Gebrek aan eetlust: oorzaken en symptomen van geen eetlust

Gebrek aan eetlust kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan aandoeningen en ziekten. Sommige van de aandoeningen die gebrek aan eetlust veroorzaken, kunnen tijdelijk en omkeerbaar zijn, zoals verlies van eetlust als gevolg van de bijwerkingen van medicijnen. Sommige van de aandoeningen die een gebrek aan eetlust veroorzaken kunnen ernstiger zijn, zoals van de effecten van onderliggende kanker. Chronisch gebrek aan eetlust moet worden beoordeeld door je huisarts. Oorzaken van gebrek aan eetlust zijn onder meer zwangerschap, stofwisselingsproblemen, chronische leverziekte, COPD, dementie, hiv, hepatitis, hypothyreoïdie (trage schildklier), chronisch nierfalen, hartfalen, cocaïne- en heroïnegebruik, chemotherapie, of gebruik van medicijnen als morfine, codeïne en antibiotica.

• Wat is gebrek aan eetlust?
• Homeostase
• Tijdelijk gebrek aan eetlust
• Aanhoudend gebrek aan eetlust
• Symptomen van gebrek aan eetlust
• Oorzaken van een gebrek aan eetlust
• Infectie
• Medicatie
• Stress, angst en depressie
• Verliefdheid en verminderde eetlust
• Aandoeningen die kortademigheid veroorzaken
• Problemen met de mond en tanden
• Verstopte neus
• Aandoeningen van het spijsverteringsstelsel
• Verstoring van de zintuigen
• Leeftijd
• Chronische ziekten
• Overige oorzaken
• Wat te doen bij gebrek aan eetlust?
• Onderzoek en diagnose
• Geen eetlust: behandeling
• Zelfzorg

Wat is gebrek aan eetlust?

Homeostase

Gebrek aan eetlust is een vermindert gevoel van trek of de afwezigheid van honger. Regulatie van de eetlust is een complex proces met communicatie tussen verschillende systemen in het lichaam, waaronder het centrale zenuwstelsel (vooral de hersenen), het spijsverteringsstelsel, het endocriene systeem (hormoonstelsel) en de sensorische zenuwen, die tezamen de eetlust op korte en lange termijn reguleren. Een gezonde, gebalanceerde eetlust zorgt ervoor dat je lichaam in een staat van homeostase verkeert. Dit wordt gedefinieerd als het vermogen om het interne milieu in evenwicht te houden, ondanks veranderingen in de omgeving. Dit houdt in dat je in staat bent om aan je energiebehoeften (calorieën) en voedingsstoffen te voorzien, terwijl je een gezond lichaamsgewicht behoudt.

Tijdelijk gebrek aan eetlust

Tijdelijk gebrek aan een eetlust is een veel voorkomend probleem waar veel mensen bij tijd en wijle last van hebben. Een kortdurend verlies van eetlust vormt niet noodzakelijkerwijs een probleem, en is vaak een natuurlijke reactie op ziek zijn (bijvoorbeeld griep), te veel hebben gegeten of een drukke, stressvolle periode.

Aanhoudend gebrek aan eetlust

Aanhoudende gebrek van eetlust kan evenwel leiden tot ernstige complicaties als je een tekort krijgt van bepaalde voedingsstoffen of snel te veel gewicht verliest. Als je vaak meerdere dagen niet of nauwelijks eet, dan krijg je niet genoeg macronutriënten (zoals koolhydraten, eiwitten of vet die energie leveren) of micronutriënten (vitaminen en mineralen) binnen. Hierdoor blijft je lichaam vermoeid en het kan bovendien leiden tot verlies van spiermassa, krachtverlies en verminderde cognitieve functies.

