Branderige ogen: oorzaken en symptomen van prikkende ogen

Branderige ogen: oorzaken en symptomen van prikkende ogen Branderige ogen of prikkende ogen kan gepaard gaan met jeuk en/of roodheid. Brandende ogen kan meerdere oorzaken hebben. Aan de bovenzijde van ieder oog bevindt zich een traanklier waar traanvocht wordt geproduceerd. Als je de oogleden sluit, wordt het traanvocht netjes over de oogbol verdeeld. Dit traanvocht verhindert uitdroging van het hoornvlies en beschermt tegen stof en schadelijke bacteriën. Je krijgt last van droge ogen als er te weinig traanvocht wordt aangemaakt of als het traanvocht van slechte kwaliteit is. In dat geval krijg je last van ogen die branderig en geïrriteerd aanvoelen, ofwel brandende ogen. Door meerdere oorzaken kun je last krijgen van droge, branderige ogen, ofwel oogirritatie in de zin van een prikkelend en schurend gevoel, alsof er allemaal zandkorreltjes in je oog aanwezig zijn. Branderigheid, jeuk en roodheid: wat kan hiervan zoal de oorzaak zijn en wat te doen bij branderige ogen?

Wat zijn prikkende of branderige ogen?

Sophie had altijd gedacht dat branderige ogen gewoon ‘een dingetje’ waren – iets wat je even wegknippert en weer doorgaat. Maar na wekenlang elke avond met vuurrode, prikkende ogen op de bank te zitten, begon ze zich toch zorgen te maken. Haar ogen voelden droog en zanderig, alsof er een miniatuurwoestijn onder haar oogleden zat. Druppels hielpen even, maar na een uurtje begon het circus gewoon opnieuw. De airco in de auto, uren turen naar haar laptop, en die oude mascara die ze ‘nog wel even kon gebruiken’… het begon haar te dagen: haar ogen hadden genoeg van haar slechte gewoontes. Toen ze eindelijk overstapte op een luchtbevochtiger, een betere oogmake-upremover en een gepolariseerde zonnebril, merkte ze pas hoeveel rustiger haar ogen konden aanvoelen – en hoeveel ze al die tijd had genegeerd.

Branderige ogen / Bron: Lucashawranke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Branderige ogen / Bron: Lucashawranke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Iedereen die last heeft van branderige ogen of prikkende ogen weet hoe vervelend en hinderlijk het kan zijn. Naast het feit dat het ronduit pijnlijk kan zijn, kan het ook van invloed zijn bij de uitvoering van een aantal dagelijkse activiteiten, zoals autorijden, werken of lezen. Branderige ogen kunnen behoorlijk interfereren met je dagelijkse bestaan. Meestal is de oorzaak van branderige ogen van tijdelijke aard en gemakkelijk te verhelpen. Soms zijn branderige ogen een symptoom van een onderliggende oogaandoening, die moet worden gediagnosticeerd en behandeld door een (oog)arts. Droge branderige ogen kunnen meerdere oorzaken hebben. De belangrijkste oorzaken worden hieronder besproken.

FAQ branderige ogen: waarom voelen ze alsof ze in de fik staan?

Branderige ogen… Je kent het vast wel: je zit een tijdje achter je scherm, loopt door een stoffige ruimte of wordt wakker met het gevoel alsof iemand een handvol zand in je ogen heeft gestrooid. Soms trekken je ogen het gewoon niet meer en beginnen ze te prikken, tranen of zelfs rood op te zetten. Maar waar komt dat nou eigenlijk door? En vooral: wat kun je eraan doen?

Het vervelende aan branderige ogen is dat er zoveel oorzaken kunnen zijn. Misschien is de lucht te droog, heb je last van een allergie of zijn je lenzen gewoon niet meer zo fris als je dacht. Soms is het iets simpels, zoals te weinig knipperen of een nacht te weinig slaap. Maar in andere gevallen kan het een teken zijn van iets serieuzers, zoals een ontsteking of een onderliggende oogziekte. Dus hoe weet je of je gewoon wat extra water moet drinken of toch even langs de huisarts moet?

Gelukkig zijn er genoeg manieren om je ogen weer tot rust te brengen. Oogdruppels, een koud kompres, even je schermtijd verminderen of gewoon je make-up wat beter afspoelen—het kan al een wereld van verschil maken. Maar voordat je willekeurig begint te smeren en te druppelen, is het handig om eerst te snappen waarom je ogen zo geïrriteerd raken. Een beetje detectivewerk kan geen kwaad!

In deze FAQ vind je alle antwoorden op de meest voorkomende vragen over branderige ogen. Van oorzaken en oplossingen tot de vraag of cafeïne nou echt een boosdoener is. Scroll rustig door en ontdek wat jij kunt doen om je ogen weer fris en comfortabel te laten voelen!

VraagAntwoord
Waarom heb ik branderige ogen?Branderige ogen kunnen door van alles komen: droge lucht, te lang naar een scherm turen, allergieën, rook, airco, noem maar op. Soms ligt het ook gewoon aan vermoeidheid of een beetje uitdroging. Ogen zijn gevoelig, dus als ze gaan protesteren, is er meestal iets aan de hand.
Kan het door mijn lenzen komen?Ja, absoluut. Slecht gereinigde lenzen, te lang dragen, verkeerde pasvorm... het kan allemaal irritatie geven. Even een dagje zonder lenzen lopen en kijken of het beter wordt, kan al veel zeggen. En check of je lenzenvloeistof nog goed is!
Zijn branderige ogen gevaarlijk?Meestal niet, maar als het blijft aanhouden, extreem pijnlijk wordt, of je zicht wazig wordt, is het wel slim om even een arts te laten kijken. Ogen zijn geen dingen om mee te gokken!
Kunnen droge ogen de oorzaak zijn?Ja, en dat komt vaker voor dan je denkt. Airco, verwarming, veel schermgebruik, ouder worden… allemaal dingen die de traanproductie kunnen beïnvloeden. Oogdruppels (kunsttranen) kunnen dan helpen.
Heeft allergie ermee te maken?Heel goed mogelijk! Hooikoorts, stof, huisdieren, make-up… je ogen kunnen er flink op reageren. Vaak gaan branderige ogen dan samen met jeuk en tranen. Antihistamine-druppels of pilletjes kunnen helpen.
Kan het komen door te weinig slaap?Zeker weten. Ogen raken dan sneller geïrriteerd, voelen droog aan en kunnen zelfs wat rood worden. Probeer eens een goede nacht slaap (zonder schermen voor het slapengaan) en kijk of het helpt.
Maakt een computerscherm het erger?Ja, als je te lang naar een scherm staart, knipper je minder. Minder knipperen = minder vocht in je ogen = irritatie. Af en toe bewust knipperen en even wegkijken (20-20-20 regel: elke 20 minuten, 20 seconden ergens anders naar kijken op 20 meter afstand) helpt!
Kan make-up of reinigingsproducten de boosdoener zijn?Absoluut. Oogpotlood, mascara, make-upremovers met alcohol of parfum… je ogen kunnen daar niet altijd tegen. Gebruik hypoallergene producten en vermijd agressieve reinigers.
Wat als het komt door een ontsteking?Als je ogen rood en pijnlijk zijn, kan er iets ontstoken zijn, zoals een bindvliesontsteking. Vaak trekt het vanzelf weg, maar bij bacteriële infecties heb je soms oogdruppels met antibiotica nodig.
Wat kan ik doen tegen branderige ogen?Ligt eraan waardoor het komt, maar basics: genoeg knipperen, voldoende water drinken, schermpauzes nemen, oogdruppels gebruiken als ze droog zijn en irriterende stoffen vermijden. En natuurlijk: niet in je ogen wrijven!
Wanneer moet ik naar de dokter?Als het blijft aanhouden, superpijnlijk wordt, je zicht verslechtert, of als je er ineens pus bij krijgt. Ook als je last hebt van lichtgevoeligheid of hevige roodheid zonder duidelijke reden: laten checken!
Kan voeding invloed hebben op mijn ogen?Jazeker! Omega-3 (vette vis, lijnzaad), vitamine A (wortels, lever), en genoeg water drinken helpen je ogen gezond te houden. Een beetje variatie in je dieet kan soms meer verschil maken dan je denkt.
Helpt een warme of koude doek?Beide kunnen helpen, afhankelijk van de oorzaak. Warmte is fijn bij droge ogen of verstopte talgkliertjes (zoals bij blefaritis), terwijl een koud kompres juist goed werkt bij allergieën of irritatie door vermoeidheid.
Zijn cafeïne en alcohol slecht voor mijn ogen?Te veel cafeïne kan uitdroging geven, en alcohol ook. Beiden kunnen dus indirect bijdragen aan droge, branderige ogen. Met mate drinken en genoeg water erbij helpt!
Kunnen oogdruppels verslavend zijn?Sommige wel. Vooral druppels die roodheid verminderen (zoals vasoconstrictoren) kunnen een ‘rebound effect’ geven, waardoor je ogen juist roder worden als je stopt. Kunsttranen zonder conserveermiddelen zijn veiliger voor langdurig gebruik.
Kan het aan de luchtkwaliteit liggen?Ja, droge lucht, airco, rook, stof… allemaal funest voor je ogen. Een luchtbevochtiger in huis kan wonderen doen als je hier vaak last van hebt.
Is het besmettelijk als het door een infectie komt?Soms wel! Bacteriële en virale ooginfecties (zoals conjunctivitis) kunnen zich verspreiden via handen, handdoeken, of lenzen. Goed handen wassen en niet in je ogen wrijven helpt om verspreiding te voorkomen.
Helpen zonnebrillen?Zeker, vooral als je last hebt van fel licht of droge ogen door wind en zon. Kies voor een bril met UV-bescherming en liefst ook gepolariseerd glas tegen schittering.

