Buikpijn: symptomen, oorzaken en behandeling pijn in de buik

Buikpijn: symptomen, oorzaken en behandeling pijn in de buik Buikpijn of pijn in de buik verwijst naar pijn in het gebied tussen de borst en het bekken. De meeste gevallen van buikpijn zijn mild en hebben een aantal veel voorkomende oorzaken, zoals spijsverteringsproblemen of spierspanning. Afhankelijk van de oorzaak, kan buikpijn gepaard gaan met andere symptomen zoals misselijkheid, braken of diarree. Buikpijn verdwijnt vaak snel, ofwel spontaan of met zelfzorgmaatregelen. Buikpijn, vooral als deze gepaard gaat met ernstige of chronische klachten, kan ook een teken zijn van ernstige onderliggende medische aandoeningen, waaronder kanker of orgaanfalen. Plotselinge en ernstige of langdurige buikpijn kan onmiddellijke medische behandeling vereisen. Raadpleeg bij aanhoudende, verergerende of ernstige klachten altijd de huisarts. De oorzaak van buikpijn wordt gediagnosticeerd op basis van de kenmerken van de pijn, het lichamelijk onderzoek en door aanvullend onderzoek. Behandeling hangt af van de oorzaak.

Buikpijn / Bron: Istock.com/WavebreakmediaBuikpijn / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Wat is buikpijn?

Buikpijn duidt op pijn die wordt gevoeld in de buik. Ofschoon pijn kan ontstaan ​​uit de weefsels van de buikwand rondom de buikholte (zoals de huid en de spieren), wordt de term buikpijn in het algemeen gereserveerd om pijn te beschrijven die voortkomt uit organen in de buikholte. Organen die in de buikholte liggen zijn:

Af en toe kan je last krijgen van buikpijn, terwijl de pijn voortkomt uit organen die niet binnen, de buikholte liggen, bijvoorbeeld van de onderkant van de longen, de nieren, de baarmoeder of eierstokken. Aan de andere kant is het ook mogelijk dat pijn van organen in de buik buiten de buikholte wordt gevoeld. De pijn van een alvleesklierontsteking kan bijvoorbeeld in de rug worden gevoeld. Deze laatste vormen van pijn worden vaak beschreven als 'uitstralingspijn', omdat de pijn niet afkomstig is van de locatie waar het wordt gevoeld maar uitstraalt naar elders.

Man met buikpijn bij de huisarts / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.comMan met buikpijn bij de huisarts / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock.com

Mogelijk oorzaken van buikpijn

Buikpijn kan omschreven worden als de pijn die een persoon voelt in het gebied tussen de borst en de lies, vaak aangeduid als de maagstreek of buik. Buikpijn is een zeer breed begrip. Bij buikpijn kan het gaan om hevige of juist matige pijn, plotseling optredende (acute) of aanhoudende (chronische) pijn, of eenmalige pijn of steeds terugkerende pijn.

Trauma, ontsteking, blokkade, galwegen en bloedtoevoer

Buikpijn kan worden veroorzaakt door een trauma (als gevolg van bijvoorbeeld een ongeval), ontstekingsprocessen (bijvoorbeeld blindedarmontsteking, diverticulitis (een ontstoken divertikel of uitstulping in de dikke darm) of dikke darmontsteking), door een blokkade (bijvoorbeeld een darmobstructie van de darm - een afsluiting die de passage van de darminhoud volledig stopt of ernstig belemmert), verstopping van de galwegen door galstenen, zwelling van de lever door hepatitis (leverontsteking), of door een plaatselijke belemmering van de bloedtoevoer.

Organen in de buikholte of omhullende structuren

Buikpijn kan uitgaan van diverse organen in de buik, maar buikpijn kan ook afkomstig zijn van de omhullende structuren van de buik (het peritoneum), de buikwand of de bekkenbodem. De interne geslachtsorganen van de vrouw, zoals de vagina, eierstokken en de baarmoeder, kunnen een bron van buikpijn vormen.

De buikholte ligt onder de borstholte en boven de bekkenholte / Bron: NCI (original) / Mysid (SVG) / Pirumbaut, Wikimedia Commons (Publiek domein)De buikholte ligt onder de borstholte en boven de bekkenholte / Bron: NCI (original) / Mysid (SVG) / Pirumbaut, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Chronische darmaandoeningen

Chronische darmaandoeningen zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn kunnen chronische buikpijn veroorzaken, evenals een (chronische) infectie aan de urinewegen (zoals een blaasontsteking) of nierstenen. Na een ontsteking of een operatie kunnen verklevingen (adhesies) in de buik ontstaan, die chronische buikpijn kunnen veroorzaken. Zo kan een onopgemerkte chlamydia-infectie uiteindelijk chronische buikpijn veroorzaken.

Buikpijn door oorzaken buiten de buikholte

Er zijn ook een aantal andere ziektebeelden die aanleiding kunnen geven tot pijn in de buik, terwijl de oorzaak buiten de buikholte ligt. Hierbij kan onder meer gedacht worden aan:
  • Het hartinfarct of hartaanval kan pijn in de bovenbuik geven, terwijl er géén symptomen zoals pijn op de borst is aanwezig hoeft te zijn.
  • Een aneurysma van de aorta (een verzwakking en verwijding van de grote lichaamsslagader) kan aanleiding geven tot acute pijn in de buik, vooral als de wand van het bloedvat spontaan scheurt en er een bloeding in de buik optreedt.
  • Een longontsteking kan soms gepaard gaan met pijn in de bovenbuik. Dit gaat vaak gepaard met klachten van kortademigheid en hoesten.

De buikwand kan ook aanleidig geven tot buikpijnklachten, bijvoorbeeld als gevolg van inklemming van een huidzenuw of compressie van één van de thoracale intercostale zenuwen, die zich tussen de ribben bevinden, door toegenomen druk in de buikholte (de zogeheten intra-abdominale druk) of door een litteken.

Symptomen van buikpijn

Buikpijn kan overal in de buik worden gevoeld of op een specifieke plek, bijvoorbeeld linksonder, rechtsboven of rond de navel. Buikpijn kan steeds aanwezig zijn of komen en gaan. Buikpijn kan stekend, zeurend, dof of krampend zijn. Symptomen die met buikpijn samenhangen, kunnen bestaan uit:

Oorzaken van pijn in de buik

Er zijn meerdere oorzaken van buikpijn. De meest voorkomende oorzaken zijn de volgende.

Buikgriep

Buikpijn kan worden veroorzaakt door buikgriep, een infectie van de maag en darmen, waardoor je last krijgt van misselijkheid, braken en diarree. Bacteriën of virussen veroorzaken de meeste gevallen van buikgriep en de symptomen verdwijnen meestal binnen een paar dagen. Veel voorkomende symptomen van buikgriep zijn:

Winderigheid

Wanneer je voedsel, water of speeksel doorslikt, slikt je ook kleine hoeveelheden lucht in, dat zich in het spijsverteringsstelsel opbouwt. Gassen kunnen zich ook ophopen als je voedsel verteert. Het lichaam moet dit opgebouwde gas kwijt door scheten of windjes te laten (flatulentie) of door te boeren (oprispingen). Als je windjes vasthoudt, dan kun je last krijgen van opgehoopte darmgassen wat kan leiden tot krampen en buikpijn.

