Diabetes type 2: symptomen, oorzaak en behandeling

Diabetes mellitus wordt in de volksmond 'suikerziekte' genoemd. Bij deze aandoening kan het lichaam de bloedsuikerspiegel niet goed meer regelen. De twee belangrijkste soorten diabetes zijn diabetes type 1 en diabetes type 2. Er zijn ook andere vormen van diabetes, zoals secundaire diabetes, veroorzaakt door medicatie of operatie, of zwangerschapsdiabetes. Diabetes komt zeer frequent voor. In Nederland is het anno 2023 de meest voorkomende chronische ziekte. Volgens het Diabetes Fonds zijn er in Nederland ongeveer 1 miljoen mensen met diabetes, van wie bij zo'n 200.000 de diagnose nog niet gesteld is. En maar liefst 750.000 Nederlanders zitten in de gevarenzone om diabetes type 2 te krijgen. Dit komt doordat ze een verstoorde suikerhuishouding hebben. Mensen met diabetes type 2 krijgen meestal een behandeling die bestaat uit een combinatie van medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen.

• Wat is diabetes?
• Twee hoofdvarianten diabetes
• Diabetes type 1
• Diabetes type 2
• Andere vormen van diabetes
• Hoe ontstaat diabetes type 2?
• Leefstijlfactoren
• Verband tussen jicht en diabetes type 2
• Wat zijn de (eerste) symptomen van diabetes type 2?
• Hoe wordt diabetes type 2 behandeld?
• Plantaardig dieet
• Prognose
• Preventie
• Algemene maatregelen
• Basilicum beschermt tegen diabetes
• Inuline (probiotica) beschermt tegen diabetes

Wat is diabetes?

Bij diabetes kan het lichaam de bloedsuiker niet meer goed regelen. Dat gebeurt normaal gesproken heel precies, met het hormoon insuline dat door de cellen in de eilandjes van Langerhans in de alvleesklier wordt aangemaakt. Insuline zorgt ervoor dat glucose in de lichaamscellen wordt opgenomen. Alles wat je eet en drinkt wordt verteerd en bij de vertering van koolhydraten (suikers en zetmeel) ontstaat glucose. De glucose wordt in de cellen verbrand wat energie levert.; het is de brandstof voor het lichaam. De bloedsuikerspiegel geeft de hoeveelheid glucose in het bloed weer. Er wordt van een normale bloedsuikerspiegel gesproken wanneer deze tussen de 4,0 mmol/l en 8,0 mmol/l glucose bevat.

Twee hoofdvarianten diabetes

De twee belangrijkste soorten diabetes zijn:

• diabetes type 1; en
• diabetes type 2.

Diabetes type 1

Mensen met diabetes type 1 hebben een sterk gestoorde of geheel weggevallen insuline-aanmaak. Daardoor zijn ze afhankelijk van zeer regelmatige injecties met insuline. Bij type 1 is het afweersysteem ontregelt en maakt het de cellen die insuline aanmaken kapot. Ongeveer 1 op de 10 mensen met diabetes heeft type 1. Bij diabetes type 2 wordt wel insuline geproduceerd, maar is het niet toereikend. Bovendien is er sprake van ongevoeligheid voor insuline: het lichaam reageert niet meer goed op insuline (insulineresistentie).

Diabetes type 2

Type 2 werd vroeger ook wel aangeduid als 'ouderdomsdiabetes', maar het wordt nu ook vaak bij jongere mensen gezien. Ongeveer 9 van de 10 mensen met diabetes hebben type 2. Soms moet iemand met type 2 ook insuline spuiten. Wanneer er te weinig insuline is of als het niet effectief genoeg is, kan je lichaam niet genoeg suiker uit het bloed halen. Dit heeft tot gevolg dat de bloedsuikerspiegel te hoog blijft. (Tevens zijn cholesterol en bloeddruk vaak te hoog.) Dat er te weinig glucose in de cellen wordt opgenomen, kan ernstige gevolgen hebben voor de werking van verschillende organen. Je hersenen werken slecht met zowel een te hoog als een te laag suikergehalte van het bloed.

