Candida albicans: symptomen, oorzaak en behandeling
Candida symptomen bij vrouwen en mannen hangen af van de locatie van de schimmelinfectie. Candida albicans is een gistachtige schimmel die van nature aanwezig is in en op het menselijk lichaam. Deze gist gedijt goed in een warme en vochtige omgeving. Candida komt voor op de huid en huidplooien (nagelplooien, borstplooien, oksels, tussen de billen) en in slijmvliezen, zoals in de vagina en in de mond. Bij gezonde mensen veroorzaakt candida geen klachten. In sommige situaties kan candida zich echter snel vermenigvuldigen.- Wat is Candida albicans?
- Gistachtige schimmel
- Gunstige omstandigheden voor candida
- Synoniemen
- Oorzaken Candida infectie
- Candida in de mond
- Candida in de vagina
- Candida op de huid
- Klachten en symptomen candida infectie
- Vaginale candida-infectie
- Candida op de huid
- Systemische candidiasis
- Onderzoek en diagnose
- Behandeling van Candida-infectie
- Topische antischimmelmiddelen
- Orale antischimmelmedicatie
- Vaginale schimmelinfectie behandeling
- Behandeling van systemische candidiasis
- Ondersteunende behandeling en preventie
- Prognose
- Complicaties
- Terugkerende infecties
- Secundaire bacteriële infecties
- Systemische candidiasis
- Slokdarmcandida
- Langdurige huidirritatie en littekens
- Preventie
- Houd de huid droog en schoon
- Vermijd strakke en synthetische kleding
- Eet een gezond en uitgebalanceerd dieet
- Vermijd overmatig gebruik van antibiotica
- Gebruik geen zeep in de vagina
- Versterk je immuunsysteem
Candida-infectie van de mond / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.comWat is Candida albicans?
Gistachtige schimmel
Candida albicans is een gistachtige schimmel die van nature aanwezig is in en op het menselijk lichaam. Deze gist gedijt goed in een warme en vochtige omgeving. Candida komt voor op de huid en huidplooien (nagelplooien, borstplooien, oksels, tussen de billen) en in slijmvliezen, zoals in de vagina en in de mond. Bij gezonde mensen met voldoende weerstand veroorzaakt candida normaal gesproken geen klachten, maar door diverse factoren kan het uitgroeien tot een besmettelijk agens. De gist gaat dan draden vormen en vanaf dat moment spreekt men van een schimmel.Gunstige omstandigheden voor candida
Een lokale omstandigheid waarin candida zich snel kan vermenigvuldigen, is bijvoorbeeld een warm en vochtig 'klimaat' in huidplooien. Irritatie en jeuk in de plooi tussen de billen is een bekend verschijnsel. Luieruitslag bij baby’s komt ook vaak voor. Andere omstandigheden waarbij candida zich snel kan vermenigvuldigen, is het gebruik van bijvoorbeeld antibiotica of als de weerstand laag is door bijvoorbeeld een griep. De bacteriën die de schimmel normaal gesproken onder controle houden kunnen dan te gering worden, waardoor de schimmel zijn kans grijpt en zich vermenigvuldigt en een infectie veroorzaakt. Wat veel voorkomt onder dergelijke omstandigheden is een vaginale schimmelinfectie die wordt veroorzaakt door Candida.Synoniemen
Een schimmelinfectie (mycose) die wordt veroorzaakt door gistachtige schimmels, zoals candida albicans, wordt ook wel een candidainfectie, candidiasis of candidose genoemd.Oorzaken Candida infectie
Van nature komt candida bij veel mensen voor op en in het lichaam. Een lokale candida infectie kan verschillende oorzaken hebben.Candida in de mond
Een candida infectie in de mond kan veroorzaakt worden door het gebruik van medicijnen die geïnhaleerd worden (bijvoorbeeld bij astma) of antibioticagebruik of door medicatie die zorgen voor een vermindering van de weerstand (zoals bepaalde soorten chemotherapie). Een ernstig tekort aan vitamine B of ijzer kan ook leiden tot een Candida-infectie in de mond.Candida in de vagina
Factoren die kunnen leiden tot vaginale schimmelinfecties door candida zijn antibiotica, het gebruik van prednison en andere medicijnen die het immuunsysteem beïnvloeden, (niet goed ingestelde) diabetes (= suikerziekte), zwangerschap en menstruatie en wassen met zeep. Door te wassen met zeep verandert de zuurgraad in de vagina, waardoor gisten zoals candida zich gemakkelijker kunnen vermenigvuldigen.Candida op de huid
Een infectie op de huid kan ontstaan op plekken waar het warmer en vochtiger is, zoals huidplooien. Candida gedijt goed op deze plekken.