Buikpijn door het prikkelbaredarmsyndroom / Bron: Melodia plus photos/Shutterstock.comBuikpijn door het prikkelbaredarmsyndroom / Bron: Melodia plus photos/Shutterstock.com

Prikkelbaredarmsyndroom

Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een groep van (buik)klachten die vaak samen optreden. Symptomen van PDS bestaan uit:
  • buikpijn en krampen
  • obstipatie en diarree (vaak afwisselend)
  • dringende behoefte om te poepen
  • overmatig gasvorming
  • opgeblazen gevoel
  • veranderingen in stoelgang
  • slijm in de ontlasting

Buikpijn is het primaire symptoom voor veel mensen met PDS en het wordt vaak verlicht na een stoelgang.

Zure reflux

Zure reflux duidt op het terugstromen van de zure inhoud van de maag in de slokdarm. Dit veroorzaakt bijna altijd een branderig gevoel en pijn. Zure reflux veroorzaakt vaak ook abdominale symptomen, zoals een opgeblazen gevoel of krampen. De pijn wordt vaak gevoeld hoog in het maagkuiltje of achter het borstbeen. Je kunt ook een ongemakkelijk gevoel in de bovenbuik ervaren.

Misselijkheid en braken / Bron: Istock.com/CentralITAllianceMisselijkheid en braken / Bron: Istock.com/CentralITAlliance

Braken

Braken veroorzaakt vaak buikpijn als maagzuur omhoog komt in het spijsverteringskanaal en weefsels irriteert. Het braken op zich kan ook pijn in de buik veroorzaken. Bij het braken spannen de buikspieren en de spieren in het middenrif zich hevig samen, waardoor het pijnlijke buikspieren kan opleveren

Maagslijmvliesontsteking

Wanneer de maagwand ontstoken of opgezwollen raakt, kan pijn optreden. Misselijkheid, braken, gasvorming en een opgeblazen gevoel zijn andere veel voorkomende symptomen van maagslijmvliesontsteking.

Voedselintoleranties

Wanneer je lichaam niet (goed) in staat is om bepaald voedsel te verteren, wordt het afgebroken door darmbacteriën, die tijdens het proces gas afgeven. Wanneer grote hoeveelheden onverteerd materiaal aanwezig is, wordt er veel gas geproduceerd, wat druk en pijn veroorzaakt en kan uitmonden in een opgeblazen gevoel en buikpijn.

Obstipatie

Obstipatie of verstopping kan leiden tot buikkrampen en buikpijn. Obstipatie verhoogt namelijk de druk op de dikke darm, wat pijn kan veroorzaken. Als je minder dan drie keer per week moet poepen, is er sprake van obstipatie. Je krijgt hierbij harde ontlasting in de vorm van keutels en het poepen doet pijn. Voldoende drinken, bewegen en vezelrijke voeding kunnen helpen obstipatie te voorkomen.

Gastro-oesofageale refluxziekte (GORZ)

Gastro-oesophageale refluxziekte, of terugloop van maag naar de slokdarm, kan buikpijn, maagzuur en misselijkheid veroorzaken. Het gaat bij GORZ om (periodiek) terugvloeien van maagzuur in de slokdarm (oesofagus).

Maagzweer / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.comMaagzweer / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock.com

Maagzweer

Een maagzweer die niet (goed) geneest, kan ernstige en aanhoudende buikpijn veroorzaken. De meest voorkomende oorzaken van een maagzweer is de Helicobacter pylori bacterie en het overmatig gebruik of langdurig gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's), zoals ibuprofen.

Maagbacterie maakt afweer onklaar
Een infectie met de Helicobacter pylori-bacterie komt wereldwijd erg veel voor. Helicobacter pylori is een bacterie die zonder adequate behandeling levenslang in de maag van de mens aanwezig kan zijn. De Helicobacter pylori is een bacterie die alleen in de maag voorkomt en deze leeft in het slijmvlies van de maagwand. De Helicobacter pylori-bacterie slaagt erin om het hoofd te bieden aan het zure milieu van de maag. Begin jaren tachtig van de vorige eeuw is ontdekt dat deze boosdoener een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van onder meer een maagzweer. Bij een levenslange maagwandontsteking door Helicobacter pylori, is de kans op het krijgen van maagkanker zes tot acht keer groter. Onderzoek geeft een beter beeld hoe deze bacterie het menselijk afweersysteem zo kan manipuleren dat het in staat is te overleven in het slijmvlies van de maag.

Helicobacter pylori is een bacterie die onbehandeld levenslang aanwezig kan blijven. Ongeveer één op de vijf mensen die besmet zijn met de bacterie ontwikkelt vroeg of laat een maagzweer. Nieuw onderzoek dat in september 2013 is gepresenteerd op het General Microbiology Autumn Conference, laat zien dat de bacterie in staat is het menselijk afweersysteem uit te schakelen waardoor het zich onbekommerd in het maagslijmvlies kan nestelen.

Helicobacter pylori / Bron: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)Helicobacter pylori / Bron: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)
Het menselijk lichaam produceert een eiwit in de maagwand, welke wordt aangeduid met hβD1, hetgeen een bacteriedodende werking heeft. Onderzoekers van de universiteit van Nottingham in Engeland onderzochten de maaginhoud van 54 maagpatiënten. Het bleek dat zij een lage productie van dit anti-microbiële eiwit hadden. De meest schadelijke stammen H. pylori-bacteriën bleken een ‘tegengif’ te maken, cagT4SS, dat wordt ingespoten in de cellen van de maagwand. Dat ‘tegengif’ onderdrukt de productie van hβD1. Hierdoor wordt ook het ontstekingsmechanisme bevorderd, waardoor de bacteriën overleven en tientallen jaren voor schade aan het maagweefsel veroorzaken.

Geschat wordt dat grofweg de helft van de wereldbevolking is besmet met deze plaaggeest. De meeste mensen hebben daar geen last van, maar ongeveer 1 tot 2% ontwikkelt uiteindelijk maagkanker. Omdat de diagnose vaak laat wordt gesteld, is de overlevingskans bij maagkanker nog steeds laag. Onderzoekster Kathie Cook hoopt met de resultaten van het huidige onderzoek een methode te ontwikkelen voor vroegtijdige diagnose en daarmee een betere kans op genezing.

Indigestie en dyspepsie

Iedereen heeft wel eens last gehad van pijn in de bovenbuik die te maken had met eten. Meestal noemt men dit indigestie. Stress, overgewicht, roken en slechte eetgewoonten zijn bekende risicofactoren. Dyspepsie verwijst naar aanhoudende of telkens terugkerende indigestie zonder aanwijsbare oorzaak of afwijking in het spijsverteringskanaal. Klachten die optreden zijn pijn in de bovenbuik, die vaak erger wordt door eten, en vooral ’s morgens misselijkheid. Zuurremmers kunnen verlichting bieden. Gezond leven en eten vermindert de klachten.

Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een inflammatoire darmaandoening, wat resulteert in pijn, gasvorming, diarree, misselijkheid, braken en een opgeblazen gevoel. Gezien de chronische aard kan de aandoening leiden tot ondervoeding, waardoor gewichtsverlies en uitputting optreedt.

Coeliakie

In geval van coeliakie (glutenintolerantie) kun je niet tegen gluten, een eiwit dat voorkomt in veel granen, zoals tarwe en gerst. Dit veroorzaakt ontstekingen in de dunne darm, resulterend in pijn. Diarree en een opgeblazen gevoel zijn ook veelvoorkomende symptomen van coeliakie. In de loop van de tijd kan ondervoeding optreden, resulterend in gewichtsverlies en uitputting.

Menstruele krampen

Menstruatie kan ontstekingen en pijn in de buik veroorzaken. Een opgeblazen buik, gasvorming, krampen en obstipatie kunnen ook optreden tijdens de menstruatie, waardoor buikpijn ontstaat.