Andere vormen van diabetes

Daarnaast komen een aantal andere vormen van diabetes voor, zoals:

• secundaire diabetes, veroorzaakt door medicatie of operatie;
• MODY (Maturity-Onset Diabetes of the Young), een autosomaal dominant erfelijke vorm van suikerziekte; en
• zwangerschapsdiabetes.

Er bestaat vooralsnog geen genezing voor diabetes en de ziekte kan gepaard gaan met ernstige complicaties.

Hoe ontstaat diabetes type 2?

Leefstijlfactoren

Het is anno 2023 nog niet helemaal opgehelderd waardoor diabetes type 2 kan ontstaan. Wel is bekend dat leefstijlfactoren een rol spelen bij het ontstaan van diabetes. Wanneer je gezond leeft, loop je minder kans op diabetes type 2. Bekende risicofactoren zijn overgewicht en weinig beweging, maar niet iedereen met overgewicht ontwikkelt diabetes type 2 en er zijn ook mensen met een keurige BMI die altijd gezond leven en tòch diabetes type 2 krijgen. Daarnaast vergroten oudere leeftijd en erfelijke aanleg de kans.

Verband tussen jicht en diabetes type 2

Jichtpatiënten kampen ook vaak met diabetes type 2, zo blijkt uit een onderzoek uit 2014 dat gepubliceerd is in Britisch Medical Journal. Vooral bij vrouwelijk jichtpatiënten is het risico op diabetes groot. Ze hebben hier twee keer zoveel kans op, als vrouwen zonder deze gewrichtsontsteking. Jicht veroorzaakt geen diabetes. De duidelijke samenhang kan mogelijk verklaard worden door de gezamenlijke risicofactoren of de continue aanwezigheid van ontstekingen in het lichaam die met jicht gepaard gaan. (Bron: NU.nl, 8 oktober 2014)

Wat zijn de (eerste) symptomen van diabetes type 2?

Diabetes type 2 ontstaat sluipenderwijs, waardoor je het nauwelijks merkt. Veel klachten zijn vaag en kunnen ook samenhangen met andere oorzaken, zodat veel mensen er aanvankelijk niet mee naar de huisarts gaan. Je kunt jarenlang rondlopen met diabetes zonder dat je het doorhebt. Diabetes type 2 is vaak te herkennen aan één of meer van de onderstaande symptomen of kenmerken:

• vermoeidheid;
• wazig zien, dubbel zien of slecht zien;
• rode en branderige ogen;
• jeuk;
• bij vrouwen: steeds terugkerende jeukende witte vloed;
• bij mannen: steeds terugkerende jeukende ontsteking van de eikel;
• prikkeling in handen, benen en voeten;
• vaak dorst en veel plassen;
• slecht genezende wondjes;
• kortademigheid of pijn in de benen bij het lopen;
• terugkerende infecties, zoals blaasontsteking.

Hoe wordt diabetes type 2 behandeld?

De diagnose kan eenvoudig gesteld worden door middel van bloedonderzoek, waaruit blijkt dat de bloedglucose te hoog is. Het doel van de behandeling bestaat eruit om de bloedglucose op een zo normaal mogelijk niveau te krijgen en te houden. Hierdoor zullen de klachten verdwijnen en wordt het gevaar op de 'late complicaties' kleiner. Complicaties van hart en vaten, ogen, nieren en zenuwen ontstaan met name door jarenlang hoge bloedsuiker.

Mensen met diabetes type 2 krijgen vaak een behandeling die bestaat uit medicijnen, voedings- en bewegingsadviezen. In het begin gaat het vaak om tabletten die de bloedglucose verlagen. Op den duur kan het nodig zijn om insuline te spuiten. Voorts schrijft de (huis)arts vaak medicijnen voor om cholesterol en bloeddruk te verlagen. Daarnaast is bewegen goed, omdat het de gevoeligheid voor insuline verbetert. Gezond eten is ook heel belangrijk. Dit heeft invloed op de bloedsuikerspiegel, maar ook op bijvoorbeeld je bloeddruk of cholesterol in het bloed.

