Galblaas: functie, ligging, onderzoeken en behandelingen

De belangrijkste functie van de galblaas (vesica fellea) is het opslaan van gal, waardoor het lichaam de vetten die je eet, gaat afbreken en verteren. De galblaas maakt deel uit van het galsysteem. De galblaas produceert niet zelf de gal, maar het slaat de gal op die op dat moment niet door het lichaam wordt gebruikt. De lever produceert gal, die tijdens maaltijden rechtstreeks in de dunne darm stroomt. Maar tussen de maaltijden door reist de meeste gal naar de galblaas, waar het wordt opgeslagen totdat het nodig is. Als je vette voedingsmiddelen eet, laat je galblaas de daarin opgeslagen gal vrij in de dunne darm, waar het wordt gemengd met gedeeltelijk verteerd voedsel. Een galblaas bevat meestal tussen de 30 en 80 milliliter gal. Gal bestaat uit water vermengd met galzouten, dat grote bolletjes vet helpt afbreken, evenals cholesterol en bepaalde vetten en pigmenten.

• Wat is de galblaas?
• Ligging
• Functie van de galblaas
• Galblaasaandoeningen
• Galstenen
• Galblaasontsteking
• Galblaaskanker
• Symptomen
• Onderzoeken van de galblaas
• Abdominale echografie
• Cholescintigrafie (HIDA-scan)
• Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)
• Magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP)
• Endoscopische echografie
• Abdominale röntgenfoto
• Behandelingen van de galblaas

Wat is de galblaas?

De galblaas is een peervormig hol orgaan dat gal opslaat. De galblaas ligt achter en onder je lever en via de galbuis zijn deze twee organen met elkaar verbonden. De galblaas slaat de gal op die in de lever wordt gemaakt. Gal wordt afgescheiden via de centrale galgang naar de darm als vethoudend voedsel de darm binnenkomt. De galgang wordt ook wel ductus choledochus genoemd. De galblaas is een spierorgaan dat samentrekt wanneer gal nodig en vervolgens wordt gal via de galbuis of galgang naar je twaalfvingerige darm getransporteerd.

Ligging

De galblaas is een peervormige, holle structuur die zich onder de lever en aan de rechterkant van de buik bevindt.

Functie van de galblaas

Vet is moeilijk te verteren. Gal is een sterk enzym dat helpt bij het afbreken van vetten. Wanneer het voedsel dat je eet vet bevat, scheiden de maag en de twaalfvingerige darm een ​​stof af die de galblaas doet samentrekken en daardoor gal in het spijsverteringskanaal dwingt. Gal emulgeert het vet en maakt het beschikbaar voor energieproductie.

Galblaasaandoeningen

Er zijn verschillende galblaasaandoeningen. De belangrijkste zijn de volgende.

Galstenen

Om onduidelijke redenen kunnen stoffen in gal in de galblaas kristalliseren en galstenen vormen. Galstenen kunnen soms pijn, misselijkheid of ontsteking veroorzaken.

Galblaasontsteking

Een galblaasontsteking (ook wel cholecystitis genoemd) is een ontsteking van de galblaas. Een galblaasontsteking is vaak te wijten aan een galsteen in de galblaas. Cholecystitis veroorzaakt ernstige pijn en koorts en kan een operatie vereisen wanneer de infectie aanhoudt of terugkeert.

Galblaaskanker

Galblaaskanker komt zelden voor. Het is moeilijk te diagnosticeren en wordt meestal pas in een laat stadium vastgesteld wanneer je last krijgt van klachten. Symptomen kunnen lijken op die van galstenen.