Branderige ogen: wie, waar en waarom? De cijfers achter dat prikkende gevoel

Branderige ogen. Je kent het vast wel. Dat moment dat je net lekker zit te werken en opeens voelt alsof je met je gezicht voor een föhn staat. Of wanneer je wakker wordt en denkt: "Heb ik vannacht per ongeluk m’n ogen open laten staan?" Maar hoe vaak komt dit eigenlijk voor? En waarom heeft de ene persoon er amper last van terwijl de ander elke week met een flesje oogdruppels rondloopt? Tijd om de epidemiologische loep erbij te pakken en eens te kijken naar hoe vaak branderige ogen voorkomen – en wie er het meest last van heeft.

Branderige ogen: wie zijn de grootste pechvogels? M/V en kinderen vs. volwassenen
Als je dacht dat je de enige was die af en toe met knijpoogjes achter het scherm zit, think again. Branderige ogen zijn een van de meest voorkomende oogklachten wereldwijd. Uit studies blijkt dat 10 tot 30% van de mensen op een willekeurig moment last heeft van dit euvel. Maar wie zijn de grootste slachtoffers?

Meer vrouwen dan mannen hebben last van branderige ogen / Bron: Clker Free Vector Images, PixabayMeer vrouwen dan mannen hebben last van branderige ogen / Bron: Clker Free Vector Images, Pixabay
  • Vrouwen winnen (of verliezen, afhankelijk van hoe je het bekijkt) – Onderzoek laat zien dat vrouwen vaker last hebben van droge, branderige ogen dan mannen. Dat verschil kan oplopen tot 1,5 tot 2 keer zo vaak. Hormonen spelen hier een rol in, vooral oestrogeen. Dit beïnvloedt de traanproductie, en ja… dat betekent dat de ogen sneller kunnen uitdrogen. Dit effect zie je vaak rond de menopauze, maar ook bij jongere vrouwen die de anticonceptiepil gebruiken.
  • Kinderen vs. volwassenen – Kinderen hebben er minder vaak last van dan volwassenen. Slechts 2 tot 5% van de kinderen klaagt over branderige ogen, terwijl dat bij volwassenen oploopt tot 15 tot 20%. De reden? Traanklieren werken op jonge leeftijd nog op volle toeren, en kinderen spenderen minder tijd achter schermen en in airconditioned kantoren.
  • Ouderen – Boven de 50 jaar schieten de cijfers omhoog. In sommige bevolkingsgroepen heeft maar liefst 30 tot 50% van de 65-plussers regelmatig last van droge, branderige ogen. Dit heeft alles te maken met afnemende traanproductie en veranderingen in de samenstelling van de tranen.

Nederland vs. België vs. de overzeese gebieden: wat doen klimaat en geografie?
Laten we eens kijken naar de verschillen tussen Nederland, België en de overzeese gebieden. Want ja, waar je woont, maakt verrassend veel uit!

  • Nederland & België – Qua klimaat lijken we op elkaar: nat, wisselvallig en met winters waarin de verwarming op standje ‘woestijn’ gaat. In de herfst en winter zie je een piek in klachten door droge lucht binnenshuis. In Nederland ervaart 12 tot 20% van de volwassenen minstens een paar keer per maand branderige ogen. In België liggen de cijfers iets lager: rond de 10-15%, waarschijnlijk door een iets minder straffe noordenwind en iets minder zee-invloed landinwaarts.
  • Nederlandse Antillen, Suriname & andere warme gebieden – En hier wordt het interessant. In tropische klimaten komen droge, branderige ogen minder vaak voor. Warme, vochtige lucht houdt de ogen beter gehydrateerd. Maarrrr… wie veel tijd doorbrengt in airco-omgevingen (kantoren, auto’s, winkels) heeft alsnog last. In deze gebieden komen branderige ogen vaker voor bij expats en toeristen, die niet gewend zijn aan het klimaat.
  • Scandinavië & Noord-Europa – En dan heb je de echte droogte-kampioenen: koude, winderige landen waar de luchtvochtigheid in de winter drastisch daalt. In Zweden en Finland heeft bijna 25-30% van de mensen last van droge, branderige ogen. Dit komt vooral door de combinatie van kou buiten en gortdroge lucht binnen.

Schermgebruik, airco’s en luchtvervuiling: moderne boosdoeners
Kijk, honderd jaar geleden zat men niet te klagen over branderige ogen na een Netflix-marathon. Tegenwoordig is dat wel anders. De grootste moderne oorzaken van branderige ogen:

  • Schermen, schermen en nog eens schermen – Wie langer dan 4 uur per dag naar een scherm staart, loopt een verhoogd risico op droge en branderige ogen. Mensen die de hele dag werken achter een computer (of constant op hun telefoon zitten) knipperen tot 50% minder. Dat betekent dat je tranen sneller verdampen en je ogen geïrriteerd raken.
  • Airco en verwarming – In auto’s, kantoren en winkels is de lucht vaak gortdroog door airconditioning of verwarming. Dit zuigt het vocht uit je ogen en zorgt voor extra klachten, vooral in de winter en zomer.
  • Luchtvervuiling – Steden met hoge luchtvervuiling (denk aan Delhi, Beijing, maar ook Parijs en Rotterdam) scoren hoger op oogirritatieklachten. In zwaar vervuilde gebieden kan tot 40% van de bevolking last hebben van branderige ogen. Fijnstof, rook en chemicaliën kunnen de traanfilm beschadigen.