Symptomen van gebrek aan eetlust

Gebrek aan eetlust kan leiden een waaier aan andere klachten, zoals niet willen eten, geen honger hebben ondanks lange tijd zonder eten en mogelijk onbedoeld gewichtsverlies. Andere symptomen die gepaard kunnen gaan met een gebrek aan eetlust, zijn:

• je vol voelen na slechts een kleine hoeveelheid voedsel
• een opgeblazen buik
• buikpijn
• misselijkheid
• brandend maagzuur
• maagklachten.
• vermoeidheid en zwakte
• concentratieproblemen
• hersenmist (brain fog)
• moeite met slapen en slaapgebrek
• obstipatie
• zwelling en oedeem
• stemmingswisselingen en depressie
• koorts
• koude rillingen
• pijn

Oorzaken van een gebrek aan eetlust

Normaal gesproken hebben de meeste mensen een vaste behoefte om voedsel te eten, zogeheten 'gezonde eetlust'. Eten is een essentieel onderdeel van het leven en geeft je de energie en voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft om goed te functioneren en gezond te blijven. Als je je eetlust verliest, is er gewoonlijk een oorzaak van lichamelijke of psychologische aard. Meestal is gebrek aan eetlust een kortdurend probleem. De meesten mensen krijgen last van een gebrek aan eetlust bij griep of buikgriep (gastro-enteritis), of in tijden van extreme stress (zoals in de eindexamenperiode of tijdens een sterfgeval). Soms kan het echter langer duren. In dat geval kan kan het wijzen op een onderliggende aandoening.

Er zijn veel redenen waarom een gebrek aan eetlust kan optreden. Sommige oorzaken zijn ernstig, terwijl weer andere oorzaken relatief onschuldig zijn. Mogelijke oorzaken van gebrek aan eetlust zijn:

Infectie

Hierbij kan het gaan om kortdurende infecties (zoals griep, verkoudheid, urineweginfecties, etc.) Maar het kan ook gaan om meer langdurige infecties zoals tuberculose (tbc) of hiv. Meestal gaat dit gepaard met andere symptomen die specifiek zijn voor de betreffende infectie.

Medicatie

Veel geneesmiddelen kunnen gebrek aan eetlust als bijwerking veroorzaken, waaronder enkele antidepressiva zoals fluoxetine en methylfenidaat dat wordt gebruikt voor ADHD, medicatie voor chemotherapie, sommige medicijnen voor diabetes type 2 en sterke pijnstillers (opiaten).

Stress, angst en depressie

Een gebrek aan eetlust kan een symptoom zijn van een depressie, samen met andere symptomen zoals somberheid, concentratieproblemen en een slechte nachtrust. Ook kunnen angst en aanhoudende stress leiden tot gebrekkige eetlust.

Verliefdheid en verminderde eetlust

Wanneer je verliefd bent, kan eten naar de achtergrond verdwijnen doordat je gedachten volledig in beslag worden genomen. Dit fenomeen is vrij gebruikelijk, omdat verliefdheid eigenlijk een vorm van stress is. In reactie hierop produceert je lichaam cortisol, een hormoon dat misselijkheid en verminderde eetlust kan veroorzaken. Cortisol zorgt ook voor vernauwing van de bloedvaten in de darmen, wat het bekende 'vlinders in de buik'-gevoel veroorzaakt.

Verliefdheid is een tijdelijke fase die uiteindelijk kan overgaan in liefde of volledig kan vervagen, waardoor je eetlust ook weer normaliseert.

Aandoeningen die kortademigheid veroorzaken

Als je moeite ondervindt om te ademen en kortademig bent, kan eten ook problemen opleveren. Medische aandoeningen die dit veroorzaken, kunnen bestaan uit COPD, longontsteking, astma, longembolie en congestief hartfalen.

Problemen met de mond en tanden

Elk probleem in de mond, kaak of tanden dat het moeilijk maakt om voedsel te kauwen, het in te slikken of te proeven, kan de eetlust verstoren. Bijvoorbeeld kiespijn, slecht passend gebit, tandabces, kaakabces, een droge mond, kaakdisfunctie of verlies van smaak.

Verstopte neus

Een verstopte neus als gevolg van allergieën, poliepen of infecties, kan je eetlust doen verminderen.

Aandoeningen van het spijsverteringsstelsel

Aandoeningen die van invloed zijn op je spijsverteringsstelsel, waaronder coeliakie, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, blindedarmontsteking (appendicitis) en diverticulitis, kunnen van invloed zijn op je eetlust.

