Gal overgeven: oorzaken, symptomen, behandeling gal opgeven

Het overgeven van gal is een vervelend en vaak ook pijnlijk symptoom. Gal overgeven of gal opgeven kan zowel kinderen, volwassenen als ouderen treffen. Als je een groenachtige-gele substantie overgeeft, kan het gal zijn. Gal is een vloeistof die in je lever wordt gemaakt en in je galblaas wordt opgeslagen. Het reist dan naar je dunne darm, waar het je lichaam helpt om vetten uit voedsel te verteren. Gal spuwen kan komen door overgeven met een lege maag, bingedrinken, voedselvergiftiging of een blokkade in je darmen. Als je meer dan eens gal braakt, kan een medische aandoening het probleem veroorzaken. Een veel voorkomende oorzaak is galreflux of galterugvloeiing, die optreedt wanneer de gal vanuit je lever in je maag en slokdarm terechtkomt.

• Wat is gal?
• Functie van gal
• De galblaas
• Peervormig orgaan
• Vorming van galstenen
• Oorzaken van het overgeven van gal
• Darmobstructie
• Migraine of spierspanningshoofdpijn
• Cyclisch braken syndroom
• Gebruik van alcohol en/of drugs
• Buikgriep
• Voedselvergiftiging
• Galreflux
• Zwanger en gal overgeven
• Bij welke symptomen je huisarts raadplegen?
• Behandeling van gal opgeven
• Thuismiddeltjes voor het braken van gal
• Vermijd uitdroging
• Sappen drinken
• Gember en kaneel
• Stoppen met roken
• Kleinere maaltijden
• Preventie
• Prognose

Wat is gal?

Gal is een donkergroene tot geelachtig bruine vloeistof die wordt geproduceerd door de lever en de vertering van vetten in de dunne darm bevordert. Bij mensen wordt gal continu geproduceerd door de lever en opgeslagen en geconcentreerd in de galblaas. Na het eten wordt deze opgeslagen gal geloosd in de twaalfvingerige darm. Gal bestaat uit galzouten, bilirubine, cholesterol, elektrolyten en water. Volwassen mensen produceren ongeveer 400 tot 800 ml gal per dag.

Functie van gal

Gal werkt tot op zekere hoogte als een oppervlakte-actieve stof, waardoor de lipiden of vetten in voedsel worden geëmulgeerd. Zonder galzouten zouden de meeste lipiden in voedsel onverteerd worden uitgescheiden in de ontlasting. Aangezien gal de opname van vetten verhoogt, is het een belangrijk onderdeel van de absorptie van de vetoplosbare stoffen, zoals de vitaminen A, D, E en K. Naast zijn spijsverteringsfunctie dient gal ook als uitscheidingsroute voor bilirubine, een bijproduct van rode bloedcellen die door de lever worden gerecycled. Bilirubine is een afvalstof die vrijkomt bij afbraak van oude rode bloedcellen. Gal is alkalisch en als zodanig heeft het ook de functie van het neutraliseren van overtollig maagzuur voordat het de twaalfvingerige darm binnenkomt, het eerste deel van de dunne darm. Galzouten werken ook antibacterieel en vernietigen veel van de microben die in het voedsel aanwezig kunnen zijn.

De galblaas

Peervormig orgaan

De galblaas is een klein, hol orgaan waar gal wordt opgeslagen en geconcentreerd voordat het in de dunne darm wordt afgegeven. Bij de mens ligt de peervormige galblaas onder de lever. Het slaat gal op, welke wordt geproduceerd door de lever. Het krijgt gal van de lever via de leverkanaal en geeft het via het galkanaal af aan de twaalfvingerige darm, waar de gal helpt bij de vertering van vetten.

Vorming van galstenen

De galblaas kan worden aangetast door galstenen, gevormd door materiaal dat niet kan worden opgelost, meestal cholesterol of bilirubine. Dergelijke stenen kunnen aanzienlijke pijn veroorzaken, met name in de rechterbovenbuik en worden vaak behandeld door verwijdering van de galblaas, een cholecystectomie genoemd. Cholecystitis of galblaasontsteking heeft veel mogelijke oorzaken, waaronder galstenen, infectie en auto-immuunziekte.