Genetica: zit het in je genen of is het gewoon pech?
Sommige mensen lijken altijd last te hebben van hun ogen, terwijl anderen zonder problemen in de rook van een kampvuur kunnen zitten. Hoe zit dat?

  • Droge ogen syndroom – Er is een genetische component als het gaat om chronisch droge en branderige ogen. Mensen met een familiegeschiedenis van droge ogen hebben twee keer zoveel kans om zelf klachten te ontwikkelen.
  • Auto-immuunziekten & genetische aanleg – Mensen met aandoeningen zoals Sjögren’s syndroom, reuma of lupus hebben een veel hoger risico. In sommige families komen auto-immuunziekten vaker voor, waardoor branderige ogen een genetische factor kunnen hebben.
  • Oogkleur & gevoeligheid – Mensen met lichtere ogen (blauw, grijs) hebben vaak gevoeliger oogweefsel en kunnen sneller last hebben van omgevingsfactoren zoals fel licht of droge lucht.

Conclusie: branderige ogen zijn overal, maar niet voor iedereen even erg
Branderige ogen zijn een universeel probleem, maar de ene persoon heeft er veel vaker last van dan de andere. Vrouwen, ouderen, schermgebruikers en mensen in droge klimaten zijn de grootste risicogroepen. Moderne technologie en luchtvervuiling gooien nog wat extra olie op het vuur, terwijl genetica bij sommigen de pechfactor vergroot.

Dus, de volgende keer dat je ogen beginnen te prikken, weet je: je bent niet alleen. Maar met een paar simpele aanpassingen – een luchtbevochtiger, schermpauzes, en genoeg knipperen – kom je een heel eind. En als het echt niet overgaat? Dan is het misschien tijd om je ogen eens goed te laten checken!

Branderige ogen: wat gebeurt er onder de motorkap?

Je kent het vast wel. Dat moment waarop je ogen ineens beginnen te prikken alsof je net een duik hebt genomen in een chloorbad. Of dat je ‘s avonds met knijpoogjes op de bank zit, omdat je ogen voelen alsof ze worden geschuurd met fijn zand. Maar wat gebeurt er eigenlijk precies in dat kleine stukje natuurwonder dat jouw zicht regelt? Tijd om in te zoomen op de pathofysiologie en het ontstaansmechanisme van branderige ogen – of simpeler gezegd: waarom protesteren je kijkers en wat loopt er mis?

De traanfilm: je persoonlijke ruitenwisser

Voordat we de oorzaak van branderige ogen induiken, moet je eerst weten hoe je ogen normaal gesproken zichzelf beschermen. En daar speelt de traanfilm een hoofdrol in. Dit is een ultradun laagje vocht dat over het oogoppervlak ligt. Zie het als een combinatie van een beschermlaag, een smeermiddel en een vuilafstoter. Het bestaat uit drie belangrijke lagen:

De olielaag (lipidenlaag) – Dit is het bovenste laagje, geproduceerd door de Meibomklieren. Die zitten in je oogleden en scheiden een dun vetlaagje af. Dit voorkomt dat je tranen als een gek verdampen. Een beetje zoals een laagje olie op een pan, zodat het water er niet meteen uit dampt.
De waterlaag (aqueuze laag) – Dit is het middenstuk, geproduceerd door de traanklieren. Dit laagje is superbelangrijk, want het spoelt vuil en stof weg en voorziet het hoornvlies van zuurstof en voedingsstoffen.
De slijmlaag (mucine-laag) – De binnenste laag, die ervoor zorgt dat het vocht goed verdeeld blijft over je oogbol en niet als een druppel water op een vette pan afstoot.
Als deze drie perfect samenwerken, heb je gezonde, gehydrateerde ogen. Maar als er ergens een kink in de kabel zit? Dan begint de ellende.

Droge ogen: een sluipend probleem
In veel gevallen is droogte dé boosdoener. Dit kan op twee manieren misgaan:

  • Te weinig traanproductie – Je traanklieren doen gewoon niet meer hun best. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij veroudering, bepaalde medicijnen (zoals antihistamines of antidepressiva), of bij auto-immuunziekten zoals het Sjögren-syndroom.
  • Snelle verdamping van de tranen – En dat is vaak het gevolg van een disfunctionerende olielaag. De Meibomklieren raken verstopt of produceren te weinig vet, waardoor de waterlaag razendsnel verdampt. Denk aan airco, verwarming, of gewoon te weinig knipperen (hallo, schermgebruikers!).

Als je ogen droog worden, reageren ze met een signaal naar je hersenen: "Hé, we hebben meer vocht nodig!" En dan gaan je traanklieren extra hun best doen, waardoor je soms juist overmatig tranende ogen krijgt. Maar dat zijn geen ‘goede’ tranen – het is meer paniekvocht dat snel verdampt zonder echt iets op te lossen. Resultaat: nog steeds geïrriteerde en branderige ogen.

Zenuw.<BR>
nerf = zenuw, epinèvre=epineurium, périnèvre = perineurium, endonèvre = endoneurium, fascicule = bundel,<BR>
vasseaux sanquins = bloedvaten / Bron: Dailly Anthony, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Zenuw.
nerf = zenuw, epinèvre=epineurium, périnèvre = perineurium, endonèvre = endoneurium, fascicule = bundel,
vasseaux sanquins = bloedvaten / Bron: Dailly Anthony, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Zenuwen en ontstekingen: waarom het prikt als een gek
Branderige ogen hebben vaak te maken met de zenuwen in het hoornvlies. Dit doorzichtige laagje aan de voorkant van je oog is een van de gevoeligste plekken van je lichaam. Echt, er zitten meer zenuwuiteinden in dan in je vingertoppen. Dat betekent dat zelfs kleine verstoringen – zoals uitdroging of een beetje vuil – al kunnen voelen als een miniatuur vuurzee in je oogbol.

En als er iets misgaat, worden ontstekingscellen naar de plek gestuurd. Die brengen chemische stofjes met zich mee zoals cytokines en prostaglandines, die de zenuwen nog gevoeliger maken. Dus waar je normaal een klein briesje niet eens zou merken, voelt het nu alsof er een zandstorm in je gezicht waait.

Oogleden: de verborgen saboteurs
Denk eens aan je oogleden. Ze knipperen de hele dag trouw om je ogen gehydrateerd en schoon te houden. Maar als daar iets misgaat, kun je alsnog last krijgen van branderige ogen.

  • Blefaritis – Dit is een ontsteking van de ooglidranden, vaak veroorzaakt door bacteriën of een verstoring in de olieklieren. Het resultaat? Rode, jeukende, en – je raadt het al – branderige ogen.
  • Meibomklierdisfunctie (MGD) – Als de olieklieren in je oogleden verstopt raken, verdampt je traanfilm razendsnel en zit je binnen no-time met schurende ogen. Dit komt vaker voor bij mensen die veel achter een scherm zitten of contactlenzen dragen.
  • Onvolledig knipperen – Wie veel naar een scherm staart, knippert minder. Dat zorgt ervoor dat de traanfilm zich niet goed verspreidt en de onderkant van je ogen uitdroogt.

Chemische irritatie: van chloor tot make-up
Soms heb je geen droge ogen, maar een acute reactie op iets dat in je ogen is gekomen. Denk aan:

  • Rook of smog – Fijnstof en rookdeeltjes kunnen de traanfilm beschadigen en je ogen irriteren.
  • Chloor of zout water – Zwembadwater breekt de lipidenlaag af, waardoor je ogen ineens heel droog en branderig kunnen aanvoelen.
  • Make-up of verzorgingsproducten – Mascara, oogschaduw of zelfs gezichtscrème kan de gevoelige huid rondom de ogen irriteren. En laten we eerlijk zijn, wie checkt er nou écht de ingrediëntenlijst van z’n eyeliner?