Mondhoekeczeem bij een ouder persoon / Bron: Matthew Ferguson, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Klachten en symptomen candida infectie
Een candida infectie in de mond wordt bij kinderen ook wel spruw genoemd. De symptomen zijn kleine witte plekjes op de slijmvliezen, de tong en het tandvlees. Soms uit de infectie zich in rode gladde afwijkingen van de tong en de slijmvliezen, welke bijzonder pijnlijk kunnen zijn. Candida kan zich ook manifesteren in de mondhoeken, wat mondhoekeczeem of perlèche wordt genoemd.Vaginale candida-infectie
Bij een candida-infectie in de vagina kan een toename van vaginale afscheiding ontstaan, die wit of gelig van kleur, iets brokkelig en reukloos is. Sommige vrouwen hebben last van een branderig of jeukend gevoel in de vagina. De huid rond de vagina kan ook aangedaan zijn, met verschijnselen als roodheid en (heftige) jeuk. Geslachtsgemeenschap kan pijnlijk zijn. Na geslachtsgemeenschap met een vrouw met vaginale candida, kan een man een candida-infectie aan de penis ontwikkelen.Candida op de huid
Luieruitslag bij baby's is een bekend voorbeeld van een candida-infectie van de huid. Naast roodheid, kunnen blaasjes, wondjes of schilfering voorkomen. Infectie van de huid treedt ziet men vooral op warme en vochtige plaatsen van het lichaam, zoals huidplooien. In het bijzonder mensen met overgewicht kunnen hier last van hebben. De symptomen zijn een rode en vochtige huid, waarbij er kleine, met vocht gevulde blaasjes ontstaan.Systemische candidiasis
Candida zal normaal gesproken alleen een plaatselijke infectie veroorzaken van de huid of van de slijmvliezen in de mond of vagina. Bij ernstig zieke mensen of bij mensen met een sterk verminderde weerstand zoals bij patiënten met AIDS of kanker, kan candida in het bloed terechtkomen. Dit wordt een 'gegeneraliseerde infectie' of 'systemische candidiasis' genoemd en kan leiden tot een verstoring van inwendige organen, zoals leverfalen of nierproblemen.Onderzoek en diagnose
De diagnose van een Candida-infectie wordt meestal gesteld op basis van de klachten en symptomen die de patiënt ervaart. De arts kan de infectie herkennen aan de kenmerkende witte of rode plekken in de mond, de brokkelige afscheiding en jeuk in de vagina of de rode, vochtige huid in huidplooien. In sommige gevallen kan de arts een kweek nemen van het getroffen gebied om de aanwezigheid van Candida albicans te bevestigen.Behandeling van Candida-infectie
De huisarts zal bij een lokale infectie doorgaans de diagnose stellen op basis van de klachten. Een infectie met candida albicans wordt in vrijwel alle gevallen bestreden met anti-gist medicijnen of antischimmel medicijnen in de vorm van een zalf, tabletten, een mondspoeling of orale gel of een infuus (bij een gegeneraliseerde infectie).De behandeling van een Candida-infectie hangt af van de locatie en de ernst van de infectie. Hier zijn de gebruikelijke behandelingsmethoden voor verschillende vormen van Candida-infecties:
Topische antischimmelmiddelen
Voor oppervlakkige infecties op de huid, zoals luieruitslag of candida in huidplooien, worden meestal antischimmelcrèmes of -zalven voorgeschreven. Deze middelen worden rechtstreeks op het getroffen gebied aangebracht om de schimmelgroei te stoppen en de infectie te genezen. Bekende middelen zijn clotrimazol, miconazol of ketoconazol.Orale antischimmelmedicatie
Bij candida-infecties in de mond (zoals spruw) of in de vagina, kan de arts orale antischimmelmedicijnen voorschrijven. Dit kan in de vorm zijn van tabletten, capsules of vloeibare oplossingen die worden doorgeslikt. Fluconazol is een veelgebruikt medicijn voor deze infecties.Vaginale schimmelinfectie behandeling
Voor een vaginale candida-infectie kunnen ook vaginale zetpillen of crèmes worden gebruikt. Deze bevatten antischimmelmiddelen zoals clotrimazol of miconazol, die rechtstreeks in de vagina worden ingebracht om de infectie te bestrijden.Behandeling van systemische candidiasis
Bij een systemische candida-infectie, waarbij de schimmel zich in de bloedbaan heeft verspreid, is een agressievere behandeling nodig. Dit kan bestaan uit antischimmelmedicatie via een infuus (zoals amphotericine B of fluconazol). Deze behandeling wordt vaak toegepast in het ziekenhuis onder toezicht van artsen, omdat systemische candidiasis levensbedreigend kan zijn.Ondersteunende behandeling en preventie
Naast medicatie kunnen preventieve maatregelen worden genomen om verdere infecties te voorkomen. Dit omvat het verminderen van vocht en warmte in huidplooien, het dragen van loszittende kleding, het vermijden van overmatig gebruik van zeep in de vaginale omgeving en het verbeteren van de algehele hygiëne.Het is belangrijk om de volledige kuur af te maken, zelfs als de symptomen eerder verdwijnen, om ervoor te zorgen dat de schimmel volledig is uitgeroeid en niet terugkomt.
Prognose
De prognose van een Candida-infectie is over het algemeen goed, vooral als de infectie tijdig wordt behandeld. Bij de meeste mensen verdwijnen de symptomen na het gebruik van antischimmelmedicijnen binnen een paar dagen tot een week. Het is belangrijk om de behandeling af te maken, zelfs als de klachten eerder lijken te verdwijnen, zodat de schimmel helemaal wordt uitgeroeid en niet terugkeert.In milde gevallen, zoals oppervlakkige huidinfecties of een vaginale schimmelinfectie, geneest de infectie vaak zonder complicaties. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met kanker of hiv, kan een Candida-infectie ernstiger verlopen, vooral als het zich door het lichaam verspreidt (systemische candidiasis). In zulke gevallen is intensievere medische zorg nodig, maar ook dan is het met de juiste behandeling vaak goed te behandelen.
Kortom, met de juiste behandeling is de kans groot dat je snel van je klachten afkomt en weer helemaal herstelt.
