Vaginale schimmelinfectie: symptomen, oorzaken & behandeling

Een vaginale schimmelinfectie (candidiasis) is een veel voorkomende aandoening bij vrouwen. Schimmelinfecties worden vaak veroorzaakt door de gistachtige schimmel Candida albicans. Een infectie met deze schimmel wordt ook wel 'candidiasis' genoemd. Dit kan aanleiding geven tot intense vaginale jeuk, witte, brokkelige afscheiding en soms gezwollen slijmvlies van de vagina. Ongeveer drie op de vier vrouwen zullen op enige moment in hun leven last hebben van een vaginale schimmelinfectie. Als je eenmaal een schimmelinfectie hebt gehad, heb je meer kans op een ​​recidief. Behandeling van van een vaginale schimmelinfectie is relatief eenvoudig en afhankelijk van de ernst. Maar vaak is behandeling niet nodig en gaat het vanzelf weer over.

• Vaginale schimmelinfectie: Wat je lichaam je probeert te vertellen
• Oorzaken van een vaginale schimmelinfectie
• Gezonde vaginale flora
• Verstoring van de vaginale flora
• Symptomen van een vaginale schimmelinfectie
• Wanneer naar de huisarts?
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek: Hoe je je voelt, doet ertoe!
• Lichamelijk onderzoek: Wat vertelt je huid en slijmvlies?
• Swabtest: Wat vertelt je afscheiding?
• Bloedonderzoek: Is er een onderliggende oorzaak?
• Allergieën of gevoeligheden: Wat irriteert je lichaam?
• Is er meer aan de hand?
• Behandeling van een vaginale schimmelinfectie
• Schimmeldodende medicijnen
• Natuurlijke oplossingen
• Plantengeneeskunde
• Appelazijn
• Zelfzorg
• Preventie

Vaginale schimmelinfectie: Wat je lichaam je probeert te vertellen

Een vaginale schimmelinfectie – het is niet bepaald een onderwerp waar je graag over praat, maar je lichaam laat het je direct voelen als er iets mis is. Jeuk, branderigheid, en die vervelende witte afscheiding kunnen ineens je dagen (en nachten) beheersen. Maar geen zorgen, een vaginale schimmelinfectie komt vaker voor dan je denkt en is meestal goed te behandelen.

Meestal ligt de boosdoener voor de hand: de Candida-schimmel. Deze schimmel komt van nature voor in je lichaam, maar als hij de overhand krijgt, veroorzaakt hij een ware revolutie in je intieme zone. En wat leidt tot deze onbalans? Stress, hormonale schommelingen, een antibioticakuur of gewoon strakke kleding die je huid niet laat ademen. Er zijn veel factoren die deze vervelende infectie in de hand kunnen werken, maar het goede nieuws is dat je snel weer in balans kunt komen.

Oorzaken van een vaginale schimmelinfectie

Gezonde vaginale flora

In een gezonde vagina komen allerlei bacteriën en schimmels voor, die elkaar in evenwicht houden. Dit evenwicht in de natuurlijke vaginale flora raakt soms verstoord onder invloed van bepaalde factoren, bijvoorbeeld doordat je je vagina met zeep wast of onder invloed van hormonale veranderingen. De gist Candida is een natuurlijk voorkomende micro-organisme in het vaginale gebied. De groei ervan wordt in toom gehouden door de lactobacillen. In een gezond vaginaal milieu zijn de schimmels en lactobacillen met elkaar in balans. Beide hebben suiker uit de cellen nodig om te kunnen groeien. Ze concurreren derhalve met elkaar om deze voedingsstof. Als er echter een onbalans in dit systeem optreedt, kunnen de schimmels groeien ten koste van de lactobacillen. Hierdoor kan er een vaginale schimmelinfectie optreden. Een schimmelinfectie kan op verschillende plaatsen van het lichaam voorkomen; niet alleen in de vagina, maar ook op het mondslijmvlies, op de huid en in het bloed.

Verstoring van de vaginale flora

De natuurlijke vaginale flora kan verstoord raken door de volgende factoren:

• het wassen van je vagina met zeep, waardoor het evenwicht tussen bacteriën, schimmels en gisten in de vagina verstoord raakt
• langdurig antibioticagebruik (deze verlagen de hoeveelheid lactobacillus of goede bacteriën in de vagina)
• hormonale veranderingen, d.w.z. een verhoogde oestrogeenspiegel, in bijvoorbeeld de volgende gevallen:
• bij zwangere vrouwen
• bij vrouwen die de pil slikken
• er zijn vrouwen die rond iedere menstruatie een schimmelinfectie hebben
• een verminderde weerstand (bijvoorbeeld als gevolg van langdurige stress of gebrek aan slaap
• ongecontroleerde diabetes (suikerziekte)
• slechte eetgewoonten, waaronder veel suikerhoudende voedingsmiddelen

Een vaginale schimmelinfectie is geen seksueel overdraagbare aandoening (soa). Iedereen draagt de Candida albicans-schimmel namelijk al bij zich als een normale commensaal.

