Moeheid of vermoeidheid: symptomen, oorzaak en behandeling

Moeheid of vermoeidheid: symptomen, oorzaak en behandeling Moeheid of vermoeidheid komt vaak voor. Iedereen is wel eens moe. Moeheid is een gebrek aan energie. Meestal ontstaat moeheid door slaapproblemen, maar lichamelijke of psychische oorzaken zijn ook mogelijk. Bij zware moeheid slaag je er niet meer in om je dagelijkse activiteiten te verrichten, zoals huishouden, school of werk. Je voelt je futloos en daardoor gaat bewegen, praten en denken moeizamer dan normaal. Het liefst zou je in bed willen kruipen. Het blijkt dat grofweg een kwart van de Nederlandse bevolking last heeft van moeheid. Vrouwen klagen vaker over moeheid dan mannen. Jongeren, vooral tieners, zijn vaker moe dan 50-plussers. Verder zijn ouders met kleine kinderen vaker afgemat. Als je langdurig zó moe bent dat het interfereert met je dagelijkse leven, dan is moeheid een probleem waarbij het verstandig is om de huisarts in te schakelen. Moeheid, zeker chronische moeheid of extreme moeheid, kan je leven behoorlijk vergallen.

Wat is moeheid of vermoeidheid?

Moeheid is een term die wordt gebruikt om een algemeen gevoel van vermoeidheid en/of een gebrek aan energie te beschrijven. Andere woorden die soms worden gebruikt in plaats van vermoeidheid zijn onder meer uitputting, lusteloosheid of futloosheid. Een vermoeid gevoel is niet hetzelfde als slaperigheid. Wanneer je je vermoeid voelt, heb je geen motivatie en geen energie. Slaperigheid kan een symptoom zijn van vermoeidheid, maar het is niet hetzelfde.

Wazig zien door vermoeidheid / Bron: Martin SulmanWazig zien door vermoeidheid / Bron: Martin Sulman

Symptomen van vermoeidheid

Vermoeidheid kan een waaier aan lichamelijke, mentale en geestelijke symptomen veroorzaken, waaronder:

Onderliggende oorzaak van moeheid of vermoeidheid

Moeheid is heel vaak het gevolg van slaapproblemen, maar ook psychische of lichamelijke oorzaken zijn mogelijk. Als er geen aanwijsbare oorzaak is voor je vermoeidheid, en het gaat niet weg met voldoende rust en gezonde voeding, dan is het verstandig de huisarts in te schakelen. De huisarts kan onderzoeken wat de mogelijke oorzaak is van je vermoeidheid en samen met jou een behandelplan opstellen.

Er zijn veel mogelijke oorzaken van vermoeidheid. Deze kunnen worden onderverdeeld in drie algemene categorieën: leefstijlfactoren, medische problemen en geestelijke gezondheid.

Koffie is een belangrijke oorzaak van vermoeidheid / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwanKoffie is een belangrijke oorzaak van vermoeidheid / Bron: Istock.com/PuwanaiSomwan

Moeheid door leefstijlfactoren

Als je last hebt van vermoeidheid, kunnen leefstijlfactoren de oorzaak zijn. In dat geval is de oorzaak van de moeheid vaak vrij eenvoudig op te sporen. Vermoeidheid kan worden veroorzaakt door de volgende leefstijlfactoren:
  • lichamelijke activiteit en overmatige lichamelijke inspanning;
  • gebrek aan activiteit;
  • passieve activiteiten, zoals televisiekijken en computerspelletjes, kunnen heel vermoeiend zijn;
  • slaaptekort;
  • verveling;
  • overgewicht of obesitas;
  • het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva of benzodiazepinen (bijvoorbeeld diazepam);
  • regelmatig gebruik van alcohol;
  • regelmatig drugsgebruik, zoals cannabis (blowen), cocaïne, speed, etc.;
  • cafeïne (in koffie, frisdrank, energiedrankjes, etc.), aangezien deze stof de productie van melatonine uitstelt en cafeïne wekt de hersenactiviteit op;
    Energiedrankjes / Bron: ZeroOne, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Energiedrankjes / Bron: ZeroOne, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • ongezond eten (vet vlees, patat, mayonaise, chips, snoep en koek, weinig groente en fruit);
  • te weinig eten;
  • onvoldoende gezond en gevarieerd eten;
  • roken, aangezien roken de doorbloeding van weefsels en organen vermindert en er giftige stoffen in het bloed terechtkomen.