Allergieën: je immuunsysteem in overdrive
Branderige ogen kunnen ook een signaal zijn dat je lichaam iets als ‘vijandig’ ziet en een allergische reactie start. Denk aan pollen, huisstofmijt of dierenharen. Je immuunsysteem reageert overdreven op deze onschuldige deeltjes en laat een cocktail van histamine en andere stoffen los, wat leidt tot jeuk, zwelling en – jawel – dat branderige gevoel.

Allergische oogirritatie gaat vaak gepaard met tranen en jeuk. En hoe meer je wrijft, hoe erger het wordt.

Conclusie: een kleine verstoring, een grote irritatie
Branderige ogen zijn meestal het resultaat van een verstoring in de traanfilm, een zenuwirritatie of een ontstekingsreactie. Of het nu komt door uitdroging, allergieën, luchtvervuiling of een slechte knipperfrequentie, één ding is duidelijk: ogen zijn gevoelig en laten het meteen weten als ze niet happy zijn.

Dus de volgende keer dat je ogen beginnen te prikken, denk dan even na. Heb je genoeg geknipperd? Zit je in een airco-ruimte? Draag je lenzen te lang? Het antwoord ligt vaak in je dagelijkse gewoonten. En met een paar kleine aanpassingen kun je je ogen weer de rust geven die ze verdienen!

Hooikoorts als oorzaak van brandende ogen / Bron: Istock.com/mkrberlinHooikoorts als oorzaak van brandende ogen / Bron: Istock.com/mkrberlin

Veel voorkomende oorzaken van branderige ogen

Vermoeide ogen en computergebruik

Heel vaak zijn vermoeide ogen de oorzaak van branderige ogen. Dit komt veelal door langdurig computergebruik (computer vision syndrome, ofwel oogvermoeidheid bij computergebruik, ook wel 'computerogen' genoemd), televisiekijken, of lezen (te weinig knipperen), slechte verlichting, airconditioning, luchtverontreiniging, langdurig autorijden (bijvoorbeeld in de zomermaanden naar je verre vakantiebestemming), droge lucht door verwarming (vooral in de wintermaanden), of ouderdom.

Ouderdom

Naarmate je ouder wordt, produceert het lichaam minder olie. Hierdoor treedt een snellere verdamping van traanvocht op, wat zorgt voor droge, branderige ogen.

Allergie

Een andere, vaak voorkomende oorzaak van brandende ogen zijn allergieën, bijvoorbeeld voor bepaalde cosmetische producten (make-up, haarspray, etc.) en hooikoorts.

Contactlenzen

Het dragen van contactlenzen kan soms ook aanleiding geven tot branderige ogen.

Verkoudheid en oververmoeidheid

Verder kunnen branderige ogen ook ontstaan door verkoudheid, (aanhoudende) stress, smog of oververmoeidheid.

Branderige ogen door contactlenzen / Bron: Etan J. Tal, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Branderige ogen door contactlenzen / Bron: Etan J. Tal, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Externe factoren van brandende ogen

Je kunt ook last krijgen van brandende ogen door chloor in een zwembad, (langdurige) blootstelling aan de zon en droge, warme of juist koude lucht. Het voor langere tijd dragen van contactlenzen kan ook voor irritatie en brandende ogen zorgen. Daarnaast kunnen bepaalde stoffen zorgen voor klachten, bijvoorbeeld huishoudelijke producten zoals bleekmiddel en zeep, in de lucht irriterende stoffen, luchtverfrisser, parfum, rook en smog. Uiteraard kun je ook last krijgen van branderige ogen door in een rokerige omgeving te zijn.

Branderige ogen en vermoeidheid

Zware oogleden

We hebben meestal vermoeide ogen als het bedtijd is, vlak voordat je in slaap valt. De oogleden voelen zwaar aan en ze beginnen dicht te vallen. Het is ook gebruikelijk om na een lange dag werken vermoeide ogen te hebben; na vele uren concentratie, waarin je je ogen open moest houden. Lange tijd beeldschermwerk verrichten is ook vermoeiden voor de ogen. Het is meestal makkelijk om de oorzaak van je vermoeide ogen te bepalen. Hier zijn een paar algemene redenen voor branderige ogen in combinatie met vermoeidheid:
  • Te weinig of te veel slaap;
    a: traanklier / Bron: FML, edited by Erin Silversmith , Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)a: traanklier / Bron: FML, edited by Erin Silversmith , Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)
  • Langdurig staren naar digitale apparaten (computerschermen, smartphones, videogames). Dit staat bekend als het computer vision syndrome (CVS);
  • allergieën;
  • Overbelasting van de ogen door een activiteit te verrichten die intensief gebruik van de ogen vereist, zoals rijden of lezen, gedurende een langere periode zonder een pauze te nemen;
  • Verkeerde bril of contactlenzen;
  • Droge ogen syndroom (een chronisch gebrek aan vocht in het oog dat kan optreden als de traanklieren niet de juiste hoeveelheid of kwaliteit tranen produceren);
  • Bijziendheid of verziendheid;
  • Blootstelling aan fel licht of autorijden bij schemering;
  • Ouderdomsverziendheid of presbyopie, een oogafwijking waar iedereen last van krijgt als ze 40-45 jaar of ouder zijn. Mensen met presbyopie hebben vaak hoofdpijn of gespannen, vermoeide ogen en kunnen een leesbril nodig hebben.

Te weinig knipperen

Al deze factoren dwingen de oogspieren om harder te werken dan gebruikelijk. Oogartsen vermoeden dat veel gevallen van oogvermoeidheid wordt veroorzaakt door droge ogen. Mensen knipperen meestal 12 tot 15 keer per minuut. Als je moe bent, gaat het knippertempo langzamer en worden de ogen niet goed gesmeerd, waardoor irritatie veroorzaakt wordt. Onderzoek suggereert dat computergebruikers veel minder vaak knipperen, ongeveer vier of vijf keer per minuut. Hoe minder je knippert, hoe meer productief je bent, maar dit kan een wissel op je ogen trekken. De symptomen die hiermee samenhangen staan bekend als computer vision syndrome.

Brandende ogen en stress

Een derde deel van de oogklachten ontstaat doordat je last hebt van een te hoge werkdruk en stress. Stress heeft invloed op het reflex om te knipperen; veel mensen ervaren dat ze droge ogen krijgen op kantoor door computerwerk. Dit kan nog eens versterkt worden door stress. Aanhoudende stress veroorzaakt spierspanning in bijvoorbeeld de nek, de schouders, maar ook de oogspieren. Dit geeft vermoeide, uitgeputte ogen.

Medische oorzaken van branderige ogen

Griep

Griep of influenza treft je snel. Na een incubatieperiode van slechts één tot twee dagen beginnen de symptomen abrupt. De meeste mensen hebben flinke koorts en voelen zich echt ziek. Bijna iedereen heeft een loopneus en een zere keel, maar in tegenstelling tot gewone verkoudheid, produceert de griep ook een vervelende droge hoest. Spier- en gewrichtspijn kunnen ernstig zijn. Hoofdpijn, brandende ogen, zwakte en extreme vermoeidheid dragen ook bij aan de algehele malaise.

In de meeste gevallen zakken de hoge koorts en ernstige nood neer in twee tot vijf dagen, maar de hoest kan een week of twee blijven hangen en de vermoeidheid zelfs langer.