Endometriose

Endometriose uit zich als hevige menstruatieklachten. Bij deze chronische aandoening is weefsel dat op baarmoederslijmvlies lijkt aanwezig op plekken buiten de baarmoeder, zoals op eierstokken, eileiders, buikvlies, blaas of darmen, hetgeen leidt tot klachten tijdens de menstruatie. Vooral hevige pijn bij de menstruatie treedt hierbij op.

Blaasontsteking

Urineweginfecties zoals een blaasontsteking worden meestal veroorzaakt door bacteriën, voornamelijk E.coli-soorten, die de urethra (plasbuis) en blaas koloniseren, waardoor een blaasontsteking ontstaat. Symptomen zijn buikpijn (pijn in de onderbuik), een drukkend gevoel en een opgeblazen gevoel in de onderbuik. De meeste infecties veroorzaken ook pijn bij het urineren en troebele, stinkende urine.

Lactose-intolerantie

Wanneer je lactose niet of niet volledig kan verteren, is er sprake van lactose-intolerantie. Grofweg 65 procent van de gehele menselijke bevolking heeft in feite een verminderd vermogen om na de babytijd lactose te verteren. Dit type voedselintolerantie veroorzaakt milde tot ernstige buikpijn, afhankelijk van waar je je op de tolerantieschaal bevindt. Symptomen zijn onder meer een opgeblazen gevoel, diarree, boeren, gasvorming en indigestie/dyspepsie en variëren op basis van je gevoeligheidsniveau.

De oplossing is om zuivelproducten, zoals melk en kaas, over te slaan en op te passen voor verpakt voedsel. Deze bevatten vaak verborgen melkproducten of wei, een bijproduct op basis van melk dat wordt aangetroffen in veel eiwitpoedermixen en andere voedingsmiddelen.

Minder vaak voorkomende oorzaken

Minder vaak voorkomende oorzaken van buikpijn zijn onder meer:

Vorming van galstenen / Bron: Arteminda/Shutterstock.comVorming van galstenen / Bron: Arteminda/Shutterstock.com

Galstenen

Galstenen zijn harde afzettingen in de galblaas, een klein, peervormig orgaan dat aan de onderkant van de lever rechts bovenin de buik ligt en waarin gal wordt opgeslagen dat in de lever wordt aangemaakt. Gal heeft een functie bij de vertering van vetten. Galstenen zijn harde, kiezelachtige stukjes materiaal, meestal gemaakt van cholesterol of bilirubine en klachten, zoals krampachtige pijnen en misselijkheid, ontstaan pas wanneer de galstenen de afvoerwegen van de galblaas afsluiten. Pijn als gevolg van galstenen zijn vaak voelbaar aan de rechterkant van de bovenbuik, vooral na vette maaltijden. Dat soort maaltijden zorgt ervoor dat de galblaas samentrekt. Als de galblaas ontstoken is, zal elke samentrekking gepaard gaan met (galblaas)pijn.

Alvleesklierontsteking

Alvleesklierontsteking of pancreatitis is een ontsteking van de alvleesklier of pancreas en treedt op wanneer spijsverteringsenzymen de alvleesklier beginnen te verteren. De aandoening kan acuut of chronisch zijn en kan brandende pijn in de boven- of middenbuik veroorzaken. Sommige mensen hebben zelfs stekende pijn die uitstraalt naar de rug. Andere symptomen zijn misselijkheid en braken.

Te veel alcohol kan een boosdoener zijn, net als galstenen; de galblaas en alvleesklier leveren hun spijsverteringssappen via hetzelfde kanaal in de darm af. Beide soorten alvleesklierontsteking kunnen leiden tot ziekenhuisopname, waar symptomen kunnen worden beheerd door intraveneuze vloeistoffen, antibiotica en pijnstillers.

Schildklieronderzoek / Bron: Image Point Fr/Shutterstock.comSchildklieronderzoek / Bron: Image Point Fr/Shutterstock.com

Problemen met de schildklier

Hoewel de schildklier zich in de hals bevindt, kan dit vlindervormige orgaantje lager in het lichaam problemen veroorzaken. De schildklier reguleert verschillende functies in het lichaam en het spijsverteringskanaal is een van de systemen waar het invloed op heeft. Als de schildklier te veel hormoon produceert (een te snel werkende schildklier of hyperthyreoïdie), versnelt het het spijsverteringskanaal, wat resulteert in diarree en buikkrampen. Aan de andere kant vertraagt een traag werkende schildklier (hypothyreoïdie ) het spijsverteringskanaal, wat mogelijk kan leiden tot pijn door obstipatie en gasvorming.

Diverticulitis

Diverticulitis duidt op een ontstoken divertikel of uitstulping in de dikke darm. Symptomen kunnen zijn: krampen in de onderbuik, meestal ter linkerzijde. Een vezelrijk dieet kan helpen en drink voldoende (water). Tegen pijn kun je paracetamol gebruiken. Gebruik echter géén NSAID’s zoals diclofenac, naproxen of ibuprofen, aangezien deze middelen de darmwand extra kunnen prikkelen en irriteren.

Eileiderontsteking (salpingitis)

Een eileiderontsteking (salpingitis) is een ontsteking van de eileider(s) en is vaak onderdeel van een pelvic inflammatory disease (PID), omdat meestal ook andere inwendige genitalia bij het ziekteproces zijn betrokken. Een beruchte verwekker is het micro-organisme chlamydia trachomatis, de veroorzaker van de seksueel overdraagbare aandoening (soa) chlamydia, welke vaak een lichte, nauwelijks opgemerkte ontsteking veroorzaakt (maar wel tot onvruchtbaarheid kan leiden). Een eileiderontsteking hoeft niet per se verwekt te worden door een geslachtsziekte, de boosdoener kan ook bij het plaatsen van een spiraal naar binnen komen en soms is de oorzaak gewoon niet bekend. Een eileiderontsteking kenmerkt zich door een sterk progressieve pijn in de onderbuik, wat vaak gepaard gaat met ernstige ziekteverschijnselen, hoge koorts, misselijkheid en braken. De aandoening kan echter ook meer sluipend verlopen.

Buikpijn en krampen door darmkanker

Wat is darmkanker?

Van darmkanker spreekt men bij aanwezigheid van een kwaadaardig gezwel in de dunne darm, dikke darm of endeldarm, ook wel 'rectum' genoemd. Bijna alle darmkankers ontstaan in (het laatste deel van) de dikke darm. De kans op kanker in de dunne darm ofwel dunnedarmkanker is zeer klein. Meestal ontstaat het gezwel in de endeldarm of in het sigmoïd, het s-vormige gedeelte voor de endeldarm. Dikkedarmkanker (waar zowel colon- als rectumkanker onder wordt verstaan) is één van de meest voorkomende vormen van kanker in Nederland. Ongeveer 6 procent van de bevolking in de westerse landen ontwikkelt op enig moment in zijn leven darmkanker.

Elk jaar krijgen circa 15.000 mensen in Nederland te horen dat ze een vorm van darmkanker hebben. Darmkanker is dan ook hier te lande één van de meest voorkomende kankersoorten. Je kunt hierbij last krijgen van buikpijn, krampen, aanslepende diarree, obstipatie of een vals gevoel dat je moet poepen.

