Te laag kaliumgehalte in bloed: symptomen hypokaliëmie

Een te lage concentratie kalium in het bloed wordt 'hypokaliëmie' genoemd. Dit is een elektrolytstoornis, waar stoornissen in de water-, natrium-, kalium-, zuur-base-, calcium- en magnesiumbalans onder vallen. Kalium is een elektrolyt die essentieel is voor de goede werking van de zenuw- en spiercellen, vooral de hartspiercellen. Normaal gesproken bedraagt het kaliumgehalte in het bloed 3,6-5,2 millimol per liter (mmol/L). Een zeer laag kaliumgehalte (minder dan 2,5 mmol/L) kan levensbedreigend zijn. Direct medisch ingrijpen is daarbij van belang.

• Wat is hypokaliëmie?
• Wat zijn de oorzaken van een te laag kaliumgehalte in het bloed?
• Braken en diarree
• Plaspillen en laxeermiddelen
• Overmatig zweten
• Te weinig inname van kalium via de voeding
• Andere oorzaken
• Symptomen van hypokaliëmie
• Verschijnselen
• Andere klachten
• Onderzoek en diagnose
• Bloedonderzoek
• ECG
• Behandeling van hypokaliëmie
• Prognose en vooruitzichten

Wat is hypokaliëmie?

Hypokaliëmie is een te laag kaliumgehalte in je bloed. Een normaal kaliumniveau ligt tussen 3,6-5,2 millimol per liter. Niveaus onder 3,6 worden beschouwd als laag. Iets minder dan 2,5 millimol per liter is zeer laag. Kalium is een elektrolyt. Het is noodzakelijk voor een goede zenuw- en spierfunctie. Het is vooral van belang voor het functioneren van de spiercellen in het hart. De nieren controleren het kaliumgehalte. Een teveel aan kalium verlaat het lichaam via de urine en zweet.

Wat zijn de oorzaken van een te laag kaliumgehalte in het bloed?

Hypokaliëmie is een symptoom of bijwerking van andere aandoeningen en sommige medicijnen.

Braken en diarree

Hypokaliëmie komt meestal voor wanneer er te veel kalium verloren gaat door braken of diarree, bijvoorbeeld door een heftige voedselvergiftiging of buikgriep.

Plaspillen en laxeermiddelen

Een andere veel voorkomende oorzaak is het gebruik van diuretica (plaspillen). Chronisch gebruik van laxeermiddelen of darmpoliepen kunnen ook leiden tot een laag kaliumgehalte.

Overmatig zweten

Overmatig transpireren bij extreme warmte en vochtigheid, is een andere mogelijke oorzaak.

Te weinig inname van kalium via de voeding

Slechts zelden wordt hypokalemia veroorzaakt door te weinig inname van kalium. Ontzettend veel levensmiddelen bevatten kalium. Het is daarom schier onmogelijk om een kaliumtekort op te lopen door te weinig inname via voedsel. Dan moet er sprake zijn van ondervoeding.

Andere oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van hypokaliëmie zijn:

• consumeren van grote hoeveelheden cafeïne;
• geneesmiddelen (zoals penicilline);
• magnesiumgebrek;
• nierfalen;
• complicaties van diabetes;
• bijnierproblemen;
• gastro-intestinale infecties of tumoren;
• ondervoeding;
• hyperthyreoïdie (een te snel werkende schildklier).

Symptomen van hypokaliëmie

Verschijnselen

Er zijn meestal geen symptomen van hypokaliëmie, of anders zijn deze slechts mild van aard. Sommige mensen lijden aan algehele gevoel van zwakte, vermoeidheid, obstipatie en spierkramp. In meer ernstige gevallen kunnen hartritmestoornissen optreden. Dit komt het meest voor bij mensen met hartproblemen.

Andere klachten

Andere mogelijke complicaties zijn een verstoring van de bloeddruk, spiertrekkingen, en verlies van spiercontrole (zoals in de darm). Hypokaliëmie kan ook leiden tot tekort aan mineralen en geleidelijke afbraak van het dwarsgestreepte skeletspierweefsel. Andere symptomen zijn overmatig urineren, extreme dorst, verlies van eetlust, misselijkheid en braken.

Onderzoek en diagnose

Bloedonderzoek

Hypokaliëmie wordt meestal gediagnosticeerd tijdens routine bloedonderzoek, waarbij het kaliumniveau wordt gecontroleerd in het bloed. Bloedonderzoek naar aanleiding van symptomen die wijzen op hypokaliëmie, komt minder vaak voor. Andere bloedonderzoek dat in dit kader kan worden aangevraagd, zijn:

• glucose, magnesium, calcium, natrium en fosfor;
• schildklierhormoon; en
• aldosteron (geproduceerd door de bijnierschors).

ECG

Indien nodig kan de arts ook een elektrocardiogram (ECG) laten uitvoeren. In de volksmond wordt dit vaak hartfilmpje genoemd. Een ECG is een registratie van de elektrische activiteit van de hartspier.

Behandeling van hypokaliëmie

De arts kan medicatie voorschrijven die de onderliggende aandoening behandelt. In sommige gevallen worden kaliumsupplementen aanbevolen.

Prognose en vooruitzichten

Het behandelen van de onderliggende aandoening lost meestal het probleem van een te laag kaliumgehalte in het bloed op. De meeste mensen leren om hun kaliumniveau te controleren met een minimale impact op hun leven. In zeldzame gevallen leidt hypokaliëmie tot verlamming of respiratoire insufficiëntie, waarbij de longen onvoldoende werken.

Lees verder

• Te hoog kalium in bloed (hyperkaliëmie): symptomen & oorzaak
• Kalium teveel: symptomen en oorzaken te veel kalium in bloed
• Kalium: kaliumtekort symptomen + te hoog en kalium voeding
• Kaliumtekort: symptomen en behandeling van tekort aan kalium