Brandende ogen door allergische conjunctivitis / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Brandende ogen door allergische conjunctivitis / Bron: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Conjunctivitis

Schoolgaande kinderen zijn zeer gevoelig zijn conjunctivitis (oogbindvliesontsteking), wat gekenmerkt wordt door een 'rood oog'. Hierbij is het slijmvlies (conjunctiva) van de ogen ontstoken als gevolg van een virus of bacterie. Een infectieuze conjunctivitis is zeer besmettelijk en wordt verspreid door direct contact met besmette mensen. Bij bacteriële conjunctivitis kan een antibioticum in de vorm van druppels, zalf of een gel uitkomst bieden. Bij een virale conjunctivitis worden vaak ontstekingsremmende medicijnen om te druppelen voorgeschreven. Bij allergische (niet-infectieuze) conjunctivitis kunnen speciale druppels die tegen een allergie in het oog gericht zijn, soelaas bieden.

Scleritis

Dit is een ontsteking van de diepe episclera en sclera. De aandoening is bijzonder pijnlijk en geeft een kenmerkende paarse verkleuring van het oogwit (sclera). Scleritis kan gevolgen hebben ten aanzien van het gezichtsvermogen, dat ernstig kan worden aangetast. In ernstige gevallen leidt het tot perforatie van de oogbol. Scleritis kan onder andere optreden als gevolg van reumatoïde artritis en andere, soortgelijke aandoeningen.

Blefaritis kan branderige ogen geven / Bron: Clubtable, Wikimedia Commons (Publiek domein)Blefaritis kan branderige ogen geven / Bron: Clubtable, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Blefaritis

Blefaritis duidt op een vaak chronische ontsteking van de ooglidrand, waarbij je last kunt krijgen van brandende of jeukende oogleden. Er kan ook roodheid, en zwelling optreden. De rand om het oog is rood en soms zijn (vele) witte schilfertjes zichtbaar.

Cornea ulcus (hoornvlieszweer)

Dit betreft een open zweer op het hoornvlies, welke kan ontstaan als gevolg van een verwonding van het hoornvlies, dat vervolgens geïnfecteerd raakt met ziekteverwekkrs (bacteriën, schimmels of de in het water levende Protozoa Acanthamoeba).

Syndroom van Sjögren

Hierbij raken vooral traan- en speekselklieren ontstoken. Dit heeft droge ogen en een droge mond tot gevolg. Andere courante klachten zijn vermoeidheid en gewrichtsklachten.

Branderige ogen en wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)Branderige ogen en wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)

Diabetes

Diabetes mellitus (suikerziekte): diabetes type 2 begint sluipenderwijs, maar is evenwel vaak te herkennen aan één of meer van de navolgende symptomen: vaak dorst en veel plassen / vaak moe zijn / last van je ogen, zoals rode en branderige ogen, wazig zien, dubbel zien of slecht zien / wondjes die slecht genezen / pijn in de benen bij het lopen of kortademigheid / vaak terugkerende infecties, zoals blaasontsteking.

Andere medische oorzaken brandende ogen

Er zijn nog andere, medische aandoeningen die aanleiding kunnen geven tot branderige ogen. Een aantal voorbeelden daarvan zijn:
  • andere bacteriële en virale ooginfecties;
  • droge ogen;
  • hoornvliesletsel of een hoornvlieszweer;
  • oogtrauma;
  • fotofobie (overgevoeligheid voor licht);
  • granulomatose met polyangiitis (GPA), ook bekend als de ziekte van Wegener of granulomatose van Wegener;
  • Stevens-Johnson-syndroom;
  • meibomitis (ontsteking van de talgklieren van het ooglid)
  • oculaire herpes (herpes in het oog);
  • oculaire parapemphigus (littekens op de ogen);
  • oculaire rosacea;
  • scleritis (waarbij het buitenoppervlak van het oog ernstig ontstoken raakt);
  • uveïtis (verzamelnaam voor inwendige oogontstekingen);
  • verziendheid.

Andere symptomen: jeuk en roodheid

Symptomen die gepaard kunnen gaan met brandende ogen zijn onder andere:

Branderige ogen en hoofdpijn

Aangezien ons gebruik en afhankelijkheid van computers in huis en werkplek toeneemt, worden steeds meer mensen gediagnosticeerd met het zogeheten computer vision syndrome. Als je last hebt van branderige ogen, wazig zicht en hoofdpijn na een dag computeren, kamp je misschien met het computer vision syndrome. CVS is een soort oogspanning, veroorzaakt door langdurig computergebruik. Symptomen van CVS zijn onder meer:
  • Zere, vermoeide, brandende ogen;
  • Droge ogen;
    Branderige ogen door langdurig beeldschermwerk / Bron: Concord90, PixabayBranderige ogen door langdurig beeldschermwerk / Bron: Concord90, Pixabay
  • Waterige ogen;
  • Wazig of dubbelzien;
  • Hoofdpijn
  • Pijnlijke nek of rug;
  • Concentratieproblemen;
  • Algemene vermoeidheid.

Maatregelen
Hoewel CVS niet gevaarlijk is voor de gezondheid van je ogen, kan het je werk en prestaties beïnvloeden. Gelukkig kun je het zonder operatie behandelen door deze eenvoudige stappen te volgen:
  • Draag een bril als je er een nodig hebt, ook als je beeldschermwerk verricht;
  • Zorg ervoor dat de verlichting in de kamer waar je aan het werk bent, comfortabel is voor de ogen en voorkom dat je schitteringen ziet op het computerscherm;
  • Plaats het computerscherm zodanig dat je hoofd in een natuurlijke, comfortabele positie verkeert tijdens het werkt;
  • Neem ten minste 20 seconden pauze na 20 minuten beeldschermwerk en kijk regelmatig zo ver mogelijk rond je of naar buiten om je oogspieren te laten rusten;
  • Zorg ervoor dat de lucht in je kantoorruimte of aan je bureau niet te droog is;
  • Neem een computerscherm met zo weinig mogelijk reflecties;
  • Plaats je computerscherm niet te dicht bij je, maar plaats het zo'n 50 tot 75 cm van je vandaan teneinde je oogspieren niet te veel te belasten;
  • Bevochtig je ogen met kunsttranen als dat nodig is;
  • Probeer er op te letten dat je genoeg met je ogen knippert.

Naar de huisarts met branderige ogen / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesNaar de huisarts met branderige ogen / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Wanneer naar de huisarts?

Lichte oogirritaties gaan vaak binnen één of enkele dagen vanzelf weer over. Bij irritatie aan het oog is het raadzaam om je ogen niet te veel aan (zon)licht bloot te stellen. Bij tranende, branderige of jeukende ogen doe je er verstandig aan om niet in je ogen te wrijven, aangezien dit de klachten alleen maar verergert. Bij brandende ogen kunnen oogdruppels uitkomst bieden. Bij aanhoudende (oog)klachten of als je een medische aandoening vermoedt, is het verstandig om je huisarts te raadplegen.

Vragen om aan je huisarts te stellen
Hier zijn een aantal vragen die je aan je huisarts kunt stellen met betrekking tot het branderig gevoel in je ogen:
  • Wat zou het kunnen zijn waardoor mijn ogen het gevoel hebben dat ze branden?
  • Welke zelfzorgproducten raad je aan?
  • Werken voorgeschreven medicijnen beter voor mij?
  • Wat moet ik doen als de symptomen (weer) de kop opsteken?
  • Welke symptomen kunnen erop wijzen dat er iets mis is?
    Oogonderzoek / Bron: Ellen Maurer, Wikimedia Commons (Publiek domein)Oogonderzoek / Bron: Ellen Maurer, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Welke behandelmethoden denk je dat het beste werkt voor mij?
  • Als de behandeling mogelijk niet aanslaat, hoelang moet ik wachten om een nieuwe afspraak te maken?
  • Welke vitaminen kunnen de algehele gezondheid van het oog te verbeteren?
  • Wat moet ik doen als ik de oorzaak van mijn brandende ogen niet kan vermijden?