Darmpoliep / Bron: Rsabbatini / Kd4tt, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)Darmpoliep / Bron: Rsabbatini / Kd4tt, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)
Dikkedarmkanker ontstaat vrijwel altijd uit een poliep, een woekering van het slijmvlies van de dikke darm. Poliepen variëren in grootte en in vorm en komen naar schatting bij vijf tot twintig procent van alle mensen boven de vijftig jaar voor. Vaak hebben mensen een poliep zonder er erg in te hebben, omdat ze vaak geen klachten hebben. De meeste poliepen zijn goedaardig en blijven ook goedaardig Sommige poliepen bevatten echter ‘onrustige’ cellen en kunnen op een gegeven ogenblik uitgroeien tot een kwaadaardige tumor. Deze poliepen worden 'adenomen' of 'adenomateuze poliepen' genoemd. Wanneer kwaadaardige cellen in de wand van de dikke darm groeien, wordt gesproken van 'dikke darmkanker'. De kanker kan zich uitzaaien wanneer de (kanker)cellen zich verspreiden via bloedvaten.

Oorzaken van darmkanker

Leefstijlfactoren spelen de belangrijkste een rol bij het ontstaan van darmkanker. Daarnaast is er de invloed van genetische (erfelijke) factoren.

Leefstijlfactoren
De consumptie van rood vlees en vleeswaren verhogen het risico op darmkanker. Een beschermend effect gaat uit van de consumptie van koolsoorten, groene bladgroenten en melk. Voedingsvezels beschermen tegen darmkanker. Er zijn aanwijzingen dat plantaardige vezels een betere bescherming bieden dan graanvezels. Recente studies hebben verder aangetoond dat bepaalde stoffen in groenten, bijvoorbeeld isothiocyanaten, die Brassica (kool, broccoli, spruitjes, bloemkool) hun karakteristieke scherpe smaak geven, extra bescherming bieden tegen kanker.

Overwicht geeft een verhoogd risico op darmkanker / Bron: FatGiVi, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Overwicht geeft een verhoogd risico op darmkanker / Bron: FatGiVi, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
Overmatig alcoholgebruik, maar ook overgewicht en obesitas zijn ook belangrijke risicofactoren voor darmkanker. Roken verhoogt het risico op het ontstaan van darmpoliepen, toch is de relatie tussen roken en darmkanker anno 2023 nog onduidelijk. Voorts is lichamelijke inactiviteit een risicofactor voor het krijgen van colonkanker.

De beste benaderingen om het risico op darmkanker te verkleinen zijn:
  • De consumptie van veel groene groenten, vooral kool, broccoli, spruitjes of bloemkool.
  • De consumptie van rood vlees beperken.
  • Vermijd vooral verbrand vlees, die kanker-bevorderende stoffen bevatten.
  • Het behouden of bereiken van een normaal lichaamsgewicht, en
  • het voorkomen van inactiviteit door regelmatig aan lichaamsbeweging te doen.

Genetische factoren
Ongeveer 10 procent van de darmkankers hebben een sterk genetisch component. De term ‘erfelijke darmkanker' is op zich weer de verzamelnaam voor een aantal subgroepen, waarvan dht Lynch syndroom (ook wel bekend onder de naam HNPCC-Lynch) de meest voorkomende is. Deze aandoening wordt veroorzaakt door verandering in het DNA, als gevolg waarvan een kwaadaardige poliep ontstaat. Dikkedarmkanker ontstaat bij patiënten met Lynch meestal voor het 50e levensjaar.

Patiënten met colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn hebben ongeveer een vijfvoudig verhoogd risico op darmkanker. Het risico wordt waarschijnlijk verminderd door het regelmatig innemen van mesalazine (5-aminosalicylzuur), een lokaal ontstekkingsremmend middel, dal decennia gebruikt voor de behandeling van chronisch inflammatoir darmlijden (Inflammatory Bowel Disease, IBD). Wetenschappelijk onderzoek duidt erop dat 5-ASA therapie ook het ontstaan van dikke darmkanker bij deze patiënten kan voorkomen.

Symptomen van darmkanker

De volgende klachten kunnen wijzen op darmkanker:
  • Bloed in de ontlasting, soms met slijm. Het bloed is niet altijd met het blote oog te zien.
  • De ontlasting kan door het bloed donker van kleur zijn, soms zelfs bijna zwart. Soms is het bloed juist helderrood van kleur. Afhankelijk van de plaats van de tumor in de darmen varieert dit.
  • Verandering in de frequentie van de stoelgang. Je moet vaker of juist minder vaak poepen dan je gewend bent. Wat ook voorkomt is dat je de ene dag last hebt obstipatie (verstopping) en de andere dag van diarree. Wanneer de tumor de ontlasting deels tegenhoudt, kan verstopping ontstaan. Je ontlasting kan hierdoor ook de vorm van een potlood aannemen. Dit fenomeen wordt 'potloodontlasting' genoemd.
  • Loze aandrang. Het gevoel dat de endeldarm niet helemaal leeg is.
  • Bloedarmoede als gevolg van het bloedverlies in de darm. Hierdoor kun je je doorlopend moe voelen of licht in je hoofd.
  • Onverklaarbaar gewichtsverlies. Gewichtsverlies zonder duidelijke oorzaak.
  • Buikpijn, buikrampen, een opgeblazen gevoel, of een gevoelige plek in je buik.

Behandeling van darmkanker

Afhankelijk van de plek in de darm waarvan men vermoedt dat de kanker aanwezig is, krijg je één of meer onderzoeken (endoscopie met weefselonderzoek, CT-scan, echografie, enz.) op basis waarvan de juiste diagnose wordt gesteld en bepaald wordt in welk stadium de kanker zich bevindt. De verschillende stadia hebben te maken met de uitgebreidheid van de tumor (is de tumor beperkt tot de darmwand of groeit deze er juist doorheen, eventueel tot in de regionale lymfeklieren?) en de eventuele aanwezigheid van uitzaaiingen in nabijgelegen lymfeklieren of elders in het lichaam. Het bepalen van het stadium is van belang om te bepalen welke behandeling op zijn plaats is.

Wanneer vaststaat dat je darmkanker heeft, zal de aandacht van de behandeld arts zich richten op de beste behandeling (bestraling, chemo of operatie of een combinatie). Wanneer de kanker niet uitgezaaid is, kan men overgaan tot een operatie waarbij de tumor verwijderd wordt door een groot deel van je darmen, lymfeklieren en lymfevaten te verwijderen. Daarna worden de twee darmuiteinden aan elkaar vastgemaakt, waardoor er een nieuwe verbinding ontstaat. Wanneer dit onmogelijk of onwenselijk is, maakt de chirurg een kunstmatige opening in je darm met een uitgang in je buikwand (stoma). Wanneer genezing niet mogelijk blijkt, krijg je palliatieve zorg.

Buikpijn door medicijnen / Bron: Stevepb, PixabayBuikpijn door medicijnen / Bron: Stevepb, Pixabay

Bijwerkingen van medicijnen

Maag-darmklachten, als diarree en buikpijn, zijn veel voorkomende bijwerkingen van medicijnen. Een medicijn zelf kan 'bijtend' zijn of de lediging van de maag vertragen en pijn veroorzaken. Pijnstillers die bekend staan als NSAID's (niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen) zoals ibuprofen en aspirine hebben deze bijtende eigenschap en kunnen zwelling in de maagwand. Te veel ibuprofen kan uiteindelijk zelfs maag- en darmzweren veroorzaken. Dit leidt tot een hoop ongemakkelijke symptomen, zoals buikpijn. Verdovende middelen en bloeddrukmedicatie ontspannen de maagwand en laten voedsel in de maag zitten waardoor het gaat gisten, wat bijdraagt aan een misselijk gevoel.

