Alvleesklier: functie, locatie en aandoeningen van pancreas

De alvleesklier of pancreas is een zes centimeter lange klier in je buik in de buurt van je lever en een deel van de dunne darm. De alvleesklier zit diep verstopt in je buik. Het hoofd van de alvleesklier bevindt zich langs de curve van je twaalfvingerige darm, het eerste deel van de dunne darm net voorbij de maag. De alvleesklier speelt een dubbele rol in je lichaamsfuncties: een endocriene en exocriene functie. De alvleesklier scheidt hormonen af, waaronder de bloedsuikerregulerende hormonen: insuline en glucagon. Dat is de enodcriene functie. De alvleesklier scheidt ook enzymen af in je spijsverteringskanaal via een kanaal in de twaalfvingerige darm. Dat is de exocriene functie. de alvleesklier kan getroffen worden door meerdere aandoeningen, waaronder alvleesklierontsteking en alvleesklierkanker.

• Wat is de alvleesklier?
• Locatie van de pancreas
• Functie van de alvleesklier
• Exocriene functie
• Endocriene functie
• Symptomen van stoornissen in de alvleesklier
• Aandoeningen van de pancreas
• Diabetes type 1
• Diabetes type 2
• Cystic fibrosis (CF)
• Alvleesklierkanker
• Alvleesklierontsteking
• Cyste van de alvleesklier
• Eilandceltumor van de pancreas
• Vergrote alvleesklier
• De alvleesklier gezond houden
• Volg een vetarm dieet
• Afvallen en fit blijven
• Vermijd alcohol
• Niet roken
• Kun je leven zonder een alvleesklier?

Wat is de alvleesklier?

De alvleesklier is een orgaan in de buik. Deze speelt een essentiële rol bij het omzetten van het voedsel in brandstof voor de lichaamscellen. De alvleesklier heeft twee hoofdfuncties: een exocriene functie die helpt bij de spijsvertering en een endocriene functie die de bloedsuikerspiegel reguleert.

Locatie van de pancreas

De alvleesklier bevindt zich achter de maag in de linkerbovenbuik. Dit orgaan wordt omringd door andere organen waaronder de dunne darm, lever en milt. Het is sponsachtig, ongeveer zes tot tien centimeter lang en heeft de vorm van een platte peer of een vis die zich horizontaal over de buik uitstrekt.

Het brede gedeelte, het hoofd van de alvleesklier genoemd, bevindt zich in de richting van het midden van de buik. Het hoofd van de alvleesklier bevindt zich op het kruispunt waar de maag het eerste deel van de dunne darm ontmoet. Dit is waar de maag gedeeltelijk verteerd voedsel in de darm leegt en de pancreas spijsverteringsenzymen vrijgeeft bij deze voedselbrij.

Het centrale gedeelte van de pancreas wordt de nek of het lichaam genoemd. Het dunne uiteinde wordt de staart genoemd en strekt zich uit naar de linkerkant. Verschillende grote bloedvaten omringen de alvleesklier, welke bloed leveren aan de pancreas en andere organen in de buik.

Bijna de gehele alvleesklier (95%) bestaat uit exocrien weefsel. Dat is weefsel in de pancreas dat spijsverteringssappen maakt ten behoeve van de spijsvertering. Het resterende weefsel bestaat uit endocriene cellen die eilandjes van Langerhans worden genoemd. Deze groepjes van cellen zien eruit als druiven en produceren hormonen die de bloedsuikerspiegel reguleren en de afscheiding van de alvleesklier reguleren.

Functie van de alvleesklier

Een gezonde alvleesklier produceert de juiste stoffen in de juiste hoeveelheden, op het juiste moment, om het voedsel dat je eet te verteren.

Exocriene functie

De alvleesklier bevat exocriene klieren die enzymen produceren die belangrijk zijn voor de spijsvertering. Deze enzymen zijn onder meer trypsine en chymotrypsine om eiwitten te verteren; amylase voor de vertering van koolhydraten; en lipase om vetten af ​​te breken. Wanneer voedsel de maag binnenkomt, worden deze spijsverteringssappen vrijgegeven en komen ze terecht in het pancreaskanaal. Het pancreaskanaal sluit zich aan op het galkanaal en vormt de papil van Vater, de gemeenschappelijke galafvoergang en de galblaasafvoergang die zich bevindt aan het eerste deel van de dunne darm, de twaalfvingerige darm genaamd. Het gemeenschappelijke galkanaal komt van de lever en de galblaas en produceert een ander belangrijk spijsverteringssap dat gal wordt genoemd. De sappen van de alvleesklier en gal die vrijkomen in de twaalfvingerige darm, helpen het lichaam om vetten, koolhydraten en eiwitten te verteren.

Endocriene functie

Het endocriene weefsel van de pancreas bestaat uit de eilandjes van Langerhans, die belangrijke hormonen direct in de bloedbaan aanmaken en afgeven. Twee van de belangrijkste alvleesklierhormonen zijn insuline, dat werkt om de bloedsuikerspiegel te verlagen, en glucagon, dat werkt om de bloedsuikerspiegel te verhogen. Het handhaven van de juiste bloedsuikerspiegel is cruciaal voor het functioneren van belangrijke organen waaronder de hersenen, lever en nieren.