Oorzaken van het overgeven van gal

Er zijn meerdere oorzaken van het opgeven van gal.

Darmobstructie

Een darmobstructie of ileus blokkeert de voedselstroom, waardoor je gaat braken en het braaksel gaat steeds meer stinken naar ontlasting naarmate de afsluiting langer duurt. Omdat de voedselbrij terugstroomt door het darmkanaal, heeft het gal zich al vermengd met het voedsel. Een darmblokkade kan worden veroorzaakt door inflammatoire darmziekten, galstenen of adhesie (een complicatie van een buikoperatie). Deze oorzaken gaan vaak gepaard met ernstige buikpijn en obstipatie.

Migraine of spierspanningshoofdpijn

Bij een migraineaanval of hevige vorm van spierspanningshoofdpijn, kun je ook last krijgen van het overgeven van gal.

Cyclisch braken syndroom

Het cyclisch braken syndroom (CBS), ook wel buikmigraine genoemd, is een zeldzame aandoening die ertoe kan leiden dat je gal overgeeft en wordt gekenmerkt door willekeurig, heftige aanvallen waarbij je moet braken zonder aanwijsbare reden en die voorkomt bij verder gezonde personen. De klachten van CBS kunnen in ernst zeer uiteenlopen.

Gebruik van alcohol en/of drugs

De overmatige consumptie van alcohol en/of drugs kan de maagwand irriteren of zelfs de receptoren in de hersenen triggeren, waardoor je moet overgeven. Het kan ook optreden bij een kater.

Buikgriep

Buikgriep, ook bekend als gastro-enteritis, kan braken van gal veroorzaken als gevolg van de effecten van een virale infectie. Buikgriep gaat vaak gepaard met diarree, buikkrampen en uitdroging. Soms moet je zoveel braken, dat je op den duur zelfs gal opgeeft.

Voedselvergiftiging

Voedselvergiftiging treedt vaak plotseling en hevig op doordat het lichaam in contact komt met bacteriën, virussen of parasieten in voedsel. De symptomen variëren, afhankelijk van de bron van besmetting. De meeste soorten voedselvergiftiging veroorzaken een of meer van de volgende tekenen en symptomen:

• misselijkheid
• braken
• waterige ontlasting of bloederige diarree
• buikpijn en krampen
• koorts

Galreflux

Galreflux treedt op wanneer gal terugvloeit naar de maag en slokdarm. Deze aandoening is het gevolg van een slechte werking van een sluitspier of klep.

Bij welke symptomen je huisarts raadplegen?

Het overgeven van gal behoeft mogelijk geen medische behandeling als het een duidelijke oorzaak heeft en kan worden opgelost met zelfzorgmaatregelen, zoals rust en voldoende inname van vocht. Als je echter voortdurend gal overgeeft, moet je een arts raadplegen. Ook als er aanwijzingen zijn voor galreflux, is het verstandig je huisarts te raadplegen. Neem ook contact op met je huisarts bij tekenen van (ernstige) uitdroging.

Neem ook contact op met je huisarts bij een van de volgende symptomen:

• pijn op de borst
• onverklaard gewichtsverlies
• ernstige buikpijn
• onvermogen om te stoppen met overgeven
• moeite met ademhalen
• braaksel dat op koffiedik lijkt

Behandeling van gal opgeven

Als het braken van gal eenmaal is begonnen, is het erg moeilijk om halverwege de episode te stoppen. Een van de meest voorkomende oorzaken voor het braken van gal is dat je maag leeg is. Het is meestal de minst verontrustende vorm van gal braken en kan gemakkelijk worden voorkomen en verholpen door het gebruik van gember, bijvoorbeeld in thee, om de maag te kalmeren, omdat het natuurlijke ontstekingsremmende eigenschappen bevat die effectief zijn om misselijkheid en braken te helpen verminderen.