Kind wordt onderzocht met stethoscoop / Bron: Wavebreakmedia/ShutterstockKind wordt onderzocht met stethoscoop / Bron: Wavebreakmedia/Shutterstock

Oorzaken van buikpijn bij kinderen

Maagpijn en buikpijn is een veel voorkomend probleem bij kinderen; het ene kind heeft er wat vaker last van dan het andere kind. Normaal gesproken is de oorzaak van buikpijn bij kinderen niet ernstig en gaat het vanzelf weer over - vaak binnen enkele uren. Sporadisch is buikpijn een symptoom van een meer ernstige kwaal, die medisch onderzoek vereist. Hieronder worden in vogelvlucht enkele mogelijke oorzaken van buikpijn bij kinderen besproken. Ook worden de alarmsymptomen besproken, waarbij je direct de huisarts of huisartsenpost (na 5 uur 's middags en in het weekend) moet inschakelen.

Meestal onschuldige oorzaak

Meestal wordt buikpijn veroorzaakt door onschuldige condities zoals te veel of juist te weinig eten, gasbellen in de darmen of een milde virale infectie. Kinderen van 3, 4 of 5 jaar kunnen ook buikpijn ervaren als ze een andere ziekte onder de leden hebben, zoals een oor-, keel- of longinfectie. Er zijn echter ook ernstige aandoeningen van de buik, die direct ingrijpen vereisen.

Aan de hand van de volgende vragen kan onderzocht worden wat de mogelijke oorzaak is van buikpijn bij een kind.

Recent buikletsel gehad?

Wanneer het kind kortgeleden een ongeval heeft gehad met buikletsel, dan is letsel aan één van de buikorganen de mogelijke oorzaak van de buikpijn.

Ziek kind / Bron: Istock.com/Nadezhda1906Ziek kind / Bron: Istock.com/Nadezhda1906

Pijn in lies of teelbal?

Wanneer het kind erge pijn in de lies of liespijn heeft, dan heeft hij mogelijk last van een beklemde liesbreuk. Heeft hij last van de balzak, dan moet gedacht worden aan een teelbaltorsie. Bij teelbaltorsie, ook wel torsio testis genoemd, zit de teelbal in het scrotum gedraaid. Naast acute pijn aan de aangedane teelbal (slechts zelden is er sprake van een torsie aan beide zijden), kan het kind last hebben van pijn in de liezen en de onderbuik, misselijkheid en (neiging tot) braken en soms koorts. Het scrotum is aan de aangedane kant rood, opgezwollen en gevoelig bij aanraking.

Groen-geel of bruin braaksel?

Een darmafsluiting (ileus) is de mogelijke oorzaak van de buikpijn. Hierbij is een deel van de darm gedeeltelijk of geheel afgesloten, waardoor voedsel het lichaam niet meer als ontlasting het lichaam kan verlaten. Zonder medische interventie is de aandoening levensbedreigend. Naast het overgeven van groengeel of bruin kan zijn met een ontlastingsgeur, is er sprake van ernstige obstipatie (verstopping), als gevolg daarvan het opzwellen van de buik, aanvallen van hevige pijnbuik (kolieken) en het uitblijven van winden en ontlasting.

Bloed in de ontlasting?

Buikpijn dat gepaard gaat met bloed in de ontlasting, kan bij jonge kinderen duiden op een invaginatie, een zeldzame aandoening waarbij een deel van de dunne darm in de dikke darm schuift. De klachten treden vaak aanvalsgewijs op, met symptomen als hevige buikpijn, bleke huidskleur, braken en (na enkele uren) komt er bloederig slijm uit het rectum. Oudere kinderen kunnen bij buikpijn en bloed in de ontlasting last hebben van een ingewandinfectie of voedselvergiftiging.

Lang aanhoudende, ernstige, continue buikpijn?

Dit kan wijzen op een ernstige kwaal, zoals blindedarmonsteking (appendicitis). De klachten variëren per persoon. De meest voorkomende klachten zijn:

Harde en onregelmatige ontlasting?

In dit geval heeft het kind wellicht last van obstipatie (verstopping). Verstopping bij kinderen is vaak van tijdelijke aard en wijst slechts zelden op een ernstige aandoening.

Ook keelpijn, loopneus en last van hoesten?

Bij veel jonge kinderen (vooral peuters en kleuters) gaat een bovenste luchtweginfectie (zoals een verkoudheid) gepaard met buikpijn.

Herhaald optredende buikpijn?

Bij kinderen kunnen spanningen en angsten leiden tot herhaald optredende buikpijn.

Alarmsymptomen

Schakel onverwijld de huisarts in als een kind ernstige buikpijn heeft met één van de volgende symptomen:
  • braken
  • pijn in lies of balzak
  • bloed in de ontlasting
  • koorts langer dan drie dagen

Ook bij twijfel geldt dat de huisarts ingeschakeld moet worden.

Angst / Bron: Istock.com/bahadosAngst / Bron: Istock.com/bahados

Buikpijn bij kinderen gekoppeld aan angst bij volwassenen

Kinderen met functionele buikpijn – dat betekent regelmatig terugkerende buikpijn waarvoor geen specifieke oorzaak wordt gevonden – lopen vijf keer meer kans op een comorbide angststoornis als ze de leeftijd van 21 jaar hebben bereikt dan gezonde kinderen, zo laat onderzoek zien die is gepresenteerd tijdens de jaarlijkse conferentie van de Anxiety Disorders Association of America.[1] Twee andere studies die op de conferentie aan bod kwamen suggereren dat de behandeling van angst bij volwassenen zowel gastro-intestinale als psychiatrische symptomen vermindert.

Al met al tonen deze studies aan dat de vroege diagnose en behandeling van angst in de kindertijd een aanzienlijke invloed heeft op de volwassen hersen-darm-verbinding die beide kanten uitwerkt. Darmen en de hersenen staan op diverse manieren met elkaar in verbinding. De darm is een intelligent orgaan en wordt daarom ook 'het tweede brein', of 'brein achter de navel' genoemd. De wetenschap die zich daar intensief mee bezig houdt, heet neuro-psycho-gastro-enterologie.

Nieuw onderzoek van Lynn Walker, verbonden aan de Vanderbilt University School of Medicine in Nashville, Tennessee (VS), heeft aangetoond dat kinderen in de leeftijd van 8 tot 15 jaar bij wie de pijn in de buik blijft bestaan tot hun 21e levensjaar, op volwassen leeftijd een vijf keer grotere kans hebben op een angststoornis en dat mensen bij wie de pijn is verdwenen als ze 21 jaar zijn, twee keer zoveel kans op een angststoornis hebben. Vroeg ingrijpen is derhalve geboden.

Buikpijn tijdens de zwangerschap / Bron: Zerocool, PixabayBuikpijn tijdens de zwangerschap / Bron: Zerocool, Pixabay

Pijn in de buik tijdens de zwangerschap

Buikkrampen of buikpijn tijdens de zwangerschap komt vrij vaak voor en kan voor de zwangere vrouw reden zijn tot zorg. Toch is het lang niet altijd iets om je zorgen over te maken. Niet alle buikklachten duiden op een ernstig probleem tijdens de zwangerschap. Je kan bijvoorbeeld last hebben van een lichte buikkramp tijdens of vlak na een orgasme. Zolang het milde kramp betreft en het van korte duur is, is het vaak volkomen normaal en niets om je ongerust over te maken. Er zijn enkele specifieke oorzaken van buikpijn, welke in te delen zijn van vrij onschuldig tot ernstig. Voor alle gevallen van pijn in onderbuik, buikpijn of buikkrampen tijdens de zwangerschap geldt dat je bij onzekerheid of twijfel contact op moet nemen met je (huis)arts, verloskundige of gynaecoloog.

