Witte vlekken op de huid: oorzaken van witte huidvlekjes
Witte vlekken op de huid kunnen als cosmetisch storend worden ervaren. Witte vlekken op de huid duiden meestal op een verlies van pigmentatie van de huid. Een pigmentstoornis kan zich manifesteren als kleine vlekjes of juist grote vlekjes, die overal op het lichaam kunnen optreden. Er zijn verschillende soorten pigmentstoornissen en de meest voorkomende daarvan is vitiligo (zie afbeelding). Hierbij verliezen delen van de huid en haren hun kleur, vooral in het gezicht, op de handen en in de schaamstreek. Er ontstaan melkwitte plekken op de huid, variërend in grootte. Andere mogelijke oorzaken van witte vlekken op de huid zijn tinea versicolor, halo-moedervlek, lichen sclerosus, morfea, post-inflammatoire hypopigmentie, tubereuze sclerose en confettihuid.- Huidverkleuring: witte vlekken op de huid
- Veel voorkomende klacht
- Iedereen kan er last van krijgen
- Oorzaken van witte huidvlekjes
- Vitiligo: witte vlekken op de huid
- Verlies van het huidpigment
- Risicofactoren
- Symptomen
- Diagnose en behandeling
- Tinea versicolor: witte huidvlekjes
- Zomergist
- Risicofactoren
- Behandeling
- Lichen sclerosus: kleine witte vlekken op de huid
- Morfea: verkleuring en verharding van de huid
- Post-inflammatoire hypopigmentie
- Tubereuze sclerose: lichte plekken op de huid
- Witte vlekjes op armen en benen door Bier spots
- Confettihuid: pleksgewijze ontkleuring van de huid
- Halo-moedervlek: moedervlek met een witte ring
- Witte korreltjes op de huid door milia
- Pityriasis alba of witwang
- Onderzoek en diagnose van witte huidvlekjes
- De eerste stap: jouw verhaal
- Woods-lamp: een kijkje in de geheimen van je huid
- Huidbiopsie: een stukje van het mysterie onderzoeken
- Bloedonderzoek: wat speelt er onder de oppervlakte?
- Jouw huid, jouw verhaal
- Behandeling van witte huidvlekjes
- Vitiligo: het herstel van huidpigment
- Tinea versicolor: aanpakken van zomergist
- Lichen sclerosus: kalmeren van de huid
- Morfea: verzachten van verkleuring en verharding
- Post-inflammatoire hypopigmentatie: herstel na irritatie
- Tubereuze sclerose: gespecialiseerde behandeling
- Bier spots en confettihuid: rust bewaren
- Halo-moedervlek: omringende witte ringen
- Pityriasis alba: vooral een kwestie van kalmeren
- Witte korreltjes (milia): aanpak van de kleine bultjes
- Prognose van witte huidvlekjes: wat kun je verwachten?
Huidverkleuring: witte vlekken op de huid
Veel voorkomende klacht
Huidverkleuring is een veel voorkomend huidprobleem, en dit kan in de vorm van witte vlekken, donkere vlekken of andere veranderingen in de huidskleur. Witte vlekken op de huid duiden meestal op een verlies van pigmentatie van de huid, in de vorm van vermindering van het pigment (hypopigmentatie) of door totale afwezigheid van pigment (depigmentatie). Dit kan zich uiten als kleine vlekjes of grote vlekjes die overal op het lichaam kunnen optreden, waaronder de nek, schouders, bovenrug, de schenen en de onderarmen. Witte vlekken op de huid gaan gewoonlijk niet gepaard met pijn, jeuk of irritatie, maar kunnen wel psychisch leed veroorzaken, vooral bij mensen met een donkere huid, waarbij het contrast in huidskleur duidelijker is.Iedereen kan er last van krijgen
Witte vlekken kunnen optreden bij mensen van alle mogelijke etnische achtergronden of huidskleur. Zij komen voor bij zowel mannen als vrouwen, volwassenen en kinderen. Sommige witte vlekken ontwikkelen tot bruine vlekken met een witachtige schilferige huid. Dit type witte vlekken kan gepaard gaan met jeuk.Oorzaken van witte huidvlekjes
Er zijn veel mogelijke oorzaken van witte vlekken op de huid, maar de meest voorkomende is vitiligo. Andere mogelijke oorzaken zijn:- Tinea versicolor;
- Halo-moedervlek;
- Lichen sclerosus;
- Morfea;
- Bier spots of hagelhuid;
- Post-inflammatoire hypopigmentie;
- Tubereuze sclerose; en
- Confettihuid.