Symptomen van een vaginale schimmelinfectie

Een vaginale schimmelinfectie is onschuldig en veroorzaakt lang niet in alle gevallen klachten. De klachten kunnen ook spontaan overgaan. Bij een vaginale schimmelinfectie kunnen de volgende symptomen optreden:

• vaginale jeuk: jeuk in en rond de vagina, soms ook aan de schaamlippen (jeukende schaamlippen)
• schrijnende of brandende pijn bij de vagina
• soms ook pijn bij het plassen of vrijen
• witte en brokkelige afscheiding
• de afscheiding heeft een karakteristieke geur, hoewel het niet stinkt
• roodheid en zwelling van het slijmvlies van de vagina en schaamlippen
• deze roodheid verspreidt zich soms in de lies tot onder de schaamstreek en de dijen
• pijn in de onderbuik

Wanneer naar de huisarts?

Vaginale afscheiding of jeuk hoeft niet per se te wijzen op een vaginale schimmelinfectie, maar het kan ook te wijten zijn aan een aantal andere oorzaken. Ga bij verdenking op een schimmelinfectie toch naar de huisarts als je:

• jonger bent dan 16 jaar of ouder bent dan 60 jaar
• zwanger bent
• abnormale vaginale bloedingen hebt (dat wil zeggen bloedverlies dat afwijkt van de normale menstruatie door veranderingen in duur en/of hevigheid en/of tijdstip van de bloeding) of lage buikpijn (pijn in onderbuik)
• symptomen of klachten hebt die afwijken van een eerdere schimmelinfectie, bijvoorbeeld stinkende afscheiding of je zweertjes of blaren in je vagina of op je vulva
• eerder een soa hebt gehad (of je partner)
• in het verleden een slechte reactie hebt gehad op antischimmelmedicatie of -behandeling

Onderzoek en diagnose

Schimmelinfecties kunnen eenvoudig worden vastgesteld door een arts op basis van de klachten. Bij twijfel kan er een inwendig onderzoek verricht worden, waarbij gekeken kan worden hoe de afscheiding eruit ziet en of de vagina rood en/of opgezwollen is. Eventueel zal de arts een kweek afnemen voor verder onderzoek.

Het gesprek: Hoe je je voelt, doet ertoe!

Het begint allemaal met een open gesprek. De arts wil weten wat je precies ervaart. Heb je last van intense jeuk, een brandend gevoel, of misschien die kenmerkende dikke, witte afscheiding? Voelt vrijen ongemakkelijk of pijnlijk aan? Misschien merk je zelfs dat plassen wat brandt. Al deze symptomen zijn waardevolle hints die helpen om vast te stellen of je te maken hebt met een schimmelinfectie, of dat er misschien iets anders aan de hand is.

Lichamelijk onderzoek: Wat vertelt je huid en slijmvlies?

Tijdens het lichamelijk onderzoek kijkt de arts naar je vulva en vagina om te zien hoe je huid erop reageert. Is er sprake van roodheid of zwelling? Zijn er misschien kleine scheurtjes door het krabben of tekenen van irritatie? De arts kijkt ook naar je vaginale afscheiding – als die dik en wit is, is dat een duidelijk signaal van een schimmelinfectie, vaak veroorzaakt door de boosdoener Candida. Dit onderzoek geeft al veel informatie en helpt om snel richting de juiste behandeling te gaan.

Swabtest: Wat vertelt je afscheiding?

Als de symptomen wijzen op een schimmelinfectie, zal de arts vaak een swabtest uitvoeren. Met een wattenstaafje neemt hij een monster van je vaginale afscheiding. Dit monster wordt in het laboratorium onderzocht om te bevestigen of de Candida-schimmel aanwezig is. Het is een simpele test, maar het geeft je de zekerheid die je nodig hebt om verder te gaan met de juiste behandeling.

Bloedonderzoek: Is er een onderliggende oorzaak?

Komt de schimmelinfectie steeds terug of heb je er vaker last van? Dan kan de arts een bloedonderzoek laten doen om te kijken of er een onderliggende oorzaak is, zoals diabetes of hormonale schommelingen. Hoge bloedsuiker kan namelijk de groei van schimmels bevorderen, en tijdens de zwangerschap of menopauze kan je vaginale flora verstoord raken, waardoor je vatbaarder bent voor infecties.

Allergieën of gevoeligheden: Wat irriteert je lichaam?

Soms is de oorzaak niet alleen een schimmel, maar ook een allergie of overgevoeligheid. De geurstoffen in zeep, geparfumeerd maandverband of zelfs bepaald wasmiddel kunnen je huid irriteren en de natuurlijke balans verstoren. In dat geval kan de arts je aanraden een allergietest te doen of simpelweg over te schakelen naar milde, ongeparfumeerde producten. Het herstellen van je natuurlijke balans kan vaak wonderen doen.

Is er meer aan de hand?

Als de infectie maar blijft terugkomen of niet op de standaardbehandelingen reageert, kan de arts verder onderzoek doen. Misschien is er iets anders aan de hand, zoals een verstoring van je vaginale flora of een chronische aandoening. In dit geval kan de arts aanvullende tests doen om te zorgen dat je klachten langdurig worden opgelost.