Winderigheid en een opgeblazen gevoel

Je hebt tijdens de zwangerschap veel meer kans op winderigheid en een opgeblazen gevoel als gevolg van hormonen die tijdens de zwangerschap door je lichaam razen en de spijsvertering beïnvloeden. Ook kan de druk van je groeiende baarmoeder op je maag en darmen de spijsvertering vertragen.

Obstipatie (verstopping)

Obstipatie is een andere veel voorkomende oorzaak van buikpijn tijdens de zwangerschap. Onder invloed van het hormoon progesteron verslapt onder meer de darmwand, als gevolg waarvan de darmen trager werken en de ontlasting indikt. De ontlasting wordt hierdoor harder en dikker en je zal minder vaak moeten poepen dan je gewend was.

Bandenpijn

Vanaf ongeveer de zesde week van de zwangerschap kan er bandenpijn ontstaan. Bandenpijn kan zich uiten als een scherp stekende en langdurige pijn ter hoogte van het schaambot. Het doet zich vooral voor als je moe bent. De baarmoeder wordt door banden van bindweefsel welke zijn verbonden met het bekken, op zijn plaats gehouden. Bandenpijn voel je alleen maar in de onderbuik of aan de zijkanten van de baarmoeder. Het komt soms ook voor dat je een scherpe pijn ervaart die door kan trekken naar het schaambot en tot in de vagina. Derek die op de banden komt te staan veroorzaakt deze vervelende pijn. Je moet weten dat tijdens de zwangerschap de baarmoeder heel hard groeit en de banden dus flink worden opgerekt. Bij bepaalde bewegingen, als je plotseling opstaat, moet hoesten, niezen of als er andere druk op je buik ontstaat, dan kan dit pijnlijk zijn.

Een ongeboren kind in de baarmoeder met de placenta / Bron: Magnus Manske / Amada44, Wikimedia Commons (Publiek domein)Een ongeboren kind in de baarmoeder met de placenta / Bron: Magnus Manske / Amada44, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Braxton Hicks contracties (oefenweeën)

Reeds halverwege de zwangerschap kunnen Braxton Hicks contracties optreden, in de volksmond worden deze samentrekkingen oefenweeën of harde buiken genoemd. Deze samentrekkingen van de baarmoeder (die in feite een grote spier is), treden normaal gesproken onregelmatig op en zijn pijnloos. De baarmoederhals raakt niet verwijden en daarom zijn deze contracties ongevaarlijk voor de zwangerschap. Een 'harde buik' duurt gemiddeld zo'n 1 tot 2 minuten. Dit samentrekken van de baarmoeder resulteert in een betere bloeddoorstroming door de placenta en de baby. Men vermoedt dat het tevens de baarmoederspieren versterkt en voorbereidt voor het bevallingsproces.

Buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap (extra-uteriene graviditeit, afgekort EUG) ontstaat wanneer een bevruchte eicel zich innestelt buiten de baarmoederholte, meestal in één van de eileiders. Dit vindt plaats in minder dan 1 op de 100 zwangerschappen. Aanvankelijk kunnen klachten ontbreken, maar later kan er vaginaal bloedverlies optreden en/of kun je pijn aan één kant of onderin de buik krijgen. Deze klachten lijken op een abnormale of late menstruatie of doen denken aan een miskraam. Klachten treden meestal op tussen de 5e en de 12e week van de zwangerschap.

Miskraam

Een miskraam is een spontane afbreking van een zwangerschap tot 20 weken (in Nederland tot 16 weken). De medische benaming hiervoor is 'spontane abortus'. De incidentie van een miskraam vóór 16 weken is ongeveer 10-15%, wanneer men alleen de voor de vrouw en arts als abortus waarneembare gevallen meetelt. Het eerste symptoom is vaginaal bloedverlies, wat soms gepaard gaat met lichte onderbuikpijn en rugpijn. Bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap kan verschillende oorzaken hebben, waaronder ook onschuldige zoals de ingroei (innesteling) van de bevruchte eicel in de baarmoeder. Vaak stopt het bloedverlies vanzelf. In grofweg de helft van de gevallen van bloedverlies in de eerste maanden van de zwangerschap is er sprake van een op gang komende spontane abortus. Dit gaat vaak gepaard met menstruatieachtige of weeënachtige pijn.

Eiwit in de urine / Bron: Angellodeco/ShutterstockEiwit in de urine / Bron: Angellodeco/Shutterstock

Pre-eclampsie

Pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging is een complexe aandoening die meestal begint na de 20e week van de zwangerschap. Het is een combinatie van een verhoogde bloeddruk, het vasthouden van vocht en de aanwezigheid van eiwit in de urine van de moeder als gevolg van nierproblemen. Het komt bij 5 tot 10% van de zwangere vrouwen voor. Symptomen van pre-eclampsie zijn het vasthouden van vocht vasthouden en sterke gewichtstoename, gezwollen voeten, enkels en handen, hoofdpijn; gezichtsstoornissen (wazig zien of lichtflitsen/sterretjes zien), pijn in de bovenbuik en misselijkheid en braken. Neem direct contact op met je (huis)arts of verloskundige als je deze klachten vertoont.

Urineweginfecties tijdens de zwangerschap

Als je zwanger bent, dan ben je vatbaarder voor infecties van de urinewegen, zoals een blaasontsteking. Symptomen van een blaasontsteking kunnen zijn:

Overige oorzaken van buikpijn tijdens de zwangerschap

Naast bovengenoemde, kunnen er ook veel andere algemene omstandigheden zijn die (of je nu zwanger bent of niet) kunnen leiden tot buikpijn, zoals spanning en emotionele stress, te veel en/of te vet eten, voeding die (veel) gasvorming geeft, irritatie van de maag of darminfectie door een virus, ook wel 'buikgriep' genoemd.

Oorzaken van buikpijn na seks bij een vrouw

Hierbij gaat het niet om dyspareunie (= pijn tijdens het vrijen), maar op het fenomeen dat een vrouw buikpijn of bekkenbodempijn heeft ná de seksuele gemeenschap. Hoe komt het dat een vrouw buikpijn kan hebben nadat ze seks heeft gehad?

Te gespannen bekkenbodem

Het bekken is gelokaliseerd onderin de buik. De bekkenbodem vormt de onderkant van het bekken en bestaat uit sterke spieren en bindweefsel. De bekkenbodem zorgt ervoor dat de organen onderin de buik -de blaas, de baarmoeder en het laatste stuk van de darmen- niet naar buiten vallen. De spieren van de bekkenbodem helpen om de plas en ontlasting op te houden. De anus vormt een onderdeel van de bekkenbodem, en door het aanspannen van de bekkenbodem kun je je ontlasting ophouden en windjes tegenhouden. De bekkenbodemspieren vormen tevens een afsluiting rond je plasbuis en zijn een soort strakke hangmat waar je blaas op steunt. De bekkenbodem speelt ook een belangrijke rol bij seks en bij een bevalling.

Een te gespannen bekkenbodem geeft klachten als buikpijn of bekkenbodempijn na de seksuele gemeenschap. Hier ligt vaak een psychologische oorzaak aan ten grondslag. Dit wordt ervaren als een soort spierpijn. Het is geen reden tot ongerustheid. Het komt omdat je bekkenbodemspieren tijdens het neuken heel gespannen zijn geweest. Het is een vervelende klacht, die je kunt oplossen door ontspanningsoefeningen van de bekkenbodem toe te passen. Bij ernstiger klachten kun je naar een bekkenbodemfysiotherapeut voor het leren ontspannen van het bekkenbodemgebied.