Plantaardig dieet

Een 'whole foods plant based' (WFPB) dieet (oftewel een plantaardig dieet) is succesvol gebleken bij de behandeling van diabetes type 2. Het kan de ziekte terugdringen of zelfs genezen.

Prognose

De prognose van diabetes type 2 varieert afhankelijk van de individuele situatie van de patiënt. In het algemeen kan diabetes type 2 leiden tot complicaties zoals hart- en vaatziekten, nierschade, oogproblemen en zenuwschade. Het is belangrijk om je bloedsuikergehalte onder controle te houden door middel van een gezonde levensstijl, zoals regelmatig bewegen, gezonde voeding en het nemen van medicijnen (indien nodig). Door deze maatregelen te nemen, kan de progressie van diabetes type 2 worden vertraagd en de kans op complicaties worden verminderd.

Preventie

Algemene maatregelen

Er zijn een aantal dingen die mensen kunnen doen om het risico op het ontwikkelen van diabetes type 2 te verminderen:

• Gewichtsbeheersing: Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor diabetes type 2. Het verliezen van zelfs een klein beetje gewicht kan al een grote impact hebben op het verminderen van het risico.
• Regelmatig bewegen: Regelmatig bewegen helpt bij het verminderen van het risico op diabetes type 2. Het is aanbevolen om minstens 30 minuten per dag matig intensief te bewegen, zoals wandelen, fietsen of zwemmen.
• Gezonde voeding: Een gezonde voeding kan helpen bij het verminderen van het risico op diabetes type 2. Dit betekent het eten van veel groenten en fruit, volkoren producten, magere proteïnen en beperken van verzadigde vetten, transvetten, suiker en zout.
• Stoppen met roken: Roken verhoogt het risico op diabetes type 2. Door te stoppen met roken, kan men dit risico verminderen.
• Bloedsuiker controleren: Mensen met een verhoogd risico op diabetes type 2 kunnen hun bloedsuikergehalte laten controleren door een arts of verpleegkundige.
• Preventieprogramma: Er bestaan preventieprogramma's voor mensen met een verhoogd risico op diabetes type 2. Dit kunnen programma's zijn waar men informatie krijgt over gezonde voeding en beweging, en hoe men hun bloedsuikergehalte kan controleren.

Het is belangrijk om te weten dat de preventie van diabetes type 2 een continu proces is. Daarom is het van groot belang om een gezonde levensstijl aan te houden.

Basilicum beschermt tegen diabetes

Basilicumextracten hebben een gunstige werking op het bloedglucose, waardoor het risico op diabetes zou afnemen. Daarnaast biedt basilicum etherische olie wordt (ook wel essentiële olie genoemd), de mogelijkheid om lagere triglyceride- en cholesterolniveaus te bereiken. Diabetici lopen een hoger risico op het ontwikkelen van een te hoog cholesterolniveau. Uit onderzoek blijkt dat bij een aanzienlijk deel van de mensen met diabetes type 2 het cholesterolgehalte is verhoogd.

Inuline (probiotica) beschermt tegen diabetes

Inuline is een prebiotica, en stimuleert de groei en activiteit van probiotica in de dikke darm. Inuline heeft een positieve invloed op de suikerspiegel, waardoor het ingezet kan worden bij het voorkomen de de behandeling van diabetes type 2.¹

Noot:

1. Bahram Pourghassem Gargari, Parvin Dehghan, Akbar Aliasgharzadeh, and Mohammad Asghari Jafar-abadi. Effects of High Performance Inulin Supplementation on Glycemic Control and Antioxidant Status in Women with Type 2 Diabetes. Diabetes Metab J. 2013 Apr; 37(2): 140–148. Published online 2013 Apr 16. doi: 10.4093/dmj.2013.37.2.140

Lees verder

• Diabetes type 1 en 2: symptomen, oorzaak en behandeling
• Diabetes symptomen: veel plassen, veel drinken, moe, jeuk
• Havermout goed tegen suikerziekte, diabetes type 2
• Knoflook: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde knoflook
• Diabetes, gevolgen op de korte termijn: symptomen en soorten