Symptomen van stoornissen in de alvleesklier

Enkele tekenen en symptomen van stoornissen in de alvleesklier zijn:

• intense buikpijn, die zich meestal in de bovenbuik bevindt, net onder het borstbeen
• de pijn kan ook in de rug worden gevoeld (rugpijn)
• misselijkheid en braken, die na het eten erger wordt
• koorts
• verlies van eetlust

Aandoeningen van de pancreas

Diabetes type 1

Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte. De eigen afweer valt de cellen aan die insuline maken en vernietigt deze. Levenslange insuline-injecties zijn nodig om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.

Diabetes type 2

Bij diabetes type 2 verliest de alvleesklier het vermogen om op geschikte wijze insuline te produceren en af ​​te geven. Het lichaam wordt ook resistent voor insuline en de bloedsuikerspiegel stijgt.

Cystic fibrosis (CF)

Cystic fibrosis (CF, taaislijmziekte) waarbij slijmvliezen een abnormaal taai slijm afscheiden, waardoor verstoppingen ontstaan in vooral de luchtwegen, de alvleesklier en de lever. Spijsverteringsproblemen en diabetes komen vaak voor bij deze ziekte.

Alvleesklierkanker

De alvleesklier heeft veel verschillende soorten cellen, die elk kunnen leiden tot een ander type tumor. Het meest voorkomende type komt voort uit de cellen die de ductus pancreaticus of alvleesgang vormen. Omdat er meestal weinig of geen vroege symptomen zijn, is alvleesklierkanker vaak al gevorderd tegen de tijd dat het wordt ontdekt.

Alvleesklierontsteking

Bij alvleesklierontsteking raakt de alvleesklier beschadigd door zijn eigen spijsverteringssappen. Zwelling en sterfte van weefsel van de alvleesklier kan het gevolg zijn. Hoewel alcohol of galstenen de meest voorkomende boosdoeners zijn, wordt er soms nooit een oorzaak van pancreatitis gevonden.

Cyste van de alvleesklier

Na een aanval van pancreatitis kan zich een cyste vormen. Een alvleeskliercyste is een met vocht of slijm gevulde holte in of nabij de alvleesklier.

Eilandceltumor van de pancreas

De hormoonproducerende cellen van de pancreas vermenigvuldigen zich abnormaal, waardoor een goedaardige of kankerachtige tumor ontstaat. Deze tumoren produceren overmatige hoeveelheden hormonen en laten deze vervolgens in het bloed terechtkomen. Gastrinomen, glucagonomen en insulinomen zijn voorbeelden van eilandceltumoren.

Vergrote alvleesklier

Een vergrote alvleesklier hoeft niets te betekenen. Je kunt simpelweg een alvleesklier hebben die groter is dan normaal. Of het kan door een anatomische afwijking komen. Maar sommige andere oorzaken van een vergrote pancreas kunnen wel een behandeling vereisen.

De alvleesklier gezond houden

Om alvleesklierontstekingen en andere aandoeningen aan de alvleesklier te voorkomen, kun je verschillende maatregelen in acht nemen.

Volg een vetarm dieet

Vet en cholesterol kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van galstenen, wat kan leiden tot pancreatitis. Een zeer hoog triglyceridengehalte in de bloedbaan kan pancreatitis veroorzaken. Eet veel volle granen, fruit en groenten, vooral broccoli, bloemkool of kool. Vermijd het eten van te veel gefrituurd voedsel of vetrijke zuivelproducten. Een plantaardig dieet is het beste.

Afvallen en fit blijven

Zorg dat je dagelijks voldoende lichaamsbeweging krijgt en behoud een gezond gewicht om diabetes mellitus en galstenen te voorkomen. Ook zorgt beweging voor een verbeterde algehele lichamelijke gezondheid. Volg geen speciaal dieet waarmee je snel gewicht verliest. Je lever kan te veel vet verzamelen als je deze extreme diëten volgt, waardoor je risico op het ontwikkelen van galstenen groter wordt.

Vermijd alcohol

Drink niet te veel alcohol. Van alcohol is bekend dat het je risico op pancreatitis en alvleesklierkanker verhoogt.

Niet roken

Rook geen sigaretten en gebruik geen andere tabaksproducten. Elk type tabaksproduct kan je risico op kanker in je lichaam verhogen, inclusief je alvleesklier. Tussen 20 en 30% van de pancreaskankergevallen zijn gekoppeld aan tabaksgebruik.

Kun je leven zonder een alvleesklier?

Ja, je kunt leven zonder een alvleesklier. Bij veel hedendaagse alvleesklieroperaties hoeft niet de gehele pancreas te worden verwijderd. Zelfs zonder een alvleesklier, kun je je levensstijl aanpassen om het gebrek aan hormoon- en enzymproductie en -afscheiding te compenseren. Zonder een alvleesklier zul je diabetes mellitus ontwikkelen vanwege het gebrek aan insuline in je lichaam. Hierdoor ben je aangewezen op insuline-injecties.

Lees verder

• Alvleesklier en alvleesklierklachten: symptomen en oorzaken
• Alvleesklierkanker: symptomen, oorzaken en behandeling
• Alvleesklierontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Pancreatitis symptomen: buikpijn, misselijk, braken & koorts