Vermoeidheid door ziekte en medische problemen

Sommige medische problemen en aandoeningen kunnen aanleiding geven tot moeheid:

Bloedarmoede

Een van de meest voorkomende symptomen van bloedarmoede (anemie) is vermoeidheid, wat een ernstige aandoening is die verder gaat dan je een beetje slaperig voelen na een slechte nacht. Er is sprake van bloedarmoede wanneer er te weinig rode bloedcellen in het bloed zitten of wanneer de rode bloedcellen niet voldoende werken. Er treedt vermoeidheid op in het lichaam wanneer organen niet krijgen wat ze nodig hebben om goed te functioneren. Meer specifiek gebeurt dit wanneer het lichaam niet genoeg rode bloedcellen heeft om zuurstof naar alle organen en weefsels in het lichaam te transporteren.

Ligging van de lever / Bron: Nerthuz/Shutterstock.comLigging van de lever / Bron: Nerthuz/Shutterstock.com

Leveraandoeningen

Een van de meest voorkomende en slopende symptomen bij mensen met een leverziekte of leveraandoening is vermoeidheid. Dit geldt voor alle soorten leveraandoeningen van primaire biliaire cirrose (PBC) tot chronische hepatitis C. Bij sommige patiënten begint vermoeidheid enkele jaren nadat de diagnose leverziekte is gesteld. Bij anderen was aanhoudende vermoeidheid juist de voornaamste reden om medische hulp te zoeken. Vermoeidheid als gevolg van een leverziekte kan op elk moment van de dag optreden, maar komt het meest voor in de ochtend, ongeveer een uur na het ontwaken. Tegen 9 uur 's morgens voel je reeds de uitputting alsof je een volledige werkdag achter de rug hebt. Je kunt ook zwakte en een gebrek aan energie ervaren gedurende de hele dag. Zelfs kleine taken zijn een grote opgave en rond vier uur 's middags moet je gewoon gaan liggen om een ​​dutje te doen.

COPD

Het is vrij gebruikelijk dat mensen met COPD zich moe en vermoeid voelen. Maar het gevoel dat je vermoeider bent dan normaal, kan ook een symptoom zijn van een luchtweginfectie, zoals griep of longontsteking.

Een van de belangrijkste redenen waarom mensen met COPD vermoeid kunnen zijn, is omdat de schade in hun longen belet dat ze genoeg zuurstof in hun bloed hebben. De longen bevatten miljoenen kleine luchtzakjes, bekend als alveoli, De wanden van die luchtzakken zijn de plaatsen waar het lichaam zuurstof absorbeert uit de lucht die je inademt, waarna het in de bloedbaan terechtkomt. Het lichaam heeft deze zuurstof nodig om energie te produceren voor al zijn functies.

Bij mensen met longemfyseem raken veel wanden van de luchtzakken na verloop van tijd beschadigd of vernietigd. Hierdoor kun je minder zuurstof absorberen en heb je niet genoeg genoeg zuurstof in je bloed. Dit is een reden dat mensen met emfyseem vaak minder energie hebben en zich vermoeider kunnen voelen dan normaal.

Mensen met chronische bronchitis hebben luchtwegen die geïrriteerd en opgezwollen zijn. Ze hebben ook te veel slijm in hun luchtwegen. Beide problemen zorgen ervoor dat de luchtwegen geblokkeerd raken. Dit betekent dat er niet genoeg lucht kan passeren naar de luchtzakken van de longen waar zuurstof wordt geabsorbeerd. Dit gebrek aan zuurstof kan ervoor zorgen dat je je moe en futloos voelt.

Benauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comBenauwdheid / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
Mensen met COPD kunnen zich ook moe voelen omdat ze benauwdheid ervaren. Dit is een ander effect van longschade veroorzaakt door emfyseem. Een andere reden waarom mensen met COPD zich overdag misschien moe voelen, is omdat ze 's nachts niet goed slapen. Meer dan de helft van de COPD-patiënten zegt dat ze problemen hebben met slapen. Dit kan worden veroorzaakt door:
  • 's nachts wakker worden door hoesten of kortademigheid
  • bepaalde soorten geneesmiddelen voor COPD
  • je angstig of depressief voelen
  • het lichaam neemt 's nachts niet genoeg zuurstof op

Moeheid door geestelijke problemen

Degenen die worstelen met een angststoornis of een depressie kunnen vermoeidheid ervaren als een symptoom van hun psychische aandoening. Daarnaast kan aanhoudende emotionele stress (bijvoorbeeld een conflict in de familie) of aanhoudende werkstress of werkdruk voor moeheid zorgen. Ook kan verdriet, gevoelens van haat en bitterheid of een verlieservaring (verlies van een dierbare, verlies van werk, etc.) je moe maken.