Vitiligo van de handen bij een persoon met een donkere huidskleur / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Vitiligo: witte vlekken op de huid
Verlies van het huidpigment
Witte vlekken die zich ontwikkelen op allerlei gebieden van iemands huid, worden meestal veroorzaakt door vitiligo. Vitiligo is een aandoening die gekenmerkt wordt door het verlies van het huidpigment genaamd melanine, dat gewoonlijk wordt geproduceerd door cellen genaamd melanocyten. De verkleuring wordt veroorzaakt door de vernietiging van de melanocyten, maar de exacte oorzaak is onbekend. Mogelijk is er sprake van een auto-immuunziekte, waarbij het immuunsysteem van het lichaam zijn eigen cellen vernietigt.Risicofactoren
Tot twee procent van de Nederlandse bevolking heeft last van vitiligo. De witte vlekken verschijnen meestal vroeg, tussen het eerste en derde levensdecennium. Mannen en vrouwen worden in gelijke mate beïnvloed. Risicofactoren zijn onder meer:- Familiegeschiedenis van vitiligo;
- Voortijdige vergrijzing van het haar; en
- Auto-immuunziekten zoals Hashimoto, een ziekte van de schildklier.
Witte vlekken op de huid door vitiligo / Bron: Charlinb001, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Symptomen
Een snel verlies van pigmentatie van de huid kenmerkt vaak de ontwikkeling van vitiligo. Het kan echter ook worden gevolgd door een periode van stabiliteit, maar het verloop is moeilijk te bepalen en varieert per individu. Voorkeurslocaties zijn:- Lichaamsplooien (oksels, liezen);
- Rond gewrichten (handen, voeten, knieën);
- Lichaamsopeningen (mond, anus); en
- Slijmvliezen.
Het kan ook worden waargenomen op het haar en oogleden. Zodra de witte vlekken zich hebben ontwikkeld, kan de huid niet terugkeren naar de normale kleur.
Diagnose en behandeling
De diagnose van deze huidaandoening is gemakkelijk door een arts te stellen na een medische anamnese en lichamelijk onderzoek. Genezing is niet mogelijk. Het doel van de behandeling is om de fysieke verschijning van de huidvlekken te verminderen door cosmetica op de witte vlekken aan te brengen om deze te camoufleren, het induceren van repigmentatie met behulp van corticosteroïd behandeling of fototherapie, het verminderen van de pigmentatie van onaangetaste gebieden, en door huidtransplantatie.
Pityriasis versicolor / Bron: User Evanherk on nl.wikipedia, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Tinea versicolor: witte huidvlekjes
Zomergist
Tinea versicolor of ptyriasis versicolor, soms ook wel aangeduid als 'zomergist', is een andere veel voorkomende en onschuldige huidaandoening die de huidskleur beïnvloedt. Het wordt veroorzaakt door de gist Malassezia furfur, die veel op de menselijke huid voorkomt. Bepaalde omstandigheden kunnen echter de overgroei van deze gist veroorzaken, waardoor er witte en roodbruine vlekken op de huid ontstaan. Vochtige, warme en vette huid stimuleert gistovergroei en dan vooral op de bovenarmen, nek, buik en dijen. Het is geen besmettelijke ziekte.Risicofactoren
Omstandigheden die leiden tot het ontstaan van witte vlekken op de huid door tinea versicolor, zijn een warm en vochtig klimaat, overmatig zweten, vette huid, ondervoeding, zwangerschap, medicijnen zoals corticosteroïden, of verzwakking van het immuunsysteem.Behandeling
De aandoening kan worden behandeld met anti-schimmelmedicijnen zoals terbinafine, clotrimazol of miconazol. Shampoo met selenium sulfide (Selsun®) is een geneeskrachtige shampoo die gebruikt kan worden tegen deze aandoening.Lichen sclerosus: kleine witte vlekken op de huid
Lichen sclerosus is een zeldzame aandoening waarbij de huid langzaamaan zijn elasticiteit verliest. De huid voelt hierdoor vast en strak aan en wordt wit van kleur. Lichen sclerosus kan op je hele lichaam voorkomen, maar meestal wordt het gezien op de huid van de genitaliën of op de huid rond je anus. Iedereen kan lichen sclerosus krijgen, maar postmenopauzale vrouwen hebben een hoog risico. Behandeling richt zich op het verlichten van klachten en het voorkómen van complicaties.