Te diepe penetratie of te snel gaan vrijen

Sommige vrouwen ervaren na geslachtsgemeenschap pijn in de buik en soms ook in de rug. Dit kan komen doordat de penis van je partner tegen de baarmoedermond aanstoot. Dit kan een onaangenaam of pijnlijk gevoel in de buik geven. Tijdens de geslachtsdaad voel je dit niet altijd of veel minder, omdat je lichaam een soort natuurlijke, pijnstillende stoffen aanmaakt, maar een tijdje na de seks kan de pijn alsnog opkomen. Een ander standje of houding waarbij de penis minder diep de vagina binnendringt, kan helpen de klachten te voorkomen. Ook kan het goed zijn om het voorspel langer te laten duren. Het kan zijn dat je te snel bent gaan vrijen. Bij opwinding kantelt de baarmoeder, waardoor er meer ruimte ontstaat om de penis er langs te laten.

Maar ook darmafwijkingen zoals een prikkelbare darm of gynaecologische aandoeningen (bijvoorbeeld endometriose, waarbij zich baarmoederslijmvlies buiten de baarmoederholte hecht aan verschillende organen) kunnen dit soort pijnklachten veroorzaken. De eenvoudigste oplossing is dan om een houding of standje te zoeken die voor beide partners aangenaam is. Meestal betreffen dit houdingen waarbij de penis (veel) minder diep in de vagina komt.

Een warme kruik bij buikpijn / Bron: Absolutimages/shutterstockEen warme kruik bij buikpijn / Bron: Absolutimages/shutterstock

Wanneer een huisarts bezoeken?

De meeste gevallen van buikpijn zijn niet ernstig en de symptomen verdwijnen binnen enkele uren tot dagen met zelfzorgmaatregelen, zoals rust, pijnstiling, een warme kruik en voldoende drinken. Veel medicijnen die beschikbaar zijn via de winkel of online, zoals antacida (maagzuurremmers) en pijnstikkers (bijvoorbeeld paracetamol), helpen ook om de klachten te verminderen.

Acute (plotselinge en ernstige) of chronische (langdurige) buikpijn is vaak een teken van een onderliggende aandoening die medische aandacht en behandeling behoeft. Symptomen die medische aandacht vereisen (van de huisarts), zijn onder meer:

Gynaecologische onderzoek / Bron: Image Point Fr/Shutterstock.comGynaecologische onderzoek / Bron: Image Point Fr/Shutterstock.com

Behandeling van buikpijn met medicijnen

Er zijn diverse soorten medicijnen die worden gebruikt voor de behandeling van de onderliggende oorzaak van buikpijn. Er zijn bijvoorbeeld medicijnen voor de behandeling van eenvoudige virale buikgriep of ter behandeling van een maagzweer, terwijl een operatieve ingreep en/of chemotherapie de beste manier kan zijn om bepaalde kankers in de buik te behandelen. Voor andere oorzaken kan de arts antispasmodica voorschrijven. Deze medicijnen zorgen ervoor dat het colon zich ontspant, als gevolg waarvan de overgevoeligheid van de ingewanden en de buikpijn afneemt. In andere gevallen kan de arts antimicrobiële middelen, H2-blokkers of zelfs nitraten of morfine voorschrijven. Enkele oorzaken kunnen alleen worden behandeld door een operatie (bijvoorbeeld abdominale verklevingen van vorige operaties en bepaalde buikletsels).

Kruidengeneeskunde bij buikpijn

Pepermunt

Ofschoon pepermunt meestal wordt gezien als een manier om je adem op te frissen, is het eigenlijk een effectieve manier om van buikpijn af te komen. Pepermunt heeft een krampstillend effect op het maag-darmstelsel, wat kan helpen bij het verlichten van pijn door buikkrampen, gasvorming, dyspepsie en het prikkelbaredarmsyndroom. Het innemen van pepermunt (in de vorm van thee of anderszins) kan echter brandend maagzuur verergeren. Pepermunt ontspant de sluitspier die de maag scheidt van de slokdarm, waardoor maagzuur de slokdarm kan binnendringen en brandend maagzuur verergert.

Een onderzoek uit 2014 was gericht op het bepalen van het effect van pepermuntolie op patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom. De resultaten van het onderzoek toonden aan dat degenen die werden behandeld met pepermuntoliecapsules na slechts vier weken behandeling een verbetering van de symptomen vertoonden met meer dan 50%.[2] Om milde misselijkheid en indigestie te verminderen, kan een mok pepermuntthee helpen. Je kunt ook verse pepermuntbladeren toevoegen aan een glas water of ijsthee.

Thee met verse gember / Bron: Istock.com/ChamilleWhiteThee met verse gember / Bron: Istock.com/ChamilleWhite

Gember

Gember wordt veel gebruikt als een behandeling voor misselijkheid. Het is bekend dat gember een goede spijsvertering bevordert, gasvorming verlicht en zowel misselijkheid als braken als gevolg van zwangerschap, reisziekte of een operatie voorkomt. Gember heeft anti-emetische eigenschappen. Een meta-analyse van zes verschillende klinische onderzoeken wees uit dat gember effectief was tegen postoperatieve misselijkheid en braken, zeeziekte, ochtendmisselijkheid en door chemotherapie veroorzaakte misselijkheid.[3]

Drink een warme mok gemberthee om klachten als misselijkheid en buikpijn te verzachten. Als de smaak te intens is, voeg dan een lepel honing toe om het te zoeten. Je kunt ook gember toevoegen aan verse sap of een glas water. Maar doe het wel met mate: het overmatig gebruik van gember kan namelijk onder andere leiden tot buikpijn.

Kamille

Kamille staat bekend om zijn krampstillend, windafdrijvend en ontstekingsremmende eigenschappen. Al deze dingen doen wonderen voor je spijsverteringsstelsel. Kamille kan buikpijn ten gevolge van indigestie, gasvorming, krampen, PDS en andere gastro-intestinale problemen helpen verlichten. Onderzoek wees uit dat een extract van kamille bijdroeg tot lagere maagzuurgehaltes. Hoge niveaus van maagzuur kunnen leiden tot zure reflux en andere spijsverteringsproblemen. Studies hebben ook aangetoond dat kamille spierspasmen kan verminderen, gastro-intestinale ontstekingen kan verlichten en het verloop van diarree kan verkorten.[4]

Een eenvoudige mok kamillethee kan spijsverteringsstoornissen helpen verlichten. Kamille is erg ontspannend en kan helpen bij het verlichten van gevoelens van stress en angst dat buikpijn in de hand kan werken. Kamillethee is vooral handig om voor het slapengaan te drinken ter bevordering van een goede nachtrust.

Venkel, afbeelding uit 1887 / Bron: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)Venkel, afbeelding uit 1887 / Bron: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Venkel

Venkel heeft zowel een krampstillend als windafdrijvend effect, wat kan helpen om gasvorming en een opgeblazen gevoel te verminderen, krampen te verlichten en buikpijn te verminderen. Van venkel is ook bekend dat het de beweeglijkheid van de darmspieren reguleert en kan helpen bij het verlichten van de pijn van veel gastro-intestinale aandoeningen, waaronder koliekpijn: hevige pijn die ontstaat ten gevolge van een verkramping. Venkel kan ook effectief zijn tegen pijn en krampen veroorzaakt door menstruatie.

Venkelthee kan een gezond spijsverteringssysteem bevorderen en spijsverteringsongemakken verlichten. Voor degenen die wars zijn van de zoethoutachtige smaak van venkel, kan dit kruid ook in supplementvorm worden ingenomen.

