Candida-infectie van de mond (spruw): symptomen en oorzaak

Een candidainfectie van de mond (spruw) wordt veroorzaakt door gistachtige schimmels. De gistsoort Candida albicans komt veel voor. Ook op het menselijk lichaam. Normaal gesproken veroorzaakt het geen klachten. Klachten kunnen ontstaan doordat candida bij een verstoring van het evenwicht kan doordringen tot in het weefsel van de huid of de slijmvliezen. Een candidainfectie wordt ook wel candidiasis of candidose genoemd.

Candida-infectie van de mond of spruw

• Candidainfectie van de mond
• Gistachtige schimmels
• Spruw
• Wie zijn er vatbaar voor?
• Oorzaak candidainfectie van de mond
• Schimmel
• Verstoring van de mondflora
• Klachten en symptomen candidainfectie van de mond
• Pijnlijke plekjes op de tong
• Systemische candidiasis
• Spruw bij een baby
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Medicatie
• Wegnemen van de oorzaak
• Spruw

Candidainfectie van de mond

Gistachtige schimmels

Een candidainfectie van de mond wordt veroorzaakt door gistachtige schimmels. Bij de mens wordt vaak gistachtige de gist die Candida albicans aangetroffen. Een candidainfectie kan in de mond, maar ook in andere delen van het lichaam voorkomen. Denk aan de luieruitslag bij baby's of vaginale schimmelinfecties bij vrouwen.

Spruw

Bij kinderen wordt een candidainfectie van de mond ook wel spruw genoemd.

Wie zijn er vatbaar voor?

Een candidainfectie van de mond kan iedereen treffen, ofschoon vooral baby's, peuters, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem de pineut zijn.

Oorzaak candidainfectie van de mond

Schimmel

Bij vrijwel iedereen is de gist candida aanwezig als een normale bewoner van de huid, de mond, de darm en de vagina. Met de daar aanwezige bacteriën vormt het een zeker evenwicht, welke verstoort kan raken door diverse factoren met als gevolg dat deze gist draden gaat vormen. Vanaf dat moment is er sprake van een schimmel.

Verstoring van de mondflora

Bepaalde ziekten, stress of medicijnen kunnen het delicate evenwicht in de mond verstoren (de mondflora), waardoor de candida uitgroeit tot een schimmel. Deze verstoring kan optreden onder invloed van medicatie (corticosteroïden, antibiotica en de anticonceptiepil), bij zwakte van het immuunsysteem (ongecontroleerde diabetes, HIV-infectie, kanker) en door de aanwezigheid van parasieten. Andere oorzaken zijn xerostomie (droge mond als gevolg van een verminderde speekselproductie) of een zwangerschap (veroorzaakt door de hormonale veranderingen die optreden tijdens de zwangerschap). Mensen die roken of met versleten gebitsprothesen die niet goed passen, hebben ook een verhoogd risico op een schimmelinfectie in de mond. Baby's kunnen de infectie doorgeven aan hun moeder tijdens de borstvoeding. Tot slot kan een ernstig tekort aan vitamine B of ijzer ook aanleiding geven tot een candidose van de mond.

Klachten en symptomen candidainfectie van de mond

Pijnlijke plekjes op de tong

Candidose van de mond ontwikkelt zich meestal plotseling, maar het kan ook chronisch worden. Een veelvoorkomend verschijnsel is de aanwezigheid van romig-witte tot gele, enigszins verhoogde laesies in de mond, meestal op de tong, de wangen en het verhemelte. De plekjes kunnen pijnlijk zijn. Bij wegschrapen van het witte beslag kan er een rode ontstoken plek zichtbaar worden, welke kan gaan bloeden. Je kunt ook last krijgen van een vreemde, vieze of zoutige smaak in de mond.

Systemische candidiasis

De infectie kan zich via het bloed verspreiden naar andere delen van het lichaam, waaronder de longen, de lever en andere organen. Dit gebeurt vooral bij mensen met kanker, HIV, of andere aandoeningen die het immuunsysteem verzwakken. Dit wordt wel 'systemische candidiasis' of 'gegeneraliseerde candida infectie' genoemd.

Spruw bij een baby

Spruw bij een zuigeling is te herkennen aan een witte waas in de mond, welke kan voorkomen op de tong, in de wangzakken en aan de binnenkant van de lippen. De lippen kunnen een parelmoerachtige glans hebben. De baby kan onrust vertonen bij het drinken of gaan klakken met de tong. Bij borstvoeding kan de baby de candida infectie doorgeven via de tepels van zijn moeder. In dat geval is het voeden erg gevoelig: de tepels voelen branderig en jeukerig en soms vertonen ze schilfers. Soms ervaart de vrouw alsof er tijdens de voeding kleine speldenprikjes worden aangebracht. De huid van de tepel en tepelhof kan roze tot rood kleuren en een wat glanzend aspect hebben.

Onderzoek en diagnose

Bij een mondinfectie kan de huisarts de diagnose stellen op basis van de klachten. Een microscopisch onderzoek van weefsel van een laesie kan de diagnose bevestigen.

Behandeling

Medicatie

Een candidainfectie van de mond kan effectief worden behandeld met antischimmel medicijnen. De (huis)arts kan kiezen tussen twee soorten behandelingen:

• een lokale behandeling met mondspoeling of orale gel;
• een systemische behandeling met pillen.

Wegnemen van de oorzaak

Voorts is het van belang de onderliggende oorzaak te bestrijden of weg te nemen.

Spruw

Spruw bij baby’s gaat meestal vanzelf over. De (huis)arts kan bij een baby met spruw een gel of suspensie, die in de mond gesmeerd moet worden, voorschrijven. Voor de zogende moeder zijn er crèmes verkrijgbaar om op de tepels te smeren.

Lees verder

• Mond-tong aandoeningen: aften/zweertjes/ontsteking en pijn
• Candida: symptomen bij mannen en vrouwen en behandeling
• Candida albicans: symptomen, oorzaak en behandeling
• Ontsteking van de eikel of glans-penis, voorhuid (balanitis)
• Schimmelinfectie in de mond: symptomen en behandeling