Een verdikking van de huid door morfea / Bron: Leith C Jones, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Morfea: verkleuring en verharding van de huid
Morfea is een zeldzame huidaandoening die pijnloze, verkleurde plekken veroorzaakt op de huid. Het gaat om verharding en verkleuring van de huid. Gewoonlijk verandert de huid op de buik, borst of rug. Maar het kan ook voorkomen op je gezicht, armen of benen. Morfea heeft de neiging om alleen de buitenste lagen van de huid te beïnvloeden. Sommige vormen van de aandoening veroorzaken ook bewegingsbeperking in de gewrichten. Morfea verdwijnt meestal vanzelf na verloop van tijd, maar een recidief is niet uitgesloten. In de tussentijd kunnen medicijnen en andere behandelvormen helpen om de verkleuring van de huid en andere effecten tegen te gaan.Post-inflammatoire hypopigmentie
Post-inflammatoire hypopigmentatie presenteert zich als witte vlekken op de huid met een onregelmatige omtrek. Vaak is het verlies van pigment gedeeltelijk dan wel volledig. Het kan zich aandienen bij heel veel eczeem-achtige aandoeningen, waarbij na het verdwijnen van het eczeem tijdelijk een lichte plek achterblijft. Dit kan optreden bij de volgende aandoeningen:Tubereuze sclerose: lichte plekken op de huid
Tubereuze sclerose, voorheen ook wel bekend als de ziekte van Bourneville-Pringle, wordt gekenmerkt door het ontstaan van ophopingen van bepaalde cellen die evolueren tot kleine tumoren (hamartomen). Deze kunnen in veel organen voorkomen. Een van de eerste verschijnselen van deze aangeboren aandoening zijn lichte plekken op de huid, meestal op de romp gelokaliseerd.
Bier spots op de hand / Bron: Mikael H?ggstr?m, Wikimedia Commons (CC0)Witte vlekjes op armen en benen door Bier spots
Bier spots of hagelhuid zijn kleine, lichte vlekjes die meestal te vinden zijn op de armen en benen van jongvolwassenen, waarbij de tussenliggende huid rood lijkt maar wit wordt als je er op drukt, zodat deze lichte vlekken verdwijnen. Bier spots betreft een goedaardige fysiologische vasculaire afwijking, die wordt veroorzaakt door het samenknijpen van de bloedvaatjes van de huid. Biervlekken werden voor het eerst beschreven in 1898.Confettihuid: pleksgewijze ontkleuring van de huid
De medische benaming van confettihuid is hypomelanosis guttata. Bij deze aandoening ontstaan er kleine, gedepigmenteerde vlekjes op de huid. Voorkeursplekken zijn armen en benen en dan vooral de scheenbenen. De oorzaak is onbekend.Halo-moedervlek: moedervlek met een witte ring
Een halo-moedervlek is een goedaardige moedervlek met een gedepigmenteerde ring eromheen. Bij kinderen en jongvolwassenen komt een dergelijke moedervlek relatief vaak voor, even vaak bij meisjes als bij jongens. De oorzaak is onbekend, maar men neemt aan dat het een gevolg is van een immuunreactie tegen melanocyten (pigmentcellen).