Behandeling van een vaginale schimmelinfectie

Schimmeldodende medicijnen

Veelal gaat een vaginale schimmelinfectie vanzelf over. Indien je last hebt van veel klachten (zoals jeuk en afscheiding), kan een vaginale schimmelinfectie behandeld worden met schimmeldodende medicijnen. Er zijn verschillende varianten antischimmelmiddelen verkrijgbaar. Zo zijn er vaginale capsules, vaginale tabletten en zalf die je op je schaamlippen smeert. De tabletten helpen niet tegen jeuk aan de schaamlippen, de crème wel.

Natuurlijke oplossingen

Er wordt soms beweerd dat een 'natuurlijke' oplossing voor schimmels het aanbrengen van yoghurt in de vagina is, of het toevoegen van azijn, bicarbonaat, ook wel baksoda, maagzout of zuiveringszout genoemd, of frisdrank in een bad toevoegen om de zuurgraad van de vagina te veranderen. Een andere veelgehoord advies is tampons geïmpregneerd met tea tree olie. Er is echter weinig wetenschappelijk bewijs om aan te tonen dat deze middelen werken.

Plantengeneeskunde

Canadese geelwortel werkt als antibioticum tegen bacteriën en schimmels en activeert de macrofagen (cellen die lichaamsvreemde stoffen opruimen) die infecties bevechten. Ook verbetert Canadese geelwortel de bloedtoevoer naar de milt, welke het bloed filtert en onzuiverheden verwijderd. Doe voor de behandeling van vaginale schimmel of jeuk een theelepel van een aftreksel van Canadese geelwortel in een half kopje water. Aftreksel: 30 g gedroogde of 60 g verse Canadese Geelwortel in een liter water. Breng het aan de kook en laat het vervolgens een uur zachtjes doorkoken om de vloeistof met eenderde te verminderen. Giet dit door een nylon zeef in een kan. Bewaar het maximaal 24 uur op een koude plaats.

Appelazijn

De wetenschappelijke literatuur vermeldt een casus van een vrouw met een chronische vaginale schimmelinfectie.[1] Een 32-jarige getrouwde vrouw werd opgenomen met intense vaginale afscheiding met vieze geur, jeuk, liespijn en onvruchtbaarheid in de afgelopen 5 jaar. Candida albicans werd geïsoleerd uit de kweek van een vaginaal wattenstaafje. Bij de vrouw werd de diagnose chronische vaginale candida-infectie gesteld. Ze reageerde niet op de voorgeschreven methoden voor een vaginale schimmelinfectie. Herstel werd bereikt met de toepassing van appelazijn. Het onderzoek meldt dat alternatieve behandelingsmethoden kunnen worden toegepast bij patiënten die niet reageren op gangbare medische behandeling. De toepassing van appelciderazijn kan in dat geval overwogen worden.

Zelfzorg

De volgende maatregelen helpen om de kans op een vaginale schimmelinfectie te verkleinen:

• Was je vagina niet met zeep. Spoel je vagina met lauw warm water onder de douche en gebruik eventueel met een milde, zeepvrije wasemulsie, wat de natuurlijke balans van je vagina helpt te behouden. Spoel de vagina niet inwendig.
• Vermijd het dragen van strakke broeken, panty's, leggings of synthetische broeken. Draag bij voorkeur natuurlijke vezels zoals katoen, linnen of zijde.
• Gebruik bij voorkeur geen inlegkruisjes of vervang deze vaak.
• Gebruik bij een vaginale schimmelinfectie geen tampons.
• Zorg ervoor dat je een goede weerstand hebt door voldoende (nacht)rust, stress te vermijden en gezond en gevarieerd te eten.

Preventie

De volgende tips en maatregelen verminderen de kans op het krijgen van een schimmelinfectie in het vaginale gebied:

• altijd van de voorkant naar de achterkant je billen vegen na een toiletbezoek
• de bloedsuikerspiegel onder controle houden als je diabetes hebt
• douchen in plaats van een bad nemen
• een nat zwempak zo snel mogelijk uitrekken en droge kleding aandoen
• geen zeep gebruiken om het genitale gebied te wassen
• geen vaginale douches gebruiken
• inlegkruisjes niet permanent dragen en ook niet te lang dragen
• katoenen of linnen ondergoed dragen en strakke kleding vermijden
• neutraal wasmiddel voor kleding gebruiken
• zaaddodende condooms vermijden en alleen glijmiddelen op waterbasis gebruiken

Noten:

1. Ozen B, Baser M. Vaginal Candidiasis Infection Treated Using Apple Cider Vinegar: A Case Report. ltern Ther Health Med. 2017 Nov 7. pii: AT5751.

Lees verder

• Pijn in de vagina: een stekende of branderige vaginale pijn
• Vaginale jeuk of jeukende vagina: oorzaken en symptomen
• Vaginale afscheiding: geur en kleur (geel, bruin of groen)
• Candida albicans: symptomen, oorzaak en behandeling
• Schimmelinfectie vagina: schimmel vagina vrouw behandelen