Onderzoek en diagnose

De huisarts kan het nodig vinden om je naar een oogarts te verwijzen. Om de oorzaak te achterhalen van brandende ogen, kan de oogarts onder meer de volgende oogonderzoeken uitvoeren:
  • Spleetlamponderzoek: met spleetlamp kan de oogarts het voorste deel van je oog bekijken;
  • Gezichtsveldonderzoek: aan de hand van een perimeter wordt de grootte en gevoeligheid van je gezichtsveld bepaald;
  • ANEL proef: hiermee wordt getest hoe goed de traanbuisjes vocht doorlaten.

Medicatie bij branderige ogen / Bron: Jarmoluk, PixabayMedicatie bij branderige ogen / Bron: Jarmoluk, Pixabay

Brandende ogen behandeling en huismiddelen

De behandeling van branderige ogen is afhankelijk van de oorzaak. Wanneer een irriterende stof de oorzaak is van het branderige gevoel aan je ogen, doe je er verstandig aan de situatie uit de weg te gaan en/of de uitlokkende factoren te vermijden. Kunsttranen kunnen bij droge ogen uitkomst bieden. Het is echter belangrijk om te beseffen dat niet alle kunsttranen en vrij verkrijgbare oogdruppels de klachten verlichten. Soms kunnen de klachten van branderige ogen zelfs verergeren. De oogarts kan bepaalde medicijnen voorschrijven, zoals antihistaminica bij een allergie en antibiotica in geval van een bacteriële infectie aan de ogen. Antivirale geneesmiddelen kunnen helpen bij een virale infectie.

Praktische tips om om te gaan met branderige ogen

Branderige ogen kunnen je dag flink verpesten. Je zit net lekker te werken of een serie te kijken, en ineens voelt het alsof iemand een handvol zand in je ogen heeft gestrooid. Knipperen helpt niet, wrijven maakt het alleen maar erger, en die droge, prikkende sensatie blijft maar hangen. Soms weet je precies waar het vandaan komt—te lang achter een scherm gezeten, een beetje te dicht bij de airco gestaan—maar vaak lijkt het uit het niets te komen. En dan? Ga je gewoon door met knijpen en tranen of pak je het aan?

Gelukkig hoef je niet direct in paniek naar de huisarts te rennen, want er zijn genoeg slimme trucjes om je ogen te kalmeren en verdere irritatie te voorkomen. Kleine aanpassingen in je dagelijkse routine kunnen al een wereld van verschil maken. Denk aan bewust vaker knipperen, je ogen hydrateren of gewoon beter letten op de luchtvochtigheid in je omgeving. Vaak zijn het juist de minder voor de hand liggende maatregelen die verrassend goed werken.

Het draait allemaal om slimme zelfzorg. Niet pas ingrijpen als je ogen al voelen alsof ze in de fik staan, maar juist preventief bezig zijn. Misschien ligt het aan je scherminstellingen, misschien is het een voedingspatroon dat je ogen niet helemaal happy maakt. De kunst is om te ontdekken wat voor jou werkt en daar een gewoonte van te maken. Zo voorkom je dat je dag keer op keer verstoord wordt door geïrriteerde, tranende ogen.

Hieronder vind je een waaier aan praktische en soms verrassende tips om branderige ogen te voorkomen en te verlichten. Geen zweverige adviezen, maar concrete, direct toepasbare oplossingen. Of je nu last hebt van droge lucht, irritatie door lenzen of gewoon pech hebt met gevoelige ogen—er zit vast iets tussen dat je helpt!

Knipper bewust vaker – je ogen hebben een workout nodig

Je knippert waarschijnlijk minder dan je denkt. Echt, probeer het eens te tellen. Waar je normaal gesproken 15 tot 20 keer per minuut zou moeten knipperen, keldert dat aantal drastisch zodra je een scherm voor je neus hebt. Zit je lang achter je laptop of telefoon? Dan knipper je soms amper 5 tot 7 keer per minuut. Dat is alsof je je ogen letterlijk vergeet te smeren!

Neem Lisa, bijvoorbeeld. Ze werkt als grafisch ontwerper en kan uren turen naar een beeldscherm zonder met haar ogen te knipperen. Aan het einde van de dag heeft ze niet alleen een wazig zicht, maar ook dat bekende branderige gevoel alsof ze in de rook van een kampvuur heeft gestaan. Wat blijkt? Haar ogen drogen simpelweg uit, omdat ze niet vaak genoeg knippert.

De oplossing is simpel, maar vereist een beetje discipline: bewust vaker knipperen. Zet bijvoorbeeld een post-it op je scherm met "KNIPPER!" erop, of gebruik de 20-20-20 regel: elke 20 minuten, 20 seconden naar iets kijken dat 20 meter verderop is. Door vaker en vollediger te knipperen, verspreid je de traanfilm beter en voorkom je droge, geïrriteerde ogen.

Luchtbevochtiger / Bron: Juanra09, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Luchtbevochtiger / Bron: Juanra09, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Gebruik een luchtbevochtiger – vocht is je vriend

Droge lucht is de vijand van gezonde ogen. In de winter gooit de verwarming de luchtvochtigheid binnenshuis omlaag naar soms 20-30%, terwijl een comfortabel niveau rond de 50-60% ligt. En in de zomer? Airco’s doen exact hetzelfde. Ogen hebben vocht nodig om soepel te blijven, en als de lucht te droog is, verdampen je tranen sneller dan je kunt knipperen.

Kijk maar naar Mark, een IT’er die vanuit huis werkt. Sinds hij een luchtbevochtiger naast zijn bureau heeft gezet, is hij van zijn dagelijkse oogirritatie af. Geen gedoe meer met constant druppelen, geen wazig zicht halverwege de dag. Gewoon een simpel apparaat dat zijn werkomgeving aangenamer maakt.

Wil je het nóg eenvoudiger aanpakken? Zet een bakje water op de verwarming of gebruik een natte handdoek in de kamer. Elke extra druppel vocht in de lucht helpt! En voor de fijnproevers: sommige luchtbevochtigers kunnen een vleugje tea tree-olie verdampen, wat ook nog eens antibacteriële voordelen heeft. Twee vliegen in één klap!

Hydraterende oogdruppels zonder conserveermiddelen – kies slim

Niet alle oogdruppels zijn gelijk. Sommige bevatten conserveermiddelen die bij veelvuldig gebruik juist meer irritatie veroorzaken. Ironisch, toch? Je denkt je ogen te helpen, maar ondertussen maak je het misschien alleen maar erger. Daarom is het slim om te kiezen voor conserveermiddelvrije kunsttranen. Deze imiteren je natuurlijke traanvocht zonder bijwerkingen op de lange termijn.

Neem bijvoorbeeld Sven, een fanatieke contactlensdrager. Hij gebruikte jarenlang standaard oogdruppels uit de drogist, maar zijn ogen bleven geïrriteerd. Tot zijn optometrist hem wees op de conserveermiddelen in die druppels. Sinds hij overstapte op een variant zonder toevoegingen, is hij eindelijk van dat schurende gevoel af.

Een extra tip: let op de verpakking. Druppels in een wegwerpflesje (monodosis) bevatten meestal geen conserveermiddelen, terwijl grote flessen die je wekenlang gebruikt dat wél vaak hebben. Ja, ze zijn iets duurder, maar je ogen zullen je dankbaar zijn.

Pas je scherminstellingen aan – verminder de belasting

Moderne schermen zijn fel, contrastrijk en bomvol blauw licht – een ramp voor je ogen. Vooral als je lange dagen maakt achter je laptop of telefoon. Je ogen moeten zich continu inspannen om zich aan te passen aan de lichte en donkere delen van het beeld, en dat kan leiden tot vermoeidheid, droogheid en, jawel, branderigheid.