Symptomen

Enkele veel voorkomende symptomen van galblaasproblemen zijn:

• ernstige pijn rechtsboven of in het midden van de buik
• gevoeligheid in de buik, met name het rechter bovenste kwadrant
• buikpijn die meerdere uren aanhoudt
• pijn die zich onder het rechter schouderblad of naar achteren kan verspreiden
• pijn die verergert na het eten van een zware maaltijd, met name vette of vette voedingsmiddelen
• pijn die dof, scherp of krampend aanvoelt
• pijn die toeneemt als je diep inademt
• maagzuur, dyspepsie en overmatige gasvorming
• pijn op de borst
• een gevoel van volheid in de buik
• misselijkheid
• braken
• Koorts, variërend in ernst
• koude rillingen
• ontlasting met een ongewone kleur (vaak lichter, zoals klei)
• donkere urine (vaak beschreven als theekleurig)

Onderzoeken van de galblaas

Er zijn verschillende onderzoeken die gedaan kunnen worden bij vermoeden van een galblaasaandoening.

Abdominale echografie

Een niet-invasieve test waarbij een sonde op de huid hoogfrequente geluidsgolven voortbrengt die zich door het lichaam verplaatsen en op grensvlakken tussen zachte en hardere structuren reflecteren. Hiermee kunnen structuren in de buik zichtbaar worden gemaakt. Echografie is een uitstekende test voor galstenen en om de galblaaswand te controleren.

Cholescintigrafie (HIDA-scan)

Bij een cholescintigrafie worden de galwegen van de lever in beeld gebracht. Dit gebeurt met behulp van een radioactieve stof.

Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)

Met behulp van een flexibele buis die door de mond, door de maag en in de dunne darm wordt ingebracht, kan een arts door de buis kijken en kleurstof in de kanalen van het galsysteem injecteren. Kleine chirurgische instrumenten kunnen worden ingezet om bepaalde galwegaandoeningen tijdens ERCP te behandelen.

Magnetische resonantie cholangiopancreatografie (MRCP)

Een MRI-scan biedt afbeeldingen met een hoge resolutie van de galkanalen, alvleesklier en galblaas. MRCP wordt gebruikt om de galwegen en de afvoergang van de alvleesklier in beeld te brengen.

Endoscopische echografie

Een kleine ultrasone sonde op het uiteinde van een flexibele buis wordt door de mond naar de darmen gebracht. Endoscopische echografie kan helpen bij het opsporen van choledocholithiasis en galsteenpancreatitis.

Abdominale röntgenfoto

Middels röntgenfoto's van de galblaas kunnen galstenen opgespoord worden.

Behandelingen van de galblaas

Behandeling is afhankelijk van de oorzaak:

• Galblaasoperatie (cholecystectomie): een chirurg verwijdert de galblaas met behulp van laparoscopie of laparotomie.
• Antibiotica: infectie kan optreden tijdens cholecystitis. Hoewel antibiotica cholecystitis doorgaans niet genezen, kunnen ze voorkomen dat een infectie zich verspreidt.
• Chemotherapie en bestraling: na een operatie voor galblaaskanker kunnen chemotherapie en bestraling worden gebruikt om te voorkomen dat kanker terugkeert.
• Ursodeoxycholzuur: bij mensen met problemen van galstenen die geen goede kandidaten voor een operatie zijn, is dit orale medicijn een optie. Ursodeoxycholzuur kan helpen om kleine cholesteroldeeltjes op te lossen en de symptomen te verminderen. Het verbetert de afvoer van gal, lost galstenen op en beschermt levercellen.
• Extracorporele schokgolflithotripsie (ESWL): schokgolven met hoge energie worden vanuit een machine door de buikwand geprojecteerd, waardoor galstenen worden vergruist. Lithotripsie werkt het beste als er maar een paar kleine galstenen aanwezig zijn.
• Galsteen oplossen met chemische behandeling: een naald wordt ingebracht door de huid in de galblaas en chemicaliën worden geïnjecteerd die galstenen oplossen. Deze techniek wordt zelden gebruikt.

Lees verder

• Gal overgeven: oorzaken, symptomen, behandeling gal opgeven
• Galaanval (vaak door galstenen): symptomen en behandeling
• Galblaasaandoeningen: oorzaken aandoeningen aan de galblaas
• Galstenen: symptomen, oorzaken, behandeling en verwijderen
• Galwegontsteking: symptomen, oorzaak, behandeling & prognose