Darmpoliepen: symptomen, oorzaak en behandeling van poliepen

Darmpoliepen zijn te omschrijven als woekeringen van het slijmvlies van de dikke darm. Een darmpoliep is een goedaardig gezwel. Darmpoliepen in de dikke darm geven meestal weinig klachten. Sommige mensen kunnen echter last krijgen van bloed in de ontlasting, loze aandrang (bij poliepen in de endeldarm) en grote hoeveelheden slijm bij de stoelgang zonder ontlasting. De oorzaak is anno 2021 niet bekend, maar het ontstaan ervan hangt waarschijnlijk samen met een bepaalde leefstijl en eetgewoonten. De meeste poliepen zijn en blijven goedaardig. Maar sommige gezwellen kunnen veranderen in dikke darmkanker. Dat duurt meestal vele jaren. Wanneer het vermoeden bestaat dat iemand darmpoliepen heeft, is onderzoek verstandig. Een arts zal tijdens een kijkonderzoek eventueel aanwezige poliepen meteen verwijderen door middel van een poliepectomie. Dit is een pijnloze ingreep.

• Wat zijn darmpoliepen?
• Soorten darmpoliepen
• Adenomateuze darmpoliepen
• Hyperplastisch poliepen
• Inflammatoire poliepen
• Oorzaken darmpoliepen
• Risicofactoren
• Symptomen darmpoliepen
• Bevolkingsonderzoek darmkanker
• Diagnose en onderzoek
• Behandeling: darmpoliepen verwijderen
• Kijkonderzoek
• Operatieve ingreep
• Complicaties
• Preventie

Wat zijn darmpoliepen?

Darmpoliepen zijn vlezige, gesteelde, druifvormige gezwellen die uitgaan van de binnenbekleding van de dikke darm. Poliepen kunnen variëren in grootte van een speldenknop tot wel enkele centimeters en in vorm. Poliepen in de dikke darm komen zeer frequent voor. De incidentie neemt toe met het ouder worden. Naar schatting heeft ongeveer 5 tot 20 procent van de mensen boven de 50 jaar één of meerdere darmpoliepen. De meeste poliepen zijn goedaardig. Bij sommige dikke-darmpoliepen komt een maligne ontaarding voor en ontstaat er darmkanker. Daarom worden poliepen bij ontdekking voor alle zekerheid verwijderd en nagekeken op eventuele kwaadaardigheid (maligniteit) zodat er geen dikkedarmkanker ontstaat.

Soorten darmpoliepen

Er zijn verschillende soorten darmpoliepen, waaronder:

Adenomateuze darmpoliepen

Ongeveer tweederde van alle poliepen zijn adenomateuze (potentieel kwaadaardige) poliepen. Deze ontstaan uit de klierbuizen van de dikke darm. Slechts een klein percentage daarvan wordt daadwerkelijk kwaadaardig. Maar bijna alle kwaadaardige poliepen zijn adenomateuze poliepen.

Hyperplastisch poliepen

Hyperplasie betekent vermeerderen van cellen zonder wildgroei. Hyperplastische poliepen zijn zelden gevaarlijk.

Inflammatoire poliepen

Deze poliepen kunnen volgen op een aanval van colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Hoewel de poliepen zelf niet een belangrijke bedreiging vormen, vergroot colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn je totale risico op darmkanker.

Oorzaken darmpoliepen

De oorzaak van darmpoliepen is anno 2021 nog niet bekend, maar er zijn wel een aantal factoren die mogelijk een rol spelen bij het ontstaan ervan. Mogelijke risicofactoren zijn:

• vezelarme voeding;
• het eten van veel dierlijke vetten en vlees;
• het veelvuldig eten van rood vlees en bewerkte vleeswaren;
• overmatig alcoholgebruik;
• roken;
• weinig lichaamsbeweging;
• overgewicht.

Erfelijke aandoening
Soms kan een erfelijke aandoening poliepen veroorzaken. Voorbeelden daarvan zijn het Lynch syndroom, Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP) en het Peutz-Jeghers Syndroom.

Risicofactoren

Factoren die kunnen bijdragen aan de vorming van darmpoliepen of darmkanker zijn:

• Leeftijd: de meeste mensen met darmpoliepen zijn 50 jaar of ouder.
• Inflammatoire darmaandoeningen, zoals ulceratieve colitis en de ziekte van Crohn.
• Familiegeschiedenis: je hebt meer kans op darmpoliepen of darmkanker als je een ouder, broer, zus of kind hebt met een darmpoliep of darmkanker.
• Tabak- en alcoholgebruik.
• Zwaarlijvigheid en gebrek aan lichaamsbeweging.
• Diabetes type 2 die niet goed onder controle is.
• Erfelijke aandoeningen die darmpoliepen kunnen veroorzaken.