Kijk naar Sophie, een student die haar scriptie schrijft. Na een paar uur werken voelt het alsof er zandkorrels onder haar oogleden zitten. De oplossing? Een paar simpele tweaks in haar scherminstellingen. Ze heeft de helderheid omlaag gezet, de blauwlichtfilter ingeschakeld en de contrastinstellingen aangepast. Het verschil? Haar ogen voelen minder vermoeid en ze kan langer doorwerken zonder last te krijgen.

Wil je een stap verder gaan? Overweeg een blauwlichtfilter-bril of installeer een app zoals f.lux die de kleurtemperatuur van je scherm automatisch aanpast op basis van het tijdstip van de dag. Je ogen zullen je dankbaar zijn – en je slaapt er ook nog eens beter van!

Verwarm je oogleden met een warm kompres – geef je ogen een spa-moment

Branderige ogen kunnen soms het gevolg zijn van verstopte Meibomklieren, de kleine olieproducerende klieren in je oogleden. Als die verstopt raken, verdampt je traanfilm sneller en voelen je ogen kurkdroog aan. Oplossing? Een warm kompres!

Neem Sophie, die elke ochtend wakker wordt met droge, geïrriteerde ogen. Ze probeerde alles: druppels, minder schermtijd, luchtbevochtigers – niets hielp écht. Tot haar optometrist haar een simpel trucje gaf: een warm washandje op de ogen leggen voor 5 tot 10 minuten. Het resultaat? Zachtere, losgemaakte olie in haar oogleden, waardoor haar tranen eindelijk weer hun werk deden.

Een warm kompres maak je zo: neem een schoon washandje, dompel het onder in warm (niet heet!) water, wring het uit en leg het op je gesloten oogleden. Je kunt ook een speciale oogmasker-warmtepad gebruiken als je all-in wilt gaan. Doe dit dagelijks, vooral als je merkt dat je ogen ‘s ochtends of na een lange dag snel irriteren.

Vermijd tocht en direct contact met airco – je ogen houden niet van wind

Je kent het wel: je zit in de auto met de airco vol op je gezicht, of je slaapt met een ventilator recht op je hoofd. Heerlijk verfrissend, maar je ogen? Die protesteren. Luchtstromen drogen het vocht op je hoornvlies razendsnel uit, waardoor je traanfilm verdampt en je ogen branderig aanvoelen.

Denk aan Tom, die als vrachtwagenchauffeur dagelijks lange ritten maakt. Hij had non-stop last van prikkende ogen, vooral aan het einde van de dag. Na maanden klagen en tientallen flesjes oogdruppels realiseerde hij zich dat de airco in zijn cabine direct op zijn gezicht blies. Toen hij de luchtstroom omleidde en een luchtbevochtiger in de truck plaatste, was zijn probleem ineens opgelost.

De les? Richt ventilatoren en airco’s niet direct op je gezicht en draag buiten een zonnebril of skibril als het waait. Zeker als je op de fiets zit, want wind en snelheid zijn dé perfecte combinatie om je ogen compleet uit te drogen.

ZinktablettenZinktabletten

Pas je dieet aan – voed je ogen van binnenuit

Wat je eet, heeft een directe impact op je ogen. De juiste voedingsstoffen helpen je traanfilm in topconditie te houden en beschermen je ogen tegen uitdroging en irritatie. Denk aan omega-3 vetzuren, zink, vitamine A en antioxidanten.

Neem Lisa, een vegetariër die regelmatig last had van droge en branderige ogen. Toen ze haar dieet aanpaste en meer arganolie, vette vis, lijnzaad en noten toevoegde, merkte ze al na een paar weken verbetering. Haar ogen voelden minder droog, ze had minder vaak last van vermoeide ogen en ze kon haar lenzen langer dragen zonder irritatie.

Wil je je ogen écht een boost geven? Voeg dan deze voedingsmiddelen toe aan je dieet:

✔ Vette vis zoals zalm, makreel en sardientjes (omega-3 voor de traanfilm)
✔ Noten en zaden zoals walnoten, lijnzaad en chiazaad (gezonde vetten)
✔ Groenten zoals wortels en spinazie (vitamine A voor het hoornvlies)
✔ Citrusvruchten zoals sinaasappels en citroenen (vitamine C voor sterke haarvaten)

Kortom: eet je ogen gezond!

Reinig je oogleden dagelijks – vuil en bacteriën zijn je vijanden

Je wast je gezicht en tanden elke dag, toch? Maar je oogleden… die vergeten de meesten. Zonde, want een ophoping van vuil, olie en bacteriën op je ooglidranden kan zorgen voor ontstekingen, irritatie en zelfs blefaritis (chronische ooglidrandontsteking).

Emma, een fanatieke make-upgebruiker, had continu last van rode, jeukende en branderige ogen. Wat bleek? Ze verwijderde haar mascara niet goed en gebruikte een oogpotlood dat steeds bacteriën in haar wimperrand duwde. Sinds ze haar oogleden dagelijks reinigt met een milde babyshampoo of een speciaal oogreinigingsproduct, zijn haar klachten compleet verdwenen.

Een simpele routine:

  • Gebruik een wattenschijfje met lauwwarm water en een druppel milde shampoo (babyshampoo is ideaal).
  • Veeg voorzichtig langs je wimperrand om overtollige olie en bacteriën te verwijderen.
  • Spoel af en dep droog met een schone handdoek.

Doe dit vooral als je lenzen draagt of make-up gebruikt. Je ogen zullen minder snel ontsteken en je traanfilm blijft in balans. Simpel, maar super effectief!

Probeer scleralenzen als gewone lenzen irriteren – een gamechanger voor gevoelige ogen

Niet iedereen kan probleemloos contactlenzen dragen. Sommige mensen hebben na een paar uur al het gevoel dat er miniatuur-schuurpapier in hun ogen zit. De oplossing? Scleralenzen! Dit zijn grotere, harde lenzen die over het hoornvlies zweven en een dun laagje vocht vasthouden.

Neem Kevin, een sportinstructeur die altijd baalde van zijn droge, branderige ogen na een paar uur lesgeven. Zijn normale lenzen voelden als droge korstjes op zijn ogen, en hij werd gek van het continue druppelen. Na een bezoek aan de optometrist stapte hij over op scleralenzen, en het verschil was gigantisch. Zijn ogen bleven de hele dag comfortabel, en hij kon eindelijk zonder frustratie lesgeven.

Scleralenzen zijn vooral een uitkomst als je droge ogen syndroom, keratoconus of een gevoelige traanfilm hebt. Ze zijn duurder dan standaard lenzen en moeten op maat gemaakt worden, maar als je al jaren worstelt met droge ogen door gewone lenzen, is het de investering meer dan waard!

Draag een goed passende zonnebril met UV-bescherming – minder zon, minder irritatie

Veel mensen denken bij zonnebrillen vooral aan het beschermen van hun huid tegen rimpels, maar je ogen? Die hebben net zo goed bescherming nodig! Blootstelling aan UV-straling, wind en fel licht kan je ogen uitdrogen en irriteren.

Zo had Sarah, een fanatieke hardloopster, steevast last van branderige ogen na haar trainingen. Niet door het zweet, maar door de felle zon en wind. Sinds ze een gepolariseerde zonnebril draagt, merkt ze dat haar ogen veel minder vermoeid en geïrriteerd zijn na een rondje hardlopen.

Een paar tips:

✔ Kies een gepolariseerde bril om schittering van water en asfalt te verminderen.
✔ Ga voor een bril die goed aansluit aan de zijkanten – zo voorkom je dat wind en stof je ogen uitdrogen.
✔ Draag ook een zonnebril in de winter! Sneeuw reflecteert UV-straling en kan je ogen net zo hard belasten als felle zomerzon.