Helaas kunnen niet alle gevallen van braken zo gemakkelijk worden behandeld. Er zijn enkele andere mogelijke behandelmethoden:

• Darmobstructie: een veel voorkomende aandoening bij zuigelingen en peuters als gevolg van een misvorming van het darmkanaal. Deze oorzaak van gal braken vereist meteen medische hulp, aangezien een operatieve ingreep de meest waarschijnlijke behandelingsmethode is.
• Migraine of spierspanningshoofdpijn: kan vaak verholpen worden met medicatie en bedrust.
• Cyclisch braken syndroom: vaak zal de arts anti-braakmiddelen (anti-emetica) voorschrijven. Er zijn verschillende leefstijlveranderingen die kunnen helpen om de symptomen te verbeteren, zoals voldoende slaap krijgen, braken voorkomen en regelmatig eten.
  Voorkom overmatig alcoholgebruik / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.com
• Alcohol: alcohol wordt door het lichaam behandeld als een gif en het is dodelijk als het wordt geconsumeerd in buitensporige hoeveelheden. Overgeven na het drinken van alcohol kan worden verholpen door het stoppen van alcoholgebruik en water drinken.
• Buikgriep: aangezien dit voornamelijk te wijten is aan een virale infectie, is vaak het enige wat je kunt doen ervoor zorgen dat de verloren gegane water en de elektrolyten worden aangevuld, bijvoorbeeld door ORS, een oplossing van zouten en (druiven)suiker in water.
• Voedselvergiftiging: vergelijkbaar met buikgriep, moet je ervoor zorgen dat je voldoende water en elektrolyten binnenkrijgt teneinde uitdroging te voorkomen.
• Galreflux: leefstijlveranderingen kunnen helpen, zoals minder alcohol drinken en stopen met roken. Medicijnen die het maagzuur verminderen kunnen door de huisarts worden voorgeschreven.

Thuismiddeltjes voor het braken van gal

Overgeven van gal kan soms worden bestreden met huismiddeltjes.

Vermijd uitdroging

Zorg dat je dagelijks voldoende drinkt. Het Voedingscentrum adviseert aan volwassenen (mannen en vrouwen) om per dag 1,5 tot 2 liter te drinken. Het Voedingscentrum adviseert om af te wisselen tussen water, thee en koffie zonder suiker, en zuiveldranken zoals halfvolle melk, karnemelk en yoghurtdranken of sojadrink.

Sappen drinken

Drink koude limoensap en verse vruchtensappen met vruchtvlees. Deze zullen ontstekingen verminderen.

Gember en kaneel

Gemberthee en kaneel kunnen misselijkheid en braken helpen verlichten.

Stoppen met roken

Van roken is bekend dat het de maagzuurproductie verhoogt en speekselvloed vermindert

Kleinere maaltijden

Kleinere maaltijden verdeeld over de dag is beter voor het spijsverteringsstelsel.

Preventie

Je kunt het risico op braken vaak verminderen door bepaalde veranderingen in de levensstijl aan te brengen:

• Om het risico op braken te verminderen, drink hooguit één alcoholische consumptie per dag.
• Om het risico op darmkanker te verlagen, is het verstandig om veel groenten en fruit te eten en niet te roken en matig te drinken.
• Gebruik geen drugs.
• Dagelijks voldoende (water) drinken.
• Eet een vezelrijk dieet om de kans op darmklachten te verkleinen.

Prognose

De prognose hangt grotendeels af van de onderliggende oorzaak van gal spugen. In acute gevallen, zoals na een nacht duchtig de fles te hebben aangesproken of voedselvergiftiging, zul je waarschijnlijk volledig herstellen met wat zelfzorgmaatregelen. In geval van een onderliggende medische aandoening kun je ook een volledig herstel ervaren, maar de behandeling zal variëren afhankelijk van de aandoening. Iedereen die last heeft van onverklaard of aanhoudend braken, moet een arts raadplegen voor een juiste diagnose en om complicaties te vermijden.

Lees verder

• Braken (overgeven): oorzaken van braken en misselijkheid