Sint-Janskruid
Sint-Janskruid (Hypericum perforatum) is bewezen effectief in de behandeling van een lichte tot matige depressie. Het is niet geschikt voor de behandeling van zwaardere depressies, welke worden gekenmerkt door een onvermogen om de dagelijkse bezigheden uit te voeren en terugkerende gedachten aan dood of zelfdoding. Sint-Janskruid is als plantaardig antidepressivum verkrijgbaar.

Zelfzorg bij moeheid door leefstijlveranderingen

Enkele leefstijlveranderingen die kunnen helpen om moeheid te verminderen zijn:

Voeding en drinken

Eet dagelijks gezond en gevarieerd en drink voldoende. Zorg dat je niet uitgedroogd raakt. Te weinig vocht binnenkrijgen resulteert in zowel fysieke vermoeidheid als in mentale vermoeidheid. Je kunt je ook moe voelen wanneer je bepaalde voedingsstoffen tekort komt. Door gezond en gevarieerd te eten zorg je dat je dagelijks alle benodigde vitaminen en mineralen binnenkrijgt.

Bewegen is gezond! / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesBewegen is gezond! / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Bewegen

Beweeg regelmatig (dagelijks een half uur matigintensief bewegen, zoals stevig wandelen, fietsen, intensief huishoudelijk werk, zoals ramen wassen of tuinwerkzaamheden, etc.);

Slaap en ontspanning

Slaap voldoende en ga op tijd naar bed. Ga geen tv-kijken of een spelletje op je tablet spelen vlak voordat je gaat slapen. Neem deel aan ontspannende activiteiten, zoals sport, gym, dans of club- en verenigingsactiviteiten. Voorkom een werkschema dat veeleisend is of een sociaal leven waarbij je steeds in de weer bent. Bouw voldoende rustmomenten in en vermijd stressoren.

Middelengebruik

Gebruik geen alcohol of drugs. Stop met roken. Als je al deze ongezonde middelen laat staan, krijg je er energie voor terug.

Zorg voor een gezond gewicht

Probeer om af te vallen als je te zwaar bent (door meer te bewegen, geen crashdieet) en daarna een gezond gewicht te handhaven.

Problemen oplossen en eventueel steun zoeken

Los problemen thuis of op je werk op. Blijf niet doorlopen met problemen die aan je knagen. Bij overspanning, angsten, somberheid of een depressie, kun je praten met je huisarts, de praktijkondersteuner GGZ, een maatschappelijk werker of een psycholoog. Overleg dit met je huisarts. Deze kan je eventueel doorverwijzen.

Huisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesHuisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Wanneer een arts raadplegen bij vermoeidheid?

Huisarts raadplegen

In de volgend gevallen wordt geadviseerd je huisarts te raadplegen:
  • als de moeheid gepaard gaat met:
  • bij extreme moeheid van enkele dagen of langer;
  • als de moeheid 3 maanden duurt zonder dat je weet wat de oorzaak is (chronische moeheid); en
  • als je regelmatig moeite hebt met inslapen of doorslapen.

Stoppen met roken / Bron: Serhiy Kobyakov/Shutterstock.comStoppen met roken / Bron: Serhiy Kobyakov/Shutterstock.com
Het is belangrijk om je huisarts in te schakelen als je last blijft houden van moeheid, ondanks het aanpassen van allerlei leefstijlveranderingen die hierboven worden vermeld als stoppen met roken, meer lichaamsbeweging, minder drinken, gezonder eten, meer ontspanning, etc.

Alarmsymptomen

Terwijl vermoeidheid op zichzelf geen medische noodsituatie is, moet je onverwijld medische bijstand inschakelen als vermoeidheid gepaard gaat met één van de volgende klachten:

Onderzoek en diagnose

Moeheid of vermoeidheid kan van alles betekenen en is vaak een teken dat je lichaam iets probeert te zeggen. Als je hiermee naar de dokter gaat, doorloopt het proces meestal een aantal stappen om uit te vinden wat er aan de hand is.

Gesprek met je huisarts

De eerste stap is meestal een gesprek met je huisarts. Je krijgt vragen over hoe je je voelt, hoe lang je al moe bent, en of je nog andere symptomen hebt. De arts vraagt ook naar je dagelijkse routine, je dieet, hoe je slaapt en of je stress hebt.