Symptomen darmpoliepen

Meestal veroorzaken darmpoliepen geen klachten. Wat grotere poliepen kunnen de volgende klachten geven:

• bloed in de ontlasting;
• veranderend ontlastingspatroon;
• langdurige verstopping of juist diarree;
• onregelmatige stoelgang;
• buikpijn;
• onverklaarbaar gewichtsverlies.

Bovenvermelde klachten kunnen ook voorkomen bij andere aandoeningen.

Bevolkingsonderzoek darmkanker

Nederlanders tussen de 55 en 75 jaar krijgen een uitnodiging om een ontlastingsonderzoek te doen. Met het bevolkingsonderzoek darmkanker kunnen poliepen worden ontdek. De uitnodiging voor het onderzoek en een buisje voor de ontlasting, krijg je met de post thuisgestuurd. Het buisje met een beetje ontlasting erin, stuur je vervolgens terug. Als er bloed in de poep wordt aangetroffen, is darmonderzoek nodig om te weten of het kanker of iets anders is, zoals een poliep.

Diagnose en onderzoek

Er zijn verschillende onderzoeken waarmee poliepen in de dikke darm opgespoord kunnen worden. De meest gebruikelijke zijn een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie), beeldvormend onderzoek zoals een CT-scan of röntgenonderzoek. Een erfelijke DNA-test in bloed kan uitgevoerd worden bij vermoeden van een erfelijke aandoening die poliepen veroorzaakt.

Ontlastingsonderzoek
Bij ontlastingsonderzoek wordt ontlasting gecontroleerd op tekenen van kanker.

Coloscopie
Een coloscopie is een kijkonderzoek van de dikke darm. De arts brengt een endoscoop, een flexibele slang, via de anus in de endeldarm. Deze endoscoop wordt geleidelijk in de dikke darm gevoerd. Hiermee kan de darmwand goed worden bekeken. De arts kan ook uit eventuele poliepen die hij of zij vindt verwijderen.

Flexibele sigmoïdoscopie
Deze test is als een coloscopie. Hierbij worden eventuele afwijkingen aan de binnenkant van het onderste gedeelte van je dikke darm opgespoord. Artsen kunnen tijdens deze test meteen poliepen verwijderen.

Behandeling: darmpoliepen verwijderen

Kijkonderzoek

Een arts zal tijdens een kijkonderzoek meteen de eventueel aanwezige poliepen verwijderen door middel van een poliepectomie. Dit is pijnloos. De verwijderde poliep zal daarna onderzocht worden in een laboratorium, zodat vastgesteld kan worden om wat voor een soort poliep het gaat. Na poliepectomie zal er follow-up plaatsvinden om eventuele nieuwe poliepen op te sporen.

Operatieve ingreep

Zeer grote of hele platte poliepen of poliepen die in de darmwand zijn gegroeid, moeten soms operatief verwijderd worden. Na het verwijderen van de poliep blijf je meestal nog een tijd onder controle van de specialist.

Complicaties

Complicaties van darmpoliepen omvatten bloedingen, een darmobstructie (verstopping), langdurige verstopping of diarree, en de ontwikkeling van darmkanker. Ernstige complicaties zijn zeldzaam na een poliepectomie. Een zeldzame complicatie is een darmperforatie, waarbij er een gaatje in de darmwand is ontstaan.

Preventie

Je kunt het risico op darmpoliepen en darmkanker sterk verminderen door mee te doen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker Bepaalde veranderingen in levensstijl kunnen ook zinvol zijn:

• Eet fruit, groenten en volle granen.
• Verminder je vetinname.
• Beperk de consumptie van alcohol.
• Gebruik geen tabak.
• Blijf lichamelijk actief zijn en handhaaf een gezond lichaamsgewicht.

Andere preventieve maatregelen
Bespreek met je arts of calciuminname in jouw geval nuttig is. Studies hebben aangetoond dat het verhogen van de consumptie van calcium kan helpen om terugkeer van adenomen of adenomateuze poliepen te voorkomen. Het is echter niet duidelijk of calcium enige beschermende voordelen heeft met betrekking tot dikkedarmkanker. Bespreek met je arts de voor- en nadelen van aspirine. Regelmatig gebruik van aspirine kan het risico op poliepen verminderen. Maar het gebruik van aspirine kan echter ook het risico op gastro-intestinale bloedingen verhogen. Als poliepen in de dikke darm of dikkedarmkanker in je familie voorkomt, is het raadzaam dit met je huisarts te bespreken.

Lees verder

• Darmaandoeningen en darmproblemen: symptomen en oorzaken
• Darmklachten: opgezette buik, buikpijn en winderigheid
• Darmkanker: symptomen, oorzaak, behandeling en overleving
• Diverticulose: symptomen en oorzaken uitstulpingen darmwand
• Poliepen in de darm: symptomen, oorzaak en behandeling