Milia op een ooglid, zichtbaar als kleine witte puntjes op ooglid / Bron: Silver442n, Wikimedia Commons (Publiek domein)Witte korreltjes op de huid door milia
Milia zijn stevige, verhoogde, pijnloze, witte, kleine cysten in een haarschacht (haarfollikel), die is gevuld met keratine. Primaire milia ontstaan spontaan, vooral bij pasgeborenen, maar soms ook bij kinderen en volwassenen. Secundaire milia ontwikkelen zich als gevolg van trauma door gebeurtenissen als dermabrasie, weefselbeschadiging, blaarvorming en huidontsteking. Secundaire milia kan ook voorkomen als bijwerking van sommige medicijnen.Pityriasis alba of witwang
Pityriasis alba is een relatief veel voorkomende huidaandoening die rode, schilferige, jeukende plekken veroorzaakt. Nadat deze plekken zijn genezen, laten ze lichte, witte vlekken achter. Het staat daarom ook wel bekend als 'witwang'. Pityriasis alba heeft de neiging zich te ontwikkelen bij kinderen in de leeftijd van 3 tot 16 jaar en is meestal te vinden op het gezicht, maar kan ook de nek, schouders en armen treffen. Het is niet zeker waardoor deze huidaandoening wordt veroorzaakt, maar men vermoedt dat het een milde vorm van eczeem kan zijn.Onderzoek en diagnose van witte huidvlekjes
Heb je ooit in de spiegel gekeken en je afgevraagd waar die mysterieuze witte vlekjes op je huid vandaan komen? Of je nu een lichte plek op je arm hebt opgemerkt of een moedervlek met een vreemde witte ring, het is tijd om je huid onder de loep te nemen. Maar hoe achterhaal je nu wat er precies aan de hand is?De eerste stap: jouw verhaal
De arts begint altijd met jou. Wanneer zijn de vlekjes ontstaan? Heb je de zon intensief omarmd de laatste tijd of ben je juist bleker geworden? Ben je onlangs ziek geweest, of misschien herstellende van een huidirritatie? Jouw persoonlijke verhaal geeft vaak al veel inzicht in mogelijke oorzaken, van vitiligo tot tinea versicolor.Visuele inspectie: de ogen van de specialist
De dokter zal je huid grondig onderzoeken en kijken naar de kenmerken van de vlekjes. Zijn ze scherp afgebakend, of eerder diffuus? Hoe groot zijn ze? En vooral: waar bevinden ze zich? Een scherpe blik op de huid kan vaak al direct een vermoeden opleveren of het om pigmentverlies, een schimmelinfectie of iets anders gaat.
Woods-lamp: een kijkje in de geheimen van je huid
In sommige gevallen haalt de arts een speciale lamp tevoorschijn: de Woods-lamp. Hiermee worden de witte vlekken onder ultraviolet licht bekeken, wat helpt om bepaalde huidaandoeningen te onderscheiden. Zo kunnen bijvoorbeeld schimmelinfecties of pigmentproblemen duidelijker zichtbaar worden.Huidbiopsie: een stukje van het mysterie onderzoeken
Bij twijfel of als de arts meer wil weten, kan een huidbiopsie nodig zijn. Dit klinkt spannender dan het is: een klein stukje huid wordt verwijderd om onder de microscoop te bekijken. Zo krijgt de arts een gedetailleerd beeld van wat er zich in de huidcellen afspeelt. Dit kan helpen om aandoeningen zoals morfea, lichen sclerosus of zelfs vitiligo te bevestigen.Bloedonderzoek: wat speelt er onder de oppervlakte?
Soms worden bloedtesten gedaan om te kijken of er onderliggende auto-immuunziektes aanwezig zijn, zoals bij vitiligo of tubereuze sclerose. Dit geeft extra informatie over je algehele gezondheid en kan helpen bij het bepalen van de juiste behandeling.Jouw huid, jouw verhaal
Na al deze stappen heeft de arts een volledig beeld van je huid en de mogelijke oorzaak van die witte vlekjes. Met een diagnose in handen kun je samen de beste weg naar behandeling uitstippelen.Behandeling van witte huidvlekjes
Na het onderzoek is het tijd voor actie! Witte huidvlekjes kunnen allerlei oorzaken hebben, en de behandeling hangt af van de diagnose. Hier is een overzicht van de mogelijke behandelingen, zodat jij je huid weer in topvorm krijgt.Vitiligo: het herstel van huidpigment
- Topische crèmes: Medicijnen zoals corticosteroïden of immunomodulatoren kunnen helpen om de pigmentcellen te stimuleren en zo de kleur terug te brengen.
- Lichttherapie (UVB): Een veelgebruikte behandeling waarbij UV-licht wordt gebruikt om het pigment in de huid te herstellen. Dit kan de witte vlekken geleidelijk doen vervagen.
- Surgische opties: In sommige gevallen wordt huidtransplantatie toegepast, waarbij gezonde pigmentcellen naar de witte vlekken worden verplaatst
.
Tinea versicolor: aanpakken van zomergist
- Antischimmelmiddelen: Crèmes of shampoos met ingrediënten zoals miconazol of ketoconazol worden vaak voorgeschreven om de gistinfectie te bestrijden en de vlekken terug te dringen.