Kortom: je zonnebril is niet alleen een modeaccessoire, maar een must-have als je branderige ogen wilt voorkomen!

Gebruik een koel kompres bij acute irritatie – snelle verlichting zonder poespas

Soms wil je gewoon NU verlichting. Je ogen branden, tranen en voelen alsof je in een stoffige woestijn hebt rondgelopen. Wat dan helpt? Een koud kompres!

Neem bijvoorbeeld Bas, die na een dag werken achter drie computerschermen altijd last had van prikkende, vermoeide ogen. In plaats van direct naar oogdruppels te grijpen, probeerde hij een simpel koud kompres. Een paar minuten een koel, vochtig washandje op zijn ogen en – BAM – instant verlichting.

Hoe doe je het?

  • Neem een schoon washandje, maak het nat met koud water en leg het een paar minuten op je gesloten ogen.
  • Voor extra verkoeling kun je een paar ijsblokjes in een doek wikkelen. Niet direct op je huid leggen – dat kan te heftig zijn.
  • Probeer ook eens een gekoelde kamillethee-zak – werkt kalmerend en verfrissend.

Een koel kompres helpt om zwelling te verminderen, ontstekingen te kalmeren en vermoeide ogen weer fris te laten voelen. Geen dure middeltjes nodig, gewoon een simpele, snelle oplossing!

Tijdig je huisarts raadplegen / Bron: Michaeljung/Shutterstock.comTijdig je huisarts raadplegen / Bron: Michaeljung/Shutterstock.com

Raadpleeg tijdig je huisarts of optometrist – weet wanneer je hulp nodig hebt

Soms lossen al deze tips het probleem niet op en blijft die irritatie hangen. Of erger nog: je ogen worden rood, pijnlijk, lichtgevoelig of je zicht verandert. Dan is het tijd om een professional in te schakelen.

Denk aan Frank, die maandenlang dacht dat hij gewoon last had van droge ogen. Tot hij ineens wazig begon te zien en zijn ogen constant rood waren. Na een bezoek aan de optometrist bleek dat hij een ooginfectie en beginnende keratitis had, iets wat hij met tijdige behandeling had kunnen voorkomen.

Wanneer moet je echt naar een arts?

✔ Als je ogen blijvend rood en pijnlijk zijn, zonder duidelijke oorzaak.
✔ Als je zicht plotseling verandert of wazig blijft.
✔ Als je last hebt van lichtgevoeligheid en hoofdpijn.
✔ Als er pus of dikke afscheiding uit je ogen komt.

Je ogen zijn kwetsbaar, dus negeer langdurige klachten niet. Een snelle check-up kan ernstiger problemen voorkomen en je ogen gezond houden. Wees lief voor je ogen – je krijgt er maar één paar van!

Preventie

Er zijn een aantal tips die je kunnen helpen om te voorkomen dat je last krijgt van branderige ogen:

Vermijd bepaalde omgevingen

Blijf uit omgevingen waarvan bekend zijn dat het brandende ogen veroorzaakt. Berucht is een rokerige omgeving.

Bescherm je ogen

Bescherm je ogen door een zonnebril, beschermbril, gezichtsmaskers en andere brillen te dragen die de lichtgevoeligheid en het risico op letsel verminderen.

Gezonde voeding voor gezonde ogen / Bron: Oleksandra Naumenko/ShutterstockGezonde voeding voor gezonde ogen / Bron: Oleksandra Naumenko/Shutterstock

Gezonde voeding

Eet een goed gebalanceerd dieet. Een gebalanceerd dieet is een dieet dat je lichaam de voeding geeft die het nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Er zijn voedingsmiddelen die in het bijzonder goed zijn voor je gezichtsvermogen.

Aandoeningen behandelen

Als je last hebt van een aandoening die een brandend gevoel in de ogen kan veroorzaakt, dan helpt het om deze aandoening adequaat te behandelen en je aan de voorschriften een aanwijzingen te houden van de arts.

Lees verder

© 2013 - 2025 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ogentroost: helpt bij rode en branderige ogenOgentroost: helpt bij rode en branderige ogenRode, branderige of jeukende ogen kunnen erg vervelend zijn. Veel mensen hebben hier echter weleens last van. Het kan ko…
Droge ogen (keratoconjunctivitis sicca)Droge ogen (keratoconjunctivitis sicca)Iedereen krijgt in zijn leven een keer te maken met droge ogen. Lees in dit artikel wat de klachten zijn en wat je er te…
Last van de ogen: jeuk en branderig gevoelLast van de ogen: jeuk en branderig gevoelEen branderig gevoel aan je ogen is geen pretje. Je ogen zijn extreem belangrijk in de maatschappij van vandaag. Autorij…
Het droge ogen syndroomMet droge ogen worden verschijnselen bedoeld die optreden als gevolg van het uitdrogen van het oppervlak van het hoornvl…

Inhibin kan helpen bij nachtelijke spierkrampInhibin kan helpen bij nachtelijke spierkrampRuim 40% van de Nederlandse bevolking heeft wel eens last van kramp in kuiten of voeten gedurende de slaap. Wie vaak las…
Onverklaarbare aandoeningen door schildklierproblemenOnverklaarbare aandoeningen door schildklierproblemenKlachten waarbij geen duidelijke aanleiding voor is vallen onder onverklaarbare aandoeningen. Je kunt namelijk bepaalde…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/dolgachov
  • Beaumont.edu. Tired, burning eyes; headache; blurred vision? It might be Computer Vision Syndrome. http://www.beaumont.edu/press/news-stories/2011/7/tired-burning-eyes-headache-blurred-vision-it-might-be-computer-vision-syndrome/ (ingezien op 13-8-2017)
  • Burning Eyes: Causes, Symptoms, and Treatment, http://www.eyehealthweb.com/burning-eyes/#
  • EyeHealthWeb. Burning Eyes: Causes, Symptoms, and Treatment. http://www.eyehealthweb.com/burning-eyes/ (ingezien op 13-8-2017)
  • EyeHealthWeb. Tired Eyes — What You Can Do to Wake Your Eyes Up. http://www.eyehealthweb.com/tired-eyes/ (ingezien op 13-8-2017)
  • Harvard. Influenza: How to prevent and treat a serious infection. https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/influenza-how-to-prevent-and-treat-a-serious-infection (ingezien op 30-4-2019)
  • J.A.M. Baar, C.A. Bastiaansen, A.A.F. Jochems: Anatomie & fysiologie. Bohn Stafleu van Loghum, tweede druk, 2007.
  • Martin Sulman. Mens & Gezondheid. https://mens-en-gezondheid.nl/ (ingezien op 3-2-2025)
  • Patrice van Efferen. Mordern medisch woordenboek - Praktische snelzoekgids van A-Z. Elmar, Rijswijk, 5e druk 2009.
  • Afbeelding bron 1: Lucashawranke, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 2: Clker Free Vector Images, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Dailly Anthony, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 4: Istock.com/mkrberlin
  • Afbeelding bron 5: Etan J. Tal, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 6: FML, edited by Erin Silversmith , Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)
  • Afbeelding bron 7: James Heilman, MD, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 8: Clubtable, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 9: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 10: Concord90, Pixabay
  • Afbeelding bron 11: Istock.com/monkeybusinessimages
  • Afbeelding bron 12: Ellen Maurer, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 13: Jarmoluk, Pixabay
  • Afbeelding bron 14: Juanra09, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
  • Afbeelding bron 15: Michaeljung/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 16: Oleksandra Naumenko/Shutterstock
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 03-02-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 25
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.