van spierzwakte zijn onder meer:

• Problemen als gevolg van overbelasting of letsel kunnen worden verlicht na een periode van herstel. Regelmatig oefenen bouwt spierkracht op en versterkt de spieren.
• Als spierzwakte wordt veroorzaakt door een ongezond voedingspatroon, kan het veranderen van het dieet of het nemen van vitaminen, mineralen, enz. de symptomen verlichten.
• Na een infectieziekte komt je spierkracht normaliter vanzelf weer terug.
• Medicatie kan problemen bij bepaalde soorten spierzwakte verlichten.
• Fysiotherapie kan de spieren versterken.

Zelfzorg

Over het algemeen draagt ​​een gezonde leefstijl met evenwichtige, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging en sport bij aan de gezondheid van de spieren. Dit omvat ook matig alcoholgebruik, stoppen met roken en voldoende slaap. Bij bestaande spierzwakte zijn aangepaste oefeningen en sportprogramma's om spieren op te bouwen en te versterken belangrijk.

Spierzwakte als gevolg van chronische of progressieve ziekten zoals MS of erfelijke spieraandoeningen zijn niet direct te voorkomen. Maar ook hier kan een gezonde leefstijl een positief effect hebben op het beloop van de ziekte.

In het geval van stressafhankelijke spierzwakte kunnen zelfs regelmatige korte hersteltijden, verdeeld over de dag, leiden tot een aanzienlijke verbetering van de spierzwakte.

Lees verder

• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug
• Spierspasmen: oorzaken, symptomen & behandeling spierkrampen
• Spierspanning: oorzaken en symptomen van hoge spierspanning
• Spierpijn: oorzaken en symptomen spierpijn in benen en armen
• Spiertrekkingen: oorzaken en behandeling trillende spieren