Leefstijlveranderingen ter preventie

Veranderingen in leefstijl hangen af van de oorzaak van de pijn.
  • Eet gezond en gevarieerd, beweeg voldoende en rook niet.
  • Vermijd overmatig alcoholgebruik.
  • Betracht goede hygiëne, met name handen wassen na het poepen.

Noten:
  1. Anxiety Disorders Association of America (ADAA) 32nd Annual Conference. Session 306R, presented April 13, 2012; poster 106, presented April 14, 2012.
  2. Khanna R, MacDonald JK, Levesque BG. Peppermint oil for the treatment of irritable bowel syndrome: a systematic review and meta-analysis. J Clin Gastroenterol. 2014 Jul;48(6):505-12. doi: 10.1097/MCG.0b013e3182a88357
  3. Viljoen E, Visser J, Koen N, Musekiwa A. A systematic review and meta-analysis of the effect and safety of ginger in the treatment of pregnancy-associated nausea and vomiting. Nutr J. 2014 Mar 19;13:20. doi: 10.1186/1475-2891-13-20.
  4. Janmejai K Srivastava, Eswar Shankar and Sanjay Gupta. Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future. Mol Med Report. Author manuscript; available in PMC 2011 Feb 1.

Lees verder

© 2018 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Buikpijn bij kinderenBuikpijn bij kinderenBuikpijn bij kinderen is heel vervelend. Het kan veel verschillende oorzaken hebben zoals stress, diarree, maagzuur, con…
Een maagzweer of gewoon buikpijn?Een maagzweer of gewoon buikpijn?Buikpijn is de meest gehoorde klacht, vooral kinderen klagen hier nog al eens van. De buik bestrijkt een groot gebied en…
Buikpijn: soorten, mogelijke oorzaken & behandelingBuikpijn: soorten, mogelijke oorzaken & behandelingBuikpijn is iets waar de meeste mensen wel eens last van hebben. Denk maar aan de stress van een drukke baan, of de span…
Buikpijn bij kinderen: oorzaken, behandeling & tipsBuikpijn bij kinderen: oorzaken, behandeling & tipsAls je kind buikpijn heeft is het niet makkelijk om meteen de oorzaak te vinden. Kinderen beschikken niet altijd over de…

Parodontitis: Schade aan weefsel & bot die tand ondersteunenParodontitis: Schade aan weefsel & bot die tand ondersteunenParodontitis is een veel voorkomende infectie waarbij schade ontstaat aan het zachte weefsel en het bot dat de tand onde…
Tics (zenuwtrekjes) in gezicht: Oorzaken van ticstoornissenTics (zenuwtrekjes) in gezicht: Oorzaken van ticstoornissenBij een tic in het gezicht (mimische spasmen) ontstaat een herhaalde, onvrijwillige, ongecontroleerde kramp in de gezich…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Silviarita, Pixabay
  • Antonius ziekenhuis. Acute en chronische alvleesklierontsteking (pancreatitis). https://www.antoniusziekenhuis.nl/acute-en-chronische-alvleesklierontsteking-pancreatitis (ingezien op 5-1-2019)
  • Anxiety Disorders Association of America (ADAA) 32nd Annual Conference. Session 306R, presented April 13, 2012; poster 106, presented April 14, 2012.
  • EOS. 5 vragen over darmkanker. https://www.eoswetenschap.eu/gezondheid/wat-darmkanker (ingezien op 13-4-2020)
  • Health.com. 27 Causes of Stomachaches—And How to Get Rid of Each One. https://www.health.com/condition/digestive-health/27-causes-of-stomachaches-and-how-to-get-rid-of-each-one (ingezien op 15-2-2020)
  • https://www.mountsinai.org/health-library/symptoms/abdominal-pain
  • https://www.health.govt.nz/your-health/conditions-and-treatments/diseases-and-illnesses/abdominal-pain
  • https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/4167-abdominal-pain
  • https://kidshealth.org/en/kids/abdominal-pain.html
  • https://www.netdoctor.co.uk/conditions/digestive-health/a11617/lower-abdominal-pain-in-women/
  • Janmejai K Srivastava, Eswar Shankar and Sanjay Gupta. Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future. Mol Med Report. Author manuscript; available in PMC 2011 Feb 1.
  • Khanna R, MacDonald JK, Levesque BG. Peppermint oil for the treatment of irritable bowel syndrome: a systematic review and meta-analysis. J Clin Gastroenterol. 2014 Jul;48(6):505-12. doi: 10.1097/MCG.0b013e3182a88357
  • Marianne Prins, Jos van Roosmalen, Pieter Treffers. Praktische verloskunde. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten, elfde, herziene druk, tweede oplage, 2006.
  • Monq. Best Herbs for Stomach Pain. https://monq.com/eo/herbs-spices/best-herbs-stomach-pain/ (ingezien op 8-10-2019)
  • NSMBL. Te veel ibuprofen nemen kan deze heftige gevolgen hebben. https://www.nsmbl.nl/te-veel-ibuprofen/ (ingezien op 9-3-2020)
  • Prof.dr. M.E. Vierhout, prof.dr. F.B. Lammes. Praktische gynaecologie. Bohn Stafleu Van Loghum, Houten,achtste herziene druk, 2005.
  • Robinson K, Letley DP, Kaneko K. The Human Stomach in Health and Disease: Infection Strategies by Helicobacter pylori. Curr Top Microbiol Immunol. 2017;400:1-26. doi: 10.1007/978-3-319-50520-6_1.
  • SOFH. Gember. https://www.sohf.nl/nutrient/gember (ingezien op 9-10-2019)
  • Thuisarts. Diverticulitis. https://www.thuisarts.nl/diverticulitis (ingezien op 13-4-2020)
  • UMCG. Darmkanker. https://www.umcg.nl/NL/Zorg/Volwassenen/zob2/darmkanker/Paginas/default.aspx (ingezien op 13-4-2020)
  • Viljoen E, Visser J, Koen N, Musekiwa A. A systematic review and meta-analysis of the effect and safety of ginger in the treatment of pregnancy-associated nausea and vomiting. Nutr J. 2014 Mar 19;13:20. doi: 10.1186/1475-2891-13-20.
  • Voedingscentrum. Galstenen. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/galstenen.aspx (ingezien op 27-10-2019)
  • Voedingscentrum. Lactose-intolerantie. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/lactose-intolerantie.aspx (ingezien op 15-2-2020)
  • Wikipedia. Koliekpijn. https://nl.wikipedia.org/wiki/Koliekpijn (ingezien op 9-10-2019)
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/Wavebreakmedia
  • Afbeelding bron 2: Wavebreakmedia/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: NCI (original) / Mysid (SVG) / Pirumbaut, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 4: Elbud/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: Melodia plus photos/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 6: Istock.com/CentralITAlliance
  • Afbeelding bron 7: Alila Medical Media/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 8: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)
  • Afbeelding bron 9: Arteminda/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 10: Image Point Fr/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 11: Rsabbatini / Kd4tt, Wikimedia Commons (CC BY-2.5)
  • Afbeelding bron 12: FatGiVi, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 13: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 14: Wavebreakmedia/Shutterstock
  • Afbeelding bron 15: Istock.com/Nadezhda1906
  • Afbeelding bron 16: Istock.com/bahados
  • Afbeelding bron 17: Zerocool, Pixabay
  • Afbeelding bron 18: Magnus Manske / Amada44, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 19: Angellodeco/Shutterstock
  • Afbeelding bron 20: Absolutimages/shutterstock
  • Afbeelding bron 21: Image Point Fr/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 22: Istock.com/ChamilleWhite
  • Afbeelding bron 23: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 20-07-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 47
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.