Lichamelijk onderzoek

Je arts zal je dan lichamelijk onderzoeken. Dit houdt in dat ze kijken naar je algemene gezondheid en tekenen van problemen, zoals vermoeidheid of gewichtstoename, en je vitale functies controleren zoals je hartslag en bloeddruk.

Bloedonderzoek

Vaak wordt een bloedonderzoek gedaan. Dit helpt om te kijken of er misschien iets mis is met je bloed, je schildklier, je lever of nieren, of dat je bepaalde vitamines of mineralen tekortkomt.

Beeldvorming

In sommige gevallen kan het nodig zijn om röntgenfoto’s of een MRI te maken. Dit helpt om te kijken of er iets mis is met je organen of structuren in je lichaam die vermoeidheid kunnen veroorzaken.

Functionele testen

Als je arts vermoedt dat er problemen zijn met je hart of longen, kunnen ze je vragen om een inspanningstest te doen. Dit helpt om te zien hoe goed je hart en longen functioneren tijdens lichamelijke activiteit.

Psychologische evaluatie

Omdat vermoeidheid ook door stress of andere mentale gezondheidsproblemen kan komen, kan je arts je doorverwijzen naar een psycholoog om te onderzoeken of je last hebt van stress, angst of depressie.

Specialistische verwijzing

Afhankelijk van wat er uit de eerdere stappen blijkt, kan je huisarts je doorverwijzen naar een specialist, zoals een endocrinoloog voor hormonale problemen, een hematoloog voor bloedziekten, of een psycholoog voor mentale gezondheid.

Medische behandeling van moeheid

Bij de medische behandeling van vermoeidheid gaan artsen creatief en doortastend te werk om de kern van het probleem te vinden en aan te pakken. Hier zijn de belangrijkste benaderingen, beeldend en met wat originele termen:

Doelgerichte medicatie

Indien er een specifieke medische oorzaak is, zoals een tekort aan ijzer of een schildklieraandoening, kan de arts doelgerichte medicatie voorschrijven. Dit kan variëren van ijzersupplementen tot schildklierhormonen. Deze medicijnen werken als kleine sleutelwoorden die de juiste mechanismen in je lichaam ontgrendelen en zo de energie terugbrengen.

Veranderende levensstijl

Soms is de remedie geen pil maar een verandering in levensstijl. Artsen kunnen aanbevelen om je dieet te verrijken met voedzame krachtpatsers, je slaappatroon te reguleren en een gezonde balans tussen werk en rust te vinden. Het aanpassen van deze elementen werkt als het herprogrammeren van je lichaamssysteem om het weer soepel te laten draaien.

Fysiotherapie en beweging

Als vermoeidheid voortkomt uit spierzwakte of een gebrek aan conditie, kan fysiotherapie en een op maat gemaakt bewegingsprogramma worden voorgeschreven. Dit is alsof je je spieren een tune-up geeft, vergelijkbaar met het afstemmen van een auto, om ze weer optimaal te laten functioneren.

Psychische interventies

Wanneer vermoeidheid deels wordt veroorzaakt door mentale belasting, kunnen psychologische interventies zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) worden ingezet. Deze behandelingen helpen je geest te herprogrammeren, als het ware het resetten van je interne software om stress en angst aan te pakken.

Specialistische behandelingen

Voor complexere gevallen, kan je worden doorverwezen naar een specialist. Deze experts bieden vaak diepgaandere behandelingen, zoals hormoontherapie bij endocrinologische problemen of gespecialiseerde therapieën bij chronische aandoeningen. Ze fungeren als meesterherstellers die complexe problemen met precisie aanpakken.

Combinatie van therapieën

In veel gevallen is een combinatie van bovenstaande behandelingen de sleutel. Dit kan een samenspel zijn van medicatie, veranderingen in levensstijl en therapieën die samen werken als een orkest om de harmonie van je welzijn te herstellen.

Prognose

De prognose bij vermoeidheid is afhankelijk van de oorzaak en de effectiviteit van de behandeling.

Stapsgewijs herstel

Als je de juiste oorzaak van je vermoeidheid vaststelt en begint met de behandeling, kan de vooruitgang gestaag zijn. Je kunt de eerste verbeteringen vaak na enkele weken merken, hoewel het soms wat langer kan duren. Het doel is om je energie weer op peil te brengen en je dagelijkse leven te verbeteren.

Kwestie van lange adem

Bij vermoeidheid is het belangrijk om geduldig te zijn. In veel gevallen zal je energie in de loop van de tijd langzaam toenemen. Met de juiste aanpak en behandelingen kun je merken dat je je steeds beter voelt en minder snel uitgeput raakt.