Verstoring van de zintuigen

Het genieten van eten wordt versterkt door het eten te zien, te ruiken en te proeven. Dus als een van deze zintuigen minder goed functioneert, kan dit een effect hebben op de eetlust. Dus bij verlies van gezichtsvermogen, smaakverlies of verlies van geur is, kan je eetlust erop achteruitgaan.

Leeftijd

Je eetlust wordt vaak minder met het ouder worden. Dit kan te wijten zijn aan een andere oorzaak, zoals een van bovenstaande, of door een afname van activiteit. Ook gaat de maag op oudere leeftijd langzamer leeg, zodat oudere mensen langer vol kunnen zitten.

Chronische ziekten

Langdurige (chronische) gezondheidsproblemen zoals chronische pijn, chronische nierziekte, chronische leverziekte en dementie.

Overige oorzaken

Andere oorzaken van een gebrek aan eetlust zijn:

• taaislijmziekte
• galstenen: deze kunnen ernstige pijn veroorzaken, vooral na het eten van vet voedsel
• kanker: veel verschillende soorten kanker kunnen verlies van eetlust veroorzaken en veel behandelingen voor kanker veroorzaken verlies van eetlust
• obstipatie
• diabetes
• trage schildklier (hypothyreoïdie)
• zure reflux en dyspepsie
• alcoholverslaving of drugsgebruik
• anorexia nervosa

Wat te doen bij gebrek aan eetlust?

Als gebrek aan eetlust aanhoudt en er geen duidelijke reden voor is, neem dan contact op met je huisarts. Er zijn veel mogelijke oorzaken en je huisarts kan de ernstigere oorzaken uitsluiten en een behandeling instellen. Het is bijzonder belangrijk om zo snel mogelijk met je huisarts af te spreken als gebrek aan eetlust gepaard gaat met een of meerdere van de volgende symptomen:

• onbedoeld gewichtsverlies
• moeite met slikken
• Pijn in je buik (buikpijn)
• Zwelling van je buik (ascites)
• nachtzweten
• algehele malaise
• vermoeidheid.
• verminderde stemming
• snel buiten adem raken

Onderzoek en diagnose

Je huisarts zal proberen de mogelijke oorzaak te achterhalen door te vragen naar je symptomen, je medische voorgeschiedenis in ogenschouw te nemen en lichamelijk onderzoek te doen. Hij of zij zal waarschijnlijk enkele bloedonderzoeken voorstellen, die aanwijzingen kunnen geven over de oorzaak. Een echografie van de buik en/of een röntgenfoto van de borstkas kan in sommige gevallen nuttig zijn. Afhankelijk van de testresultaten kan verder onderzoek ingezet worden.

Geen eetlust: behandeling

Behandeling van gebrek aan eetlust hangt af van de oorzaak. Over het algemeen is het belangrijkste om de oorzaak vast te stellen zodat deze zo snel mogelijk kan worden behandeld. Door het herstellen van je eetlust blijf je eten, waardoor je gezond en sterk blijft.

Zelfzorg

Enkele tips om je eetlust te vergroten:

• Kies voor verfrissende gerechten, zoals sap of fruit, teneinde de eetlust te stimuleren.
• Begin je maaltijd met een kopje bouillon om de eetlust op te wekken.
• Maak je maaltijden visueel aantrekkelijk. Dit kun je doen door kleurrijk voedsel te presenteren en een gezellige tafel te creëren.
• Eet meerdere kleine maaltijden verspreid over de dag. Dit is bovendien goed voor de stofwisseling en de bloedsuiker.
• Verbeter de smaak van je eten met kruiden, sauzen of jus.
• Naast de vier basissmaken (zout, zoet, zuur en bitter) kunnen sommige mensen ook hartige smaken (umami) onderscheiden. Combineer verschillende smaken in je maaltijd, bijvoorbeeld hartig en zoet.
• Wacht ongeveer een uur na je hoofdmaaltijd voordat je je toetje eet.
• Als je alleen woont, probeer dan af en toe met anderen te eten. Bijvoorbeeld met je familie of vrienden. Hiermee kun je de eetervaring socialer maken.
• Ga dagelijks naar buiten en beweeg. Dit wekt de eetlust op.