- Orale medicatie: In ernstige gevallen kan de arts orale antischimmelmedicatie voorschrijven om de infectie van binnenuit aan te pakken.
Lichen sclerosus: kalmeren van de huid
- Sterke corticosteroïden: Deze crèmes worden vaak voorgeschreven om de ontsteking en jeuk te verminderen. Dit kan de huidverkleuring beperken en verdere schade voorkomen.
- Lange termijn verzorging: Aangezien lichen sclerosus chronisch kan zijn, is langdurige behandeling vaak nodig om herhaling te voorkomen.
Morfea: verzachten van verkleuring en verharding
- Immunomodulerende crèmes: Crèmes zoals tacrolimus of pimecrolimus kunnen worden gebruikt om de ontsteking te verminderen en verdere verharding van de huid te voorkomen.
- Fysiotherapie: Als de huid erg strak wordt, kan fysiotherapie helpen om de beweeglijkheid te behouden
.
Post-inflammatoire hypopigmentatie: herstel na irritatie
- Afwachten: Soms keren de witte vlekken vanzelf terug naar hun normale kleur. Geduld is in dit geval de beste remedie.
- Hydraterende crèmes: Regelmatig hydrateren van de huid kan helpen om het herstelproces te versnellen.
Tubereuze sclerose: gespecialiseerde behandeling
- Lasertherapie: Voor de behandeling van de lichte vlekken kan lasertherapie worden ingezet om de pigmentatie te verbeteren.
- Genetische therapie: In specifieke gevallen kan nieuwe therapie gericht op genmutaties worden overwogen om de aandoening te behandelen
.
Bier spots en confettihuid: rust bewaren
- Geen behandeling nodig: Deze aandoeningen zijn meestal onschuldig en vereisen geen medische interventie. De vlekjes kunnen vanzelf vervagen of constant aanwezig blijven zonder dat ze je gezondheid beïnvloeden.
Halo-moedervlek: omringende witte ringen
- Observatie: In de meeste gevallen wordt de halo-moedervlek simpelweg geobserveerd om te zien of hij verandert. Regelmatige controle door een dermatoloog is belangrijk.
- Verwijdering: Als de moedervlek abnormaal lijkt, kan de dermatoloog deze verwijderen voor nader onderzoek.
Pityriasis alba: vooral een kwestie van kalmeren
- Hydraterende crèmes: Regelmatig smeren met vochtinbrengende crèmes kan de droge, schilferige plekken verbeteren en helpen om de witte vlekken te verminderen.
- Milde steroïden: In sommige gevallen worden milde steroïden voorgeschreven om de huid te kalmeren en de witte plekken sneller te laten verdwijnen.
Witte korreltjes (milia): aanpak van de kleine bultjes
- Professionele extractie: Milia verdwijnen vaak vanzelf, maar voor esthetische redenen kunnen ze door een dermatoloog worden verwijderd met een klein steriel naaldje.
Prognose van witte huidvlekjes: wat kun je verwachten?
De prognose hangt af van de oorzaak:- Vitiligo: Chronisch, maar beheersbaar met behandelingen. Pigment kan soms terugkeren.
- Tinea versicolor: Volledig herstel is mogelijk binnen weken, hoewel lichte vlekken tijdelijk kunnen blijven.
- Lichen sclerosus: Chronisch, maar goed te beheren met regelmatige behandeling.
- Morfea: Stabiliseert vaak vanzelf, maar verkleuring kan soms blijven.
- Post-inflammatoire hypopigmentatie: Meestal herstelt de huid vanzelf binnen enkele maanden.
- Tubereuze sclerose: Vlekken blijven meestal, maar zijn onschadelijk; monitoring is belangrijk.
- Bier spots: Onschadelijk en kunnen vanzelf verdwijnen.
- Confettihuid: Moeilijk te behandelen, maar stabiel en zonder ernstige complicaties.
- Halo-moedervlek: Verdwijnt vaak vanzelf; controle blijft nodig.
- Pityriasis alba: Verdwijnt meestal vanzelf binnen enkele maanden tot een jaar.
- Milia: Verdwijnt vaak vanzelf of kan eenvoudig worden verwijderd.
- In de meeste gevallen is de prognose goed, vooral met de juiste behandeling.