Regelmatig evalueren

De vooruitgang kan gemeten worden door regelmatig je symptomen en energieniveau te evalueren. Je arts zal je vaak vragen hoe het gaat en of er veranderingen zijn. Dit helpt om te bepalen of de behandelingen effectief zijn en of er aanpassingen nodig zijn.

Blijven volhouden

Vermoeidheid kan soms weer opflakkeren, vooral bij stress of veranderingen in je routine. Het is belangrijk om een gezonde levensstijl te behouden en door te zetten met je behandelingen. Vaak zijn kleine aanpassingen en consistente zorg de sleutel tot blijvende verbetering.

Preventie

Om vermoeidheid te voorkomen, kun je de volgende tips overwegen:
  • Gezonde voeding: Eet een uitgebalanceerd dieet met veel groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten.
  • Regelmatige beweging: Blijf actief met regelmatige lichaamsbeweging, zoals dagelijks wandelen.
  • Voldoende slaap: Zorg voor 7-9 uur slaap per nacht en houd een consistent slaapschema aan.
  • Stressmanagement: Beheer stress met ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken.
  • Hydratatie: Drink voldoende water gedurende de dag om uitdroging te voorkomen.
  • Beperk cafeïne en alcohol: Beperk cafeïne en alcoholinname, vooral in de avond.
  • Regelmatige medische controle: Laat je regelmatig controleren door een arts voor eventuele onderliggende gezondheidsproblemen.
  • Luister naar je lichaam: Neem de tijd om te rusten en herstel op je eigen tempo als je je moe voelt.

Lees verder

© 2016 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Chronisch Vermoeidheids SyndroomHet centrale symptoom van het chronisch vermoeidheid syndroom is vermoeidheid. We kennen vermoeidheid die ontstaat bij i…
Chronische vermoeidheid; van oorzaak tot behandelingChronische vermoeidheid; van oorzaak tot behandelingChronische vermoeidheid, vaak ook wel aangeduid als het chronische vermoeidheidssyndroom (CVS), werd oorspronkelijk gebr…
Duizelig, moe, misselijk: oorzaken duizeligheid bij opstaanDuizelig, moe, misselijk: oorzaken duizeligheid bij opstaanWat kunnen de oorzaken zijn van mijn duizeligheid en moe zijn? Waarom kan ik duizelig worden bij het opstaan? Duizelighe…
SchijnzwangerschapMisselijk zijn, een dikkere buik krijgen, vaak moeten plassen, en “overtijd” zijn. Allemaal symptomen van zwangerschap,…

Nagelbijten en duimzuigen: slechte gewoonte met een voordeelNagelbijten en duimzuigen: slechte gewoonte met een voordeelNagelbijters en duimzuigers kunnen doorgaans op weinig waardering rekenen. Ze worden vermanend toegesproken over hun sle…
Diuretica: Vochtafdrijvende geneesmiddelen (plaspillen)Diuretica: Vochtafdrijvende geneesmiddelen (plaspillen)Diuretica zijn geneesmiddelen die de uitscheiding van vocht en zout door het lichaam bevorderen. Ze worden voorgeschreve…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Fujikama, Pixabay (bewerkt)
  • COPD.net. Fatigue. https://copd.net/symptoms/tiredness/ (ingezien op 23-3-2019
  • Fergon. Does Anemia Make You Tired?: Why Fatigue is a Symptom of Anemia. http://www.fergon.com/fatigue-is-a-symptom-of-anemia/ (ingezien op 21-1-2019)
  • http://www.thuisarts.nl/moeheid/ik-ben-moe
  • http://healthtools.aarp.org/health/fatigue
  • http://www.webmd.com/women/guide/why-so-tired-10-causes-fatigue
  • http://www.mayoclinic.org/symptoms/fatigue/basics/causes/sym-20050894
  • Martin Sulman. Mens & Gezondheid. https://mens-en-gezondheid.nl/ (ingezien op 31-8-2024)
  • NATAP. Fatigue Affecting People With Liver Disease. http://www.natap.org/2001/jan/fatigue_affecting010101.htm (ingezien op 21-1-2019)
  • Afbeelding bron 1: Martin Sulman
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/PuwanaiSomwan
  • Afbeelding bron 3: ZeroOne, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 4: PrinceOfLove/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: Nerthuz/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 6: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 7: Istock.com/monkeybusinessimages
  • Afbeelding bron 8: Istock.com/monkeybusinessimages
  • Afbeelding bron 9: Serhiy Kobyakov/Shutterstock.com
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 31-08-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 18
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.